In het voetbal, een sport met een rijke historie en wereldwijde populariteit, zijn de regels voortdurend in ontwikkeling. Een belangrijk onderdeel van het voetbalspel is de verlenging, die wordt toegepast wanneer een wedstrijd in een knock-outfase geen winnaar oplevert na de reguliere speeltijd. Dit artikel gaat dieper in op de verlengingsregels in het voetbal, de geschiedenis ervan, en de impact die het heeft op het spel.
Wat is een verlenging?
Een verlenging is een extra periode van speeltijd die wordt toegevoegd aan een voetbalwedstrijd wanneer de stand na 90 minuten (plus blessuretijd) gelijk is. Het doel van de verlenging is om een winnaar te bepalen. Een verlenging duurt 2 keer 15 minuten. Tussen deze twee helften is er een korte pauze, waarin de teams van speelhelft wisselen.
Wanneer wordt een verlenging gespeeld?
Verlengingen komen voornamelijk voor in bekerwedstrijden en knock-out fases van toernooien, waar een winnaar vereist is. Tijdens de reguliere competitie, de groepsfase van de Champions League, EK's en WK's, eindigt een gelijkspel in een puntendeling. Echter, in toernooien zoals de KNVB-beker, de knock-outfase van de Champions League en EK/WK, en de Nations League, is een winnaar noodzakelijk.
Tijdens de nacompetitie wordt volgens dezelfde regels gespeeld als tijdens de reguliere competitie.
Wat gebeurt er na de verlenging?
Als er na de verlenging nog steeds geen winnaar is, volgt een strafschoppenserie. Hierbij nemen beide teams om de beurt strafschoppen, meestal vijf per team. Het team met de meeste doelpunten na deze serie wint de wedstrijd. Is de stand dan nog gelijk? Dan worden er om en om penalty’s genomen.
Lees ook: Verlenging in het voetbal: duur en regels
Wissels tijdens de verlenging
Tijdens een verlenging mogen teams een extra wissel toepassen, zelfs als ze het maximum van vijf wissels al hebben bereikt tijdens de reguliere speeltijd. Dit extra wisselmoment moet teams helpen om de vermoeidheid tegen te gaan. Spelers krijgen tijdens een verlenging regelmatig te maken met kramp. Naast het extra wisselmoment mag ook voor aanvang van de verlenging en in de rust van de verlenging worden gewisseld. Dit telt dus niet mee als wisselmoment. Als een team tijdens de wedstrijd het maximum van vijf wissels en/of drie wisselmomenten niet heeft gebruikt, mogen die gebruikt worden tijdens de verlenging.
De geschiedenis van de verlengingsregels
In de loop der jaren zijn er verschillende experimenten geweest om wedstrijden te beslissen na een gelijkspel.
De Golden Goal
In 1996 voerde de FIFA de 'Golden Goal' in. Deze regel hield in dat het team dat als eerste scoorde tijdens de verlenging, direct de wedstrijd won. Een voorbeeld hiervan is de finale van het EK 1996, waar Oliver Bierhoff de wedstrijd abrupt beëindigde met een doelpunt voor Duitsland. De voornaamste redenen voor de afschaffing was dat ploegen vooral gingen verdedigen, in plaats van op zoek te gaan naar de winnende goal.
De Silver Goal
Als alternatief introduceerde de FIFA de complexere 'Silver Goal'. Deze regel hield in dat alleen het tweede kwartier van de verlenging gespeeld werd, als de stand na het eerste kwartier nog gelijk was. Na het EK van 2004 werd ook de ‘Silver Goal’ afgeschaft.
De huidige regels
Vanaf dat moment is de verlenging zoals we hem vandaag de dag weer kennen: twee keer vijftien minuten. Vandaag de dag worden wedstrijden weer beslist door verlengingen en penaltyseries. Dit is het geval geweest in de laatste edities van een WK (2022), EK (2021) en de Nations League (2023).
Lees ook: De officiële basketbalregels
De impact van de verlenging
De verlenging is de afgelopen twintig jaar flink veranderd. Van de 93 knock-out wedstrijden sinds 2006, liepen er 33 wedstrijden (35,5%) uit op een verlenging. In 14 van de 33 gevallen (42,4%) werd er minimaal één keer gescoord in de verlenging. Opvallend is de verhouding tussen doelpunten in de verlenging en het wel of niet volgen van een penaltyserie. In de meeste verlengingen wordt dus niet gescoord. Op het eerste oog lijkt een verlenging dus weinig toegevoegde waarde te hebben. Een groot deel van de verlengingen loopt doelpuntloos uit op strafschoppen. Toch valt dit, in verhouding met de andere delen van de wedstrijd, mee. Zo wordt er in de verlenging gemiddeld meer gescoord dan in de eerste dertig minuten. Het is echter wel zo dat minuut één tot en met negentig ongeveer drie keer zo vaak voorkomen dan verlengingen. Een doelpunt in de verlenging heeft daarmee, gemiddeld gezien, een veel grotere waarde dan de doelpunten tussen minuut één en negentig.
Alternatieven voor de verlenging
Gezien de fysieke belasting van de spelers en het feit dat veel verlengingen uitlopen op strafschoppen, wordt er regelmatig gediscussieerd over alternatieven voor de huidige verlengingsregels. Zo voerde de KNVB in 2014 in dat er bij de wedstrijd om de Johan Cruijff Schaal geen verlenging wordt gespeeld. Door de belastbaarheid van de spelers op dat punt van de competitie, is er gekozen om bij een gelijke stand direct strafschoppen te nemen. Zeker op een eindtoernooi als het EK of het WK moet er gezocht worden naar een oplossing voor, of een nieuwe invulling van de verlenging. Na een lang seizoen lijken de spelers niet in staat te zijn om, met de huidige regelgeving, het verschil te maken in de verlenging. Het is daarom aan te raden om te zoeken naar een oplossing, die past bij de belastbaarheid van de spelers op dat moment van het seizoen én die bijdraagt aan de amusementswaarde voor de toeschouwers.
Overige voetbalregels
Naast de regels rondom de verlenging, zijn er nog diverse andere regels die van belang zijn in het voetbal.
Buitenspel
Een speler staat buitenspel wanneer de speler zich dichter bij de doellijn van de tegenstander bevindt dan de bal en de voorlaatste tegenstander of de twee laatste tegenstanders. De voorlaatste tegenstander kan in deze regel ook de doelman of doelvrouw zijn.
Vrije trap en penalty's
Een penalty is een strafschop die de gedupeerde krijgt wanneer er een overtreding wordt gemaakt door de tegenstander in het strafschopgebied. Als er sprake is van een penalty, mag een speler uit het gedupeerde team naar keuze 1 tegen 1 tegen de keeper een schot op het doel doen vanaf de penaltystip. De rest van de spelers uit beide teams mogen niets doen. Een vrije trap is een trap die genomen wordt vanaf een plek buiten het strafschopgebied nadat er een overtreding is gemaakt. Anders dan bij een penalty mag een vrije trap geblokt worden op afstand en mogen andere spelers tussen het doel en de keeper staan. Een vrije trap mag zowel direct als indirect genomen worden. Dat betekent dat de speler rechtstreeks op het doel mag schieten of dat hij eerst een voorzet mag doen naar een andere speler.
Lees ook: Speeltijd handbalwedstrijd
Rode en gele kaarten
In het voetbal kun je als speler bij een overtreding een gele of een rode kaart krijgen. Een gele kaart staat gelijk aan een officiële waarschuwing, die naast een penalty of een vrije trap wordt gegeven aan de speler die de overtreding begaat. Een gele kaart heeft in principe geen directe gevolgen, maar als dezelfde speler in die wedstrijd een tweede gele kaart krijgt, wordt het een rode kaart. Wanneer een speler een rode kaart krijgt, is deze verplicht het veld per direct te verlaten. Die speler mag vervolgens niet worden vervangen door een wisselspeler en dus moet het team met een man minder doorspelen. Een rode kaart wordt niet alleen gegeven na een tweede gele kaart. Bij een ernstige overtreding ontvangt een speler meteen een rode kaart.
Hands
Hands is de term voor een voorval waarin de bal op een niet toegestane manier in contact komt met de hand of arm van een speler. De keeper is in de meeste gevallen vrijgesteld van deze regel, zolang hij in zijn eigen strafschopgebied aanwezig is. In sommige gevallen is het voor de keeper echter ook niet toegestaan de bal met zijn handen of armen aan te raken, bijvoorbeeld bij een overtreding van de terugspeelbalregel. Er zijn een hoop factoren die bepalen of iets wel of geen hands is, vandaag de dag wordt ook de VAR gebruikt om te bepalen of dit wel of niet het geval is.
Schouderduw en tackelen
Met een schouderduw wordt in het voetbal bedoeld dat twee spelers met hun schouders tegen elkaar duwen. Dit met beide ogen gericht op de bal, waarbij beide spelers de bal kunnen spelen. De bal moet dus voor beide spelers binnen bereik zijn. Als dit op deze manier gebeurt, is er geen sprake van een overtreding. Raakt de schouder van een speler iets anders van de andere speler, bijvoorbeeld de rug, dan is die eerste speler in overtreding. Meestal met een gele kaart en een penalty of vrije trap als gevolg. Een tackle is een belangrijk onderdeel van de verdediging bij voetbal. Hiermee kun je de bal afpakken van een tegenstander. Resulteert een tackle er echter in dat degene die getackeld wordt valt, dan kan dit leiden tot een overtreding.
Ingooi
Een ingooi is de term die gebruikt wordt voor het gooien van de bal vanaf de zijlijn. De ingooi wordt uitgevoerd door een lid van het team dat niet als laatste de bal heeft geraakt als deze over de lijn gaat en dus buiten spel is.
Corner
Een corner is een hoekschop, een trap vanaf de hoek bij het vijandige doel. Een corner wordt aan een speler toegewezen wanneer de bal via de tegenstander over de achterlijn bij de keeper van de tegenstander het veld uit gaat.
VAR
VAR is een afkorting voor Video Assistant Referee. Het is een scheidsrechter die buiten het veld de arbitrage kan ondersteunen in het nemen van beslissingen tijdens de wedstrijd. Dit wordt gedaan met behulp van de beelden van de camera’s die in het stadion hangen.
tags: #verlenging #voetbal #regels