Na een teleurstellende kwalificatiereeks voor het EK is de kritiek op de KNVB toegenomen. Ook PSV-bestuurder Toon Gerbrands pleit voor harde maatregelen. In dit artikel analyseren we de visie van Gerbrands en de noodzaak tot veranderingen binnen de KNVB. We gaan in op zijn carrière, zijn kritiek op de media en de wetenschap, en de lessen die we kunnen trekken uit zijn ervaringen in de sportwereld.
De noodzaak tot verandering
"Het is te hopen dat de ogen van de KNVB nu geopend zijn", zegt Toon Gerbrands. Hij benadrukt dat er geen veranderingen en vernieuwingen zullen komen als de KNVB op dezelfde manier doorgaat, met dezelfde mensen, dezelfde visie en hetzelfde beleid. "Dan blijf je hangen en staan we hier over twee jaar weer." Gerbrands ziet een crisis als een geweldige kans om dingen te veranderen. "We staan nu op een dieptepunt", aldus Gerbrands. "Als je dat erkent, kan het ook een keerpunt zijn. Als je het op een goede manier doet, word je er wijzer van en kom je er sterker uit. Benut die kans en neem harde maatregelen."
Verantwoordelijkheid en schuld
Gerbrands adviseert om te kijken wie er verantwoordelijk is en wie er schuldig is, en om dat onderscheid te maken. "Ik ben bij PSV eindverantwoordelijk. Dat wil niet zeggen dat ik ook altijd schuldig ben als er iets misgaat. Maar het is dan wel aan mij de taak om dingen te veranderen." Voor de KNVB geldt volgens Gerbrands dat de directie en raad van commissarissen nu veranderingen moeten doorvoeren. "De volgorde is: eerst bestuurlijk kijken waar je staat. Dan moet je bepalen welke visie je achterna gaat en dan pas moet je mensen erbij zoeken."
Gerbrands' visie op de media en de wetenschap in de sportwereld
Gerbrands beschouwt de wereld van de topsport als een mediagedreven cultuur, waar alles groter, massaler, intenser, stressvoller, extremer en hysterischer is geworden, zeker op social media. Hij merkt op dat er een haat-liefdeverhouding is tussen de topsport en de media. Meer publiciteit leidt tot meer aandacht, hogere sponsorbedragen en meer armslag om de sport te professionaliseren. De keerzijde is dat topsporters vaak onderwerp van gesprek zijn en iedereen ongevraagd zijn mening over alles en iedereen kan geven.
Daarnaast signaleert Gerbrands een tendens waarbij mensen willen meeliften op de ontwikkelingen in de sportwereld. Ze willen een klein beetje Johan Derksen of Wim Kieft nadoen, maar de grote massa heeft het door als het niet authentiek is en op een vorm van kopiëren of toneelspelen gaat lijken.
Lees ook: Complete Gids: KNVB Regels
Een andere tendens is de opkomst van mensen uit de 'wetenschappelijke' hoek die graag in de publiciteit willen staan. Ze hebben een wetenschappelijke studie gevolgd en staan te dringen om ook een rol in de publiciteit te spelen. Het gevaar is dat zij met hun achtergrond als experts worden gezien en daardoor eerder serieus worden genomen. Gerbrands waarschuwt voor economen, psychologen, data-wetenschappers en bewegingswetenschappers die pretenderen dat ze de wijsheid in pacht hebben en adviezen en wijsheden poneren zonder enige wetenschappelijke onderbouwing. Hij noemt Job Gulikers en Annemieke Zijerveld als voorbeelden van 'pseudo-deskundigen' die hun achtergrond misbruiken om hun mening te geven.
Gerbrands benadrukt dat wetenschappers een verantwoordelijkheid hebben. Van hen wordt verwacht dat hun beweringen kloppen, de theorieën onderbouwd zijn en ze de hele context bekijken. Hij waarschuwt voor fake nieuws, alternatieve feiten, samenzweringstheorieën, emoties en leugens, en pleit voor factcheckers die zaken onderbouwen met feiten.
De carrière van Toon Gerbrands: Van volleybalcoach tot directeur
Toon Gerbrands werd geboren in Sneek op 31 oktober 1957. Hij groeide op in Friesland en woonde 21 jaar in Sneek. Na de basisschool begon hij op het gymnasium, maar na twee jaar moest hij naar de mavo. Vervolgens deed hij havo en de HTS richting verkeerstechniek.
Gerbrands was jarenlang actief als volleyballer, waarvan 8 jaar in de Eredivisie en Eerste Divisie. Hij werkte eerst bij een particulier adviesbureau als verkeersdeskundige. Toen dat bureau failliet ging, ging hij naar de gemeente Harderwijk als geluidsdeskundige. Daarna werkte hij bij Rijkswaterstaat, waar hij verschillende functies had.
Als volleybalcoach behaalde Gerbrands 4 landstitels bij Dynamo in Apeldoorn. Hij was ook bondscoach van het Nederlands heren volleybalteam, waarmee hij Europees kampioen werd en de eerste plaats op de wereldranglijst behaalde. Verder plaatste hij zich met het team voor de Olympische Zomerspelen van Sydney in 2000, waar ze vijfde werden.
Lees ook: Redenen uitstel Feyenoord duel
Na zijn carrière als volleybalcoach werd Gerbrands manager en directeur van de DSB-schaatsploeg. Hij combineerde dit een paar jaar met zijn functie als directeur bij AZ. Met de schaatsploeg won hij veel, met bijzondere mensen als Mark Tuitert, Chad Hedrick en Shani Davis.
In 2002 werd Gerbrands directeur algemene zaken bij AZ Alkmaar. In zijn periode bij AZ behaalde de club sportieve successen, waaronder een landstitel, een KNVB Beker en een Johan Cruijff Schaal. Verder werd er 9x Europees voetbal behaald. Dieptepunt was het faillissement van de hoofdsponsor van AZ, de DSB Bank, waardoor de club onder curatele kwam te staan.
Op 28 april 2014 werd bekend gemaakt dat Gerbrands per 1 juli 2014 Tiny Sanders zou opvolgen bij PSV als algemeen directeur. Sportief waren er successen met PSV in zijn periode, zoals landskampioen in 2014-2015, 2015-2016 en 2017-2018. Verder werd 3x de Johan Cruijff Schaal gewonnen. Seizoen 2015-2016 overwinterde PSV in de Champions League en werd jammerlijk door strafschoppen uitgeschakeld in de achtste finale tegen Atlético Madrid.
Lessen uit de sportwereld
Gerbrands heeft zijn visie en werkwijze beschreven in tien succesvolle boeken, waaronder 'De Lerende Winnaar', 'De succescrisis', 'Mijn Stijl' en 'Soms is alles wel eens waar'. Deze titels zijn typerend voor zijn werkwijze en zijn visie op presteren. Hij benadrukt het belang van een veilige sportklimaat en het tonen van sportief karakter. Hij vindt dat clubbestuurders een verantwoordelijkheid hebben om gedragsregels op te stellen voor hun bestbetaalde werknemers en om een breuk te forceren met een tendens die de sport ziek maakt.
Marcel Brands als opvolger van Toon Gerbrands bij PSV
Na acht jaar technisch directeur te zijn geweest bij PSV en een avontuur bij Everton, is Marcel Brands nu weer terug in Eindhoven als algemeen directeur. Hij volgt Toon Gerbrands op, iemand die hij goed kent aangezien de twee bij meerdere clubs samen hebben gewerkt. Brands ziet een aantal vergelijkenissen en verschillen tussen zichzelf en Gerbrands. Hij beschouwt Gerbrands als meer de coach, terwijl zijn eigen expertise meer op een ander vlak ligt.
Lees ook: Complete Gids: KNVB Wedstrijd Verplaatsen
Brands bevestigt dat hij niet had willen terugkeren als technisch directeur. Hij is van mening dat belangrijke besluiten door de hele directie moeten gaan. Hij blikt met plezier terug op zijn periode bij Everton, al was het niet altijd even makkelijk. Hij is er van overtuigd dat PSV de ambitie om bij de beste 32 teams van Europa te horen moet blijven houden.