Een gekneusde vinger is een veelvoorkomende blessure, zeker bij sporten waarbij de handen intensief gebruikt worden, zoals basketbal. Deze blessure kan variëren van een simpele kneuzing tot een ernstigere luxatie (uit de kom schieten) of zelfs een breuk. Dit artikel bespreekt de oorzaken, symptomen, behandeling en preventie van een gekneusde vinger, specifiek in de context van basketbal.
Anatomie van de Vinger
Om de aard van een vingerblessure goed te begrijpen, is het nuttig om de basisanatomie van de vinger te kennen. Elke vinger (behalve de duim) bestaat uit drie kleine botstukken, de falangen of vingerkootjes. Deze kootjes zijn met elkaar verbonden door gewrichten, de interfalangeale (IP) gewrichten. De vingers verbinden vervolgens met de botten van de handpalm (metacarpalen) via de metacarpofalangeale (MCP) gewrichten. Al deze gewrichten worden omringd door sterk bindweefsel, dat zorgt voor stabiliteit en beweging.
Oorzaken van een Gekneusde Vinger bij Basketbal
Tijdens basketbal komen er hevige krachten op de vingergewrichten te staan. Een gekneusde vinger of vingerkneuzing ontstaat vaak als de vinger in een onnatuurlijke positie wordt gedwongen, bijvoorbeeld door een bal die met kracht tegen een gestrekte vinger komt. Dit kan leiden tot overrekking en scheuring van de gewrichtsbanden die de vingergewrichten bij elkaar houden.
De meest voorkomende oorzaken van een gekneusde vinger bij basketbal zijn:
- Direct trauma: Een directe klap op de vinger, bijvoorbeeld door een botsing met een andere speler of de bal.
- Overstrekking: De vinger wordt krachtig in de verkeerde richting gedwongen, zoals overstrekking of zijwaartse beweging.
- Vallen: Een val waarbij de hand de impact opvangt, kan leiden tot kneuzingen in de vingers.
- Vinger tussen objecten: Het per ongeluk klemmen van een vinger tussen objecten, zoals een deur of tijdens het vangen van de bal.
Symptomen van een Gekneusde Vinger
De symptomen van een gekneusde vinger kunnen variëren afhankelijk van de ernst van het letsel. Veelvoorkomende symptomen zijn:
Lees ook: De Rol van de Catcher in Honkbal
- Pijn: Stekende pijn op de plaats van de kneuzing, waar de gewrichtsbanden zijn verrekt of gescheurd. Plotse intense vingerpijn op het moment van het incident.
- Zwelling: Er kan zwelling optreden rondom het gewricht.
- Bloeduitstorting: Een blauwe plek (bloeduitstorting) kan zichtbaar zijn rondom de vinger. De blauw-verkleuring die kan optreden na het incident kan soms pas na enkele dagen ontstaan.
- Stijfheid: De vinger kan stijf aanvoelen en moeilijk te bewegen zijn. Wanneer de gedisloceerde vinger ’terug in de kom’ is gebracht, kan er een zeurende pijn en stijfheid aanwezig blijven.
- Verminderde mobiliteit: Moeite met het bewegen van de vinger. Als de vinger mobiliteit verliest voor meer dan 5-10 dagen, is het aan te raden om advies van een arts te zoeken.
- Instabiliteit: Een gevoel van instabiliteit in het vingergewricht. Ook kan er zwakte en een blijven instabiel gevoel in het gewricht aanwezig zijn.
- Vervorming: In ernstige gevallen, zoals bij een luxatie, kan er een zichtbare vervorming van het gewricht zijn. Soms is een hoorbare ‘pop’ of scheuring waarneembaar.
- Uitstralende pijn: In sommige gevallen kan de vingerluxatie gerefereerde (=uitstralende) pijn geven naar de hand.
De pijnklacht kan toenemen tijdens activiteiten of juist NA de activiteiten in rust. Provocerende handelingen kunnen zijn: potjes opendraaien, deuren openen, schrijven, typen, grijpen, huishoudelijke activiteiten etc.
Diagnose
De diagnose van een gekneusde vinger kan meestal worden gesteld door een fysiotherapeut of een arts. De arts zal vragen stellen over hoe het letsel is ontstaan (anamnese) en een lichamelijk onderzoek uitvoeren. Tijdens het lichamelijk onderzoek wordt de vinger zorgvuldig onderzocht op zwelling, blauwe plekken, gevoeligheid en eventuele vervormingen. De arts zal ook testen of de vinger nog bewogen kan worden en of er sprake is van verminderde beweeglijkheid of kracht.
Om een breuk uit te sluiten, kan de arts een röntgenfoto laten maken. Dit is vooral belangrijk bij ernstige pijn en zwelling of als er een vermoeden is van een botbreuk.
Behandeling van een Gekneusde Vinger
De behandeling van een gekneusde vinger is afhankelijk van de ernst van het letsel. In de meeste gevallen kan een gekneusde vinger conservatief worden behandeld met de volgende stappen:
Direct na het letsel: RICE-methode
De RICE-methode is cruciaal in de eerste fase van de behandeling:
Lees ook: Analyse van de mannelijke rugbysporter
- Rust (Rest): Vermijd het belasten van de vinger. Geen belasting op het aangedane lichaamsdeel.
- IJs (Ice): Koel de vinger direct na het letsel gedurende 15-20 minuten. Gebruik hiervoor een coldpack of ijs, maar zorg ervoor dat er altijd een doek tussen het ijs en de huid zit om bevriezing te voorkomen. Herhaal dit 3-4 keer per dag in de eerste dagen na het letsel. Koel direct na de kneuzing de aangedane vinger gedurende ten minste 15 minuten. Gebruik hiervoor een cold-pack of ice-pack of stromend, koud water. Bij een cold-pack of ice-pac moet je wel altijd een thee- of handdoek tussen je huid en het ijs leggen om te voorkomen dat de huid bevriest. Ook wanneer de vinger pijnlijker en geïrriteerd raakt later in het revalidatieproces is koelen aangewezen.
- Compressie (Compression): Na het koelen kan de vinger ingetapet worden aan de vinger ernaast (buddy taping) voor extra steun en om de beweging te beperken. Daarvoor kun je pleistertape gebruiken. De andere vinger fungeert als spalk, waardoor de gekneusde vinger niet kan bewegen. Het dragen van een geschikte vingerspalk is ook mogelijk.
- Elevatie (Elevation): Houd de vinger omhoog, bij voorkeur boven het hartniveau, om de zwelling te verminderen. Doe dit vooral de eerste 48 uur. Laat je vinger zo weinig mogelijk naar beneden hangen. Hiermee blijft de vochtophoping in de vinger beperkt. Normaal gesproken neemt de zwelling binnen enkele dagen af. Je kunt het beste de vinger boven je hart houden, want daardoor stroomt er meer bloed uit en naar het getroffen gebied. Dit bevordert de genezing.
Verdere behandeling
- Immobilisatie: In sommige gevallen kan het nodig zijn om de vinger te immobiliseren met een spalk. Dit helpt om het beschadigde bindweefsel te laten helen. De duur van de immobilisatie kan variëren, maar is meestal enkele weken. De vinger moet een aantal weken in een splint, zodat het beschadigde bindweefsel kan helen.
- Pijnstilling: Pijnstillers zoals paracetamol of ibuprofen kunnen worden gebruikt om de pijn te verlichten.
- Fysiotherapie: Na de immobilisatieperiode kan fysiotherapie helpen om de beweeglijkheid en kracht van de vinger te herstellen. Na de immobilisatie periode zullen de oefeningen worden opgebouwd met als doel pijnvrije volledige flexibiliteit en optimale stabiliteit van het gewricht. Uiteindelijk moet de cliënt zijn dagelijkse activiteiten kunnen uitvoeren zonder een toename van klachten.
Specifieke behandelingen
- Vingerluxatie: Wanneer een vinger uit de kom is geschoten (luxatie), moet deze door een arts of fysiotherapeut worden teruggeplaatst (relocatie). Het is belangrijk om dit niet zelf te doen, omdat dit kan leiden tot verdere schade. Vervolgens wordt de vinger gestabiliseerd met een spalk. Wanneer de botstukken terug in de kom zijn gebracht, is het belangrijk te weten dat het gewricht niet vanzelf zal herstellen. Een vingerluxatie geeft een groot risico op blijvende gewricht stijfheid die laattijdig moeilijk te corrigeren is.
- Malletvinger: Bij een malletvinger is de strekpees van het laatste vingerkootje beschadigd, waardoor het topje van de vinger in een gebogen stand blijft staan. De behandeling bestaat uit het spalken van de vinger in een gestrekte positie gedurende zes tot acht weken. Een mallet finger, ook wel ´baseball finger´ of ´hamervinger´ genoemd, is een beschadiging van de strekpees bij het laatste kootje van de vinger. Het topje van de vinger blijft hierdoor in buigstand staan. Dit ontstaat vaak door een directe klap op de top van een uitgestrekte vinger.
Chirurgische interventie
In zeldzame gevallen, bijvoorbeeld bij ernstige breuken of schade aan de pezen, kan een operatie noodzakelijk zijn. Is er regelmatig sprake van een her-luxatie of is er schade aan de botten of een pees, dan kan chirurgische interventie nodig zijn.
Herstel en Revalidatie
De duur van het herstel van een gekneusde vinger varieert afhankelijk van de ernst van het letsel. Een lichte kneuzing kan binnen een week genezen zijn, terwijl een ernstige kneuzing of luxatie enkele weken tot maanden kan duren.
Het is belangrijk om tijdens het herstel de vinger niet te veel te belasten en de aanwijzingen van de fysiotherapeut of arts op te volgen. Oefeningen kunnen helpen om de beweeglijkheid, kracht en stabiliteit van de vinger te herstellen.
Als de klachten zijn verdwenen, kun je de vinger(s) weer sterk maken door trainingsoefeningen te doen. Je kunt hierbij gebruikmaken van bepaalde oefenmaterialen, zoals kneedmaterialen en/of een weerstandsweb, welke gebruikt kunnen worden voor uiteenlopende oefeningen voor hand, vinger en onderarm. Oorspronkelijk vis een weerstandsweb ontwikkelt voor de sport om de soepelheid te verbeteren.
Complicaties
In de meeste gevallen geneest een gekneusde vinger goed, maar soms kunnen er complicaties optreden, zoals:
Lees ook: Frequentie videoscheidsrechter hockey
- Blijvende stijfheid: Het gewricht blijft stijf, waardoor de beweeglijkheid beperkt blijft.
- Chronische pijn: Aanhoudende pijn in de vinger.
- Instabiliteit: Het vingergewricht blijft instabiel aanvoelen.
- Artrose: Op lange termijn kan artrose ontstaan in het vingergewricht.
- Malletvinger: Het topje van de vinger blijft krom staan als gevolg van een beschadigde strekpees.
Preventie van Vingerblessures bij Basketbal
Hoewel vingerblessures nooit helemaal te voorkomen zijn, zijn er wel maatregelen die genomen kunnen worden om het risico te verminderen:
- Goede warming-up: Een goede warming-up bereidt de spieren en gewrichten voor op de inspanning en vermindert de kans op blessures.
- Techniek: Correcte techniek bij het vangen en gooien van de bal kan de belasting op de vingers verminderen.
- Vinger taping: Het tapen van de vingers kan extra steun en stabiliteit bieden. Tijdens sportbelasting kan het raadzaam zijn de vingers aan elkaar te tapen, dan wordt de vinger ernaast als spalk gebruikt. De duim kan ook ingetaped worden maar deze methode is complexer.
- Vingerbraces: Het dragen van een vingerbrace kan de vinger beschermen tegen overbelasting en blessures. Bij een klacht aan je vinger kan het prettig zijn om tijdelijk een stabiliserende en beschermende brace te dragen.
- Let op de omgeving: Wees alert op de omgeving en vermijd situaties waarin de vingers bekneld kunnen raken.
- Spierversterkende oefeningen: Regelmatige spierversterkende oefeningen voor de handen en vingers kunnen de stabiliteit van de gewrichten verbeteren.
- Beschermende maatregelen: Keepers in voetbal en honkbalspelers (catchers) dragen vaak beschermende handschoenen om hun vingers te beschermen.
tags: #vaak #vinger #gekneusd #basketbal #oorzaken #behandeling