De Technische Staf in het Voetbal: Een Overzicht van Rollen en Taken

In het moderne voetbal is een succesvolle technische staf van cruciaal belang. Het is een team van specialisten die samenwerken om de prestaties van het team te optimaliseren. De technische staf is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van het team, zowel op tactisch, technisch, fysiek als mentaal vlak. In dit artikel worden de verschillende rollen en taken binnen een technische staf belicht, van de technisch directeur tot de teamleider.

De Technisch Directeur: De Architect van Succes

De technisch directeur (TD) speelt een cruciale rol in het uitstippelen en realiseren van de sportieve ambities van een voetbalclub. Hij of zij is verantwoordelijk voor het ontwikkelen en implementeren van een voetbaltechnische visie en strategie. De TD fungeert als een spin in het web, die de verschillende aspecten van de voetbalorganisatie met elkaar verbindt.

Binnen het ontwikkelprogramma van een technisch directeur staan vijf rollen centraal:

1. De technisch directeur als strateeg:
   • Ontwikkelen van een voetbaltechnische visie en uitvoeren van een strategie.
   • Analyseren van de specifieke situatie van de club.
   • Ontwikkelen van technisch beleid passend bij de visie en doelstellingen van de club.
   • Implementeren en vertegenwoordigen van het beleid.
   • Evalueren van het beleid.
   • Inspelen op trends en ontwikkelingen in het voetbal.
   • Onderhouden van contacten en relaties met stakeholders.
2. De technisch directeur als architect:
   • Bouwen aan een topsportorganisatie.
   • Ontwerpen van een organisatiestructuur passend bij de strategie en competenties.
   • Creëren van een ontwikkel- en prestatiecultuur.
   • Samenstellen staf en eerste selectie.
   • Leidinggeven aan de voetbaltechnische organisatie.
   • Creëren van een veilige en inclusieve werkomgeving.
   • Onderhouden van contacten en relaties met stakeholders.
3. De technisch directeur als vormgever:
   • Samenstellen van selectie.
   • Maken van lange termijn strategie op samenstelling van de selectie.
   • Analyseren van huidige selectie en high potentials van de opleiding.
   • Maken van spelersprofielen en teamsamenstelling.
   • Aansturen van het scoutingsapparaat.
   • Uitvoeren van het besluitvormingsproces.
   • Onderhouden van contacten en relaties met stakeholders.
4. De technisch directeur als dealmaker:
   • Aan- en verkopen van spelers.
   • Voorbereiden van deals rondom transfers en verlengingen.
   • Onderhandelen bij transfers en verlengingen.
   • Communiceren, zowel intern als extern, rondom transfers en verlengingen.
   • Bouwen en onderhouden van een netwerk van interne en externe stakeholders.
5. De technisch directeur als professional:
   • Werken aan eigen professionalisering en welzijn.
   • Ontwikkelen van jezelf als professional en persoon.
   • Reflecteren op eigen handelen en integriteit.
   • Bewaken van balans tussen werk en eigen welzijn.
   • Op een gezonde manier omgaan met druk.
   • Volgen van trends en ontwikkelingen op het gebied van leiderschap en vitaliteit.
   • Onderhouden van contacten en relaties met stakeholders.

De Hoofdtrainer: De Tactische Meesterbrein

De hoofdtrainer is de leider van het team op het veld. Hij is verantwoordelijk voor het bepalen van de tactiek, het selecteren van de opstelling en het coachen van het team tijdens wedstrijden. De hoofdtrainer werkt nauw samen met de andere leden van de technische staf om de spelers optimaal voor te bereiden op de wedstrijden.

De Assistent-Trainer: De Rechterhand van de Hoofdtrainer

De assistent-trainer ondersteunt de hoofdtrainer bij alle taken. Hij observeert trainingen en wedstrijden, analyseert de prestaties van de spelers en de tegenstanders, en helpt bij het ontwikkelen van tactische plannen. De assistent-trainer is een belangrijke sparringpartner voor de hoofdtrainer en kan een waardevolle bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het team. De tijd dat een assistent-trainer tijdens de training slechts de pylonen uitzet, ligt al ver achter ons. Anno 2021 is de functie van assistent-trainer veelzijdig, boeiend en uitdagend te noemen. Met, als het meezit, een grote verscheidenheid aan taken en verantwoordelijkheden. De belangrijkste boodschap? Kijk continu waar je een meerwaarde kunt zijn. Voor een hoofdtrainer is het zaak dat hij zijn assistent het gevoel geeft dat die eerlijk en open kan zijn. Voor de assistent is het zaak dat hij van die mogelijkheid gebruikmaakt. Als beide partijen zo willen werken, ontstaan er vast en zeker discussies. Maar die discussies zijn juist essentieel om als team progressie te maken. In mijn ogen is het daarbij wel een voorwaarde, dat die discussies binnenskamers plaatsvinden. In het trainerslokaal mag je elkaar gerust een weerwoord geven, daar móet dat ook. De wijze waarop dat gebeurt, verschilt van persoon tot persoon.

Lees ook: Technische Jeugdcommissie: Taken en Verantwoordelijkheden

De Keeperstrainer: De Specialist voor de Sluitpost

De keeperstrainer is verantwoordelijk voor de training en ontwikkeling van de keepers. Hij werkt aan de technische, tactische, fysieke en mentale vaardigheden van de keepers. De keeperstrainer is een specialist op het gebied van keepen en kan de keepers helpen om hun prestaties te verbeteren. Wat je ook vaak hoort, is dat een hoofdtrainer tegen zijn keeperstrainer zegt: ‘Zorg jij er maar voor dat de keeper zondag goed speelt, dat is jouw pakkie- an. Lukt dat, dan heb je je werk goed gedaan.’ Dat is de afstandelijke manier van werken. Het is beter als de hoofdtrainer de keeper heel nadrukkelijk betrekt bij de manier van spelen, en daarmee ook de keeperstrainer. Je ziet het ook terug in nabesprekingen van wedstrijden in de staf, waarin de keeper evenzeer besproken wordt als de andere linies.

De Video-Analist: De Tactische Ontleder

De video-analist analyseert wedstrijden en trainingen met behulp van videobeelden. Hij identificeert sterke en zwakke punten van het eigen team en de tegenstanders. De video-analist kan de trainers en spelers voorzien van waardevolle informatie die kan helpen om de prestaties te verbeteren. Sommige spelers kunnen de uitleg van een trainer snel naar het veld vertalen. Maar voor de meeste spelers moet je de bedoelingen visueel maken. Dat is het specialisme van een video-analist. Een video-analist is vaak de hele dag bij het team, ziet de trainingen, woont de besprekingen bij en is continu in gesprek met de trainers. Neem bijvoorbeeld de analyse van de tegenstander. Een video-analist bekijkt veel beelden uit verschillende wedstrijden, laat zien waar de ruimtes vallen en geeft op basis daarvan een advies aan de trainers. Uiteindelijk beslissen zij wat ze met die input doen. Een ander voorbeeld is de korte bespreking in de rust van een wedstrijd. Daarvoor kan een video-analist de trainers voorzien van een paar erg nuttige videobeelden en statistieken, die zij met de spelers kunnen bespreken.

De Teammanager: De Organisatorische Spil

Een teammanager heeft elke dag wel contact met de hoofdtrainer en soms wel twee keer per dag. In grote lijnen komt het hier op neer: de trainer regelt het voetbaltechnische gedeelte en de organisatie komt voor de rekening van de teammanager. Daarin is de kleding een belangrijk aspect, dat moet gewoon in orde zijn. Als er een speler geblesseerd is, hoeft de hoofdtrainer alleen maar door te geven wie door zijn enkel is gegaan en dan regelt de teammanager het volgende traject. Daarnaast komen ook de ontevreden spelers aan de beurt. Als een speler bijvoorbeeld boos naar binnen is gelopen of er zijn merkbaar chagrijnige spelers, kan de teammanager daar ook een bijdrage aan leveren door contact te leggen met die speler. Dit onderdeel van het leiderschap is niet te onderschatten. Het mentale aspect speelt een belangrijke rol. Een teammanager vormt een bindmiddel tussen speler, trainer, bestuur en Technische Commissie. Een mooie rol met diverse overlappingen.

De teammanager is de spil in de organisatie rondom het team. Hij regelt alle niet-voetbaltechnische zaken, zoals de planning van trainingen en wedstrijden, het vervoer, de communicatie met de ouders en de administratie. De teammanager zorgt ervoor dat de spelers en trainers zich volledig kunnen concentreren op het voetbal. Een teamleider is onmisbaar voor een team en voor de club. Je regelt en coördineert alle niet-voetbaltechnische zaken voor een team en fungeert als schakel voor de communicatie tussen de club en de ouders/verzorgers.

De belangrijkste taak van een teamleider is zorgen dat alles rondom het team goed verloopt. Dit doe je primair door goede afspraken te maken en de ouders/verzorgers actief te betrekken bij het team van hun zoon of dochter en de club in z’n geheel. Een tweede belangrijke taak is zorgen voor duidelijke en tijdige communicatie tussen de vereniging en het team/de ouders/verzorgers. Een teamleider is niet verantwoordelijk voor technische voetbalzaken; die taak ligt bij de trainer en coach. Het heeft de voorkeur om deze functies van trainer/coach en leider niet te combineren.

Lees ook: Technische tips volleybal

Taken van de Teammanager/Teamleider

• Stimuleren van vrijwilligerswerk: Als teamleider speel jij een belangrijke rol in het betrekken van ouders/verzorgers bij de club. Je zult regelmatig een verzoek vanuit de leeftijdscoördinator ontvangen om informatie door te geven of een aanmelding van een vrijwilliger door te geven. Vrijwilligers zijn onmisbaar! Voor de een is dat overduidelijk, een ander staat er misschien niet zo bij stil. Omdat we verwachten dat alle (ouders/verzorgers van) leden hun steentje bijdragen en het voor iedereen duidelijk moet zijn wat er van hem of haar wordt verwacht, brengen we het stimuleren van vrijwilligerswerk daarom als taak onder bij de teamleiders. Dit hoef je niet alleen te doen. Om het vrijwilligerswerk te organiseren, is er een vrijwilligerscommissie opgericht. Zij houden in de gaten waar er handjes nodig zijn en proberen daar vraag en aanbod aan elkaar te koppelen. Samen zorgen we ervoor dat de te vervullen taken uitgevoerd worden.
• Bezetting wedstrijdkamer: Met ingang van seizoen 2020/2021 vragen we van elk team 1 of 2x per jaar een dagdeel de werkzaamheden in de wedstijdkamer te verzorgen. Dit kan een zaterdag of zondag zijn. Het schema hiervoor wordt half augustus gecommuniceerd. Het leukste is om dit met twee ouders/verzorgers per keer op te pakken. Als teamleider zorg je ervoor dat deze diensten ingevuld worden en dat ouders/verzorgers weten wat er van hen verwacht wordt.
• Wedstrijd verplaatsen/wijzigen: Het kan zijn dat jullie een keer op een ander tijdstip of een andere dag willen spelen, of dat jullie tegenstander dat wil. In dat geval kun je als teamleider de wedstrijd proberen te verplaatsen. verplaatsen naar een andere dag) tot aan 10 dagen vóór aanvang van de wedstrijd zonder overleg met de tegenstander kunnen worden doorgevoerd. Hier gaat dan enkel de wedstrijdsecretaris over. Mocht een tegenstander contact met ons opnemen over een wedstrijd tegen jouw team, dan hoor je dit altijd van ons. Wil je een thuiswedstrijd verplaatsen naar een andere dag of wil je de wedstrijd wijzigen ná die 10 dagen? Dan kun je dit uiterlijk op vrijdagochtend voor het betreffende wedstrijdweekend bij onze wedstrijdsecretaris aanvragen. Zij bekijkt dan eerst of dit in ons schema past, om vervolgens een verzoek in te dienen bij de tegenstander. Pas bij akkoord van hen kan de wijziging worden doorgevoerd. Geven zij geen akkoord of komen jullie er niet uit? Dan blijft de wedstrijd zoals deze is. Wil je een uitwedstrijd wijzigen? Dan kun je zelf contact zoeken met de tegenstander om een andere datum of tijd af te spreken. Komen jullie samen tot overeenstemming? Geef dat dan ook door aan onze wedstrijdsecretaris, zodat zij snel akkoord kan geven op het wijzigingsverzoek vanuit de tegenstander.
• Baaldagen (alleen voor categorie B): Het kan voorkomen dat het je niet lukt om genoeg spelers op de been te krijgen en dat een andere datum vinden met de tegenstander niet lukt. Daarvoor mogen teams van de KNVB maximaal één keer per seizoen een baaldag aanvragen, voor wedstrijden tot eind februari. Dat houdt in dat de KNVB de wedstrijd uit het schema haalt en op een later moment weer inplant. Hiervoor is geen toestemming van de tegenstander nodig. Wil je dit? Neem dan uiterlijk op maandag in de week van de wedstrijd contact op met onze wedstrijdsecretaris. Ná maandag kan je geen aanvragen meer indienen.
• Spelers lenen: Soms doet zich de situatie voor dat een team te weinig spelers heeft voor een wedstrijd. In dat geval kun je proberen de wedstrijd te verplaatsen (zie hierboven) of spelers te lenen van andere Kampongteams. Je kunt spelers lenen bij andere teams uit dezelfde leeftijdscategorie. In deze groep zitten alle leiders en/of trainers van jouw leeftijdscategorie. Bij het lenen van spelers is er onderscheid tussen selectie- en breedteteamspelers. Het lenen van een selectiespeler gebeurt altijd op verzoek van de coach en in overleg met de technische coördinator. Het lenen van breedteteamspelers kan je onderling afhandelen. Eventueel kun je ook teams uit een leeftijdscategorie hoger of lager vragen een speler uit te lenen. Meer dan één jaar leeftijdsverschil mag niet in verband met de dispensatieregels van de KNVB.
• Oefenwedstrijden regelen: Ter voorbereiding op een wedstrijd kan je oefenwedstrijden organiseren. Het is mogelijk om hiervoor zelf andere verenigingen te benaderen. Plan een oefenwedstrijd bij ons altijd in overleg met onze wedstrijdsecretaris in. Uiterlijk woensdag kun je oefenwedstrijden voor het komende weekend aanvragen.
• Spelersincidenten afhandelen: Het is belangrijk dat je als teamleider alert bent op het naleven van onze gedragscode. Dit geldt zowel voor spelers als voor ouders/verzorgers. Je vindt op de pagina over de gedragscode ook een teamafsprakenkaart. Dit kan handig zijn aan het begin van het seizoen. Let erop dat jeugdspelers zich ten opzichte van eigen begeleiding, medespelers, tegenstanders, scheidsrechters en publiek in woord en gebaar correct gedragen en bespreek het gedrag met spelers als dat gewenst is. Mochten er zich incidenten binnen je team voordoen die je zelf kunt afhandelen, doe dit dan. Als het incident dusdanig groot is of je wilt graag advies, kun je het beste contact opnemen met je leeftijdscoördinator. Die denkt dan met je mee. Mocht het incident vragen naar een meer professionele afhandeling, dan kan de commissie sportiviteit & respect ingeschakeld worden. Overleg dit altijd eerst even met je leeftijdscoördinator. Mocht je zelf niet aanwezig zijn geweest tijdens het incident, zorg dat dat je de trainer of coach (of een ouder/verzorger) betrekt bij de afhandeling.
• Scheidsrechters regelen: Als teamleider krijg je ook te maken met het onderwerp scheidsrechters. Allereerst kan het voorkomen dat het niet gelukt is voor jouw team een scheidsrechter te regelen. Dit kan verschillende redenen hebben, bijvoorbeeld door ziekmelden van de scheidsrechter. Het is daarom belangrijk dat de teamleider minimaal twee stand-by scheidsrechters binnen het team regelt die in dat soort gevallen kunnen fluiten. Verifieer of en stimuleer indien nodig dat deze stand-by scheidsrechters ook naar een spelregelavond gaan. Het liefst zien we niet de trainer/coach/leider deze rol vervullen, omdat dat weleens toch lastige situaties met de tegenstander kan leiden. In principe moet je na woensdag kunnen zien of jullie een scheidsrechter hebben of niet. Dit kun je zien in het programma of op de Voetbal.nl app bij de wedstrijd en dan bij “wedstrijdofficials”. Kampong vindt het belangrijk dat jeugd ook zelf leert fluiten. Vanaf de O13 fluiten de jeugdspelers een aantal keer per seizoen een jeugdwedstrijd. Dit noemen wij ‘Jeugd fluit jeugd’. Als teamleider ben je verantwoordelijk voor het aanleveren van namen van spelers die de te fluiten wedstrijden gaan fluiten. Je wordt tijdig op de hoogte gebracht van de datum waarop jouw team moet fluiten. Daaraan voorafgaand moeten teamleiders ervoor zorgen dat hun spelers goed beslagen ten ijs komen. Dat betekent dat de spelers op de hoogte moeten zijn van alle (spel)regels. Dit kan door hen aan te moedigen deel te nemen aan een spelregelavond of door dit zelf aan het team over te brengen.
• Praktische zaken op en rond de wedstrijddag zelf: Het is belangrijk dat alles op de dag van de wedstrijd zelf zo soepel mogelijk verloopt. Dring aan op tijdig aanwezig zijn voor wedstrijden.
• Nieuwe spelers wegwijs maken: Krijg je nieuwe spelers in je team van buiten Kampong? Maak ze dan wegwijs in de belangrijkste teamaangelegenheden. Zo kun je iedereen snel en makkelijk bereiken. Zijn er ouders/verzorgers zonder smartphone? Je bent aanspreekpunt voor ouders/verzorgers bij allerlei vragen/opmerkingen/klachten. Jaarlijks worden er overleggen gepland waarbij jouw input als jeugdleider gewenst is. Er zijn verschillende nevenactiviteiten die leuk zijn voor het team. Laat je ondersteunen! Je hoeft als leider niet alle werkzaamheden zelf op te pakken; vele handen maken licht werk. Je kunt bij de start van het seizoen ook taken bij andere ouders/verzorgers beleggen of afspraken met de trainer/coach maken voor zaken op wedstrijddagen.
• Overdracht aan nieuwe teamleider: Laat aan het einde van het seizoen (mei/juni) aan de ouders/verzorgers van het team weten of je geïnteresseerd bent om je nog een seizoen in te zetten als teamleider. Informeer ook altijd of er andere ouders/verzorgers interesse hebben in de functie. Geef anderen ook de kans om zich in te zetten. Zorg ervoor dat alle informatie aan het einde van het seizoen geactualiseerd is en draag (indien van toepassing) de informatie over aan de nieuwe leider. Loop jij als teamleider ergens tegenaan, neem dan contact op met je leeftijdscoördinator (zie hier wie dat voor jouw leeftijdscategorie is).

De Performance-Coach: De Fysieke en Mentale Trainer

Geen functie zo veelzijdig en zo veelomvattend als die van de performance-coach. Bij de ene bvo heeft men het dan over kracht, snelheid en uithoudingsvermogen. En bij een andere bvo gaat het over sprintmeters, cognitieve vaardigheden en data-analyse. Toch is het best apart dat dit allemaal onder ‘performance-coach’ wordt geschoven. Want dé performance-coach, dat is toch echt de hoofdtrainer. Performance betekent presteren, in ons geval dus voetballen. Oftewel beter voetballen. Vaak gaat men ervan uit dat er een sportpsycholoog nodig is die zich bezighoudt met alles ‘boven de lijn’, en een fysieke trainer met alles ‘onder de lijn’. Maar in hoeverre is dat te rechtvaardigen als we dus weten dat onze hersenen, waar de keuzes mee worden gemaakt, onlosmakelijk zijn verbonden met onze spieren, waar we de gemaakte keuzes vervolgens mee proberen uit te voeren?

De performance coach richt zich op het verbeteren van de fysieke en mentale prestaties van de spelers. Hij ontwikkelt trainingsprogramma's die gericht zijn op het verbeteren van de kracht, snelheid, uithoudingsvermogen en flexibiliteit van de spelers. Daarnaast kan de performance coach ook werken aan de mentale vaardigheden van de spelers, zoals concentratie, zelfvertrouwen en motivatie.

Andere belangrijke functies

Naast de hierboven genoemde functies zijn er nog tal van andere functies die een belangrijke rol spelen binnen een voetbalclub:

• Bestuurslid: Het bestuur is eindverantwoordelijke voor de uitvoering van het verenigingsbeleid. Een bestuurslid wordt voor tenminste drie jaar benoemd door de Algemene Ledenvergadering. Ieder bestuurslid heeft zijn eigen taakgebied en wordt in veel gevallen bijgestaan door commissies of een of meer functionarissen.
• Commissielid: HBC Voetbal beschikt over vijf vaste commissies (Toernooicommissie, JWA, Sponsorcommissie, Commissie Vrijwilligerszaken en Jeugdweekend Commissie). De leden van deze commissies zorgen voor de uitvoering van een specifiek taakgebied op het gebied van voetbal-gerelateerde activiteiten.
• Scheidsrechter: HBC Voetbal beschikt over een vast scheidsrechtercorps, die gemiddeld iedere maand 4 wedstrijden fluiten. De laatste jaren zien we helaas een terugloop in het aantal scheidsrechters.
• Trainer: De trainer verzorgt 2 à 3 keer per week de trainingen van een team. Dat kan in circuitvorm (4 oefeningen voor meerdere teams in roulatievorm) of met individueel verzorgde oefenstof. Doel van de functie is om de teams beter te laten voetballen.
• Wedstrijddienst: De wedstrijddienst (of bestuursdienst) van HBC Voetbal fungeert als de gastheer en/of -vrouw van de club op competitie-, beker- en toernooidagen. Op zaterdag en zondag (en incidenteel doordeweeks ‘s avonds) zorgt de wedstrijddienst ervoor dat alles vlekkeloos verloopt.
• Bar-/keukendienst: De bardienst assisteert in het bargedeelte van het clubhuis en verzorgt/verkoopt alle (warme) dranken, chips en snoep. Deze taak kan alleen worden uitgevoerd door personen van 18 jaar en ouder. Op vrijdagavond assisteer je een vaste vrijwilliger met het gereedmaken van de velden en kleedkamers.

De Jeugdorganisatie: De Toekomst van de Club

De organisatie die ervoor zorgt dat de jeugd kan voetballen heeft een hele belangrijke rol binnen een vereniging. Elk team kent natuurlijk een teamorganisatie die bestaat uit een team met spelers, betrokken ouders, één of meerdere trainer/coaches en een teamleider. Maar ook om dit alles in goede banen te leiden is er een gehele jeugdorganisatie nodig om dit alles te bewerkstelligen. Binnen de jeugdorganisatie zijn de volgende functies van belang:

1. Algemeen coördinator: De algemeen coördinator is verantwoordelijk voor de organisatorische randzaken, communicatie over beleid & mededelingen en heeft direct contact met de teamleiders van de betreffende lichting.
2. Hoofd trainer/coaches: De hoofdtrainer/coach is verantwoordelijk voor de technische ontwikkeling op trainingen en stuurt de trainer/coaches aan om de trainingen en bijbehorende coaching te begeleiden.

De jeugdorganisatie bestaat uit de volgende personen:

Lees ook: Wie vormen de staf?

1. Spelers: De spelers voetballen doordeweeks en op zaterdag met plezier, progressie en prestatie.
2. Trainer/coach: De trainer/coach verzorgt de trainingen en coacht de spelers van zijn team. Hij/zij bevordert het plezier, de progressie en de uiteindelijke prestaties van de spelers en van het team bekeken vanuit een voetbaltechnisch oogpunt.
3. Teamleider: De teamleider heeft als doel om organisatorische taken rondom het voetbal en het team te organiseren. Hij/zij is de contactpersoon voor de jeugdspelers en de betreffende ouders/verzorgers van zijn team betreffende niet-voetbaltechnische zaken.

tags: #technische #staf #voetbal #taken