Volleybal is een dynamische balsport die wereldwijd wordt beoefend, zowel indoor als outdoor in de vorm van beachvolleybal. Het spel vereist teamwork, technische vaardigheid en een goed begrip van de spelregels. Dit artikel biedt een overzicht van de belangrijkste technische aspecten en spelregels van volleybal en beachvolleybal.
Algemene spelprincipes
Volleybal wordt gespeeld op een veld dat door een net in twee gelijke helften is verdeeld. Twee teams van elk zes spelers (in zaalvolleybal) proberen de bal over het net te spelen en deze binnen de lijnen van het speelveld van de tegenstander op de grond te laten landen. Een geslaagde poging, of een fout van de tegenstander, levert een punt op.
Puntentelling en setverloop
Binnen de Nederlandse competitie wordt het Rally Point Systeem toegepast, wat betekent dat elk rally een punt oplevert voor een van de twee teams. Een set wordt gewonnen door het team dat als eerste 25 punten behaalt, met een verschil van minimaal twee punten. Bij een stand van 24-24 wordt er doorgespeeld totdat een team een voorsprong van twee punten heeft. Een wedstrijd bestaat meestal uit vier sets. Het team dat als eerste drie sets wint, wint de wedstrijd. Als na vier sets de stand gelijk is (2-2), wordt een vijfde, beslissende set gespeeld tot 15 punten, wederom met een verschil van twee punten vereist. Op de hoogste niveaus wordt vaak het best-of-five principe gehanteerd. De wedstrijd is dan klaar bij een 3-0, 3-1 of 3-2 stand.
Het speelveld
Het volleybalveld meet 9 bij 18 meter. Op de zijkanten van het net, direct boven de zijlijnen, zijn verticale stokken, de "antennes", geplaatst. Deze antennes begrenzen de ruimte waarbinnen de bal over het net gespeeld moet worden.
Spelerswissels
Voor het begin van een nieuw punt mag een speler worden gewisseld. Een speler die is uitgewisseld, mag alleen worden teruggewisseld voor de speler die hem/haar heeft vervangen. In totaal zijn er maximaal zes wissels per team per set toegestaan. Dit geldt dus twee wissels van de maximaal toegestane zes.
Lees ook: Volleybal: Alles over winnen
Basistechnieken in volleybal
De volgende technieken zijn essentieel voor het spelen van volleybal:
Opslag (Service)
De opslag is de manier om de bal in het spel te brengen. De serveerder staat achter de achterlijn en slaat de bal over het net naar het veld van de tegenstander. Er zijn verschillende soorten opslagen, zoals de bovenhandse opslag en de sprongservice. Bij een bovenhandse opslag wordt de bal met een vlakke hand geslagen. De sprongservice is een krachtigere variant waarbij de serveerder springt en de bal met veel kracht over het net slaat. Wanneer de bal het net raakt en eroverheen gaat tijdens de opslag, gaat het spel gewoon door.
Passen (Onderarmse pass)
De pass, ook wel de onderarmse pass genoemd, wordt gebruikt om de opgeslagen bal of een aanval van de tegenstander te ontvangen. De speler vangt de bal op met naast elkaar gestrekte onderarmen. Het is belangrijk om de bal in de juiste richting te sturen, meestal naar de spelverdeler. De bal mag ook 'bovenhands' gespeeld worden.
Set-up (Bovenhandse set-up)
De set-up is een cruciaal onderdeel van het volleybalspel, vaak uitgevoerd door de spelverdeler. De spelverdeler, een speler met een goede techniek en spelinzicht, staat in de rally meestal iets rechts van het midden voor het net, of zorgt dat hij of zij daar komt te staan wanneer de bal van de tegenstander ontvangen is. Het doel van de set-up is om de bal in een positie te brengen waar een aanvaller de bal kan smashen. De spelverdeler speelt de bal meestal door naar een van de aanvallers, hetgeen set-up (opzet) genoemd wordt. De spelverdeler kan de set-up geven aan de buitenaanvaller, die aan de linkerkant aan het net staat, de middenaanvaller (ook wel hoofdblokkeerder genoemd), die in het midden aan het net staat of aan de speler, die rechts aan het net staat. In dat laatste geval wordt de set-up meestal achterover gegeven. Tevens kan de spelverdeler de set-up geven aan een van de achterspelers, deze kunnen een zogenaamde "driemeteraanval" uitvoeren. Dit houdt in dat ze net als de voorspelers alle ballen mogen slaan zolang de afzet van de sprong maar achter de driemeterlijn gebeurt; de speler mag na het slaan van de bal wel voor de driemeterlijn landen. Binnen deze driemeterzone mogen de achterspelers de bal alleen over het net spelen, als zij hem onder de netrand raken.
Set-up verbeteren
Om de volleybal set-up te verbeteren, zijn er verschillende oefeningen die je kunt doen. Het is belangrijk om de bal niet te lang vast te houden; in de regel moet je de bal direct wegspelen als je hem raakt. Welke oefeningen kun je doen om de volleybal set-up te verbeteren? â Je mag de bal niet te lang vasthouden. In de regel moet je de bal direct wegspelen als je hem raakt.
Lees ook: Alles over zand sokken en volleybal
Aanval (Smash)
De aanval, vaak in de vorm van een smash, is de poging om de bal op de grond van de tegenstander te laten landen. De aanvaller springt op en slaat de bal met een vlakke hand en zo veel mogelijk kracht over het net. Het balcontact moet zo kort mogelijk zijn. Soms gebruikt de aanvaller een zogenoemde prikbal, bijvoorbeeld als de opzet niet goed is voor een smash, of om de tegenstander te verrassen. Hierbij wordt de bal met de vingertoppen in een bovenhandse beweging gericht gespeeld, zonder echter geslagen te worden. Tevens kunnen achterspelers een zogenaamde "driemeteraanval" uitvoeren. Dit houdt in dat ze net als de voorspelers alle ballen mogen slaan zolang de afzet van de sprong maar achter de driemeterlijn gebeurt; de speler mag na het slaan van de bal wel voor de driemeterlijn landen. Binnen deze driemeterzone mogen de achterspelers de bal alleen over het net spelen, als zij hem onder de netrand raken. Een uitzondering voor de achterspelers is de libero, die nooit een aanvallende actie mag uitvoeren waarbij de bal op het moment van de aanraking zich boven de bovenste netrand bevindt. Hij mag de bal wel bijvoorbeeld onderhands over het net spelen of een onderhandse setup geven.
Blokkeren
Blokkeren is een verdedigingstechniek waarbij een of meer spelers tegelijkertijd springen met gestrekte armen en handen om de aanval van de tegenstander te stoppen. Het is cruciaal om op het juiste moment en tegelijkertijd te springen, en op de plek waar de bal wordt geslagen. Als een bal het blok passeert dient deze door de verdedigers in het achterveld te worden verdedigd. Dit levert vaak spectaculaire acties op met glijduiken en zijwaartse rollen.
Veelvoorkomende fouten en overtredingen
Naast de technische vaardigheden is het belangrijk om de regels te kennen om fouten te voorkomen. Hier zijn enkele veelvoorkomende overtredingen:
- Voetfouten: Met een voet over de middellijn staan. Het is ook fout als de voet(en) van een speler over de middenlijn komen, dus het veld van de tegenstander raken.
- Dubbel: De speler mag de bal niet twee keer achter elkaar aanraken.
- Het is fout als een speler onder het net dringt in de ruimte van de tegenstander en de speler de tegenstander hindert.
- De spelers mogen het net niet raken.
De allerbelangrijkste regel is: laat de bal aan jouw kant van het net de grond niet aanraken.
De rol van de coach en time-outs
Gewoonlijk zitten trainer/coach, reservespelers en andere teamleden tegenover de hoofdscheidsrechter. Als de trainer/coach dat nodig vindt mag hij/zij tussen twee rally's een time-out aanvragen. De trainer maakt met zijn handen een T-teken, de scheidsrechter blaast af en er kan met de spelers worden overlegd. Een time-out kan simpelweg een tactische manoeuvre zijn om de vaart uit het spel van de tegenstander te halen, en/of nodig zijn om aanwijzingen aan de eigen spelers te geven.
Lees ook: Alles over Vrije Ruimte Volleybal
Beachvolleybal: een variant op het zaalvolleybal
Beachvolleybal is een variant van volleybal die op zand wordt gespeeld, meestal met teams van twee spelers. Hoewel de basisvaardigheden hetzelfde zijn, zijn er enkele belangrijke verschillen:
- Aantal spelers: Beachvolleybal wordt 2 tegen 2 gespeeld.
- Puntentelling: Beachvolleybal wordt gespeeld tot 21 punten in plaats van 25, met een verschil van 2 punten. Een eventuele derde set gaat tot 15 punten.
- Wisselen: Bij beachvolleybal wordt om de 7 punten gewisseld.
- Veld: Er is geen middenlijn in een beachvolleybal veld. Belijning wordt gemaakt door het spannen van touwen; een bal is âinâ als de (afdruk van de) bal de lijn raakt. De officiële beachvolleybal bestaat uit zacht materiaal en is waterafstotend. De omtrek is ca.
- Posities: Er zijn geen vaste posities voor spelers in het veld. Over het algemeen is de taakverdeling op het veld goed gescheiden.
Specifieke regels voor beachvolleybal
- Na het bovenhands spelen mag de bal geen draaiende beweging vertonen.
- De bal mag na een blok wel nogmaals door de oorspronkelijke blokkeerder worden gespeeld.
Spelregelkennis vergroten
Uit onderzoek is gebleken dat een gebrek aan spelregelkennis zorgt voor onnodige discussies en irritaties in het veld. Bepaald niet sfeerverhogend. Om de spelregelkennis te vergroten, zijn er verschillende hulpmiddelen beschikbaar. Volleybalmasterz.nl is erop gericht om de spelregelkennis bij volleyballers te vergroten. Je kunt hier je spelregelkennis oefenen, toetsen en up to date houden via testjes, spelletjes en toetsen. Ook op nevobo.nl staat een overzicht van de spelregels voor alle volleybaldisciplines.
Minder regels, meer spelplezier
Binnen het in 2015 gestarte project 'Minder regels, meer spelplezier' geven spelers, trainers en officials aan welke wijzigingen volgens hen meer spelplezier zouden opleveren. Deze worden uitgebreid behandeld, getest en eventueel ingevoerd. Dus, heb jij voorstellen voor het wijzigen van (spel)regels, waardoor volleybal nog leuker wordt? In het verleden waren er voor verschillende niveaus, verschillende spelregelboekjes. Om uitzonderingen beter weer te geven en ook de administratieve last van het bijhouden van alle uitzonderingen te verminderen, is er besloten om vanaf seizoen 2024-2025 weer één spelregelboekje te publiceren voor de Eredivisie t/m Jeugd.
tags: #volleybal #technische #aanwijzingen #spelregels