Op 7 juni 1989 vond een van de grootste vliegrampen uit de geschiedenis van Suriname plaats nabij de luchthaven Zanderij, in de buurt van Paramaribo. Een DC8 van de Surinaamse Luchtvaart Maatschappij (SLM), vlucht PY764, stortte neer tijdens de landing. Van de 178 passagiers en negen bemanningsleden overleefden slechts elf mensen de ramp. De tragedie staat bekend als de SLM-ramp of de Zanderij-vliegramp en heeft diepe wonden geslagen in zowel de Surinaamse als de Nederlandse gemeenschap.
Achtergrond van de ramp
Het vliegtuig, dat de naam 'Anthony Nesty' droeg, vernoemd naar de Surinaamse zwemmer die in 1988 olympisch goud won, was op weg van Amsterdam naar Paramaribo. Aan boord bevond zich het Kleurrijk Elftal, een team van Surinaamse voetballers die in Nederland speelden. Ze zouden in Suriname deelnemen aan een voetbaltoernooi. De ramp voltrok zich in dichte mist, waardoor het vliegtuig bij de derde landingspoging te laag vloog en twee bomen raakte op ongeveer 300 meter hoogte. Het toestel stortte ondersteboven neer, wat resulteerde in een enorme explosie en een verwoestend inferno.
Het Kleurrijk Elftal
De ramp trof vooral de Nederlandse voetbalwereld hard, omdat veertien leden van het Kleurrijk Elftal om het leven kwamen, inclusief de coach. Onder de slachtoffers waren talentvolle voetballers als Lloyd Doesburg (Ajax), Steve van Dorpel (FC Volendam), Wendel Fräser (RBC), Frits Goodings (FC Wageningen), Jerry Haatrecht (Neerlandia), Virgall Joemankhan (Cercle Brugge), Andro Knel (NAC), Ruben Kogeldans (Willem II), Ortwin Linger (HFC Haarlem), Fred Patrick (PEC Zwolle), Andy Scharmin (FC Twente), Elfried Veldman (De Graafschap), Florian Vijent (Telstar) en Nick Stienstra (coach RCH).
Bekende voetballers als Ruud Gullit, Frank Rijkaard en Henk Fraser zouden ook meegaan, maar kregen geen toestemming van hun clubs. Henny Meijer en Stanley Menzo hadden een eerdere vlucht genomen en ontkwamen zo aan de ramp.
De impact op de overlevenden
Elf inzittenden overleefden de ramp, waaronder de voetballers Radjin de Haan (Telstar), Sigi Lens (Fortuna Sittard) en Edu Nandlal (Vitesse). Ze werden uit het vliegtuig geslingerd en overleefden de crash. Nandlal hield er een gedeeltelijke dwarslaesie aan over, waardoor hij motorische problemen heeft en mank loopt.
Lees ook: Tempo's Strijd tegen Suriname
Sigi Lens vertelde in een documentaire dat hij wakker werd op een brancard naast de weg, in de buurt van de luchthaven. Hij dacht dat hij in een stadion was, omringd door mensen. Pas een dag later hoorde hij in het ziekenhuis wat er precies gebeurd was. Lens stopte na de ramp met voetballen vanwege een heupblessure die hij had opgelopen tijdens de crash.
Radjin de Haan keerde als enige van de drie terug op het voetbalveld. Zeven maanden na de crash maakte hij zijn rentree, maar hij haalde zijn oude niveau niet meer en werd trainer.
De nasleep van de ramp
De nasleep van de ramp was chaotisch. Hulpverlening kwam moeizaam op gang en de communicatie tussen Zanderij en Paramaribo verliep slecht. Ambulances moesten van ver komen, waardoor particuliere taxibusjes als eerste op de rampplek arriveerden. De stoffelijke overschotten werden in een lange rij langs de weg gelegd, klaar voor transport.
Nabestaanden waren woedend over de gang van zaken. Lichamen werden half ontkleed en spullen verdwenen. Er zouden zelfs vingers van lichamen zijn gebroken om gouden ringen te ontvreemden. Voor veel nabestaanden was dit een van de moeilijkste aspecten van de ramp.
De Surinaamse president Ramsewak Shankar bezocht de rampplek en noemde het een nationale ramp. Hij verbood de SLM om een persconferentie te geven, wat leidde tot geruchten en onduidelijkheid. Er ging zelfs een verhaal rond dat Anthony Nesty ook aan boord was, wat niet het geval bleek te zijn.
Lees ook: Wat maakt een voetbalelftal het beste ooit?
Onderzoek en oorzaak
Uit onderzoek bleek dat er veel mis was met de veiligheidsprocedures en de technische staat van de vliegtuigen. De bemanning was ingehuurd via een Amerikaans uitzendbureau waarvan de papieren nauwelijks waren gecheckt. De piloten waren te oud en een van hen had geen brevet.
Enkele weken voor de ramp had SLM-gezagvoerder Frank de Miranda misstanden aangekaart, maar hij werd geschorst in plaats van dat er naar hem werd geluisterd. Volgens overlevende Sigi Lens had de piloot een drankprobleem.
Herdenking
In Amsterdam is een monument opgericht aan de Coppenamestraat ter nagedachtenis aan de slachtoffers. Het monument bestaat uit witte zuilen met bovenop elke zuil de beplating van een vliegtuigmotor. Elk jaar op 7 juni worden de slachtoffers herdacht.
Persoonlijke verhalen
De ramp heeft diepe sporen nagelaten bij de nabestaanden. Chantal Rijker vertelde dat ze op school instortte toen ze hoorde over de ramp en besefte dat haar oom, die purser was bij de SLM, mogelijk was overleden. Dayenne Denneboom, die negen jaar was toen haar vader omkwam, vertelde dat ze veel dingen kwijt is door een shocktoestand. Ze vroeg zich af waar de Barbiepop was die haar vader had beloofd mee te nemen.
De moeder van Jerry Haatrecht vertelde dat een kostbare gouden armband, een horloge, een ring en een koffer vol kleren direct na het ongeluk waren geroofd. Inder Gajadien vertelde dat hij gerustgesteld was toen een chauffeur van een ambulance zei dat er weinig slachtoffers waren, maar dat hij later besefte dat de situatie ernstig was toen hij een politieman zag die zijn vader kende en hem niet meer aankeek.
Lees ook: Rode Kaarten en Voetbalregels Uitgelegd
De impact op de Surinaamse gemeenschap
De SLM-ramp was een nationale tragedie die de Surinaamse gemeenschap diep heeft geraakt. Velen kenden wel iemand die aan boord was van het vliegtuig. De ramp heeft geleid tot verdriet, woede en onbegrip. Het verlies van zoveel talentvolle voetballers was een zware klap voor de Surinaamse sportwereld.
De ramp heeft ook geleid tot vragen over de veiligheidsprocedures bij de SLM en de verantwoordelijkheid van de overheid. Nabestaanden hebben jarenlang gestreden voor gerechtigheid en erkenning.
tags: #surinaams #voetbalelftal #vliegtuigongeluk