Veel hockeyclubs worstelen met het probleem dat A-junioren stoppen met hockey en de overstap naar de senioren niet maken. Dit kan verschillende oorzaken hebben, zoals studie, een te grote overstap of andere persoonlijke redenen. De cruciale vraag is: hoe kunnen clubs deze jonge talenten behouden? Een belangrijk advies is om te zorgen voor een ‘warme overdracht’.
De Uitdaging van de Overstap naar Senioren
Hockeyclub Tilburg, met liefst zeven Jong Damesteams en één Jong Herenteam, wordt binnen de hockeybond gezien als een voorbeeldclub als het gaat om de overgang van jeugd naar senioren. Bestuurslid breedtehockey Ingeborg Beesems benadrukt het belang van deze aandacht. Hoewel exacte cijfers ontbreken, stoppen jaarlijks duizenden jeugdleden voordat ze de senioren bereiken.
De KNHB heeft samen met onderzoeksbureau VODW onderzoek gedaan naar de redenen waarom jeugdleden stoppen. Een van de belangrijkste redenen is de onbekendheid met de seniorenteams. Om clubs te helpen hun jeugdleden te behouden, heeft de KNHB een uitgebreide lijst met tips samengesteld, met de nadruk op een ‘warme overgang’.
Het Belang van een ‘Warme Overgang’
Een ‘warme overgang’ houdt in dat clubs actief met de jeugdleden in gesprek gaan. Bij HC Tilburg beginnen ze al vroeg, net na de winterstop, met het bespreekbaar maken van de overstap van junioren naar Jong Senioren. Beesems legt uit: ‘We vragen naar hun plannen en vertellen wat er mogelijk is, bijvoorbeeld dat ze met het hele team kunnen doorschuiven.’ Deze gesprekken kosten tijd, maar de jongeren voelen zich serieus genomen, wat hen actiever maakt en hen onderling dingen laat regelen. Het gevoel ergens bij betrokken te worden, is essentieel.
Ondanks deze vroege aanpak stoppen veel jeugdleden alsnog of gaan ze in hun studiestad hockeyen. Beesems weet: ‘Er komen veel veranderingen in één keer op ze af. Studeren, verhuizen, hockeyen in een ander team.’ Een mogelijke oplossing is om een A-team vroegtijdig door te schuiven naar de Jong Senioren, een jaar voordat ze gaan studeren. Dit zorgt ervoor dat ze de club vaker trouw blijven, zoals HC Tilburg in de praktijk heeft ervaren.
Lees ook: De toekomst van Cristiano Ronaldo
Praktijkvoorbeeld: Vroegtijdig Doorschuiven
Vorig jaar schoof HC Tilburg een A-team in zijn geheel vroegtijdig door naar de Jong Senioren, op hun eigen verzoek, omdat veel spelers op zaterdag een bijbaan hadden. Dit team is bij elkaar gebleven en dient als een goed voorbeeld voor het vroegtijdig doorschuiven.
Beesems benadrukt nog een voordeel: de KNHB hecht veel waarde aan het behouden van de groep 18- tot 25-jarigen voor de hockeysport. Verschillende niveaus in de competities zijn belangrijk, en de Jong Seniorencompetitie heeft de afgelopen jaren al duidelijke verbetering laten zien. Tilburg zou graag zien dat meer grote clubs met landelijk spelende jeugd ook Jong Seniorenteams opzetten, om het niveau verder te verbeteren.
In het breedtehockey zijn de jonge seniorenteams een succes. Spelers vinden het fijn om met en tegen leeftijdsgenoten te spelen. De acht Jong Seniorenteams bij HC Tilburg hebben wel meer begeleiding nodig dan de seniorenteams. Van Barneveld tipt: ‘Wij horen van clubs dat er vaak best ouders bereid zijn om in de eerste periode te helpen met de begeleiding. Dat betekent dat je daar als club wel achteraan moet. Maar dat geldt voor de hele problematiek rond de 18-plussers. Je moet er als club serieus werk van maken.’
Redenen voor het Stoppen: Meer dan Alleen Leeftijd
Het einde van een seizoen wordt vaak gekenmerkt door afscheid, bloemen, mooie woorden, een BBQ en gezelligheid. Spelers stoppen om diverse redenen: een stapje lager spelen, naar een andere club gaan, een andere sport kiezen, fysieke beperkingen, verhuizing of gewoonweg geen zin meer hebben.
Een hockeyvader vertelt over zijn team dat hij jarenlang heeft gecoacht, van puppy’s tot jong-senioren. Nu komt er een einde aan, omdat andere prioriteiten zoals werk, studie en andere sporten de overhand nemen. Hij ziet ze nog staan als mannetjes van 8 a 9 jaar, met alle bijbehorende ongemakken en vreugdes. Nu zijn ze in de 20 en draait hockey om de 3e helft, met wisselende aanwezigheid. Toch staat de deur altijd op een kier, en hij verwacht dat de meesten wel weer ergens op een hockeyveld terugkomen. Teamsport blijft immers het mooiste wat er is.
Lees ook: Alternatieven voor selectiewedstrijden
Factoren die Bijdragen aan het Stoppen
Kinderen en jongeren kunnen verschillende redenen hebben om met een hobby te stoppen. Onderzoek toont aan dat een gebrek aan klik met de trainer of begeleider een belangrijke factor is. Verschillen in ambities en verwachtingen kunnen botsen. Ook het sociale contact speelt een cruciale rol; als vrienden stoppen of naar een andere groep gaan, kan dit een reden zijn om ook te stoppen.
Jongeren willen uitgedaagd worden op een niveau dat bij hen past. Een te hoog niveau leidt tot een gevoel van ontoereikendheid, terwijl een te laag niveau tot verveling leidt. Daarnaast ervaren veel jongeren prestatiedruk. Het is belangrijk om hen te laten ervaren dat fouten maken mag en dat ze daarvan kunnen leren.
Tijdgebrek door schoolwerk of andere verplichtingen kan ook een reden zijn om te stoppen. Het verminderen van het aantal lessen of trainingen, huiswerkbegeleiding of het maken van een keuze om helemaal te stoppen, kan een oplossing bieden. Tijdens de puberteit maken kinderen en jongeren zich meer los van hun ouders en gaan ze op zoek naar hun eigen interesses en behoeften. Het is belangrijk om deze gevoelens serieus te nemen en erover te praten.
KNHB Onderzoek naar Uitstroom
De KNHB heeft een grootschalig uitstroomonderzoek gedaan om inzicht te krijgen in de redenen waarom mensen stoppen met hockey. Ex-hockeyers werd gevraagd naar hun motivatie om te beginnen met hockey, waarom ze zich hebben uitgeschreven en wat de KNHB en verenigingen hadden kunnen doen om hen te behouden. Daarnaast werden ze geïnformeerd over het flexibele hockeyaanbod en werd hun interesse hierin gepeild.
Uit het onderzoek blijkt dat meisjes/vrouwen vaker ‘vanwege mijn team’ noemen als reden om te stoppen, terwijl jongens/mannen vaker ‘omdat ik heb gekozen voor een andere sport’ noemen. Kinderen tot 12 jaar geven vooral aan dat ze zijn gestopt ‘omdat ze het spelletje niet meer leuk vonden’ en ‘omdat ze hebben gekozen voor een andere sport/hobby’. Jongeren van 12 t/m 18 jaar noemen ‘vanwege mijn team’ het meest. Bij jongvolwassenen wordt ‘omdat ik ben begonnen met studeren’ relatief vaak genoemd, en bij volwassenen van 26 t/m 35 jaar is ‘omdat hockey te veel vrije tijd in beslag nam’ de meest genoemde reden.
Lees ook: Tips en overwegingen bij het stoppen met voetbal.
Veel gestopte hockeyers zijn overgestapt naar individuele en flexibele sporten zoals fitness, hardlopen en tennis. Opvallend is dat 46% van de respondenten het flexibele hockeyaanbod aantrekkelijk vindt en 35% overweegt hieraan deel te nemen. Ook geeft 46% aan waarschijnlijk of zeer waarschijnlijk ooit weer terug te keren op de hockeyvelden.
Casestudy: Valerie van Odijk
De serie ‘Verdwenen hockeyers’ belicht talenten uit het verleden en onderzoekt waar ze gebleven zijn. Een voorbeeld is Valerie van Odijk, een voormalig talent van SCHC die in Nederlands Meisjes B en Nederlands Meisjes A speelde. Ze debuteerde op haar vijftiende in Dames 1 van Stichtsche en werd Europees kampioen met Nederlands Meisjes B.
Van Odijk mist het hockey niet. In haar jeugd vond ze hockeyen het leukste dat er was, maar nadat ze op haar zestiende naar Dames 1 overstapte, nam het plezier af. Ze kreeg minder speeltijd doordat er steeds meer spelers van buiten Stichtsche werden aangetrokken. De druk om geen fouten te maken werd te groot, en ze haalde haar niveau niet meer.
Coachwisselingen hielpen ook niet mee. Uiteindelijk besloot ze meer speeltijd te vragen, maar die kon haar niet worden beloofd. Ze stapte over naar Bloemendaal, maar ook daar lukte het niet om haar oude spel terug te vinden. Ze begon aan een studie Marketing en Communicatie in Amsterdam en werd lid van een studentenvereniging. Ze voelde zich vrijer en er lag geen druk meer op haar schouders.
Hoewel het de bedoeling was om na haar ontgroening bij Hurley Dames 1 aan te sluiten, koos ze uiteindelijk voor een vriendinnenteam bij Pinoké. Nu hockeyt ze helemaal niet meer en wil ze zich focussen op haar scriptie, reizen en werken. Ze sluit niet uit dat ze op een gegeven moment wel weer in een lager team gaat spelen.
Als ze niet bij een topploeg was begonnen en makkelijker de aansluiting met Dames 1 had kunnen vinden, was het misschien anders gelopen. Maar uiteindelijk was ze daar waarschijnlijk niet gelukkig van geworden. Het andere leven had altijd wel gelonkt.
De Fundamenten van Hockey: Meer dan Alleen een Spel
Hockey is een teamsport die wereldwijd wordt gespeeld en zowel fysieke als mentale vaardigheden vereist. Het spel bevordert teamgeest, sportiviteit en persoonlijke ontwikkeling.
Basisprincipes
Hockey is een teamsport waarbij twee teams van elk elf spelers proberen een bal in het doel van de tegenstander te slaan met behulp van een hockeystick. Plezier, veiligheid en kennismaking met de sport staan voorop, vooral bij de jongste jeugd.
Training en Vaardigheden
Tijdens de trainingen wordt gewerkt aan hockeyvaardigheden, conditie en wedstrijdsituaties. Het plezier in hockey staat centraal. Daarnaast leren spelers samenwerken in een team en hun rol daarin te begrijpen.
Teams en Competities
Vanaf 8 jaar wordt er 6 tegen 6 gespeeld, en vanaf 10 of 11 jaar 11 tegen 11. De KNHB is verantwoordelijk voor de teamindelingen, de organisatie van wedstrijden en de verwerking van de uitslagen. De club is verantwoordelijk voor de organisatie van de wedstrijden op de eigen velden.
Wedstrijdregels en Arbitrage
Het wedstrijdsecretariaat verzorgt de indeling van de velden en geeft de uitslagen door. Het verplaatsen of afgelasten van wedstrijden moet zo snel mogelijk worden doorgegeven aan het wedstrijdsecretariaat.
Coaches en Begeleiding
Elk team wordt begeleid door coaches, vaak ouders van teamleden of senior spelers. De taken van een coach variëren naarmate de teams ouder worden, van het creëren van een veilige omgeving tot het bijbrengen van hockey-inzicht, tactiek en strategische opstellingen.
De Rol van Coaches en Trainers
Coaches en trainers spelen een cruciale rol in de ontwikkeling van jonge hockeyers. Ze zijn verantwoordelijk voor het aanleren van de basis van het hockey, het bevorderen van plezier in het spel, en het demonstreren van oefeningen. Daarnaast onderhouden ze contact met de trainingscoördinator, de coach van het team en eventueel de ouders.
Verwachtingen van Trainers
Van trainers wordt verwacht dat ze spelers de basis van hockey leren, bijdragen aan het spelplezier, oefeningen voordoen en contact onderhouden met de trainingscoördinator en de coach.
Samenwerking en Communicatie
Samenwerking met coaches en ouders is essentieel. Door goede communicatie en samenwerking kan de ontwikkeling van de spelers optimaal worden gestimuleerd.
Neuropsychologische Aspecten van Hockey
Hockey is meer dan alleen fysieke vaardigheid; het vereist ook complexe neuropsychologische functies.
Waarneming en Geheugen
Een hockeyer moet goed kunnen waarnemen, een goed geheugen hebben, snel kunnen schakelen, en overzicht en inzicht hebben. Het spiergevoel en de tastzin zijn nodig om de positie van het lichaam in de ruimte te ervaren. De visuele waarneming zorgt ervoor dat de bal gevolgd kan worden, en de auditieve waarneming stelt de speler in staat om subtiele geluiden te interpreteren.
Executieve Functies
Al vroeg in de kindertijd beginnen de executieve functies zich te ontwikkelen. Deze functies omvatten het formuleren van doelen, het plannen, het stellen van prioriteiten, het kiezen, beslissen en het overzien van de consequenties. Impulsbeheersing, zelfevaluatie en zelfregulatie zijn ook belangrijke aspecten.
De Rol van de Omgeving
De omgeving en de trainer spelen een belangrijke rol bij de ontwikkeling van deze executieve functies. Feedback van de trainer en coach is essentieel. Een hockeytalent kan snel verbanden leggen en heeft een groot lerend vermogen. De trainer kan het talent stimuleren door informatie gedoseerd aan te bieden.
Motorische Coördinatie en Planning
Om een bal te spelen met de stick moeten ogen, armen, handen, benen en voeten intensief samenwerken. Het lichaam moet in balans zijn en de speler moet afstanden en snelheden goed kunnen schatten. De informatie wordt op topsnelheid door het brein verwerkt en vergeleken met eerder opgeslagen informatie.
De Ontwikkeling van Talent
Talent wordt niet alleen bepaald door lichamelijke ontwikkeling, maar ook door psychologie, vaardigheden, sociale en culturele factoren.
Diversiteit in Leerstrategieën
Spelers van dezelfde leeftijd kunnen sterk verschillen in leerstrategie en gedrag. Sommigen zijn motorisch actief en gericht op doen en ondernemen, terwijl anderen vooral taal gebruiken om te communiceren. De trainer/coach moet de speler laten ervaren dat een oplossing op het speelveld op meerdere manieren kan worden bereikt.
Communicatie en Feedback
Communicatie is essentieel voor een goede samenwerking binnen het team en met de coach. Het is belangrijk dat spelers vragen kunnen stellen en feedback kunnen ontvangen om zich verder te ontwikkelen.
Specifieke Uitdagingen voor Tieners
Tieners in de hockeysport staan voor unieke uitdagingen, zowel op het veld als daarbuiten.
Zelfevaluatie en Keuzes Maken
Een tiener heeft vaak moeite met het inschatten van zijn capaciteiten, het stellen van prioriteiten, het vergelijken van voor- en nadelen, en het overzien van de consequenties. De coach kan de spelers helpen met het leren overzien wat de consequenties zijn van hun keuzes.
Impulsbeheersing en Empathie
Het beheersen van impulsiviteit en het ontwikkelen van empathie zijn belangrijke taken voor de coach. De hersenstructuren die onderliggend zijn aan impulsbeheersing rijpen nog door tot in de volwassenheid. Zelfreflectie en zelfregulatie zijn executieve functies die moeten worden geleerd.
Steun en Sturing
Elke jeugdspeler heeft nog veel steun en sturing nodig. De coach moet de jonge sporter duidelijkheid geven en inzicht in de consequenties van zijn handelen.
Gemeenschapsgevoel en Evenementen
Naast trainingen en wedstrijden zijn er diverse evenementen en activiteiten die bijdragen aan het gemeenschapsgevoel binnen een hockeyclub.
Kleding- en Materialenbeurs
Een jaarlijkse kleding- en materialenbeurs biedt de mogelijkheid om gebruikte spullen te verkopen en te kopen.
Hockeykampen
Tijdens de zomer- en meivakantie worden hockeykampen georganiseerd, waarbij spelers hun skills kunnen verbeteren en plezier kunnen hebben.
Toernooien en Feesten
Diverse toernooien en feesten zorgen voor gezelligheid en versterken de band tussen de leden.
Glow in the Dome
Een feestelijke afsluiting van het zaalseizoen met hockeyen in het donker met fluorescerende sticks en ballen.
Nieuwjaarsborrel met Curling
Een sportieve activiteit van olympische allure tijdens de nieuwjaarsborrel.
Vrijwilligerswerk
Een hockeyclub kan niet zonder vrijwilligers.
Lidmaatschap beëindigen
Hockey is een teamsport. Dat betekent voor heel veel van ons dat we met vrienden en vriendinnen samen een fijne sport beoefenen. Toch kan het zo zijn dat je een andere sport gaat beoefenen, je gaat verhuizen of om een andere reden gaat stoppen met hockeyen. Het is dan van belang dat je je afmelding goed door geeft aan de club. Er wordt een bevestiging van de opzegging verstuurd; geen bevestiging betekent dat er geen opzegging is ontvangen. Mondelinge afmeldingen of afmeldingen die worden gedaan bij andere personen dan de ledenadministratie worden als nietig beschouwd.
Stoppen om een andere reden
Soms kan het voorkomen dat je je niet helemaal prettig voelt bij sommige mensen uit je team of uit de club, en je hierdoor geen plezier meer ervaart in het hockeyen. Het opzeggen van je lidmaatschap lijkt dan soms de enige oplossing, maar er is misschien nog een andere oplossing. Zonder dat je het door kunt hebben heeft je afmelding betrekking op veel factoren. Je team is klein, en wordt hierdoor nog kleiner waardoor de bezetting moeilijker rond te krijgen is en ook financieel lost het niets op. De kosten zijn allemaal al gemaakt, en de volledige contributie moet voldaan worden.