Beachvolleybal is een relatief jonge, maar enorm populaire discipline binnen de Olympische Spelen. Het brengt het zomerse strandgevoel naar 's werelds grootste sportevenement. Deze dynamische variant van volleybal, gespeeld op zand, maakt sinds 1996 deel uit van het olympisch programma en is sindsdien niet meer weg te denken. De sport, die zijn wortels heeft in de stranden van Californië, heeft een indrukwekkende groei doorgemaakt. Van een casual strandactiviteit is het uitgegroeid tot een hoogstaande competitie die miljoenen kijkers wereldwijd boeit.
Het Ontstaan en de Groei van Beachvolleybal
Het beachvolleybal is een variant van het gewone volleybal en is ontstaan in 1920 op de stranden van Santa Monica, Californië. In eerste instantie werd het vooral gespeeld door personeel van de strandclubs. De eerste beachvolleybalcompetitie, georganiseerd door de strandclubs, werd in 1924 gehouden. Deze wedstrijden werden gespeeld met grotendeels dezelfde regels als zaalvolleybal. De twee-tegen-twee variant is bedacht door Paul Johnson in 1930. In datzelfde jaar werd beachvolleybal ontdekt in Europa.
Beachvolleybal was in opkomst rond de jaren 50. Honderden spelers verzamelden zich op de stranden van Californië om daar wedstrijden te spelen. In de jaren 80 werd er een bond opgericht. Deze spelersvakbond hield toezicht op de regels en keurde toernooien die werden georganiseerd. Hierdoor kreeg het beachvolleybal een officiële vorm. Het eerste toernooi dat werd goedgekeurd door de Internationale Volleybal Federatie (FIVB) werd in 1987 gespeeld. Pas in 1996 is beachvolleybal een olympische sport geworden en sinds 1997 worden er om de twee jaar officiële wereldkampioenschappen gehouden.
Het Olympisch Debuut in Atlanta 1996
De intrede van beachvolleybal op de Olympische Spelen markeert een fascinerende ontwikkeling in de sportwereld. In 1996, tijdens de Zomerspelen in Atlanta, maakte deze dynamische strandvariant van volleybal zijn olympisch debuut. Voorafgaand aan de olympische erkenning floreerde beachvolleybal al op de stranden van Californië sinds de jaren ’20. De sport groeide gestaag in populariteit, met de eerste professionele toernooien in de jaren ’70 en ’80. De Olympische Spelen van 1996 kenden zowel een mannen- als vrouwentoernooi, elk met 24 teams. Dit inclusieve begin zette de toon voor de toekomst van de sport. Deze teamsport nam voor het eerst deel aan de Spelen van 1996. Deze Olympiade vond plaats in Atlanta en werd direct door het publiek omarmd. Het is een intensieve sport waarbij je de deelnemers letterlijk in het zand ziet ploeteren. Een adembenemend schouwspel dat gelijk zorgde voor een mooie variatie in de Olympische sporten.
De Regels van het Beachvolleybal op de Olympische Spelen
Bij beachvolleybal op de Olympische Spelen spelen twee teams van elk twee spelers tegen elkaar op een zandveld van 16 bij 8 meter. Het veld voor beachvolleybal is 16 meter lang en 8 meter breed. Ook dit veld wordt gescheiden door een net dat in de lucht is gespannen. De hoogte van het net is hetzelfde, namelijk 2,24 meter bij de dames en 2,43 bij de heren. De basisregels zijn eenvoudig: een team mag de bal maximaal drie keer aanraken voordat deze over het net gaat. Het is verboden de bal te vangen of te gooien.
Lees ook: Alles over het WK Handbal voor Vrouwen
Een belangrijk verschil met het zaalvolleybal, is dat de eerste bal, de servicepass, niet bovenhands mag worden opgevangen. Dit mag alleen wanneer er sprake is van hard contact, dus met een soort slaande beweging. De tweede bal mag wel gespeeld worden met zacht contact, dus met een bovenhandse set-up, maar mag ook onderhands worden gespeeld. Bij de bovenhandse techniek moet de bal loodrecht op de schouderlijn worden gespeeld (dus niet zijdelings). Tot slot moet de derde bal weer verplicht hard contact zijn. De bal mag dus niet bovenhands of met een push- of duwtechniek over het net gaan. De drie aanvalstechnieken zijn:
- De smash (met een open hand hard geslagen bal)
- Het shot (met een open hand zacht geslagen, geplaatste bal)
- Het pokeshot (met de knokkels geplaatste bal)
Blokkeren is bij beachvolleybal toegestaan, alleen telt dit als een eerste contact. Bij het zaalvolleybal mag er na een blokkering nog drie keer worden gespeeld. Bij beachvolleybal mag er nog maximaal twee keer worden gespeeld. Het is wel toegestaan dat de oorspronkelijke blokkeerder de bal nogmaals aanraakt, maar hierna moet de andere speler de bal dus verplicht over het net spelen.
Bij beachvolleybal wordt er gespeeld met ‘the best of two’. Wie het eerste 2 sets wint, heeft de Olympische wedstrijd gewonnen. Een set wordt gewonnen door als eerste 21 punten te scoren. Wordt het gelijkspel in sets, dan is de derde set tot 15 punten. Om de zeven punten wordt er van kant gewisseld, zodat er geen voordeel kan worden behaald uit de stand van de zon of de windrichting. Een punt wordt behaald nadat de bal van de tegenstander uit gaat, wanneer de tegenstander niet in staat is de bal over het net te spelen of wanneer er sprake is van een technische fout.
Het Olympisch Toernooiformaat
Het olympische toernooiformaat is intensief en spannend. Er nemen 24 teams per geslacht deel, wat neerkomt op 96 atleten in totaal. De teams worden verdeeld over zes poules van vier, waarin een halve competitie wordt gespeeld. De beste teams uit elke poule gaan door naar de knock-outfase, beginnend met de achtste finales.
Dominante Landen en Legendarische Spelers
Het Olympisch beachvolleybal werd gedomineerd door Brazilië, dat tien medailles heeft gewonnen, waaronder drie gouden. De Verenigde Staten volgen op de voet met negen medailles, waaronder vier gouden. Onder de legendarische spelers vinden we het Braziliaanse duo Emanuel Rego en Ricardo Santos, die samen goud wonnen in Athene 2004. De Amerikaanse Kerri Walsh Jennings schreef geschiedenis door drie opeenvolgende gouden medailles te behalen (2004, 2008, 2012) met partner Misty May-Treanor. Bij de mannen domineerden de Noren Anders Mol en Christian Sørum in Tokio 2020.
Lees ook: De ziel van het voetbal: Italiaanse tribunes
Enkele iconen van het damesbeachvolleybal hebben de sport naar nieuwe hoogten getild. Het Amerikaanse duo Kerri Walsh Jennings en Misty May-Treanor domineerde drie opeenvolgende Olympische Spelen (2004, 2008, 2012), een ongekende prestatie in de sport.
Nederlandse Prestaties op de Olympische Spelen
Nederland heeft ook zijn stempel gedrukt op het olympisch beachvolleybal. Alexander Brouwer en Robert Meeuwsen veroverden brons in Rio 2016, de eerste Nederlandse medaille in deze discipline. In 2016 wonnen ze brons. Hiermee hebben ze geschiedenis geschreven voor het Nederlandse beachvolleybal. Dit was namelijk de eerste medaille voor Nederland in deze rubriek.
De Weg naar Parijs 2024
Het beachvolleybal op de Olympische Spelen 2024 in Parijs belooft een spectaculair evenement te worden. De wedstrijden vinden plaats op een iconische locatie: het Champ-de-Mars, direct onder de Eiffeltoren. Het toernooi loopt van 27 juli tot en met 10 augustus 2024. Er nemen in totaal 96 atleten deel, verdeeld over 24 teams per geslacht. Het schema is intensief, met groepswedstrijden gevolgd door knock-outrondes. De finales beloven hoogtepunten te worden, met de vrouwenfinale op 9 augustus en de mannenfinale op 10 augustus, beide in de avonduren.
Aan het olympisch beachvolleybaltoernooi doen per geslacht 24 teams mee. In totaal zullen dus 96 beachvolleybalatleten deelnemen aan de Olympische Spelen. Bij zowel de heren als de dames gaat een startplek naar organisator Frankrijk. De resterende 23 tickets per geslacht kunnen op drie verschillende manieren worden bemachtigd. Per geslacht mogen maximaal twee teams per land deelnemen.
Route 1:
De twee winnende koppels van de wereldkampioenschappen Beachvolleybal 2023 krijgen automatisch een ticket voor Parijs 2024. Op het WK Beach 2023 in het Mexicaanse Tlaxcala werd goud behaald door het Tsjechische koppel Perusic/Schweiner (heren) en Amerikaanse koppel Hughes/Cheng (dames).
Lees ook: Bekerfinale Den Haag - Heerenveen
Route 2:
Daarnaast zijn er tickets voor de 17 beste teams (per geslacht) op de olympische ranglijst van de FIVB. Die ranking loopt van 1 januari 2023 tot 10 juni 2024. De 12 beste prestaties van ieder koppel bepalen de eindklassering van deze olympische ranking.
Teams kunnen punten voor de olympische ranglijst bemachtigen op: het wereldkampioenschap, de Beach Pro Tour (Elite, Challenge, Future en Finals) en op erkende Continental Tours Finals.
Route 3:
De laatste vijf tickets worden toegewezen in de vijf zonetoernooien (ook wel Olympische kwalificatietoernooien). In ieder continent ontvangt de winnaar van het OKT een ticket voor deelname aan de Spelen. Van 13 t/m 16 juni staat in het Letse Jurmala het Europese OKT op de rol. Aan dat toernooi doen per geslacht 12 landen mee. Wanneer een Nederlands dameskoppel dat OKT wint zal eveneens aan de prestatie-eis van NOC*NSF voldaan moeten worden.
Voor het Nederlandse team is dit een belangrijke editie. Met drie deelnemende koppels, waaronder het ervaren duo Stam/Schoon bij de vrouwen en de debuterende teams Boermans/De Groot en Van de Velde/Immers bij de mannen, zijn de verwachtingen hooggespannen.
Op dit moment zijn Brouwer/Meeuwsen virtueel geplaatst voor Parijs 2024. Zij staan momenteel vijfde op de olympische ranking. Ook Immers/van de Velde zijn - wanneer de balans op dit moment zou worden opgemaakt - geplaatst voor de Spelen. Zij staan op plek 13. Het door blessures geplaagde duo Boermans/de Groot vinden we terug op plek 17 van de olympische ranglijst. Echter, Boermans/De Groot heeft momenteel pas zeven wedstrijden staan (waar de beste 12 toernooien worden meegenomen). Stam/Schoon staat op dit moment op een 'veilige' vijfde plek op de olympische ranking. Afgelopen Spelen was het ze niet gegund door onder andere een zware loting. Wie weet wat Nederland allemaal gaat doen op de Spelen in Parijs. Nog eventjes geduld en we kunnen weer genieten van dit mooie en snelle spel.
tags: #strandvolleybal #olympische #spelen #geschiedenis