Shoot-outs zijn een cruciaal en spannend onderdeel geworden van het moderne hockey, vooral in wedstrijden waar een duidelijke winnaar vereist is. Ze bieden een snelle en spectaculaire manier om een gelijkspel te doorbreken. Deze procedure, vergelijkbaar met de penaltyreeks in het voetbal, wordt gebruikt om wedstrijden te beslissen die na de reguliere speeltijd in een gelijkspel zijn geëindigd. In Nederland worden shoot-outs bijvoorbeeld gebruikt in de play-offs. Ook bij internationale toernooien worden ze vaak ingezet om een beslissing te forceren. Dit artikel geeft een gedetailleerd overzicht van hoe shoot-outs in hockey werken, inclusief de regels, de uitvoering en de context waarin ze worden toegepast.
Wat zijn Shoot-outs?
Shoot-outs zijn 1-op-1 duels tussen een speler en een keeper, waarbij de speler probeert te scoren binnen acht seconden. De bal wordt door een veldspeler genomen op de 23-meterlijn en de keeper staat achter zijn of haar doellijn. Het duel begint op het fluitsignaal van de scheidsrechter, waarna de acht seconden ingaan. De speler mag op verschillende manieren proberen te scoren.
Manieren om te Scoren
Er zijn verschillende manieren waarop een speler kan proberen te scoren tijdens een shoot-out:
- Schieten vanaf de kopcirkel: Hoewel mogelijk, is dit niet de meest effectieve methode. De keeper komt vaak ver uit het doel om de hoek te verkleinen.
- De bal over de keeper spelen: Dit wordt in de praktijk minder vaak gebruikt, maar kan een verrassingseffect hebben.
- De keeper omspelen: Dit is de meest gebruikelijke tactiek, waarbij de speler probeert de keeper te passeren en de bal in het doel te schuiven.
Een keeper heeft tijdens de shoot-out een aanzienlijke kans om een overtreding te maken, bijvoorbeeld door te vroeg uit te komen of de speler te hinderen.
Wanneer Worden Shoot-outs Toegepast?
Shoot-outs worden gebruikt om een wedstrijd te beslissen wanneer deze in een gelijkspel eindigt. Het is te vergelijken met de penaltyreeks in het voetbal. In situaties waar een winnaar noodzakelijk is, zoals in de Nederlandse play-offs, worden shoot-outs direct na het einde van de reguliere speeltijd toegepast. Er is tegenwoordig geen verlenging meer in de Nederlandse play-offs. Ook bij grote internationale toernooien, zoals het WK, EK en de Olympische Spelen, worden shoot-outs gebruikt om een winnaar te bepalen na een gelijkspel.
Lees ook: Hockey shoot-out regels
In de Nederlandse play-offs wordt er tegenwoordig niet meer gebruik gemaakt van een verlenging. Eindigt de wedstrijd in een gelijkspel, dan wordt er gelijk overgegaan op shoot-outs om zo toch een winnaar te bepalen.
De Regels en Procedures Rond Shoot-outs
Om een goed begrip te krijgen van hoe shoot-outs werken, is het belangrijk om de specifieke regels en procedures te kennen die hierbij van toepassing zijn.
Algemene Regels
- Startpunt: De speler start met de bal op de 23-meterlijn.
- Tijd: De speler heeft 8 seconden om te scoren vanaf het fluitsignaal van de scheidsrechter.
- Doelpogingen: De speler mag meerdere doelpogingen doen binnen de toegestane tijd, zolang de bal in het spel blijft.
Scoren en Overtredingen
- Manieren van scoren: De speler mag de bal pushen, slaan of scoopen, zolang dit binnen de regels van het spel blijft.
- Overtredingen: Als de keeper een overtreding maakt die een duidelijke scoringskans belemmert, kan de scheidsrechter een strafbal toekennen.
De Shoot-out Serie en Sudden Death
In een shoot-outserie nemen vijf spelers van elke ploeg om en om een shoot-out. De ploeg die in de serie de meeste doelpunten maakt, heeft gewonnen. Indien de eerste tien shoot-outs geen winnaar opleveren, dan volgt er een sudden death. Het team dat de laatste reguliere shoot-out nam, begint de sudden death.
Shoot-outs in Competities en Toernooien
De toepassing van shoot-outs kan variëren afhankelijk van de competitie of het toernooi. Hieronder een overzicht van hoe shoot-outs worden gebruikt in verschillende contexten.
Nederlandse Competities
In de Nederlandse play-offs wordt er direct overgegaan op shoot-outs na een gelijkspel.
Lees ook: Verbeter je spel met deze Basketbal Shootout uitleg
Proefregels en Innovaties
In sommige competities worden proefregels toegepast om de aantrekkelijkheid en eerlijkheid van de shoot-outs te verbeteren. Zo werd er in de eerste klasse een proef gestart waarbij het winnende team van de shoot-outs een extra wedstrijdpunt verdiende.
De Rol van de Scheidsrechter
De scheidsrechter speelt een cruciale rol bij shoot-outs. Ze zijn verantwoordelijk voor:
- Het starten van de shoot-out met een fluitsignaal.
- Het nauwkeurig timen van de 8 seconden.
- Het beoordelen van overtredingen en het toekennen van straffen.
- Het handhaven van de algemene regels van het spel.
Tijdens wedstrijden van het Nederlands elftal en bij sommige wedstrijden van de Hoofdklasse is er een videoscheidsrechter. Deze doet alleen mee als er een vraag wordt gesteld. Beide teams mogen een zogenaamde video-referral aanvragen voor alle situaties in het 23-metergebied die leiden tot een strafcorner, strafbal of een doelpunt. Krijgt het team gelijk? Dan mag het team later nog een video-referral aanvragen.
Spelregels en Algemene Bepalingen in Hockey
Naast de specifieke regels voor shoot-outs zijn er ook algemene spelregels die van belang zijn voor het hockey.
Algemene Spelregels
- Teamgrootte: Volwassen hockeyteams spelen met 11 spelers tegen 11. Bij jeugdteams kunnen kleinere teams voorkomen.
- Stickgebruik: De bal mag alleen met de platte kant van de stick worden gespeeld.
- Bescherming: Een bitje en scheenbeschermers zijn verplicht tijdens wedstrijden.
- Doelpunt: Een doelpunt is geldig als de bal binnen de cirkel wordt geraakt door een aanvaller en daarna volledig over de doellijn gaat.
- Speeltijd: Een reguliere hockeywedstrijd bestaat uit 4 kwarten van 17,5 minuut (70 minuten totaal). Internationale wedstrijden duren 60 minuten (4 x 15 minuten).
- Wisselen: Bij hockey mag je onbeperkt doorwisselen tijdens de wedstrijd. De speler die in het veld komt, mag pas het veld inlopen als de andere speler uit het veld is. Een wedstrijd wordt gefloten door 2 scheidsrechters, allebei aan 1 kant van het veld.
- Bal omhoog spelen: Elke speler mag de bal omhoog spelen met een push of scoop, zolang het geen gevaarlijk spel is of leidt tot gevaarlijk spel. Speel je de bal omhoog in de richting van een tegenstander binnen 5 meter? Dan geldt dat als gevaarlijk. Je mag de bal in het veld niet opzettelijk omhoog slaan met een flats of slag. De scheidsrechter beoordeelt of dit het geval is. Een flats is technisch gezien een slag, daarom mag een hoge flats alleen op doel gespeeld worden.
Strafkaarten
Tijdens hockeywedstrijden kan de scheidsrechter overtredingen bestraffen met een strafkaart.
Lees ook: Een diepgaande blik op de historische prestaties van het Duitse Dames Hockeyteam.
- Groene kaart: Een waarschuwing met een tijdstraf van 2 minuten. Het team van deze speler speelt die 2 minuten met een speler minder verder.
- Gele kaart: Een zwaardere straf met een tijdstraf van minimaal 5 minuten (kan ook 10 minuten zijn, afhankelijk van de overtreding).
- Rode kaart: Een directe verwijdering van het veld voor de rest van de wedstrijd.
Vrije Slag, Strafcorner en Strafbal
- Vrije slag: Wordt toegekend na een overtreding buiten de cirkel.
- Strafcorner: Wordt toegekend na een onopzettelijke overtreding van een verdediger in de cirkel of een opzettelijke overtreding binnen het 23-metergebied buiten de cirkel. Bij een strafcorner staat het verdedigende team met maximaal vier veldspelers bij de keeper achter de achterlijn van het doel. Deze vier veldspelers dragen dan tijdelijk een gezichtsmasker. De andere spelers van het verdedigende team moeten achter de middenlijn staan en mogen pas op de eigen helft komen op het moment dat de bal wordt aangegeven. Van het aanvallende team staat één speler bij het strafcornerstreepje op de achterlijn naast het doel. Dit mag links of rechts van het doel zijn. Degene die de strafcorner neemt, moet met minimaal één voet buiten het veld op de grond hebben staan. De bal mag gespeeld worden via een slag of een push. De andere spelers van het aanvallende team staan buiten de cirkel. Meestal zijn dit er vijf.
- Strafbal: Wordt toegekend na een opzettelijke overtreding van een verdediger in de cirkel die een doelpunt voorkomt. Een strafbal lijkt op een penalty in een voetbalwedstrijd. Vanaf de stip mag degene die de strafbal neemt één keer op het doel pushen. De strafbalstip ligt op 6 meter en 40 centimeter afstand van het doel.
Veelvoorkomende Overtredingen
- Shoot: Hierbij komt de bal tegen de voet, been of ander lichaamsdeel van een speler. Wanneer er shoot wordt gemaakt in de cirkel, geeft de scheidsrechter een strafcorner. Wanneer shoot een doelpunt voorkomt, krijgt de tegenstander een strafbal. In alle andere gevallen volgt een vrije slag of voordeel.
- Afhouden: Hierbij belemmer je de tegenstander bij het spelen van de bal met je lichaam of met je stick.
Tactieken en Strategieën bij Shoot-outs
Zowel de aanvallende speler als de keeper kunnen verschillende tactieken toepassen om de kans op succes te vergroten.
Tactieken voor de Aanvaller
- Snelheid en wendbaarheid: Probeer de keeper te verrassen met snelle bewegingen en onverwachte wendingen.
- Variatie in schoten: Wissel af tussen pushen, slaan en scoopen om de keeper te destabiliseren.
- Kijk naar de keeper: Observeer de keeper om te anticiperen op zijn of haar bewegingen en daarop te reageren.
Tactieken voor de Keeper
- Uitkomen: Probeer de hoek te verkleinen door uit te komen, maar vermijd overtredingen.
- Lees de speler: Anticipeer op de bewegingen van de speler en probeer te voorspellen waar de bal naartoe zal gaan.
- Blijf kalm: Behoud je focus en laat je niet afleiden door de druk van de situatie.
Het Belang van Training en Voorbereiding
Een goede voorbereiding is essentieel voor succes bij shoot-outs.
- Regelmatige training: Oefen shoot-outs regelmatig tijdens trainingen om de techniek en besluitvorming te verbeteren.
- Mentale voorbereiding: Leer omgaan met de druk van de situatie en behoud je focus.
- Analyse: Bestudeer de sterke en zwakke punten van je tegenstanders en pas je strategie daarop aan.
Shoot-outs bij de Jeugd
Bij de jeugd, met name bij de O10, worden shoot-outs soms gebruikt in plaats van strafcorners bij overtredingen in de cirkel. Dit is een manier om jonge spelers te laten wennen aan de spanning en uitdaging van één-op-één duels.
Specifieke Regels voor de Jeugd
- Plaatsing: Alle spelers, behalve de keeper en de speler die de shoot-out neemt, staan in de cirkel van het team dat de shoot-out mag nemen.
- Start: De shoot-out wordt vanaf de middenlijn genomen op het fluitsignaal van de speelbegeleider.
- Deelnemen: Zodra de shoot-out is genomen, mogen de andere spelers meedoen en uit de cirkel komen.
Zaalhockey en Shoot-outs
In zaalhockey zijn de regels iets anders dan bij veldhockey. Teams bestaan uit maximaal 12 spelers, waarvan er 6 tegelijk in het veld staan. De wedstrijden bestaan uit 2 helften van ieder 20 minuten en maximaal 5 minuten rust tussendoor. Aan de zijkanten van het veld liggen balken, die gebruikt mogen worden om de bal te spelen. De bal is uit wanneer hij over de balken heen het veld uit gaat, of over de achterlijnen gaat. Bij zaalhockey mag alleen gepusht worden over de grond behalve bij een doelpoging; een slag, scoop of flats zijn niet toegestaan.
Word Scheidsrechter
Om de sport verder te helpen is het van belang dat er voldoende scheidsrechters zijn. Jaarlijks worden er cursussen aangeboden om clubscheidsrechter te worden. Deze cursussen zijn vaak verplicht voor de eerstejaars B-junioren en nieuwe senioren zonder scheidsrechterskaart. Ook ouders en andere geïnteresseerden kunnen de cursus volgen.
Cursusinhoud
De cursus clubscheidsrechter bestaat uit een e-learning programma van de KNHB, aangevuld met een bijeenkomst waarin praktijkvoorbeelden worden besproken en vragen worden beantwoord.