Basketbal Shootout Spel Uitleg: Van Basisregels tot Strategieën

Basketbal is een dynamische teamsport die wereldwijd populair is en door twee teams wordt gespeeld die proberen de bal door de ring van de tegenstander te schieten. Het spel vereist niet alleen snelheid en techniek, maar ook een grondig begrip van de spelregels. Deze regels zijn essentieel voor een soepel, eerlijk en beheersbaar spel. Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van de basketbalregels, inclusief de basisprincipes, scoren, posities, overtredingen, tijdslimieten en de regels rond fysiek contact.

Geschiedenis van Basketbal

Basketbal is in 1891 in Amerika uitgevonden door James Naismith, een gymnastiekleraar in Springfield, Massachusetts. Hij kreeg de opdracht om een binnenspel te verzinnen dat geen geweld zou bevatten. Naismith hing twee perzikmanden aan de balkons van de gymzaal en bedacht dertien spelregels. De eerste basketbalwedstrijden werden gespeeld met een voetbal. In het begin hadden de manden nog een bodem, wat het moeilijk maakte om de bal eruit te halen na een score.

In 1926 kwam basketbal naar Nederland dankzij Directeur Blijenberg van de Militaire Sportacademie in Utrecht, die in Amerika met de sport in aanraking was gekomen. Na de Tweede Wereldoorlog werd de Amsterdamse Basketball Bond opgericht, die al snel vijfhonderd leden telde.

Basisprincipes van Basketbal

Eén speelveld, twee teams, twee baskets en één bal: de wedstrijd kan beginnen. In het basketbal staan er tegelijkertijd in totaal tien spelers op het veld; vijf per team. Bij begin van de wedstrijd nemen de basisspelers, de zogenaamde starting five, hun posities in. Normaal gezien staan ze opgesteld als twee Forwards, twee Guards, en een Center (middenvelder). Het is het doel om de bal in de basket van de tegenstander te krijgen, die op de korte zijden van het speelveld op 3,05 meter hoogte bevestigd is. Een treffer door een vrijworp levert een enkel punt op, en een normale worp twee punten. Staat de aanvaller echter achter driepuntslijn, levert een treffer drie punten op.

Het Speelveld

Het speelveld is rechthoekig en heeft een lengte van 28 meter en is 15 meter breed. De basketring hangt op 3,05 meter. Op het veld staan de volgende belangrijke lijnen:

Lees ook: Basketbal taart versieren

• De vrije-worplijn: Deze ligt op 5.80 meter van de achterlijn.
• De drie-punt lijn: Deze ligt op 6,75 meter. De 3-punter schiet men vanuit een gebied. Het driepuntsgebied van een ploeg omvat het gehele speelveld achter deze driepuntlijn.
• Het beperkte gebied: Dit is het rechthoekige gebied onder de basket(s). Dit is een gedeelte waar de aanvallende spelers zich slechts 3 seconden in mogen begeven.
• De semi-cirkel: Onder de basket noemt men in het basketball de “no charge zone”.

Andere belangrijke onderdelen van het veld zijn:

• Middellijn: Verdeelt het veld in twee gelijke helften.
• Vrije-worplijn: Een lijn waar spelers staan om vrije worpen te nemen na bepaalde overtredingen.

Puntentelling

In basketbal zijn er verschillende manieren om punten te scoren:

• Een ‘normale’ score levert 2 punten op.
• Een score van achter de driepuntlijn levert 3 punten op.
• Een vrije worp levert 1 punt op. Vrije worpen worden verkregen als een verdedigende speler een fout maakt op een speler die een doelpoging onderneemt. Als er gescoord wordt gaat het balbezit over naar het andere team.
• Veldgoal: Een schot binnen de driepuntslijn levert twee punten op.
• Driepunter: Een schot buiten de driepuntslijn is goed voor drie punten.
• Vrije Worp: Een vrije worp, toegekend na een fout, levert één punt op.

Het kennen van de regels omtrent scoren is cruciaal voor de strategie van elk team.

Spelersposities

Een basketbalteam bestaat uit vijf spelers, elk met een specifieke rol:

• Point Guard: De spelverdeler, verantwoordelijk voor het leiden van de aanval en het controleren van de bal. Dit is veelal de kleinste speler op het veld. Kort gezegd is hij de spelverdeler die de lijnen uitzet. Hij moet beschikken over een goede bal controle, goed kunnen passen, snel en wendbaar kunnen dribbelen en een goed spelinzicht hebben met een constant oog voor de schotklok. In essentie is zijn rol de aanval van zijn team te leiden door het controleren van de bal en deze op het juiste moment aan een teamspeler toe te spelen. In verdedigend opzicht stoort de guard de aanvalsopzet van de tegenpartij. Elke aanval begint bij de point-guard. Naast scoren door te schieten dan wel naar de basket te penetreren is het van belang dat hij veel assists geeft en weinig balverlies heeft.
• Shooting Guard: De primaire schutter van het team, die vaak de meeste punten scoort. De naam zegt het al. Deze speler moet voor punten zorgen. De shooting-guard is vaak de beste schutter van het team, maar kan ook een met een beweging een lay-up lopen dan wel scoren middels een dunk. Ze zijn doorgaans niet de langste speler binnen het team. Daarentegen vraagt de invulling van deze positie naast het goede schot (zowel 2- als 3 punters) veel atletisch vermogen, explosiviteit en snelheid. De shooting-guard helpt vaker de point-guard om de bal over de middenlijn op te brengen.
• Small Forward: Een veelzijdige speler die zowel kan scoren als verdedigen. ‘Small’ is binnen basketball misschien wel misleidend want deze positie wordt vaak ingevuld door spelers met een lengte van rond de 2 meter. Zijn belangrijkste taak is het scoren van punten, na de center en de power-forward is hij als derde verantwoordelijk voor het rebounden. Een onontbeerlijke kwaliteit van de small-forward is zijn schot. Ook moet hij kunnen beschikken over een uitstekende passing. Een rol van de smallforward is het afdwingen van persoonlijke fouten van de tegenstander. Daardoor is deze positie ook cruciaal in de verdediging.
• Power Forward: Een sterke speler die dicht bij de basket speelt, rebounds pakt en scoort. Kenmerkend voor een powerforward zijn scoren (veelal van binnen = dicht bij de ring), rebounds pakken, agressiviteit en kracht, schoten blokkeren van de tegenstander en sommige taken delen met de center. Hij beschikt over een stevige fysiek. Op deze positie moet een speler met de rug naar de ring kunnen spelen. In aanvallend opzicht moeten zij scoren, in verdedigend opzicht moeten zij zorgen dat er niet makkelijk gepasst kan worden en spelen zij vaak ‘onder het bord’.
• Center: De langste speler, die in de buurt van de basket opereert, verdedigt en rebounds verzamelt. Op deze positie is de combinatie van lengte, gewicht en kracht belangrijk. De center is vaak de langste speler op het veld en staat opgesteld dicht bij de basket. Deze speler is een belangrijk aanspeelpunt en kan van dichtbij de basket scoren. Ook is dit een belangrijke speler in het verdedigen onder de basket en het blokken van schoten van de tegenpartij. Het pakken van zowel aanvallende als verdedigende rebounds is van onschatbare waarde voor het team. Omdat het onder het bord vaak druk is, is het belangrijk om goed positie te kiezen en ruimte te maken onder de ring.

De posities helpen de krachten van het team in balans te brengen en een effectieve strategie te ontwikkelen.

Lees ook: Specificaties Wilson Basketbal Maat 6

Spelverloop

Een basketbalwedstrijd bestaat uit vier kwarten van elk 10 minuten (FIBA) of 12 minuten (NBA). De aanval begint met een sprongbal. Het team met balbezit probeert te scoren door de bal door de ring te gooien via samenspel, passes en dribbels. Verdedigers proberen te voorkomen dat de tegenstander scoort door de bal te onderscheppen of schoten te blokkeren.

De Wedstrijd

Een basketball wedstrijd moet uit 4 perioden van ieder 10 minuten zuivere speeltijd bestaan. Tussen de eerste en de tweede periode, tussen de derde en de vierde periode is er een pauze van 2 minuten. Tussen beide helften is er een pauze van 15 minuten. Wanneer de stand aan het einde van de vierde periode gelijk is, moet de wedstrijd met zoveel verlengingen van 5 minuten worden voortgezet, als nodig is om de gelijke stand op te heffen. Er is dus altijd een winnaar.

De Shot Clock

De ploeg in balbezit heeft telkens 24 seconden om een doelpoging te ondernemen. De bal moet binnen de 8 seconden over de middellijn in het aanvallende vak zijn. Wanneer de bal bij een doelpoging ‘de ring raakt’, worden de 24 seconden herstart. Bij iedere fout of als de bal met de voet wordt afgestopt, worden de 24 seconden herstart.

Overtredingen en Fouten

Tijdens een wedstrijd kunnen verschillende overtredingen en fouten voorkomen, die het spel beïnvloeden:

• Persoonlijke Fouten: Fysiek contact dat niet is toegestaan, zoals duwen, slaan of vasthouden. Lichamelijk contact in het basketball is verboden. Als er lichamelijk contact wordt gemaakt wordt er een fout uitgedeeld. Iedere speler mag maximaal 4 persoonlijke fouten maken (wordt aangeduid op scorebord naast het nummer van de betreffende speler). Een speler met 5 persoonlijke fouten moet het veld verlaten en mag niet meer worden opgesteld. Hij wordt vervangen door een andere speler. Als een team 5 persoonlijke fouten heeft gemaakt in een kwart, krijgt de tegenpartij bij iedere volgende fout 2 vrije worpen.
• Technische Fouten: Onsportief gedrag, zoals schelden tegen de scheidsrechter of het overtreden van bepaalde procedures.
• Loopfout: Het bewegen met de bal zonder te dribbelen.
• Voetfout: Het opzettelijk of per ongeluk raken van de bal met de voet of het onderbeen. Het aanraken van de bal met voet, knie, of been wordt als voetcontact beschouwd. Daarbij wordt een verschil gemaakt tussen verdedigers en aanvallers:
  • Wanneer een verdediger een voetcontact maakt, word de Shot Clock op 14/24 seconden gezet, als er op dat moment al meer dan tien seconden verstreken zijn.
• Double Dribble: Het opnieuw beginnen met dribbelen nadat de bal is vastgehouden. Zodra een aanvaller na het dribbelen de bal opgepakt heeft, mag hij niet opnieuw aan een dribbel beginnen (vandaar: dubbele dribbel).
• 3-Seconden Regel: Het langer dan drie seconden in de bucket (het gebied onder de basket) blijven staan als aanvallende speler. Bij een aanval mogen de verdedigers zich slechts drie seconden lang op de helft van de tegenstander bevinden. Daarbij maakt het verschil of ze in balbezit zijn of niet.
• 24-Seconden Regel: Een team moet binnen 24 seconden een schot op de basket ondernemen.
• 8-Seconden Regel: Een team heeft 8 seconden de tijd om de bal van de eigen helft naar de aanvallende helft te brengen. Zodra een team de bal in bezit krijgt, moeten ze ervoor zorgen dat ze binnen 8 seconden de eigen helft te verlaten en de helft van de tegenstander betreden.

Andere Belangrijke Regels

• Dubbele dribbel: Een van de eerste dingen die een beginnende basketballer leert, is dat dubbele dribbling niet is toegestaan. Dit betekent dat een speler zijn dribbel niet kan beginnen, stoppen en dan weer beginnen zonder eerst een pass of een schot te hebben gedaan.
• Goaltending: Een bal die richting basket geworpen word, die zich in neerwaartse richting beweegt, en de ring van de basket nog niet aangeraakt heeft, mag niet door een verdediger aangeraakt of geblokkeerd worden.
• 5 Seconden Regel: Tijdens het spel moet een speler, die nauw bewaakt wordt, uiterlijk na vijf seconden beginnen met dribbelen, of een worp op doel wagen. Bij het overtreden van deze regel krijgt de tegenstander een inworp.
• Twee Keer de Grond Raken: Zodra de speler met balbezit stopt met dribbelen, mag hij of zij met de voeten nog twee keer de grond aanraken; daarna moet de bal weggepasst zijn, of moet er op de basket geschoten worden.
• 8-Seconden Regel: Een team heeft 8 seconden de tijd om de bal van de eigen helft naar de aanvallende helft te brengen.

Fysiek Contact en Persoonlijke Fouten

Basketbal is van oorsprong een non-contact sport, maar in de praktijk komt er veel fysiek contact voor. Het is belangrijk om de regels omtrent fysiek contact te kennen:

Lees ook: Marijkesingel Barendrecht basketbal

• Wat Mag Wel: Licht contact met de achterkant van de hand om de positie van de tegenstander te voelen.
• Wat Mag Niet: Duwen, slaan, vasthouden of ander overmatig fysiek contact. Een verdediger mag een aanvaller met balbezit maar op beperkte manieren afweren. Een aanvaller met balbezit begaat een overtreding wanneer hij of zij in contact komt met een verdediger die zich op zijn legitieme verdedidingspositie bevindt, of die zich achteruit beweegt.

Een speler die een persoonlijke fout begaat, krijgt een "P" achter zijn naam. Bij vijf persoonlijke fouten moet de speler het veld verlaten en mag hij niet meer deelnemen aan de wedstrijd.

Algemene Basketbaltermen

• Pivotvoet: De voet die aan de grond wordt gehouden door de speler met balbezit.
• Lay-up: Een scoringsbeweging waarbij de bal na het dribbelen omhoog wordt gebracht om te scoren.
• Rebound: Het bemachtigen van de bal na een gemiste schotpoging.
• Charge: Een aanvallende fout waarbij een speler tegen een verdediger aanloopt die al een gevestigde positie heeft.
• Backdoor: Een aanvallende actie waarbij een speler achter de verdediger langs snijdt om vrij te komen voor een pass.
• Give and Go: Een aanvallende actie waarbij een speler de bal passt en direct naar de basket rent om de bal terug te krijgen en te scoren.
• Bounce Pass: Een pass waarbij de bal via de grond naar een medespeler wordt gegooid.

Competities

Basketbal wordt op verschillende niveaus gespeeld, van jeugdcompetities tot professionele competities zoals de NBA in Amerika en FIBA-toernooien wereldwijd.

3x3 Basketbal

3×3 basketball is een aparte discipline binnen de basketbalsport en hanteert dan ook andere regels dan het traditionele (5-5) basketball. Zoals de naam al doet vermoeden, wordt er door twee teams van drie spelers tegen elkaar gespeeld. De wedstrijden spelen zich af op een half basketbalveld op één basket. Er is een 12 seconden schotklok in plaats van 24 seconden. Er is geen driepuntslijn, maar een tweepuntslijn. Zodra een team een scoort mag het andere team meteen doorgaan door de bal te dribbelen of te passen. Met name deze laatste regel zorgt voor het dynamische en spectaculaire spel waar 3×3 basketball om bekend staat.

De Nederlandse Basketball Bond (NBB) zet sinds 2009 hoog in op de ontwikkeling van 3×3 basketball. Één van de belangrijkste beweegredenen hierachter is het feit dat de NBB basketball voor iedereen toegankelijk wil maken. 3×3 basketball activiteiten op de pleintjes in de wijken en grote events op A-locaties in de stad helpen bovendien de zichtbaarheid van de sport aanzienlijk te vergroten. Sinds 2009 organiseert de NBB het Nederlands Kampioenschap 3×3 basketball, 3x3NL Tour genaamd. Naast de 3x3NL Tour worden er jaarlijks diverse grote internationale 3×3 events in Nederland georganiseerd, zoals in de 2019 zelfs de FIBA 3×3 World Cup, het officiële 3×3 wereldkampioenschap voor landenteams.

tags: #basketbal #shootout #spel #uitleg