Het beroep van bondscoach in de waterpolowereld is een prestigieuze, maar ook veeleisende functie. De bondscoach draagt de eindverantwoordelijkheid voor het nationale waterpoloteam en is betrokken bij diverse aspecten om een zo goed mogelijk resultaat te behalen. Dit artikel biedt een uitgebreide blik op het salaris van een bondscoach waterpolo in Nederland, de factoren die dit beïnvloeden, en de bredere context van de sportcultuur en de KNZB.
De Rol van de Bondscoach Waterpolo
De bondscoach is verantwoordelijk voor het selecteren van spelers, het bepalen van posities en wissels tijdens wedstrijden, en het ontwikkelen van de tactiek en het trainingsschema. De coach heeft ook invloed op de samenstelling van de staf rondom de spelersgroep. Nederlandse coaches zijn populair bij nationale teams van andere landen, mede dankzij het succes van Guus Hiddink in 2002.
Het beroep van bondscoach is zwaar, met hoge verwachtingen van de media en het publiek. In Engeland wordt het wel 'the impossible job' genoemd. Over het algemeen is deze functie voorbehouden aan mensen met veel affiniteit met en verstand van waterpolo, vaak ex-profvoetballers, hoewel dit geen vereiste is. Ook zij moeten trainingen en cursussen volgen om als bondscoach aan de slag te gaan.
Opleiding en Licenties
In Nederland biedt de KNZB cursussen aan om coach te worden, inclusief een licentie die elke drie jaar moet worden verlengd. Om bondscoach te worden, is een opleiding bij de UEFA vereist, waarbij een jury beoordeelt op ervaring, diploma's en competentie.
Competenties van een Bondscoach
Een bondscoach moet spelers kunnen scouten, inschatten wanneer ze klaar zijn voor het nationale team, en omgaan met druk van buitenaf. Stressbestendigheid en succesvol werken zijn essentieel. De bondscoach moet ook goed in de gaten houden welke spelers opvallen bij hun club, en kunnen inschatten wanneer ze klaar zijn om hun debuut te maken in het nationale elftal. Hetzelfde geldt voor de oudere spelers die eigenlijk het niveau niet meer aan kunnen maar nog teren op hun oude naam. Ook moet een bondscoach erg goed kunnen tegen druk van buitenaf. Zowel pers als bevolking heeft vaak hoge verwachtingen van een voetbaleftal - omdat voetbal de grootste sport ter wereld is, hangen veel mensen hun chauvinisme vaak aan een voetbalelftal. In Nederland kleden veel mensen zich in het Oranje tijdens een groot voetbaltoernooi. Als het slecht gaat vliegt de bondscoach er als eindverantwoordelijke als eerste uit. Dit vraagt om stressbestendigheid en een persoon die in staat is louter succesvol te zijn (Succesvolle werker).
Lees ook: Miljoenencontracten in Amerikaans Honkbal
Werkzaamheden en Contacten
De bondscoach werkt voor de voetbalbond van het land dat hij coacht en kan daarnaast een clubteam coachen. Hij onderhoudt contact met de voetbalbond, de technische en medische staf, de pers, en de spelers. Ook moet de bondscoach spelers die hij teleur moet stellen daar op wijzen, en daarbij redenen geven waarom zij niet opgeroepen worden voor hun nationaal elftal. Daarnaast onderhoudt de bondscoach contacten met clubs waar zijn spelers in de competitie voor spelen.
KNZB en Waterpolo in Nederland
De Koninklijke Nederlandse Zwembond (KNZB) speelt een cruciale rol in de ontwikkeling van waterpolo in Nederland. De KNZB organiseert wedstrijden, biedt opleidingen aan trainers en scheidsrechters, en is verantwoordelijk voor de nationale teams.
Wedstrijden en Reglementen
De KNZB heeft reglementen voor deelname aan zwemwedstrijden en gebruikt het Splash programma voor de administratie. Voor de uitwisseling van gegevens van zwemwedstrijden wordt door de KNZB alleen het LENEX formaat als uitwisselingsformaat geaccepteerd. Via de webkalender van de KNZB worden centraal alle gegevens voor wedstrijdaanvragen, en -uitslagen digitaal verwerkt. Ook hierbij wordt het Lenex formaat als standaard gebruikt. De KNZB is eindverantwoordelijk voor referentiegegevens, zoals gegevens van startvergunningen, officials, kwalificaties, classificaties van gehandicapte zwemmers etc. Deze gegevens worden digitaal in LENEX formaat beschikbaar gesteld voor iedereen die hiervan gebruik moet of wil maken. Deze referentiegegevens worden door de KNZB dagelijks geactualiseerd. Je kan deze gegevens downloaden vanuit Sportlink en importeren in Team Manager.
Opleidingen en Licentiepunten
De KNZB biedt verschillende opleidingen aan, waaronder de basisopleiding scheidsrechter waterpolo. Door bijscholingen te volgen, houd je je trainerslicentie geldig. Als je dit kalenderjaar twee licentiepunten haalt, wordt jouw trainerslicentie verlengd tot 31-12-2023. Op deze pagina zie je aan welke bijscholingen je deel kan nemen om je licentiepunten te halen. Maar het is ook mogelijk zelf op zoek te gaan naar bijscholingen die je interessant vindt. Vraag dan wel van te voren of je er een licentiepunt voor krijgt.
Wedstrijdorganisatie
Bij het organiseren van een wedstrijd dien je een aantal zaken vooraf vast te stellen. Het soort wedstrijd, welk niveau je beoogt en wie er mogen deelnemen. Als je vereniging heeft besloten om een zwemwedstrijd te gaan organiseren moet je natuurlijk als eerste een zwembad afhuren. Het is voor een zwemvereniging erg belangrijk een goede relatie te onderhouden met de verhurende instantie, de bedrijfsleiding en het personeel van een accommodatie. Een wedstrijdbad moet tijdens een zwemwedstrijd natuurlijk aan een aantal voorwaarden voldoen. Deze zijn vastgelegd in art. D14 van de KNZB Reglementen..Voordat je een wedstrijd kunt organiseren moet je natuurlijk weten of het zwembad beschikbaar is. Doe dit ruim van tevoren! Veel verenigingen hebben op vaste tijden de beschikking over zwembaden, ook in het weekend. Vaak wordt in het begin van het seizoen al een kalender gemaakt voor de weekenden met daarin de wedstrijden (zwemmen, waterpolo en andere onderdelen). Dit betekent dat alleen toevallig vrije weekenden over blijven. Wil je meer keuze voor de planning van jouw wedstrijd dan zal dat dus veelal al heel vroeg moeten gebeuren. Bijvoorbeeld aan het eind van het seizoen, dan kan al besproken worden voor het seizoen daarop volgend.De accommodatie die je gebruikt voor de wedstrijd moet natuurlijk passen bij het type wedstrijd, het aantal deelnemers en toeschouwers en de duur van de wedstrijd. Bij accommodatie moet je niet alleen denken aan het wedstrijdbassin maar ook aan de toeschouwersruimte, de kleedruimten enzovoort.
Lees ook: Overzicht Salarissen Vrouwenvoetbal
Historisch Perspectief op Bondscoaches
De geschiedenis van bondscoaches in het Nederlandse waterpolo kent verschillende interessante momenten. Zo was er de onverwachte aankondiging van het vertrek van bondscoach Ivo Trumbiç in 1981, ondanks de intentie van de KNZB om zijn contract te verlengen. De KNZB wilde Trumbiç nog zeker vier jaar aan zich verbinden: “Na de Olympische Spelen zijn we tot een mondelinge overeenkomst gekomen met Ivo”, verklaart KNZB-voorzitter Klaas van de Pol in De Zwemkroniek van 16 januari 1981. “Deze is weliswaar nog niet met handtekeningen bekrachtigd, maar werd van onze kant beschouwd als een gentleman’s agreement.”
Trumbiç’ vrouw Seka vertelde over de laatste dagen van 1980: “We hebben slechte feestdagen gehad. De onzekerheid omdat de zaken niet rond kwamen. Toen kwam het aanbod van Dubrovnik. Waterpolo is Ivo’s beroep. Mensen die dachten dat het om een spelletje ging hadden het mis. Bovendien is Ivo iemand, die een eens gegeven woord gestand wil blijven. Dubrovnik hield woord wat betreft hun aanbiedingen. In een interview De Volkskrant van 12 januari 1981 verklaart Trumbiç zelf waarom hij tot zijn besluit is gekomen: “Ik vind dat ik te weinig beloond ben voor het werk dat ik doe en gedaan heb. Ik ben het daarom niet eens met de manier waarop men mij ten aanzien van een nieuw contract benaderd heeft.
De KNZB reageerde verrast. Den Boer: “Uiteraard krijgt een instituut als een Bond dan de Zwarte Piet toegespeeld, maar wat ik Ivo ernstig kwalijk neem is dat hij op de 18e december op geen enkele wijze kenbaar heeft gemaakt, dat hij datgene wat besproken is zou afwegen en er later op zou terugkomen. Op diezelfde dag heb ik het kantoor gevraagd het contract met de aangebrachte verfijningen uit te tikken. Het was een kwestie van een net papiertje en een handtekening. Dat Trumbiç later stelde te weinig beloond te worden vind ik niet meer een marginale zaak.
Uiteindelijk werd Dénes Pócsik aangetrokken als zijn opvolger. Het aantrekken van een nieuwe bondscoach blijkt meer voeten in aarde te hebben dan werd verwacht. Het Bondsbestuur heeft dan wel bepaald wie op nummer één op het voorkeurslijstje staat; de definitieve afronding laat lang op zich wachten. Een bijkomende factor is dat twee van de drie kandidaten uit het Oostblok komen. Nieland: “We hebben het Hongaarse Sportministerie toestemming gevraagd een gesprek te hebben met Marcoviç en Póscik, mocht één van die twee de nieuwe bondscoach worden. Je moet gewoon met alle mogelijkheden rekening houden. We hebben echter nog niets gehoord van de Hongaarse autoriteiten. Het duurt dus allemaal veel langer dan we hadden gedacht.
Salaris en Financiële Aspecten
Hoewel exacte salariscijfers van bondscoaches waterpolo in Nederland moeilijk te vinden zijn, kan men aannemen dat het salaris afhankelijk is van verschillende factoren:
Lees ook: Waterpolo dames en salaris
- Ervaring en prestaties: Een coach met een bewezen staat van dienst en successen zal doorgaans een hoger salaris ontvangen.
- Budget van de KNZB: Het beschikbare budget van de KNZB speelt een rol in de hoogte van het salaris.
- Sponsoring en commerciële inkomsten: Succesvolle teams trekken meer sponsoring aan, wat kan leiden tot hogere salarissen voor de coach en staf.
Het is waarschijnlijk dat een bondscoach waterpolo een salaris ontvangt dat vergelijkbaar is met andere coaches in vergelijkbare sporten in Nederland.
De Amerikaanse Sportcultuur: Een Vergelijking
De Amerikaanse sportcultuur, met name op highschools en universiteiten, is een wereld op zich. Sport is een uithangbord van de scholen en iets patriottisch. De universiteit waar ik werk - de Oregon State University - telt ongeveer 700 student athletes die dagelijks professioneel bezig zijn met hun sport en studie. We hebben zeventien verschillende sportprogramma’s in Corvallis. Op onze campus leven 25.000 studenten, waaronder een aantal duizend internationale studenten. Gemiddeld betaalt de student per jaar 40.000 euro als hij van buiten de staat Oregon komt en 25.000 euro als hij daar woont, en dat gedurende vier jaar. Dat is een hoop geld!
Er zijn allerlei manieren om in aanmerking te komen voor een scholarship. Dat kan via je uitmuntende cijferlijst die je meeneemt vanuit je highschool of, zoals ik veel mee maak, je uitmuntende sporttalent. Wij hebben twaalf scholarships per jaar te vergeven in het volleybalvrouwenprogramma. Ik ben vanaf januari bezig met het recruiten van speelsters. Internationaal, maar vooral nationaal. Je weet niet wat je meemaakt. Een voorbeeld: laatst was ik twee weekenden in het Convention Center van Denver. Het eerste weekend was bedoeld voor 15- en 16-jarigen, het tweede weekend voor 17- en 18-jarigen. Only girls. Per weekend kwamen er een kleine zevenhonderd teams op af! Er lagen 120 volleyballcourts op een oppervlakte van drie keer de RAI. De teams bestonden uit gemiddeld twintig personen, waaronder speelsters, trainers en ouders. Met andere woorden, highschool sports is big business. Een ouder is gemiddeld zevenduizend dollar kwijt aan een volleyballend kind. Als ik mij als University Volleyball Coach tussen de velden begeef voel ik de ogen van de ouders op me gericht. En ik ben niet de enige! Er zijn 320 universiteitsteams die zoeken naar goeie speelsters op het hoogste niveau (D1) en ze hebben allemaal twaalf scholarships te vergeven. Een divisie lager - de D2 - hebben 300 universiteitsteams gemiddeld 6 scholarships in de aanbieding. De prestatiedrang op toernooien heeft zeker invloed op het scouten van talent. Ik werd ermee geconfronteerd dat alle scholarships tot 2018 al vergeven waren en dat ik dus naar talenten moest kijken die pas in 2019 van de highschool afkomen. Dat zijn nu dus 15-jarigen… Er kan een hoop gebeuren in drie jaar en bovendien moeten de talenten ook rijpen. Zoals je ook leest draait het meer om de scholarship dan om de sport. Sterker nog, sport is een middel om je studie te bekostigen. De consequentie is dat - ook omdat er geen sportverenigingsleven bestaat - 98% stopt, nooit meer een bal aanraakt, gaat werken of zelfs al trouwplannen heeft. Dat ben ik als Europeaan niet gewend. Maar Arno, zoals je schrijft, presteren ze wel mondiaal. In de Amerikaanse volleybalwereld zijn er 320 teams die spelen op het hoogste niveau (D1). Dat zijn 320 team met gemiddeld 15 speelsters. Dat zijn 4.800 speelsters die gemiddeld vier jaar spelen. Uitloop per jaar is ongeveer 1.200 speelsters. Stel dat 98% stopt, dan houd je er 24 per jaar over die aan de overkant van de plas hun professionele loopbaan willen gaan beginnen. Er hoeven er per jaar maar twee echt goed te zijn en dan kan je daar tien jaar lang profijt van hebben als nationaal team. Als wij op Papendal een selectietraining per jaartal houden komen we maximaal op een kleine 200 personen. Vergelijk dat eens met de uitstroom elk jaar van 1200 speelsters in de USA. Zes keer zoveel! En bovendien, die talenten die deze weg bewandeld hebben weten al wat zelfstandigheid is, zijn gewend aan grote afstanden afleggen, reizen, verschillende culturen, aanpassen, presteren op jonge leeftijd, selectiemomenten, presteren met volle tribunes enz.
Wat wij kunnen leren van de Amerikaanse sportcultuur is dat deze cultuur wordt gevormd op de highschool en op universiteiten. Sport is het uithangbord van de scholen. Het is iets patriottisch. Kijk ons nu. Ze zijn trots op hun faciliteiten, je loopt in de schoolkleuren, zeker op vrijdag, zaterdag en zondag als de sportwedstrijden live op de televisie te zien zijn. Ook na je schoolperiode blijf je via een alumniclub verbonden. Als je wat voorstelt doneer je geld en wordt er wat naar je vernoemd. Van bankje tot stadion. Het is geen vrijwillige, goed bedoelde, op subsidie draaiende sportclub. Hier in Amerika is sport diep geworteld in het schoolsysteem en daar ben je trots op.
Alternatieve Carrièrepaden en Nevenfuncties
Voor trainers en coaches die hun horizon willen verbreden, zijn er diverse alternatieve carrièrepaden en nevenfuncties. Zo kan een waterpolotrainer doorgroeien naar een hoger niveau binnen een club of zich specialiseren in bepaalde aspecten van de sport. Ook kan een trainer zich richten op het opleiden van jonge talenten of het begeleiden van teams tijdens competities.
tags: #salaris #bondscoach #waterpolo #Nederland