Borstvoeding geven is een natuurlijk proces, maar kan in het begin een uitdaging zijn. Veel vrouwen ervaren een zoektocht naar de juiste techniek en houding. Er zijn verschillende borstvoedingshoudingen die je kunt proberen om te ontdekken wat het beste werkt voor jou en je baby. Het is belangrijk dat zowel moeder als kind zich ontspannen voelen tijdens het voeden.
Voorbereiding op Borstvoeding
Tijdens de zwangerschap ondergaan je borsten veranderingen om zich voor te bereiden op de borstvoeding. Klierweefsel groeit en de tepels worden donkerder. Je kunt je voorbereiden door boeken en folders te lezen, een borstvoedingscursus te volgen of vragen te stellen aan lactatiekundigen. Ook online zijn er veel bronnen beschikbaar, zoals La Leche League (LLL). Een informatieavond over borstvoeding kan je ook goed voorbereiden. Hier krijg je nuttige informatie van een lactatiekundige en de gelegenheid om vragen te stellen.
Voordelen van Borstvoeding
Borstvoeding biedt tal van voordelen voor zowel de baby als de moeder.
Voordelen voor de baby:
- Bescherming tegen infecties van het maagdarmkanaal.
- Bescherming tegen luchtweginfecties.
- Bescherming tegen oorontsteking.
- Vermindert de kans op bacteriële infecties en meningitis.
- Beschermende werking bij baby's met een erfelijke aanleg voor allergieën.
- Positief effect op het centraal zenuwstelsel.
- Moedermelk is perfect afgestemd op de leeftijd van de baby qua samenstelling, hoeveelheid en temperatuur.
Voordelen voor de moeder:
- Bevordert het herstel van het lichaam na de bevalling.
- Positieve invloed op het hechtingsproces tussen moeder en baby.
- Vergroot het zelfvertrouwen in het herkennen van en ingaan op de signalen van de baby.
- Moedermelk is altijd voorradig en op de juiste temperatuur.
- Goedkoop.
- Vermindert de kans op premenopauzale borstkanker.
- Vermindert de kans op osteoporose (botontkalking).
Uitdagingen bij Borstvoeding
Ondanks de vele voordelen, kan borstvoeding ook uitdagingen met zich meebrengen. Het is niet altijd zo dat het geven van borstvoeding vanzelf gaat. In het begin kan er veel frustratie en onzekerheid zijn. Het vinden van de juiste houding en het omgaan met typische borstvoedingstermen zoals "aanhappen" en "toeschietreflex" kan een zoektocht zijn.
Typische Borstvoedingstermen
- Aanhappen: De baby moet de borst goed in de mond nemen, alsof hij een grote hamburger eet. De hele tepel en bijna het hele tepelhof moeten in het mondje verdwijnen. De lippen van de baby moeten naar buiten gekruld zijn, zoals een vis.
- Toeschietreflex: Een reflex die ervoor zorgt dat de melk gaat stromen richting de tepel. Dit kan aanvoelen als een lange steek in de borsten. Een te sterke toeschietreflex kan ervoor zorgen dat de melk uit de borst spuit, waardoor de baby zich kan verslikken. Een trage toeschietreflex kan ervoor zorgen dat het te lang duurt voordat de melk komt, wat de baby onrustig kan maken.
- Stuwing: Ongeveer op dag 4 na de bevalling lopen de borsten vol met melk en staan ze op springen. Dit kan pijnlijk zijn.
Verschillende Borstvoedingshoudingen
Er zijn verschillende houdingen die je kunt proberen om je baby te voeden. Het is belangrijk om te experimenteren en te ontdekken welke houding het meest comfortabel is voor jou en je baby. Door regelmatig van houding te wisselen, wordt het leegdrinken van de verschillende melkgangen gestimuleerd en wordt de tepel telkens anders belast, wat tepelkloven kan voorkomen.
Lees ook: Opkomst van rugby in Papoea-Nieuw-Guinea
Achterover Leunende of Liggende Houding (Biological Nurturing):
- Beschrijving: Je ligt achterover geleund met je baby op je borst, buik tegen buik.
- Voordelen: Ideaal voor de eerste keer borstvoeding geven na de geboorte, na een keizersnede, bij baby’s die zich gemakkelijk verslikken, bij een grote melkstroom en bij een te kort tongriempje. Het huid-op-huidcontact moedigt de zoek- en zuigreflex van je baby aan.
- Let op: Ondersteun de nek en het hoofdje van je baby goed. Zorg ervoor dat ook jouw hoofd en nek ondersteund zijn. De neus van je kindje kan in je borst zakken, waardoor hij moeilijker ademt. Je kan dit oplossen door zijn billen meer naar je toe te trekken of met je vlakke hand het voorhoofdje te ondersteunen.
Madonnahouding:
- Beschrijving: Je zit rechtop en je baby ligt op zijn zij op je onderarm, met zijn buik tegen jou aan. Zijn kin komt tegen jouw borst en zijn neus ligt bij je tepel.
- Voordelen: Geschikt om in het openbaar te voeden, bij een lichte melkstroom (je kunt je borst masseren om de melk te laten toeschieten) en bij moeite met aanleggen (je kunt goed zien hoe je baby aanhapt). Handig omdat je deze overal kunt toepassen, zowel in huis als buitenshuis.
- Let op: Ontspan je schouders en trek ze niet op. Zorg voor ondersteuning met een (voedings)kussen of een opgerolde handdoek. Is je baby nog pasgeboren? Dan is deze houding niet altijd even makkelijk, omdat je baby minder steun krijgt dan in andere houdingen. Zorg ervoor dat je handen de billen en onderrug ondersteunen.
Doorgeschoven Houding (Bakerhouding):
- Beschrijving: Je gebruikt je andere arm om je baby te ondersteunen. Het lichaam van je baby ligt op je andere onderarm, dus op je linkerarm bij voeden aan de rechterborst. Met je hand ondersteun je de achterkant van het hoofd en de nek.
- Voordelen: Heel fijn voor de eerste periode, bij baby’s die moeite hebben met aanhappen, premature baby’s, kleine baby’s en bij een lichte melkstroom. Je hebt in deze houding meer controle over het hoofdje van de baby waardoor het aanleggen meestal gemakkelijker gaat. Doordat je een hand vrij hebt, kan jij de borst of tepel indien nodig ondersteunen of voorvormen, om je baby extra te ondersteunen.
- Let op: Kijk goed of de kin van je baby niet tegen je borst drukt en laat hem zelf aanhappen. Houd ook in de gaten dat je hand niet alleen het hoofd vasthoudt, maar vooral steun geeft bij de nek en schouders.
Rugbyhouding (Bakerhouding):
- Beschrijving: Je baby ligt dicht tegen je zij, met de voeten richting je rug en het hoofd bij je borst. Je kindje ligt op een (voedings)kussen en je ondersteunt hem met je onderarm.
- Voordelen: Geschikt voor jonge en te vroeg geboren baby’s, het voeden van tweelingen, na een keizersnede, bij onrustig drinkende baby’s, zware borsten en vlakke, ingetrokken tepels. De rugby houding leent zich heel goed voor het voeden van een tweeling, na een keizersnede of bij vrouwen met zware borsten.
- Let op: Zorg ervoor dat je niet naar voren gaat leunen. Na de eerste weken is je baby meestal te groot voor de rugbyhouding.
Dubbele Doorgeschoven Houding (Dubbele Bakerhouding):
Lees ook: Complete Gids Rugby Jeugd
- Beschrijving: Een perfecte borstvoedingshouding om je tweeling in te voeden.
- Voordelen: Je kan ze namelijk tegelijk voeden. Als je een speciaal voedingskussen gebruikt, heb je je handen meer vrij. Zo kan je de ene baby helpen, terwijl de ander rustig verder drinkt.
- Let op: Zorg ervoor dat je baby zelf aanhapt en niet met zijn kin tegen je borst drukt.
Zijligging:
- Beschrijving: Mama en baby liggen op hun zij, tegen elkaar aan, het hoofdje van de baby recht voor de borst.
- Voordelen: Ideaal voor ontspannen nachtvoedingen in bed, na een keizersnede, als je moe bent of last hebt van hechtingen en als je baby snel afgeleid is.
- Let op: Deze houding is lastiger voor kleine cupmaten. Je borst komt dan niet laag genoeg. Houd bij deze houding ook in de gaten dat je baby niet gedraaid ligt.
Koalahouding:
- Beschrijving: Je baby zit bij je op schoot met zijn gezicht naar jou toe en zijn benen rond je heupen of dijbenen. Zijn ruggengraat en hoofdje zijn rechtop.
- Voordelen: Geschikt voor kindjes met refluxklachten, baby’s met oorontstekingen en een te korte tongriem.
- Let op: Zorg voor een goede ondersteuning van het hoofd als je baby nog erg jong is.
Voorover Hangend Borstvoeding Geven:
- Beschrijving: Je baby ligt op zijn rug en jij hangt boven hem. Je borsten zijn op mondhoogte, zodat je kindje goed je tepel kan aanhappen.
- Voordelen: Geschikt bij (beginnende) borstontsteking, verstopte melkkanalen en moeite met aanhappen.
- Let op: Houd je eigen houding in de gaten, zodat je niet je rug of schouders overbelast.
Houding Waarbij Je de Kin Met Je Hand Ondersteunt:
Beschrijving: Bij deze houding ligt je baby op een onderarm. Met je andere hand ondersteun je je borst en de kin van je baby.Voordelen: Baby’s met het syndroom van Down, prematuren en baby’s met een ziekte of handicap.Let op: Zorg ervoor dat je wijsvinger en duim het harde gedeelte van de kin ondersteunen en niet te ver naar achteren komen te liggen.
Lees ook: Van rugby naar media: JayJay Boske
Voeden in de Draagdoek:
- Beschrijving: Je draagt je baby in een draagdoek en voedt hem terwijl hij in de doek zit.
- Voordelen: Handig wanneer je op pad bent en je baby trek krijgt. Ook als je thuis oudere kinderen hebt die om je aandacht vragen, kan dit een uitkomst zijn.
- Let op: Je kan je baby en de manier van aanhappen niet zo goed zien. Check ook regelmatig of hij nog in een ergonomische houding in de draagdoek hangt.
Tips voor een Goede Borstvoedingshouding
- Alles binnen handbereik: Zorg ervoor dat je alles wat je nodig hebt bij de hand hebt, zoals een hydrofiele doek, iets te eten of drinken, een tijdschrift of je telefoon.
- Goede houding van je baby: Let erop dat je baby fijn ligt of zit. Dit houdt in dat hij goed ondersteund wordt en dat zijn hoofd, nek en ruggengraat in één lijn liggen.
- Zorg ervoor dat je zelf lekker zit: Maak het jezelf gemakkelijk door ondersteuning van een voedingskussen of kussens in je rug of onder je arm.
- Ga van tevoren naar het toilet: Voeden met samengeknepen billen is geen pretje.
- Juiste manier van aanleggen: Controleer of je baby goed aanhapt. Een verkeerde manier van aanleggen kan voor klachten zorgen.
- Schakel hulp in als dit nodig is: Vind je het lastig om een fijne houding te vinden? Of lukt het aanleggen niet goed in jouw favoriete houdingen? Neem dan contact op met een lactatiekundige.
Borstcompressie en Borstmassage
Borstcompressie en borstmassage kunnen helpen om de melkopbrengst te verhogen. Redenen voor borstcompressie kunnen zijn een langzame melkstroom, verminderde toeschietreflex, bemoeilijkte drinktechniek van de baby en het verhogen van de melkproductie.
Regeldagen
Je baby kan zogenaamde `regeldagen’ hebben. Op deze dagen wordt het voedingsschema door je baby totaal omgegooid. Als je je baby nu wat vaker aanlegt, zal de melkproductie vanzelf weer toenemen.
Borstvoeding en Werk
Het combineren van werk en borstvoeding is niet voor iedereen even gemakkelijk. Het vraagt extra energie en organisatie. Wettelijk is vastgesteld wat je rechten en plichten als voedende werknemer zijn.
Aandachtspunten voor de Moeder
- Roken tijdens de borstvoedingsperiode is niet goed voor de baby.
- Medicijnen kunnen via de moedermelk het kind bereiken, overleg altijd met de arts of het medicijn toegestaan is.
- Grote hoeveelheden alcohol kunnen klachten geven bij de baby.
- Hygiëne is belangrijk tijdens het geven van borstvoeding.
Alternatieven voor Borstvoeding
Hoewel borstvoeding de beste optie is voor de meeste baby's, zijn er situaties waarin het niet mogelijk of wenselijk is. Flesvoeding met kunstvoeding is een prima alternatief en kan een gezonde groei en ontwikkeling van je baby ondersteunen. Het belangrijkste is dat je een weloverwogen beslissing neemt die past bij jouw situatie en de behoeften van je baby.