Unitas, opgericht in Gorinchem op 19 april 1898, is een van de oudste voetbalclubs van Nederland. Met een geschiedenis van 125 jaar kent de vereniging vele hoogte- en dieptepunten, kenmerkend voor clubs met zo'n rijk verleden. De club mag zich beroemen op het feit dat deze hoogte- en dieptepunten elkaar in rap tempo hebben afgewisseld in de voorbije eeuw. De volledige naam van de ploeg is Gorinchem Voetbal Vereniging Unitas, waarbij het Latijnse woord "Unitas" staat voor "eenheid", met als doel Gorinchem te verenigen in één voetbalclub.
De Vroege Jaren en Eerste Successen
In de beginjaren speelde Unitas voornamelijk oefenduels en toernooien, zonder een vaste speelplaats in Gorinchem. In 1922 vond de club een accommodatie voor langere tijd: het veld "De Toekomst", gelegen aan de Schelluinse Vliet. Op het moment van het eerste jaar in competitieverband, 1905-1906, had Unitas zich opgewerkt tot de tweede KNVB-klasse, op dat moment de op een na hoogste klasse in het amateurvoetbal. Ruim een jaar na de verhuizing naar "De Toekomst" promoveerde de vereniging in 1924 voor de eerste keer naar de Eerste Klasse, het voetbalwalhalla in die tijd. Dit verblijf duurde slechts twee seizoenen. Halverwege de jaren '50 werden de "Roodbroeken" weer een stabiele Eersteklasser.
Nog geen vijftien jaar na de oprichting van de club wist Unitas in 1912 haar eerste kampioenschap te winnen binnen de tweede klasse van het Nederlandse amateurvoetbal. Tussen 1925 en 1930 speelde de ploeg binnen de hoogste klasse van haar regio wat destijds een topprestatie was voor een stad als Gorinchem.
Frank Wels: Een Gorcumse Legende
Opvallend genoeg speelde juist in de periode tussen de twee periodes in de Eerste Klasse de grootste Gorcumse voetballer ooit in het eerste elftal van Unitas. De befaamde rechtsbuiten Frank Wels, die in 1926 debuteerde, werd een grootheid in Gorinchem door bijna een kwart eeuw te schitteren op "De Toekomst". Ondanks zijn geringe lengte van 1.63 meter, kwam hij 36 keer uit voor het Nederlands Elftal, waarmee hij onder meer speelde op de eindronde van het Wereldkampioenschap van 1934 in Italië en 1938 in Frankrijk. Met Unitas werd hij onder andere twee keer kampioen in de Tweede Klasse, waaronder in het seizoen 1943-1944, het jaar voordat de KNVB eindelijk besloot de competities stil te leggen in verband met de levensbedreigende situaties in de Tweede Wereldoorlog. Veel mensen maakten speciaal voor hem een tussenstop om hier wat te gaan drinken in zijn café in Gorinchem. Het clubicoon overleed in 1982.
Unitas in Oorlogstijd: Verzet en Eer
De jaren '40 waren, net als voor vele Nederlandse ploegen, een lastige periode voor GVV Unitas. Gedurende de Duitse bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog was het Nederlands voetbal door het gehele land ontwricht, waarbij de activiteiten van een groot aantal clubs tijdelijk moesten worden stilgezet. Unitas liet zich in die duistere jaren van zijn beste kant zien door in 1941 te weigeren een NSB-er terug te nemen als bestuurslid. Toen de NSB stevig begon aan te dringen, zegden alle Unitassers hun lidmaatschap op en hield de vereniging korte tijd op te bestaan. Een eervolle oplossing kwam in december 1942 toen Unitas weer mocht gaan voetballen, zonder NSB-er in het bestuur. Deze moedige houding oogstte overal bewondering en werd door Koningin Juliana bij het 75-jarig bestaan in 1973 beloond met de Erepenning van Verdienste, voor verzet in oorlogstijd. Tot op de dag van vandaag eert Unitas nog altijd de clubleden die onderdeel waren van het verzet.
Lees ook: Complete Gids voor het GVV Unitas Toernooi
Gloriejaren en de Hoofdklasse
Na het kampioenschap in 1956 promoveerde Unitas naar de Eerste Klasse om vervolgens zelden meer een stapje terug te hoeven doen. Kampioen werden de Gorcumers in 1963 en 1967, maar wedstrijden om het Nederlands kampioenschap leverden weinig op. Hoger kon de club niet klimmen totdat in 1974 de Hoofdklasse werd ingevoerd. In 1968 opende de club haar nieuwe Sportpark Molenvliet dat ondertussen al meer dan 50 jaar de thuisbasis van Unitas is. Tot het einde van de jaren '80 was Unitas daarin een vertrouwd gezicht. Het grootste sportieve succes in het bestaan werd gevierd in het seizoen 1985-1986. Een gelijkspel in Utrecht tegen Elinkwijk hield in dat de champagne ontkurkt mocht worden op Molenvliet: Unitas was kampioen van de Hoofdklasse A. In de strijd om het algeheel amateurkampioenschap bleken TOP Oss en De Treffers echter te sterk.
Wisselende Successen en de Opkomst van Zaterdagvoetbal
Unitas degradeerde opvallend genoeg het jaar daarop, kwam incidenteel nog eens terug in de Hoofdklasse, maar moest zich in de laatste jaren van de 20e eeuw tevreden stellen met de status van Eersteklasser. Ook die status verloor het in het seizoen 1999-2000. In het tweede seizoen in de Tweede Klasse werd Unitas voor het eerst in 14 jaar weer kampioen om zo terug te keren in de Eerste Klasse.
Vanaf 2005 heeft Unitas ook een zaterdagafdeling. Na een aantal jaren in de 4e klasse gespeeld te hebben werd in 2011 promotie naar de 3e klasse behaald, en in 2014 werd zelfs d.m.v. een kampioenschap de 2e Klasse bereikt. Helaas speelde Unitas zaterdag in 2017-2018 in de 4e Klasse. In het seizoen 2005-2006 moest de zondag weer een stapje terug doen, om direct het jaar erop weer terug te keren naar de Eerste Klasse. In 2009-2010 ging het weer mis met als gevolg dat Unitas haar wedstrijden in de Tweede Klasse speelde. In 2017 werd na een sterk seizoen het kampioenschap op één punt gemist. Via de nacompetitie werd wel promotie afgedwongen en zo speelden de mannen van Rood en Wit in 2017-2018 weer in de vertrouwde Eerste Klasse. Om het jubileumjaar compleet te maken promoveerde ook Unitas zaterdag via de nacompetitie naar de 3e Klasse.
Recentere Jaren en Heden
Na een mindere periode in de jaren ‘10, waarin GVV Unitas met name binnen de tweede klasse speelde, heeft Unitas vanaf 2017 weer succes weten te vinden, met promotie naar de eerste klasse. Vanaf 2021 speelt Unitas binnen de Derde Divisie, het vierde hoogste niveau van Nederland, waar de ploeg echter moeite oogt te hebben en nog altijd geen eindpositie binnen de top 10 heeft weten te bewerkstelligen.
De goede prestaties van Unitas zondag gaan maar door. In de reguliere competitie eindigde men als 5e. In de nacompetitie was SDO over 2 wedstrijden de sterkste. In het seizoen 2019-2020 deed Unitas vanaf de eerste competitieronde mee om de prijzen en won wederom de 1e periode. Toen de competitie in maart i.v.m. het coronavirus werd stilgelegd stond Unitas met 6 punten voor op nummer 2.
Lees ook: De Geschiedenis van Unitas Boekel
Jubilea en Eerbetoon
GVV Unitas vierde op woensdag 19 april in het clubgebouw haar 125-jarig bestaan. Er was een warm welkom voor de ruim 200 Unitasmannen en -vrouwen en andere genodigden in het fraai aangeklede clubhuis. Naast de traditie om jubilarissen te voorzien van de jubileumspeld en oorkonde werd ook een aantal leden benoemd tot lid van verdienste of erelid. Op deze avond vond de huldiging plaats van niet minder dan 18 jubilarissen, die dit jaar 12,5 - 25 - 40 - 50 - 60 - 70 - 75 en zelfs 80 jaar geleden lid zijn geworden van Unitas. 750 jaar aan clubtrouw! De partners van de jubilarissen ontvingen bloemen in rood-witte kleuren.
Gedurende de feestelijke avond werden drie ereleden en zes Leden van Verdienste benoemd. Gerrit van Emmerik promoveerde van Lid van Verdienste tot erelid, Fred Stamkot is postuum gepromoveerd tot erelid en Ed Ligthert is door de vergadering ook tot erelid benoemd. Tot Leden van Verdienste werden benoemd: Wim van den Berg - Digerto Biemans - Francois Chambone - Hans van Horik - Klaas Leenman en Bert Wigmans. Van de KNVB werd aan Marcel ter Wal de Zilveren Speld overhandigd en Dick Schenau mocht zelfs de Gouden Speld in ontvangst nemen. Van de KNVB mocht Unitas, naast de gelukwensen ook een mooie jubileumvlag ontvangen.
Afgelopen jaar bestond GVV Unitas 125 jaar, dit werd destijds groots gevierd met vele activiteiten en voetbalwedstrijden op Sportpark Molenvliet. In het boek over de geschiedenis van Unitas gaat het eerste deel over de eerste 100 jaar van ‘de Roodbroeken’. Vervolgens is er een uitgebreid overzicht van de laatste 25 jaar van de voetbalclub, waarin er zeer gedetailleerd wordt verteld over die periode. Het jubileumboek is vanaf 20 april verkrijgbaar. Vanwege het jubileum heeft de gemeente namelijk 1000 euro beschikbaar gemaakt voor Unitas.
Lees ook: Nieuws en updates over Unitas Korfbal
tags: #unitas #voetbal #gorinchem #geschiedenis