Basketbal is een dynamische en populaire sport die wereldwijd door miljoenen mensen wordt beoefend. In Nederland is basketbal ook een geliefde sport, vooral onder de jeugd. Om het spel goed te kunnen spelen en begrijpen, is het belangrijk om de regels te kennen. Deze gids biedt een overzicht van de basketbalregels die specifiek relevant zijn voor de jeugd in Nederland, zodat jonge spelers, trainers, coaches, scheidsrechters en ouders een duidelijk beeld hebben van wat er van hen verwacht wordt.
Basisprincipes van het Basketbal
Basketbal is een teamsport die wordt gespeeld door twee teams van elk vijf spelers op een rechthoekig veld met een basket aan elk uiteinde. Het doel van het spel is om de bal in de basket van de tegenstander te gooien en te voorkomen dat de tegenstander scoort. De basisspelers, ook wel de "starting five" genoemd, nemen aan het begin van de wedstrijd hun posities in. Deze posities zijn doorgaans verdeeld over twee Forwards, twee Guards en een Center (middenvelder).
Puntentelling
De puntentelling in basketbal is als volgt:
- Vrijworp: 1 punt
- Normale worp (binnen de driepuntslijn): 2 punten
- Worp achter de driepuntslijn: 3 punten
Spelregels tijdens de Wedstrijd
Een basketbalwedstrijd is opgedeeld in periodes. Bij de FIBA (internationale basketbalfederatie) bestaat een wedstrijd uit vier ronden van elk tien minuten. In de NBA (de Amerikaanse basketbalcompetitie) duren de speelrondes 12 minuten. Voor kinderen tot en met 12 jaar worden de wedstrijden aangepast en gespeeld in 8 periodes van 4 minuten.
Time-outs en Pauzes
Tussen het eerste en tweede kwart en tussen het derde en vierde kwart is er een korte pauze van 2 minuten. De rust tussen het tweede en derde kwart duurt 15 minuten. Als de stand na de reguliere speeltijd gelijk is, volgt er een verlenging van 5 minuten. Indien de stand na de verlenging nog steeds gelijk is, wordt de verlenging herhaald totdat er een winnaar is.
Lees ook: Alles over Vrije Ruimte Volleybal
Shot Clock en Andere Tijdsregels
De shot clock is een belangrijke regel die het tempo in het spel houdt. Een team heeft 24 seconden de tijd om een aanval af te ronden. Als de bal de ring raakt, wordt de klok opnieuw gestart. Zodra een team de bal in bezit krijgt, hebben ze 8 seconden om de eigen helft te verlaten en de helft van de tegenstander te betreden. Verdedigers mogen slechts 3 seconden in de bucket (het gebied onder de basket) staan zonder actief de bal te verdedigen. Bij een inworp heeft een speler maximaal 5 seconden om de bal in het spel te brengen. Een speler die nauw bewaakt wordt, moet binnen 5 seconden beginnen met dribbelen of een schot op doel wagen.
Dribbelen en Bewegen met de Bal
Een speler mag maximaal twee passen zetten met de bal in de hand. Als een voet aan de grond blijft, mag de andere voet wel verplaatst worden (pivoteren). Tijdens het dribbelen moet de bal met één hand op de grond worden gestuiterd. Nadat de bal is opgepakt, mag er niet opnieuw gedribbeld worden (een zogenaamde dubbele dribbel). Het aanraken van de bal met de voet, knie of het been wordt beschouwd als voetcontact, wat een overtreding kan zijn.
Overtredingen en Fouten
In het basketbal worden verschillende soorten overtredingen onderscheiden:
- Persoonlijke fout: Niet-toegestaan lichamelijk contact (defensief of offensief).
- Technische fout: Onsportief gedrag of het overtreden van de regels.
Een speler wordt uitgesloten van de wedstrijd bij vijf persoonlijke of technische fouten.
Specifieke Foutregels
Een verdediger mag een aanvaller met balbezit slechts op een beperkte manier afweren. Een aanvaller met balbezit begaat een overtreding wanneer hij of zij in contact komt met een verdediger die zich op zijn legitieme verdedigingspositie bevindt, of die zich achteruit beweegt.
Lees ook: Complete Gids Rugby Jeugd
Goaltending
Een bal die richting de basket wordt geworpen en zich in neerwaartse richting beweegt, en de ring nog niet heeft geraakt, mag niet door een verdediger worden aangeraakt of geblokkeerd. Dit staat bekend als goaltending en is een overtreding.
Gedragsregels en Verwachtingen
Van iedereen die een basketbalvereniging bezoekt, wordt passend gedrag verwacht. Dit omvat:
- Correcte kleding: Tijdens trainingen en wedstrijden dient correcte sportkleding gedragen te worden.
- Geen sieraden: Het dragen van sieraden is niet toegestaan. Alles wat niet afgedaan kan worden, dient afgeplakt te worden.
- Respect: Respecteer het werk van trainers, coaches, scheidsrechters en andere vrijwilligers.
- Zaaltaken: Voer zaaltaken consequent en gedegen uit.
- Training: Wees actief en betrokken tijdens de trainingen. Zorg dat je oefeningen zo goed mogelijk beheerst en wees op tijd.
- Aanvaarding van beslissingen: Aanvaard beslissingen van scheidsrechters en tafelaars zonder commentaar. Beïnvloed de scheidsrechter en tafelaars niet door onbehoorlijke taal of agressieve woorden en gebaren.
- Speeltijd: Vermijd dat getalenteerde spelers te veel in het veld staan. De minder goede spelers hebben zeker evenveel speeltijd nodig en hebben daar ook recht op.
- Plezier en leren: Bedenk dat kinderen voor hun plezier spelen en iets willen leren.
Rol van Coaches en Ouders
Coaches spelen een cruciale rol in de ontwikkeling van jonge basketballers. Ze dienen:
- Redelijk te zijn in de eisen ten aanzien van tijd, energie en het enthousiasme van jeugdige spelers.
- Altijd het advies op te volgen van een arts of EHBO-er bij het bepalen of een geblesseerde speler wel of niet kan spelen.
- Kennis over techniek, tactiek en coaching op een goed peil te brengen door middel van workshops, clinics en cursussen.
- Verantwoordelijkheid te nemen voor de uitvoering van scheidsrechters- en tafeltaken.
- Te zorgen voor een goede warming-up.
Ouders/verzorgers dienen:
- Kinderen aan te moedigen en te ondersteunen.
- Zich op de hoogte te stellen van alle informatie die ze krijgen van de basketbalclub.
- Per toerbeurt mee te rijden naar uitwedstrijden, indien ze in het bezit zijn van een auto met inzittendenverzekering.
- Kinderen te leren beslissingen van de scheidsrechter te accepteren.
- Het team tijdig aan te melden via de basketball-app van Sportlink.
Accommodatie en Materiaal
De basketbalring heeft een diameter van 45 centimeter. Het bord moet officieel 1 meter en 5 centimeter hoog zijn en 1 meter en 80 centimeter breed. Op het bord is net boven de ring een rechthoek getekend van 45 centimeter hoog en 59 centimeter breed, als hulpmiddel om de bal via het bord door de ring te gooien. De ring hangt op 3 meter en 5 centimeter hoogte.
Lees ook: Complete handleiding hockeyregels
Zaalgebruik
Het is belangrijk dat de zaal netjes achtergelaten wordt. Zorg ervoor dat iedereen zijn flesjes, geknoeide drinken/eten, plastic, etc. opruimt. De coaches/spelers/ouders van de eerste spelende teams ondersteunen de zaalwacht bij het klaarzetten van alle materialen. De spelers en coaches van de laatste spelende teams ruimen de materialen op in samenspraak met de zaalwacht.
Reglementen en Handboeken
Het Wedstrijdreglement van de Nederlandse Basketball Bond (NBB) beschrijft de bepalingen over de competitie en regelt de organisatie van alle door of namens de NBB georganiseerde 5-5 competities, bekercompetities en finalewedstrijden. Handboeken zijn aanvullingen op het Wedstrijdreglement en zijn bedoeld voor verenigingen, trainers, coaches en scheidsrechters. Voor 3x3 competities is een apart reglement opgesteld.
Sancties
Bij het niet uitvoeren van scheidsrechters- of tafeltaken, kan de club sancties opleggen. Niet op komen dagen of geen vervanging regelen betekent dat de speler de volgende wedstrijd wel aanwezig moet zijn, maar niet opgesteld zal worden. De coaches zijn verantwoordelijk voor de uitvoering hiervan. De NBB kan boetes toekennen voor bijvoorbeeld een foutief ingevuld wedstrijdformulier of een team dat niet op tijd afzegt.
Sportiviteit en Fair Play
Sportiviteit en fair play zijn essentieel in basketbal. Het kader zal de sporter geen (im)materiële vergoedingen geven met de kennelijke bedoeling tegenprestaties te vragen. Het kader zal er actief op toezien dat deze regels worden nageleefd door iedereen die bij de sporter en de vereniging is betrokken.