De Olympische Spelen zijn het summum voor elke atleet, een kans om eeuwige roem te verwerven en hun land te vertegenwoordigen op het grootste sportpodium ter wereld. Binnen de Olympische Spelen neemt hockey een speciale plaats in, met een rijke geschiedenis en intense competitie. Dit artikel duikt in de wereld van olympisch hockey, waarbij we de regels, prijzen en financiële aspecten onderzoeken, met een speciale focus op de Nederlandse teams.
De Regels van het Spel
Hockey is een teamsport die wordt gespeeld tussen twee teams van elk elf spelers, waaronder een keeper. Het doel van het spel is om de bal met een stick in het doel van de tegenstander te slaan en zo meer punten te scoren dan de tegenstander.
Een hockeywedstrijd bestaat uit twee helften van 35 minuten, met een pauze van 5 minuten tussen de helften. Internationaal worden wedstrijden echter gespeeld in vier kwarten van 15 minuten. De klok wordt 40 seconden stilgezet bij een strafcorner, strafbal of doelpunt.
Het speelveld heeft een afmeting van 91,40 x 55,00 meter, inclusief de lijndikte. Alle lijnen zijn 7,5 cm breed. Het veld heeft twee 23-meterlijnen en twee cirkels voor de doelen. Veldhockey werd vroeger op natuurgras gespeeld, maar tegenwoordig meestal op kunstgras.
De keeper mag het lichaam gebruiken om de bal te stoppen. Een doelpunt wordt gescoord als de bal binnen de cirkel van de tegenstander wordt geslagen en de bal in zijn geheel over de doellijn gaat. Het team dat de meeste doelpunten maakt, wint de wedstrijd. Als er niet wordt gescoord of er evenveel wordt gescoord, is er een gelijkspel.
Lees ook: Olympische basketbaltriomfen van Amerika
Spelmomenten en Strafmaatregelen
Hockey kent verschillende spelmomenten waarbij de bal weer in het spel wordt gebracht. Bij een reguliere uitbal aan de zijkant betekent dit het inslaan door de tegenstander vanaf die plek. Bij een achterbal wordt vanaf de eigen cirkel weer ingeslagen. Lange corners worden genomen vanaf de 23-meterlijn nadat een bal via de tegenstander over de achterlijn is gegaan.
Strafcorners worden de cirkel ingespeeld vanaf een strafcornerstreepje op de achterlijn. De bal moet eerst buiten de cirkel komen voordat er een doelpoging kan worden gedaan. In de praktijk wordt de bal ingespeeld buiten de cirkel, stilgelegd door een stick bij de grond en richting doel gepusht of geslagen om te scoren.
Een strafbal is een situatie waarin een speler en de keeper oog in oog staan. De bal wordt genomen vanaf de stip en mag in één keer gepusht worden.
Als er bij toernooien in een knock-outfase een gelijke stand op het scorebord blijft na de speeltijd, wordt er een shoot-out gehouden. Hierbij mogen beide ploegen om en om vijfmaal met één speler vanaf de 23-meterlijn op de keeper afrennen om (binnen 8 seconden) te scoren. Een rebound mag hier wel afgemaakt worden.
Persoonlijke straffen kunnen aan een speler worden opgelegd door het uitdelen van kaarten:
Lees ook: Een terugblik op de glorieuze Olympische geschiedenis van het Nederlandse dameshockey.
- Groen (driehoek): Tijdelijk 2 minuten van het veld.
- Geel (vierkant): Tijdstraf van 5 of 10 minuten.
De Rol van de Keeper
Om doelpunten tegen te gaan, is er een goede keeper nodig met spelinzicht en goede reflexen. Omdat hockeyballen hard zijn en hard geslagen worden, heeft een keeper de nodige bescherming aan, die bestaat uit een helm, beenbeschermers, 'klompen', armbescherming, borstbescherming en handbescherming.
Regelgeving in Nederland
De Koninklijke Nederlandse Hockey Bond (KNHB) bepaalt de regels in Nederland, in lijn met de internationale spelregels van de International Hockey Federation (IHF).
Prijzengeld en Financiële Beloningen voor Olympische Hockeyers
Het winnen van een gouden medaille op de Olympische Spelen is een droom die uitkomt voor elke atleet. Naast de eer en erkenning die het met zich meebrengt, is er ook een financiële beloning verbonden aan het behalen van olympisch succes.
Medaillebonussen van NOC*NSF
In aanloop naar de Olympische Spelen van Parijs 2024 heeft sportkoepel NOC*NSF de nieuwe voorwaarden rondom de medaillebonus bekendgemaakt. Net als in Tokio ontvangen Nederlandse olympiërs die in Parijs het goud veroveren een vergoeding van 30.000 euro. Voor atleten die een zilveren plak behalen, ligt 22.500 euro klaar, een bronzen medaille levert 15.000 euro op. Het is belangrijk op te merken dat atleten over deze inkomsten wel belasting moeten betalen.
In tegenstelling tot de Spelen in Tokio 2020 lopen de bedragen voor Nederlandse atleten met meerdere olympische titels niet langer op. De medaillebonus is voor Parijs 2024 gemaximeerd.
Lees ook: Geschiedenis Olympisch basketbal
Voor Nederlandse atleten die uitkomen in teamverband gelden andere bedragen, afhankelijk van de groepsgrootte. Een olympiër in een team krijgt voor goud minimaal 11.000 euro, voor zilver 8.000 euro en voor brons 5.000 euro.
Extra Prijzengeld van Wereldatletiekbond
De mondiale atletiekunie (World Athletics) is de eerste sportbond die olympische gouden medaillewinnaars financieel gaat belonen. Voor ieder olympisch onderdeel is door de bond zo'n 46.000 euro gereserveerd. Wint een Nederlandse estafetteploeg in Parijs het goud, dan wordt dat bedrag over het hele team verdeeld.
Dit besluit van World Athletics heeft kritiek ontvangen van andere sportbonden. De Association of Summer Olympic International Federations (ASOIF) liet in een verklaring weten dat prijzengeld "de olympische waarden en het karakter van de Spelen ondermijnt". Voorzitter van World Athletics, Sebastien Coe, vindt de beslissing echter logisch en stelt dat de "omzet die door onze atleten wordt gegenereerd op de Spelen, moet terugvloeien naar degenen die de Spelen tot een wereldwijd spektakel maken".
De maatregel geldt in Parijs alleen (nog) voor gouden medaillewinnaars. Voor het zilver en het brons is geen financiële vergoeding gereserveerd.
Internationale Vergelijking van Medaillebonussen
De medaillebonussen zijn elders in de wereld soms een stuk lucratiever dan in Nederland. Zo verdient een Franse atleet tijdens de Zomerspelen in Parijs met een gouden plak 65.000 euro. Ook coaches van Franse medaillewinnaars krijgen dit bedrag. In Singapore levert een olympische titel maar liefst een miljoen Singaporese dollars op (omgerekend afgerond 700.000 euro). Een atleet uit de Filipijnen die in Parijs het hoogste trede van het olympische podium betreedt, krijgt naast een smak geld ook een huis en een stuk grond.
Daarentegen krijgen atleten uit onder andere Groot-Brittannië, Noorwegen of Zweden weer helemaal niks voor een olympische medaille.
De Impact van Olympisch Goud op de Carrière van een Hockeyer
Het winnen van een gouden medaille heeft niet alleen een directe financiële impact, maar kan ook de carrière van een hockeyer aanzienlijk beïnvloeden. Echter, de realiteit is dat het voor de meeste Nederlandse hockeyinternationals een uitdaging is om na hun gouden medaille de kassa te laten rinkelen.
Moeilijk Verdienmodel in Nederland
Nederland is voor hockeyinternationals een moeilijk land om veel geld te verdienen. In tegenstelling tot bijvoorbeeld voetbal, zijn er in het hockey geen transferinkomsten, geen televisiegelden en is er zelden ticketverkoop. Tophockey heeft dus nog altijd geen duurzaam verdienmodel.
Een gouden medaille leidt niet snel tot een salarisverhoging bij de club. Bij veel clubs worden salarissen bepaald door het aantal interlands of internationale toernooien dat een speler heeft gespeeld, en niet door de prijzen die hij of zij met Oranje heeft gewonnen.
Kansen buiten de Club
Spelers die financieel willen oogsten na hun gouden medaille, hoeven niet aan te kloppen bij hun club, maar moeten hun kansen elders zoeken. Sponsoren staan voor de meeste olympiërs van Oranje echter niet massaal in de rij. Hockey is in Nederland een kleinere sport dan bijvoorbeeld voetbal, wat betekent dat de commerciële impact ook beperkter is.
Toch liggen er zeker kansen voor de Nederlandse olympisch kampioenen om een mooi extraatje te verdienen.
Alternatieve Inkomstenbronnen
- Sponsoring: Een van de internationals die gestaag bouwt aan een commercieel imperiumpje is Yibbi Jansen. Tijdens de Olympische Spelen zag ze haar aantal Instagram-volgers verdubbelen, tot bijna 100.000, het hoogste aantal van alle huidige Nederlandse internationals. Ze is nu het gezicht van de marketingcampagne van Celenes by Sweden.
- Presentaties: Een andere manier om wat bij te verdienen, is door het geven van presentaties in het bedrijfsleven. Onder meer aanvaller Thijs van Dam haalde na de Olympische Spelen aardig wat boekingen binnen. Om te slagen in het lezingencircuit, moet je verhaal breder zijn dan alleen een terugblik op de Olympische Spelen. Bedrijven willen niet alleen het verhaal achter het olympisch goud horen, maar ook leren hoe ze diezelfde mentale en fysieke veerkracht kunnen inzetten in hun eigen werkklimaat. Oud-bondscoach Marc Lammers (tariefindicatie: 2500 tot 5000 euro) legde dit uit.
- Clinics: Tot slot verdienen de olympiërs van Oranje wat extra inkomsten door het geven van clinics. Jip Janssen richtte bijvoorbeeld de Jip Janssen Sleep Academy op: een serie trainingen waarin jonge spelers leren om hun strafcorner te perfectioneren.
De Realiteit voor de Meeste Internationals
Het merendeel van de gouden medaillewinnaars stopt uiteindelijk weer met het geven van presentaties. Voor de overgrote meerderheid van de internationals liggen sponsorcontracten niet snel binnen handbereik. Velen hebben minder dan 20.000 volgers op Instagram, waardoor gesponsorde content slechts sporadisch verschijnt.
De inkomsten uit clinics zijn een welkome aanvulling, maar vormen geen vervanging voor een volledig salaris.
Nederlandse Successen op de Olympische Spelen
Nederland heeft een rijke hockeygeschiedenis en heeft door de jaren heen vele successen behaald op de Olympische Spelen, zowel bij de mannen als bij de vrouwen.
Olympische Spelen Hockey Mannen
De Nederlandse hockeymannen hebben in totaal twee gouden medailles gewonnen op de Olympische Spelen. De eerste keer was in 1996 in Atlanta en de tweede keer in 2000 in Sydney. Na de overwinning in Sydney volgde een lange periode met minder goed hockey en zonder prijzen. In 2012 stonden de heren ook nog in de finale in Londen, maar toen wonnen de Duitsers. In Parijs 2024 werd de gouden medaille veroverd na een shoot-out tegen Duitsland.
Het land met de meeste gouden medailles bij de mannen is India, met maar liefst acht gouden medailles.
Olympische Spelen Hockey Vrouwen
De Nederlandse hockeyvrouwen zijn een van de meest succesvolle teams ter wereld en hebben op ongeveer ieder internationaal toernooi de hoogst haalbare prijzen binnengesleept, zo ook op de Olympische Spelen.
De Nederlandse hockeyvrouwen hebben in totaal vier gouden medailles gewonnen op de Olympische Spelen, in 1984, 2008, 2012 en 2021. In Tokio 2020 (gespeeld in 2021) wonnen de Nederlandse hockeyvrouwen met groot machtsvertoon goud. Alle acht wedstrijden werden gewonnen, met als klap op de vuurpijl een afgetekende zege (3-1) op Argentinië in de finale.
tags: #prijsuitreiking #olympische #spelen #hockey #regels