Rugby is een dynamische en fysieke balsport die wereldwijd wordt gespeeld. Twee teams strijden om de bal te veroveren en punten te scoren door een try te drukken of de bal tussen de palen te schoppen. Dit artikel biedt een uitgebreide uitleg van de verschillende posities binnen het rugby, de basisregels en de aantrekkingskracht van deze sport.
Wat is Rugby?
Rugby is een teamsport waarbij twee teams volgens de laws van het spel proberen de bal te veroveren. Door een try te drukken in het gebied van de tegenstander, scoor je 5 punten. Na de try kun je 2 bonuspunten verdienen door de bal tussen de pallen te kicken (schoppen), ook wel een conversie nemen, genoemd. In het 15's (rugby met 15 spelers) eindigt het spel na 2 x 40 minuten, bij het 7's (met 7 spelers) eindigt het spel na 2 x 7 minuten. Het team met de meeste punten, wint!
Rugby Union, kortweg rugby, is een dynamische en fysieke balsport die zijn oorsprong vindt in de Rugby School in Engeland. Volgens de legende pakte een jonge heer tijdens een schoolwedstrijd football de bal (een opgeblazen varkensblaas, omhuld door leer) met zijn handen op en rende daarmee richting het doel van de tegenstander. Deze speler, William Webb Ellis, wordt tegenwoordig nog steeds gezien als de grondlegger en uitvinder van de balsport. Van origine werd in Engeland rugby aangeduid als Rugby Football. Gedurende de jaren zijn de regels danig veranderd en deze worden nog vrijwel ieder jaar aangepast om de sport vooral veilig en aantrekkelijk te houden. Rugby is een van de bekendste veldsporten ter wereld.
Basisregels van Rugby
Rugby lijkt een eenvoudig spel: je mag de bal in je hand nemen en de bedoeling is dat je de bal achter de trylijn van de tegenstander tegen de grond drukt. Het lijkt echt makkelijker dan het is, je mag de bal naar een medespeler gooien maar een van de belangrijkste regels in rugby is: de bal moet altijd naar achteren gespeeld worden. Deze en meerdere regels in rugby maken een goede samenwerking en sterke discipline noodzakelijk.
De basisregels omvatten:
Lees ook: Rugby Posities en Lichaamsbouw
- Spelers mogen met de bal in de handen rennen. Schijnbewegingen en snelheid zijn hierbij belangrijk.
- De speler die de bal heeft, mag getackeld worden, maar alleen met de armen.
- De bal mag alleen naar achteren worden gegooid. De ovale vorm van de bal vereist hiervoor de juiste pas-techniek.
- Lichte overtredingen worden bestraft met een scrum, waarbij de 8 voorwaartsen in een bepaalde opstelling strijden om de bal.
- Als de bal uitgaat, wordt een line-out geformeerd, waarbij de bal tussen twee rijen spelers wordt gegooid.
- Ernstige overtredingen, zoals praten tegen de scheidsrechter of buitenspel, worden bestraft met een penalty (strafschop). De tegenstander moet bij een strafschop 10 meter achteruit.
- Spelers maken contact bij een tackle of een maul, waarbij spelers tegen elkaar aan botsen en hun lichaam indraaien.
- Spelers mogen de bal schoppen, wat handig kan zijn in de verdediging, maar meestal tot balverlies leidt.
- Spelers dienen de tegenstander en de scheidsrechter ten alle tijden te respecteren.
Verschillen tussen Rugby Union en Rugby League
Rugby kent een aantal codes (varianten) waarvan 'Union' en 'League', de meest gespeelde codes zijn. Er bestaan twee varianten van rugby: Rugby Union en Rugby League. Rugby Union is de meest bekende vorm, die ook internationaal wordt gespeeld. Rugby League is lang geleden in 1895 afgesplitst van Rugby Union. Het was destijds de professionele rugbyvariant, met 13 in plaats van 15 spelers. Tegenwoordig worden beide varianten professioneel gespeeld. Bij Rugby League verlopen met name de tackles geheel anders, omdat het gevecht om de bal stopt nadat een speler met de bal is getackeld. Daardoor ontstaat een ander spelpatroon.
Hieronder een overzicht van de belangrijkste verschillen:
| Kenmerk | Rugby Union | Rugby League |
|---|---|---|
| Aantal spelers | 15 | 13 |
| Scrum | Belangrijk onderdeel: een groep van iedere partij probeert elkaar in voorovergebogen houding weg te duwen om de bal in bezit te krijgen. | Komt minder vaak voor en is minder belangrijk. |
| Tackle | Na een tackle gaat het gevecht om de bal door, maar ieder team mag alleen vanaf zijn eigen kant over de liggende spelers heen de situatie benaderen. | Na een tackle stopt het gevecht om de bal. De getackelde speler brengt de bal weer in het spel door de bal met de voet naar achteren te rollen. |
| Line-out | Spelers die achter elkaar zijn opgesteld, proberen de bal te veroveren die vanaf de zijlijn in wordt gegooid. | Geen onderdeel van het spel. |
De Posities van de Spelers
De vijftien spelers van een rugbyteam zijn in twee categorieën in te delen. De spelers met rugnummer 1 t/m 8 zijn de voorwaartsen, de spelers met rugnummer 9 t/m 15 zijn de backs. De voorwaartsen zijn belangrijk in de spelonderdelen waarvoor kracht nodig is, bijvoorbeeld scrums en mauls. Deze spelers zijn groter en sterker dan de backs, maar wel langzamer. De bijdrage van de backs is snelheid en techniek. Zij worden geacht met snelle combinaties de verdediging van de tegenstander uit positie te spelen. Een rugbyteam bestaat uit 15 spelers, onderverdeeld in twee hoofdgroepen: de voorwaartsen (nummers 1 t/m 8) en de driekwarters (nummers 9 t/m 15). Tevens kennen we een verder onderverdeling van het pack en de backs. Zo worden in het pack, de eerste rij, twee props met in het midden een hooker, te samen met de tweede rij, waar de twee locks staan, de front five genoemd. De nummers 6 t/m 8 van het pack vormen te samen de ‘back row’, ofwel derde rij.
Voorwaartsen (The Pack)
De voorwaartsen zijn belangrijk in de spelonderdelen waarvoor geproportioneerde kracht en techniek nodig is, bijvoorbeeld in de scrums, de rucks en de mauls. Deze spelers in de eerste rij zijn vaak zwaarder en sterker dan de backs. De meeste eerste rijers, met name de props boeten hierdoor aan snelheid in, maar er zijn hookers die qua snelheid en behendigheid met de bal in de hand niet voor de driekwarters onder doen. Tweede rijers, de locks, zorgen voor het balbezit vanuit de line-outs en voor het ‘op slot zetten’ van de scrum. Meestal zijn deze spelers langer dan 1,95 m en buiten zij hun lengte gepaard met de benodigde sprongkracht uit om boven hun tegenstanders uit te komen.
De voorwaartsen zijn essentieel in de spelonderdelen waar kracht en techniek vereist zijn, zoals scrums, rucks en mauls. Ze worden verder onderverdeeld in:
Lees ook: Meer over rugbyposities
Eerste rij
- Tight Head Prop (1): Vormt met de hooker en de loose head prop de eerste rij in de scrum. De tight head prop dankt zijn naam aan het feit dat hij zijn hoofd zich tussen de twee hoofden van de hooker en de prop van tegenstanders in bevindt tijdens de scrum. Samen met de loose head prop ondersteunt hij de hooker. De tight head prop zorgt voor stabiliteit in de scrum. De eerste rijers zijn de mannetjesputters van het team. Vaak zijn ze even breed als lang. Zij moeten het vooral van hun kracht en hardheid hebben.
- Hooker (2): Vormt met de twee props de eerste rij in de scrum. De hooker is de middelste van de drie, hij wordt ondersteund door zijn beide props. Daardoor heeft hij zijn voeten vrij om bij het ingooien van de bal deze zo snel mogelijk met zijn voeten naar achter te werken. De bal moet door de scrumhalf precies in het midden tussen beide eerste rijen ingegooid worden. De ingooiende scrumhalf bepaalt echter wel het moment waarop. De bal mag alleen met de voeten naar achter gewerkt worden. Bij de line-out gooit de hooker vaak de bal in. De hooker verovert de bal in de scrum en gooit de bal in bij een line-out. De eerste rijers zijn de mannetjesputters van het team. Vaak zijn ze even breed als lang. Zij moeten het vooral van hun kracht en hardheid hebben.
- Loose Head Prop (3): Vormt met de hooker en de tight head prop de eerste rij in de scrum. De loose head prop dankt zijn naam aan het feit dat hij zijn hoofd vrij heeft in de scrum (niet tussen de twee hoofden van de hooker en de prop van tegenstanders). Samen met de tight head prop ondersteunt hij de hooker. In de line-out zullen de props vaak de springers ondersteunen. De loose head prop ondersteunt de hooker en biedt stabiliteit. De eerste rijers zijn de mannetjesputters van het team. Vaak zijn ze even breed als lang. Zij moeten het vooral van hun kracht en hardheid hebben.
Tweede rij (Locks) (4 & 5)
De twee tweede rijers (locks) vormen de motor van de scrum (zij leveren de kracht). Verdedigend vangen zij ook de kracht op door zich met gestrekte benen vast te zetten (to lock) in de grond. Zij zijn lang en sterk. In de line-out zijn zij de springers. Ze veroveren de bal na een line-out en zijn de drijvende kracht in de scrum.
Derde rij (Flankers en Nummer 8)
- Blindside Flanker (6): Samen met de nummer 8 vormen de flankers de derde rij in de scrum. De blindside flanker staat aan de kant van de scrum waar het minste ruimte is tot de zijlijn. Zij breken verdedigend als eerste op van de scrum om zo snel mogelijk de aanval van de tegenpartij te verstoren. De derde rijers zijn de echte werkpaarden, die achter elke bal aan gaan. Over het algemeen kunnen zij ook nog redelijk goed meekomen met de snelle driekwarters. De blindside flanker verovert de bal van de tegenstander en verstoort de aanval.
- Openside Flanker (7): Samen met de nummer 8 vormen de flankers de derde rij in de scrum. De openside flanker, de naam zegt het al, staat aan de kant van de scrum waar het meeste ruimte is tot de zijlijn (de open kant). Zij breken verdedigend als eerste op van de scrum om zo snel mogelijk de aanval van de tegenpartij te verstoren. De derde rijers zijn de echte werkpaarden, die achter elke bal aan gaan. Over het algemeen kunnen zij ook nog redelijk goed meekomen met de snelle driekwarters. De openside flanker verovert de bal van de tegenstander en verstoort de aanval.
- Nummer 8 (8): De nummer 8 is de laatste man in de scrum, daaraan dankt hij ook zijn orginele naam. Hij stuurt de scrum en controleert met zijn voeten een gewonnen bal. De scrumhalf mag de bal pas oppakken als de bal vrij ligt van de scrum (dus niet meer onder de benen van de spelers in de scrum). Vaak pakt de nummer 8 ook zelf de bal op na een gewonnen scrum. Hij doet dit door met de bal voor zijn voeten de scrum los te laten en dan de bal op te pakken en er mee op te lopen. Zo bindt hij een verdediger aan zich en zijn scrumhalf kan meegaan als extra speler in de aanval. De nummer 8 is vaak een lange stevige sterke speler, die in zijn eentje door een verdediging heen kan breken. Samen met de flankers (de derde rij) breken ze verdedigend als eerste op van de scrum om zo snel mogelijk de aanval van de tegenpartij te verstoren. De derde rijers zijn de echte werkpaarden, die achter elke bal aan gaan. Over het algemeen kunnen zij ook nog redelijk goed meekomen met de snelle driekwarters. De nummer 8 krijgt de bal in handen aan de basis van de scrum en verbindt de voorwaartsen en de backs.
Driekwarters (The Backs)
De bijdrage van de backs is snelheid en techniek. Zij worden geacht met snelle combinaties de verdediging van de tegenstander uit positie te spelen. Tevens vormen zij het eerste verdedigingsblok, stoppen aanvallende spelers van de tegenpartij af tot het moment dat de derde rijers zich ermee kunnen bemoeien om balbezit veilig te stellen.
De driekwarters dragen bij met snelheid en techniek. Zij worden geacht met snelle combinaties de verdediging van de tegenstander uit positie te spelen.
- Scrum Half (9): Aanvallend is de scrumhalf de verbindingsschakel tussen de voorwartsen en de driekwarten. De scrumhalf ontvangt gewonnen ballen van de voorwaartsen en speelt ze af naar de driekwarten (meestal de flyhalf). Bij spelhervattingen na een penaltykick neemt de scrumhalf vaak het tactische korte kickje (een schopje tegen de bal en de bal zelf oppakken en doorspelen). De scrumhalf gooit ook de bal in bij de scrum en pakt hem er achter meestal ook weer op om hem weer door te passen. De scrumhalf staat ook direct naast de line-out om de bal te ontvangen van de springers in de line-out, om hem dan vervolgens weer door te spelen naar de driekwarten. De scrumhalf moet dus, vaak onder moeilijke omstandigheden, een goede pass kunnen geven over een grote afstand. Verdedigend zal een scrumhalf zo veel mogelijk proberen te voorkomen dat de scrumhalf van de tegenpartij de bal te pakken krijgt, of goed af kan spelen. De scrumhalf zorgt voor de verbinding tussen de voorwaartsen en de backs bij scrums en line-outs.
- Fly Half (10): De flyhalf is de eerste schakel van de driekwarten en daarbij een soort spelbepaler. De flyhalf bepaalt aanvallend welk van de ingestudeerde bewegingen de driekwarten gaan maken om zoveel mogelijk terrein te winnen. Vaak is de flyhalf iemand die een goede pass over grote afstand kan geven. Tevens is het ook iemand die goede tactische kickjes (geschopte ballen) kan geven. De flyhalf moet in een fractie van een seconde de juiste beslissingen kunnen nemen, omdat hij zijn acties vaak vrij dicht op de verdediging van de tegenpartij moet uitvoeren. Verdedigend moet de flyhalf een goede tackelaar zijn en een goede startsnelheid hebben, dus razend snel op kunnen lopen. De flyhalf dirigeert het team en beslist of hij gaat trappen, passen of een doorbraak forceert. Opener.
- Blindside Winger (11): De blindside winger staat aan de kant van de scrum waar het minste ruimte tot de zijlijn is. De wingers zijn de echte renpaarden, zij moeten het afmaken door om de verdediging heen te lopen om te scoren. Elke wing heeft een eigen kant van het veld. Er is dus een linker en een rechter wing die steeds ook rechts en links blijven spelen. Dus afhankelijk van waar bijvoorbeeld de scrum of line-out wordt genomen ben je als wing de ene keer open wing (naast de tweede center) of blind-side wing (in je eentje aan de ander kant van de scrum of direct achter de line-out). Verdedigend moet een wing goed kunnen tackelen en een bal ver uit kunnen schoppen. Wingers vormen met de fullback een soort driemanschap. Zij vullen elkaars plaatsen op om, als een aanval overgenomen wordt, verdedigend toch nog iemand achterin te hebben, die verre kicks kan verwerken of doorgebroken spelers kan tackelen. De blindside winger zorgt voor snelheid op het veld om een try te scoren.
- Eerste Center (12): De eerste center (ook wel inside center genoemd) heeft aanvallend de taak om op snelheid zoveel mogelijk terrein te winnen en eventueel door de verdediging heen te breken. Daartoe moeten centers snel, wendbaar (vele schijnbewegingen) en balvaardig (goed kunnen vangen en passen) zijn. Daarbij moet hij wel steeds bedenken dat er naast hem nog twee medespelers mee de aanval in zijn. Zodat hij steeds in staat moet zijn om de bal door te passen naar de tweede center. Verdedigend moet een center goed kunnen tackelen om op deze manier de centers van de tegenpartij af te kunnen stoppen.
- Tweede Center (13): De tweede center (ook wel outside center genoemd) heeft aanvallend de taak om op snelheid zoveel mogelijk terrein te winnen en eventueel door de verdediging heen te breken. Daartoe moeten centers snel, wendbaar (vele schijnbewegingen) en balvaardig (goed kunnen vangen en passen) zijn. De tweede center zal over het algemeen nog iets meer loopvermogen hebben dan de eerste center. Daarbij moet hij wel steeds bedenken dat er naast hem nog een medespeler mee de aanval in is. Zodat hij steeds in staat moet zijn om de bal door te passen naar de wing. Verdedigend moet een center goed kunnen tackelen om op deze manier de centers van de tegenpartij af te kunnen stoppen.
- Openside Winger (14): De openside winger staat aan de open kant van de scrum, de kant van de scrum waar de meeste ruimte tot de zijlijn is. De wingers zijn de echte renpaarden, zij moeten het afmaken door om de verdediging heen te lopen om te scoren. Elke wing heeft een eigen kant van het veld. Er is dus een linker en een rechter wing die steeds ook rechts en links blijven spelen. Dus afhankelijk van waar bijvoorbeeld de scrum of line-out wordt genomen ben je als wing de ene keer open wing (naast de tweede center) of blind-side wing (in je eentje aan de ander kant van de scrum of direct achter de line-out). Verdedigend moet een wing goed kunnen tackelen en een bal ver uit kunnen schoppen. Wingers vormen met de fullback een soort driemanschap. Zij vullen elkaars plaatsen op om, als een aanval overgenomen wordt, verdedigend toch nog iemand achterin te hebben, die verre kicks kan verwerken of doorgebroken spelers kan tackelen.
- Fullback (15): De fullback is de sluitpost in de verdediging. Aanvallend kan hij op elke positie in de driekwartlijn inschuiven om zodoende als extra speler mee de aanval in te gaan. Verdedigend moet de fullback elke doorgebroken speler tackelen. De fullback moet hoge over de verdediging heen geschopte ballen goed kunnen vangen en een bal ver uit kunnen schoppen. Vaak zal de fullback met een gevangen bal in de hand proberen een nieuwe aanval op te zetten, door oplopend zoveel mogelijk terrein te winnen en medespelers te bereiken. De fullback vormt met de wingers een soort driemanschap. Zij vullen elkaars plaatsen op om, als een aanval overgenomen wordt, verdedigend toch nog iemand achterin te hebben, die verre kicks kan verwerken of doorgebroken spelers kan tackelen.
Rugby voor beginners
Het spelen van rugby vraagt uithoudingsvermogen, kracht en teamgeest, waardoor deze sport bijzonder aantrekkelijk is voor mensen die van fysieke activiteit houden, graag in teamverband spelen en klaar zijn om nieuwe uitdagingen aan te gaan. Je moet echter niet bang zijn voor fysiek contact en bereid zijn om andere spelers aan te pakken, te blokkeren en zelf aangevallen te worden.
Rugby voor kinderen en jongeren
Rugby is zo gestructureerd dat het zich aanpast aan verschillende leeftijden en ontwikkelingsniveaus. Kinderen starten dus met een speciaal ontwikkelde variant zoals tag rugby, waarbij het contact tot een minimum wordt beperkt. Door rugby te spelen leren kinderen en jongeren belangrijke waarden zoals teamwerk, respect en discipline, terwijl ze hun kracht, uithoudingsvermogen en coördinatie verbeteren.
Lees ook: Alles over volleybalposities
Tips voor beginners
Rugby is een intense sport die zowel fysieke fitheid als strategisch denken vereist. Als beginner zijn er enkele basistips om je op weg te helpen en ervoor te zorgen dat je sneller vooruitgang boekt.
Dit zijn de belangrijkste punten waarmee je rekening moet houden:
- Sluit je aan bij een team: Je kunt het beste een rugbyclub bij jou in de buurt zoeken. Daar kun je deelnemen aan een proeftraining en ontdekken of de sport en het team bij je passen.
- Leer de basis: Op de club kun je onder professionele begeleiding de juiste techniek voor passes, trappen en tackles leren en de basis van het spel en de tactiek erachter begrijpen. Zo boek je snel vooruitgang.
- Fitness opbouwen: Rugby is fysiek veeleisend. Werk aan je uithoudingsvermogen, kracht en behendigheid om bij te blijven in het spel.
- Teamwerk: Rugby is een teamsport. Leer communiceren en samenwerken met je medespelers om succesvol te zijn.
- Angst voor fysiek contact overwinnen: Rugby brengt veel fysiek contact met zich mee. Het is belangrijk om je mentaal voor te bereiden en technieken te leren om blessures te voorkomen.
Met deze tips leg jij de basis voor jouw kennismaking met rugby en kun je vanaf het begin genieten van het spel.
Rugbykleding
Om rugby te spelen heb je geen uitgebreide beschermingsmiddelen nodig. Voor een proeftraining heb je doorgaans alleen comfortabele sportkleding nodig die geschikt is voor het weer en goed passende sportschoenen (bij voorkeur met noppen).
Als je rugby serieus wilt beoefenen en je bij een team wilt aansluiten, kun je het beste investeren in een hoogwaardige rugbyuitrusting waar je lang plezier van kunt hebben.
Hier vind je een overzicht van de belangrijkste items op het gebied van rugbyuitrusting:
- Rugbybal: De ovale bal is het hart van het spel. Beginners kunnen starten met maat 1 en daarmee beginnen met trainen.
- Rugbyschoenen: Deze speciale schoenen zorgen voor de nodige grip op het gras. De noppen zijn belangrijk om stabiel te blijven tijdens snelle richtingsveranderingen en in drukte. Het exacte aantal noppen is afhankelijk van je positie en je voorkeuren.
- Mondbeschermer: Een essentieel onderdeel om je tanden en kaak te beschermen tijdens de fysieke confrontaties op het veld. De gebitsbeschermer is vaak gemaakt van thermoplastisch materiaal en kan daardoor precies op jouw gebit worden aangepast.
- Rugbyshirt, sokken en shorts: Rugbykleding is gemaakt van duurzaam materiaal dat zelfs bij intensief contact niet scheurt. Het shirt moet goed passen zonder je bewegingsvrijheid te beperken.
- Beschermende kleding: Vooral beginners kunnen hoofdbescherming, schouderbescherming en een beschermende broek dragen om deze gevoelige delen van het lichaam te beschermen en meer zelfvertrouwen te krijgen.
Met deze basisuitrusting ben je klaar om je eerste stappen op het rugbyveld te zetten en optimaal van het spel te genieten. Bij de keuze van je rugbyuitrusting kun je het beste advies inwinnen bij je club, trainer of speciaalzaak, zodat je uitrusting echt bij je past en van hoge kwaliteit is.
Internationale Toernooien
Het belangrijkste internationale toernooi is het wereldkampioenschap rugby, dat iedere vier jaar wordt georganiseerd. De huidige wereldkampioen is Nieuw-Zeeland, dat in 2011 de Webb Ellis Cup wist te veroveren door Frankrijk in de finale te verslaan. In grootte en publieke belangstelling doet het toernooi maar voor weinig evenementen onder, maar het doet wel onder voor de Olympische Spelen en het WK voetbal.
De 'Six Nations Cup'
De 'Six Nations Cup' is het belangrijkste jaarlijkse rugbytoernooi op het noordelijk halfrond. Op het Noordelijk halfrond bestaat al sinds de jaren tachtig van de negentiende eeuw een jaarlijkse competitie tussen de sterkste rugbylanden van Europa. Ooit begonnen als vierlandentoernooi, tussen Engeland, Ierland, Wales en Schotland, werd in het begin van de twintigste eeuw Frankrijk toegelaten en was er vanaf 1910 sprake van een vijflandentoernooi. In het jaar 2000 wordt Italië toegelaten tot het prestigieuze toernooi en wordt nu ieder jaar het zeslandentoernooi gehouden. De deelnemende teams zijn Engeland, Wales, Frankrijk, Italië, Ierland en Schotland. Opvallend hierbij is dat Ierland internationaal uitkomt als combinatie van Ierland en Noord-Ierland (Verenigd Koninkrijk). Op het Zuidelijk halfrond heet de tegenhanger van het Europese Zeslandentoernooi Tri Nations Series. De deelnemers zijn Australië, Nieuw-Zeeland en Zuid-Afrika.
Rugby in Nederland
In Nederland heeft het rugby altijd een officieuze scheiding gekend tussen de studentensport en de burgersport. Dit verschil bestond in eerste instantie uit het internationale karakter van de rugbysport waardoor de studenten door internationale medestudenten in eerdere fase in aanraking kwamen met de internationale sport. Het is dan ook niet toevallig dat de Eindhovense, Groningse en Leidse studenten aan de basis stonden van de rugbysport in Nederland. Door deze internationale invloeden heeft de sport haar basis in Nederland kunnen vinden.