De wereld van de paardensport kent een rijke traditie en een bijbehorende etiquette, die zich ook uit in de kledingvoorschriften tijdens wedstrijden. Deze regels zijn niet alleen bedoeld om een verzorgd en professioneel uiterlijk te waarborgen, maar ook om de veiligheid van de ruiter te garanderen. Of je nu een beginnende ruiter bent die droomt van deelname aan wedstrijden, of een ervaren rot in het vak die op de hoogte wil blijven van de laatste reglementen, deze gids biedt een compleet overzicht van de kledingvoorschriften in de paardensport.
Algemene kledingvoorschriften voor paardrijwedstrijden
De basis van de wedstrijdkleding is een elegante verschijning. Wie zich niet aan de regels houdt, kan worden gediskwalificeerd. De kleding moet altijd worden aangepast aan het type wedstrijd.
Basisuitrusting:
- Veiligheidshoofddeksel: Het dragen van een veiligheidshoofddeksel met de geldende veiligheidsnorm is verplicht voor iedereen te paard op het wedstrijdterrein. Een ruiter die zijn hoofddeksel verliest of waarvan het veiligheidssysteem loskomt, moet dit herstellen.
- Rij-jas: Een rij-jas van het type colbert is vereist. Het jasje moet knopen hebben en een laagstaande kraag. De kleur is vrijgegeven. Tijdens het outdoorseizoen is het toegestaan om zonder rij-jas te rijden, in een zogenaamd zomertenue. In plaats van een wedstrijdjasje mag je ook met een gilet of bodywarmer rijden. Bij slecht weer mag je met een regenjas, regenkleding, speciale regenbroek of windjack rijden. Er zijn doorzichtige regenjassen waarbij je wedstrijdoutfit nog goed te zien blijft.
- Overhemd, blouse of shirt: Een overhemd, blouse of shirt met mouwen (kort of lang) en een hoge boord of kol is vereist. Frisse kleuren zijn nu ook in de mode voor bovenkleding. Het is vooral leuk om naar te kijken als het shirt past bij de outfit van het paard. De enige eis voor een wedstrijdshirt is een witte opstaande kraag. Om de outfit te verfraaien, is het raadzaam voor dames om een plastron te dragen over het hemd en onder de wedstrijdjas.
- Rijbroek: De kleur van de rijbroek is afhankelijk van de discipline:
- Springen: Een witte, lichtbeige of lichtgrijze rijbroek. Het zitvlak en de kniestukken mogen een andere kleur hebben.
- Dressuur: Een witte, beige of gele rijbroek. Het zitvlak en de kniestukken mogen een andere kleur hebben.
- Rijlaarzen of jodphurlaarsjes: Een paar rijlaarzen of jodphurlaarsjes in combinatie met gelijkkleurige, gladleren/gladde kunstleren chaps. De kleur is vrijgegeven. De combinatie van beugel en rijlaars/jodphurlaars dient zodanig te zijn dat, in geval van nood, de voet de beugel ongehinderd kan verlaten.
- Handschoenen: Handschoenen zijn niet verplicht, maar als je ze draagt, is de kleur vrij.
- Bodyprotector: Het is toegestaan om een bodyprotector te dragen, boven of onder de wedstrijdkleding. Er mag gebruik gemaakt worden van een opblaasbaar veiligheidsvest/bodyprotector welke bevestigd wordt aan het zadel.
Aanvullende details:
- Militairen, politie etc.: Militairen, politieambtenaren en dergelijke mogen een deelnemerstenue of een uniform dragen.
- Verenigingstenue: Je mag altijd in het verenigingstenue meedoen aan wedstrijden. De meeste verenigingen hebben geen officieel verenigingen tenue meer.
- Lichte Tour Dressuur: Vanaf de klasse Lichte Tour in de dressuur mag er ook met een rij-rok gereden worden.
- Outdoorseizoen: Tijdens outdoorwedstrijden mag een zomertenue gedragen worden. Dit betekent dat je geen wedstrijdjasje aan hoeft tijdens de proef. In plaats van een wedstrijdjasje mag je ook met een gilet of bodywarmer rijden. Bij slecht weer mag je met een regenjas, regenkleding, speciale regenbroek of windjack rijden. Er zijn doorzichtige regenjassen waarbij je wedstrijdoutfit nog goed te zien blijft.
Kledingvoorschriften per discipline
Hoewel er een basis is voor wedstrijdkleding, zijn er per discipline specifieke regels en gebruiken.
Dressuur
In de dressuursport gelden de strengste regels op het gebied van kleding. De klassieke kleuren (zwart wit zwart) krijgen echter de voorkeur boven opzichtige tinten. De passende outfit voor een dressuurwedstrijd bestaat uit een wedstrijdjasje of, vanaf klasse S, een rokkostuum, een wedstrijdblouse met plastron indien nodig, een witte wedstrijdrijbroek en donkerleren rijlaarzen. Als hoofdbedekking wordt een cap, een hoge hoed of een bolhoed gedragen, die per klasse kan verschillen. Veiligheid krijgt echter steeds meer de aandacht van professionals in de hogere klassen, zodat ook dan een cap wordt gedragen. Om zich visueel van de andere toernooideelnemers te onderscheiden, kan de outfit worden aangevuld met fraaie toernooiaccessoires, zoals een vlechtring met parels of haarnetjes.
Springen
In de springsport wijkt de wedstrijdkleding vaak af van de strikte richtlijnen. Felle kleuren zoals rood of koningsblauw worden hier gedragen. In tegenstelling tot dressuur, beweegt de ruiter veel in het zadel. Wanneer hij met het paard over de sprong naar voren leunt, mag hij niet worden beperkt door een te strakke jas. Dit kan het paard aanzienlijk hinderen. Voor een maximale bewegingsvrijheid is een hoogwaardig stretchmateriaal een voordeel bij de aanschaf van een wedstrijdjasje, net als bij de wedstrijdblouses, zodat de outfit werkelijk probleemloos elke beweging in het zadel volgt. Daarom zijn alle wedstrijdjassen van Felix Bühler uiterst elastisch en hebben ze tegelijkertijd een getailleerde snit. De outfit van een springruiter wordt compleet met een witte rijbroek en zachte leren rijlaarzen, die gewoonlijk korter zijn gesneden dan dressuurlaarzen om een optimale flexibiliteit te waarborgen.
Lees ook: Lees de uitleg over Wedstrijdniveaus
IJslandse paarden wedstrijden
Op een IJslandse wedstrijd zijn er ook regels met betrekking tot kleding. Voorgeschreven zijn: een wedstrijdjasje, een effen gekleurde sporttrui of een bodywarmer rijbroek met rijlaarzen of een jodhpur broek met gaiters Een cap is verplicht Anders dan op Engelse shows is een witte rijbroek met een donker wedstrijdjasje niet verplicht, hoewel het nog steeds door velen wordt gedragen.
Accessoires
De voorschriften voor wedstrijdkleding zijn beperkt tot de basisuitrusting. Dit geldt echter niet voor de toernooiaccessoires waarmee je je visueel kunt onderscheiden van de concurrentie. Deze zijn vrij te kiezen. Je kunt je wedstrijdoutfit verfraaien met haaraccessoires zoals een haarnetje of haarlinten, riemen of rijhandschoenen. Je kunt ook een verschil maken met toepassingen zoals glitter. Je moet het echter niet overdrijven, want de nadruk ligt op de prestaties en niet alleen op het uiterlijk.
Reclame
Reclame maken tijdens jouw wedstrijd mag, sponsors houden jouw wedstrijd betaalbaar. Er zijn wel regels verbonden aan het dragen van reclame zowel voor jouw als je paard. Zo mag je een logo of een bedrijfsnaam laten borduren of drukken op het zadeldek van je paard. Deze mag maximaal 200 cm2 (vierkante centimeter,) zijn en een logo of bedrukking op een wedstrijdjas mag 80 cm2 zijn.
Sporen en zweep
Het dragen van sporen is toegestaan, maar niet verplicht. Het dragen van een zweep is ook toegestaan. Voor pony s tot 100 cm en bij paarden 1.20 cm, langer dan dit mag de zweep niet zijn tijdens jouw wedstrijd.
Bitloos rijden
Sinds enkele jaren is het nu ook tijdens dressuur wedstrijden toegestaan om bitloos te rijden. Vanaf 1 april 2025 is het voor de KHNS wedstrijden ook toegestaan om t/m ZZ Zwaar bitloos te rijden. Op internationale wedstrijden, zoals de FEI World Cup, is het dragen van twee bitten (stang en trens) nog wel verplicht.
Lees ook: Jouw gids voor dressuurwedstrijden
KNHS en FNRS wedstrijden
Er zit nog wel wat verschil in de soort wedstrijden die je rijdt. Zo heb je KNHS en FNRS wedstrijden. FNRS wedstrijden worden georganiseerd op een manege en je rijdt F proeven. KNHS wedstrijden worden georganiseerd door rijverenigingen en deze proeven worden voornamelijk gereden door mensen die een eigen paard hebben. Bij de KNHS wedstrijden wordt altijd het wedstrijdtenue gedragen. Bij FNRS wedstrijden wordt niet altijd het wedstrijdtenue gedragen. Hier mag je zelf een keuze in maken. Ook mag er dus gereden worden in een zogenoemd manegetenue. Dit is een effen sweater of bodywarmer in combinatie met een overhemd of shirt met lange mouwen.
KHNS staat voor Koninklijke Nederlandse Hippische sportfederatie en gaat over alle wedstrijden in Nederland en is lid van de internationale organisatie Fédération Equestre Internationale (FEI). Om mee te doen aan deze wedstrijden moet je lid zijn en een startpas hebben. Dit zijn nationale wedstrijden. Per paard moet je een startpas aanschaffen(dit is een digitaal document, waar ook je punten en scores worden bijgehouden). De KHNS organiseert dressuur, springen, eventing, mennen, voltige, endurance en aangepast paardrijden (para-dressuur in heel Nederland. Deze wedstrijden is voor alle niveau s van Bixie wedstrijden tot proefjes en internationale wedstrijden, waarvoor je een startpas en een lidmaatschap nodig hebt.
Rijdt je op een manege dan organiseert deze vaak ook zijn eigen wedstrijd. Deze manege wedstrijden bij een FNRS manege is bedoelt om jezelf te blijven ontwikkelen en kijken waar je verbeterpunten zijn. Je hebt hiervoor geen starterpas nodig. Je mag meedoen met je eigen paard of een manege paard.
Checklist voor de wedstrijdruiter
Natuurlijk heb jij je proef al geoefend thuis op jullie vertrouwde terrein en jouw wedstrijdkleding ligt ook al netjes klaar, maar welke regels gelden er nog meer waar je rekening mee moet houden als je een dressuur wedstrijd gaat rijden?
- Zorg voor een geldige startpas van je paard
- Het paspoort van je paard
- Regel iemand die je kan filmen
- Bij sommige maneges moet jezelf iemand regelen die de wedstrijd voorleest (van b rechtelijn naar….)
- Bij.paardrijden.nl kan je een account aanmaken voor als je vaker meedoet aan een wedstrijd. Doe je voor het eerst mee of voor 1x dan kan je ook een startpas aanvragen bij de KNHS
Verzorging van paard en kleding
Naast de juiste kleding is de verzorging van zowel paard als kleding essentieel voor een goede presentatie.
Lees ook: Sinterklaasgedichten voor jong en oud
Paardenverzorging:
- Wassen: Was je paard een paar dagen voor de wedstrijd om vuil en stof te verwijderen.
- Glans: Gebruik vachtglansspray om de vacht te laten glanzen.
- Hoefverzorging: Zorg voor gezonde en goed verzorgde hoeven.
- Vlechtjes: Vlecht de manen van je paard voor een nette uitstraling.
- Babyolie: Babyolie op een zachte doek kan worden gebruikt om de neusgaten uit te vegen en de vacht een mooie glans te geven.
- Vliegenbescherming: Tijdens het vliegenseizoen is een vliegenbeschermingsmiddel essentieel.
Kledingverzorging:
- Schoon: Zorg ervoor dat je kleding schoon en vlekvrij is.
- Lederverzorging: Geef je lederen uitrusting een extra dosis verzorging.
- Controle: Controleer of alles nog in orde is en neem reserve snaffles mee.
Tips voor een witte rijbroek:
Het schoonhouden van een witte rijbroek tot aan de start kan een uitdaging zijn. Babydoekjes zijn hierbij een handig hulpmiddel.
tags: #paardrijden #wedstrijd #kleding #regels