Dressuurwedstrijdreglement: Een Gids voor Deelnemers

Dressuurwedstrijden zijn een belangrijk onderdeel van de paardensport in Nederland. Om ervoor te zorgen dat deze wedstrijden eerlijk en veilig verlopen, is er een uitgebreid reglement. Dit artikel geeft een overzicht van de belangrijkste regels en wijzigingen, zodat zowel beginnende als ervaren ruiters goed voorbereid aan de start kunnen verschijnen.

Algemeen Wedstrijdreglement en Disciplinereglement Dressuur

Het dressuurreglement, dat als PDF-bestand beschikbaar is, bevat alle regels voor deelname aan KNHS-dressuurwedstrijden. Dit reglement moet altijd worden gelezen en toegepast in samenhang met het algemeen wedstrijdreglement van de KNHS. In het geval van afwijkingen, prevaleert het disciplinereglement dressuur. Wanneer de reglementen geen uitsluitsel bieden, moet er worden gehandeld in de geest van de sport, waarbij fairplay en het welzijn van mens en dier centraal staan. Het volledige disciplinereglement dressuur is te vinden op de KNHS-website en bij de downloads die bij dit artikel horen.

Belangrijkste Wijzigingen per 1 April 2024

Per 1 april 2024 zijn er enkele belangrijke wijzigingen in het dressuurreglement doorgevoerd. Het is essentieel dat deelnemers op de hoogte zijn van deze aanpassingen om problemen tijdens wedstrijden te voorkomen.

• Hoofdstelnummer: Het dragen van een hoofdstelnummer op het wedstrijdterrein is verplicht. Dit nummer moet duidelijk zichtbaar zijn bevestigd aan het hoofdstel of op het sjabrak. Het nummer bestaat uit de laatste 3 cijfers van het combinatienummer. Als meerdere combinaties hetzelfde nummer hebben, kan de organisatie een uniek nummer toekennen, dat dan op de startlijst vermeld moet worden.
• Bandages: Het gebruik van bandages is niet toegestaan, ook niet tijdens de prijsuitreiking.

Alle wijzigingen per 1 april zijn te vinden bij de downloads die aan dit artikel zijn toegevoegd.

Deelname en Inschrijving

Om deel te kunnen nemen aan dressuurwedstrijden, moeten combinaties (ruiter en paard) ingeschreven zijn bij de Koninklijke Nederlandse Hippische Sportfederatie (KNHS) en in het bezit zijn van een geldige startpas. Voor Friese paarden geldt bovendien dat het paard ingeschreven moet zijn bij het Koninklijke Vereniging Het Friesch Paarden Stamboek en een geldig stamboekpapier moet hebben.

Lees ook: Europa League Play-offs: Utrecht - Zenit

Selectiewedstrijden

Voor selectiewedstrijden geldt dat de organisatie, officials en medewerkers geen verantwoordelijkheid dragen voor schade en/of ongevallen. Deelname is voor eigen risico.

• Aantal Proeven: Ruiters die zich inschrijven voor twee proeven op een selectiewedstrijd, worden geacht ook daadwerkelijk voor selectie mee te rijden, tenzij anders aangegeven bij de inschrijving.
• Aantal Selectieproeven: Om in aanmerking te komen voor kwalificatie, moet een combinatie maximaal zes en minimaal vier selectieproeven rijden, verspreid over maximaal drie en minimaal twee selectiewedstrijden.
• Verplichte Proeven per Wedstrijd: Men is verplicht twee selectieproeven per selectiewedstrijd te rijden. Als men ervoor kiest om slechts één proef te rijden, telt de tweede (niet gereden) proef mee als selectieproef met een score van 0,01 selectiepunten. Wanneer men zes selectieproeven rijdt, worden de slechtste twee scores niet meegerekend.
• Klasse tijdens Selectie: Men moet de selectiewedstrijden in dezelfde klasse rijden. In geval van verplichte promotie tussen de opgegeven selectiewedstrijden, moeten opnieuw selectiewedstrijden/proeven worden gereden in de hogere klasse. Resultaten behaald tijdens de eerste selectiewedstrijd(en) in de lagere klasse tellen niet mee. Tussentijdse promotie na selectiewedstrijden en vóór de finale is niet toegestaan.
• Winstpunten: Bij deelname aan het kampioenschap mag men niet meer dan 29 winstpunten in de betreffende klasse behaald hebben, met uitzondering van de klasse Z1, Z2, ZZ-L. Als een paard voldoende of het maximale aantal winstpunten heeft behaald om te promoveren, maar op grond van de leeftijdsbeperking nog niet kan promoveren, moet het in dezelfde klasse worden uitgebracht tot 1 januari van het daaropvolgende jaar, uitgezonderd 4- en 5-jarige paarden die vanaf 1 april mogen promoveren.
• Voorrang bij Inschrijving: Tijdens selectiewedstrijden hebben selectiekandidaten voorrang bij de inschrijving, met inachtneming van de inschrijftermijn. De inschrijving sluit twee weken voor de wedstrijddatum. De organisatie heeft het recht de inschrijving eerder te sluiten wanneer het maximale aantal starts is bereikt. Een wachtlijst kan worden aangelegd om opengevallen startplaatsen op te vullen. Men moet van tevoren aangeven welke wedstrijden meetellen voor selectie.

Kwalificatie voor de Finale

Kwalificatie voor de finale geschiedt op basis van plaatsingspunten, die worden berekend met een formule. De nummer één krijgt 30 punten, terwijl de plaatsingspunten van de nummers twee en verder afhangen van het aantal deelnemers in de betreffende groep. Bij minder dan vier combinaties per rubriek en een lagere score dan 60% van de winnaar, krijgt de nummer één 20 punten in plaats van 30, en wordt de formule aangepast.

Selectiewedstrijden worden georganiseerd door de fokverenigingen/KNHS-verenigingen in de periode van 1 april tot 1 september 2025. Het maximaal aantal te plaatsen combinaties voor de finale is 15% van het totaal aantal selectiedeelnemers per klasse (alleen deelnemers die aan de selectievoorwaarden hebben voldaan), met een minimum van 6 combinaties per klasse. Het totaal aantal deelnemers aan de finale is ongeveer 100 in de klassen B t/m ZZL.

Afdelingsdressuur

Viertallen in de afdelingsdressuur moeten worden samengesteld uit leden van dezelfde vereniging, kring of regio. Tijdens het kampioenschap moet het viertal starten in de klasse waarin ze tijdens het outdoorseizoen 2025 gemiddeld meer dan 60% hebben behaald. Maximaal één ruiter, één paard of één combinatie uit een viertal mag deelnemen in een ander viertal uit dezelfde kring of regio. Er wordt één overall kampioen gehuldigd bij de viertallen.

Kledingvoorschriften

Tijdens de kampioenschappen moet de kleding voldoen aan de voorschriften in het wedstrijdreglement van de betreffende discipline.

Lees ook: Voetbalregels verenigingswissel

Finale Kampioenschappen

De finale wordt verreden in Houten op zaterdag 20 en zondag 21 september 2025. Finalisten worden ingedeeld door het wedstrijdsecretariaat op basis van de plaatsingen op het landelijk klassement. Men mag deelnemen aan de kampioenschappen met maximaal 3 paarden, 2 in de basis en 1 in de subtop of 1 basis en 2 subtop, waarvan maximaal 1 per rubriek. Voor de jonge paarden rubrieken gelden geen limieten qua aantallen. Bij aanvang van de finale gaan alle tellers voor alle ruiters weer op 0, wat betekent dat iedereen een gelijke start maakt. Het overkampen is komen te vervallen, en iedereen rijdt slechts 1 proef. In iedere rubriek wordt een combinatie tot kampioen uitgeroepen.

Overige Bepalingen

• Startpas: Voor deelname aan dressuurwedstrijden is een startpas vereist, behalve voor ruiters die starten in de klasse BB en ruiters die rijden volgens de hengsten zonder startpas regeling.
• Minimum Aantal Deelnemers: Het AVS (Aangespannen Vrienden Samen) heeft een minimum van 16 deelnemers gesteld voor hun wedstrijden en hanteert een minimum van twee deelnemers voor een kampioenschap.
• Proeven: Op de AVS dressuurwedstrijden worden altijd de proeven gereden van de maand, zoals vermeld in het KNHS dressuurboekje.
• Controle: Na het kampioenschap zal er door het AVS een controle plaatsvinden bij het KNHS van de hoogst geklasseerde klasse van de combinatie. Indien achteraf blijkt dat er niet voldaan is aan de voorwaarden vermeld in het AVS dressuur regelement of het AVS NK dressuur regelement, en dit is aan de ruiter zelf te wijten, zal de ruiter worden uitgesloten van het kampioenschap.

Wat houdt een Dressuurproef in?

Tijdens een dressuurwedstrijd laten paard en ruiter zien in hoeverre zij de oefeningen beheersen die op dat niveau worden gevraagd. Dit gebeurt door het rijden van een dressuurproef, die uit een aantal voorgeschreven oefeningen bestaat. De letters in en langs de rijbaan helpen de ruiter te weten waar de oefeningen uitgevoerd moeten worden. Een jury beoordeelt de oefeningen en geeft per onderdeel een cijfer van 0 tot 10.

Dressuur kan zowel individueel als in teamverband worden beoefend. Naast de individuele proeven zijn er ook de pas-de-deux, viertallen, zestallen, achttallen (afdelingsdressuur) en carrouselgroepen. Er zijn ook jeugdrubrieken (begeleidingsproeven en Bixie) en BB-wedstrijden om kennis te maken met de dressuursport.

Starten met Wedstrijden

KNHS dressuurwedstrijden beginnen in de B-klasse. Voor degenen die het B-niveau nog te hoog vinden, is er de beginnersklasse, de zogenaamde impulsrubriek. Dit is een wedstrijd op BB-niveau en een instapniveau onder de laagste wedstrijdklasse (B). Via BB-dressuur kan men rustig kennismaken met de dressuursport en op een leuke, ongedwongen manier meer ervaring opdoen. In de BB-dressuur kan men niet promoveren of degraderen. Een belangrijk voordeel is dat er nog geen KNHS startpas nodig is, maar lidmaatschap van de KNHS is wel vereist. De beoordeling van BB-dressuur is hetzelfde als in de klasse B, en dezelfde reglementen gelden.

Reglementen en Veiligheid

Waar je ook start, op elk niveau staat de veiligheid van ruiter en paard centraal.

Lees ook: KNGU Broekjesregels Uitgelegd

Dressuurproeven

Er zijn dressuurproeven voor de klassen BB t/m Z2 (voor pony's) en BB t/m ZZ-Licht (voor paarden). De proeven zijn verkrijgbaar in het KNHS Dressuur- en menproevenboekje en als app voor iOS en Android. In de app staan de dressuur- en menproeven, video's van de proeven en "Tips van de Pro". Wedstrijdorganisaties bepalen zelf welke proeven zij uitschrijven. Het vraagprogramma, dat de toelichting met alle informatie over de wedstrijd bevat, staat altijd beschreven onder wedstrijdinformatie.

Humor in de Dressuurwereld

De dressuurwereld staat bekend om zijn serieuze benadering, maar humor is ook belangrijk. Hier zijn enkele humoristische observaties:

• Als je echt beter wil worden in dressuur, begin dan op een jongere leeftijd en groei 7,5 cm extra.
• Een dressuurproef is een wedstrijd tussen jouw vaardigheden tegen het geluk van je tegenstander.
• Dressuur is de kunst van het bereiken van een harmonieuze samenwerking tussen jou en je paard, wiens enige idee van harmonie het eten van gras in de weide met zijn vriendjes is.
• Als je een periode van droogte wilt beëindigen, draag dan een nieuw jasje en hoedje tijdens een outdoor wedstrijd.
• Ongetalenteerde, moeilijke en agressieve paarden zijn het gezondste en leven het langst.
• Getalenteerde, fijn rijdbare paarden zijn vatbaar voor blessures en hebben veelal OCD.
• Je beste dressuurproef ooit rijd je op de dag waarop je gediskwalificeerd wordt vanwege het rijden zonder handschoenen.
• Zorg ervoor dat je nooit meer dan 300 verschillende gedachten in je hoofd hebt voordat je je proef rijdt.
• Paarden gaan niet beter bewegen doordat jij een dure Italiaanse rijbroek draagt.
• Als je discomuziek kiest voor je kür op muziek, is de jury ouder dan 90 jaar en Zwitsers.
• Des te minder vaardig de ruiter, des te groter de kans dat ze je proef becommentariseren.
• Mocht je overwegen een helderziende in te schakelen om je met je training te helpen, dan heb je het punt van complete wanhoop bereikt - probeer toch de dure rijbroek maar…
• Je paard heeft nog nooit van Padhajsky gehoord, laat staan dat hij het boek gelezen heeft.
• Het maakt niet uit hoe slecht je je proef rijdt, het is altijd mogelijk nog slechter te rijden.
• Als het niet kapot is, verander dan je positie en het zal alsnog kapot gaan.
• Juryleden lijden alleen aan tijdelijke blindheid (of vriendelijkheid) tijdens het jureren van de proef van je tegenstander.
• Juist wanneer je betaald hebt om je proef op video vast te leggen, val je tijdens de proef van je paard.
• Het moment waarop je je zelfverzekerd en vol vertrouwen voelt voor de proef, komen er drie topruiters het losrijdterrein oprijden om hun jonge paarden wat ervaring te laten opdoen.
• Je paard laat zijn beste piaffe ooit zien wanneer je een uitgestrekte galop vraagt.
• Aangezien slechte wedstrijden in drieën komen, zal de vierde wedstrijd het begin zijn van de volgende groep van drie.
• Niemand speelt vals bij dressuurwedstrijden omdat niemand weet hoe dit moet.
• Het is verrassend eenvoudig perfect vierkant halt te houden bij het afgroeten wanneer je drieën en vieren op alle andere onderdelen behaald hebt.
• Het resultaat van een dure les van een top-instructeur is dat je stopt met geloven in dat kleine beetje aangeboren talent dat je dacht te hebben in het rijden.
• Onthoud dat wanneer je een dressuurpaard koopt dat geadverteerd is met "voor een ervaren ruiter" dit eigenlijk betekent "ruiter heeft de vaardigheden van Isabell Werth nodig, alleen al om te blijven zitten."

Aanvullende Informatie

Naast de reglementen zijn er ook andere aspecten die van belang zijn voor dressuurruiters.

Slofteugelverbod

Met ingang van 2016 is het verboden om op het wedstrijdterrein van springwedstrijden in Zwitserland een slofteugel te gebruiken.

Verboden Medicatie

Per 5 april is de nieuwe door de FEI opgestelde lijst met verboden medicatie van toepassing op zowel alle FEI-wedstrijden als alle KNHS-wedstrijden. De FEI onderscheidt nu ca 1200 stoffen die op de lijst (Equine Prohibited Substances List) voorkomen. Gedetailleerde instructie over het gebruik van de database is te vinden op de FEI site. Men moet niet op merknaam van het middel zoeken maar op de werkzame stof. De database wordt regelmatig vernieuwd en een nieuwe stof moet minimaal 90 dagen op de lijst staan voor men tot sancties over gaat.

Nieuwe Mogelijkheden per 1 April 2010

Per 1 april 2010 zijn er meer mogelijkheden gekomen om de paardensport in wedstrijdverband te beoefenen. De KNHS heeft de zogenaamde Impulsrubrieken ontwikkeld. Op dit moment zijn er al wedstrijdrubrieken onder het B niveau maar tussen de diverse disciplines blijkt de manier waarop deze instapniveaus worden georganiseerd erg van elkaar te verschillen. Er komt meer eenheid in de verschillende impulsrubrieken. Uiteindelijk moeten er dressuurproeven komen met alleen stap onderdelen, proeven met stap en draf en eenvoudige proeven met stap,draf en galop. Voor het springen komen er verschillende hoogtes en parcoursen. Voor sommige ruiters is de drempel te hoog om aan wedstrijden deel te nemen. Om mee te doen aan de Impulsrubrieken heb je geen startkaart nodig en je hoeft ook geen lid te zijn van een vereniging. Omdat er toch sprake is van een wedstrijdomgeving gelden de wedstrijdreglementen van de KNHS en is lidmaatschap van de KNHS wel verplicht. Er worden geen winstpunten geregistreerd en de deelnemers hoeven geen wedstrijdkleding te dragen. De Bixie stempelkaart blijft wel bestaan en is meteen startkaart. Het is de bedoeling dat op deze manier de wedstrijdsport aantrekkelijker wordt voor een nieuwe groep deelnemers. Gedacht wordt aan recreatieve ruiters en menners die slechts incidenteel wedstrijd willen rijden, mensen die moeite hebben met de hoogte of zwaarte van het huidige wedstrijdniveau, mensen die geen lid van zijn van een manege of vereniging , jongeren die te oud zijn voor Bixie wedstrijden of mensen die vrijblijvend kennis willen maken met een andere discipline van de paardensport.

Laag Diep en Rond Rijden

Naar aanleiding van vragen in de lessen over het Laag Diep en Rond rijden hier enige uitleg. In februari heeft de FEI een bijeenkomst georganiseerd in Lausanne over de manier van rijden waarbij het paard laag en rond wordt ingesteld. Er zijn veel voor- en tegenstanders van wat men tegenwoordig “de Hollandse school” noemt, omdat Sjef Janssen deze wijze van trainen toepast bij zijn pupillen met Anky voorop. Vandaar deze bijeenkomst waarbij de deelnemers die de FEI had uitgenodigd bestond uit ruiters, trainers, dierenartsen, PR mensen en mensen die zich sterk maken voor paardenwelzijn. De FEI onderscheidt vanaf nu de techniek waarbij de hals zonder gebruik van geweld buigt als Laag Diep en Rond (LDR). Onder hyperflexi of rollkur wordt buiging van de hals door dwang verstaan. Hyperflexi wordt verboden, LDR toegestaan. Een werkgroep gaat onder leiding van de voorzitter van de Dressage Committee Frank Kemperman zorg dragen voor uitvoering in de praktijk. De FEI stewards zullen worden geschoold om op het voorterrein tegen hyperflexi op te treden.

Bitloos Rijden

Vanaf 1 april is er de mogelijkheid om officiële dressuur wedstrijden te starten met een bitloze optoming. Er moet echter wel aan een aantal eisen voldaan worden. De Ledenraad van de KNHS heeft 14 januari ingestemd met het voorstel dat per 1 april 2010 dressuurproeven bitloos gereden mogen worden. Hiermee is de KNHS na Zuid-Afrika de tweede nationale federatie die het bitloos rijden in dressuurproeven toe staat. Het hoofdstel moet van leer zijn waarbij de neusriem een minimale breedte van 2 cm. heeft. Er mag zich geen metalen kern in de neusriem bevinden. Het dressuurprotocol van een bitloze combinatie wordt een aangepast protocol, wat het opmaken van één klassement van zowel combinaties die rijden met bit als combinaties die rijden zonder bit onmogelijk maakt. De rubrieken kunnen bij minder dan vier deelnemers per klasse in handicap worden verreden met de naastgelegen klasse. Winst- en verliespunten, behaald in de dressuurproeven bitloos rijden, worden bijgeschreven in de reguliere klassen B tot en met L2. Combinaties met een klassering hoger dan de reguliere klasse L2 mogen uitkomen in de klasse L2 dressuurproeven bitloos rijden.

tags: #wedstrijd #paardrijden #dressuur #reglement