Voetbal, ontstaan aan het einde van de 19e eeuw in Engeland, veroverde langzaam Europa en de rest van de wereld. In de beginjaren gold het Olympische Spelen als het belangrijkste voetbaltoernooi. Het Internationaal Olympisch Comité (IOC) erkende de sport, en tijdens de Zomerspelen van Parijs (1900) en St. Louis (1904) was voetbal een demonstratiesport.
De Vroege Jaren: Van Demonstratie tot Erkenning
Hoewel voetbal al vroeg een plek vond op de Olympische Spelen, was het in eerste instantie een demonstratiesport. Pas later werd het een officieel onderdeel van het programma. Op 21 mei 1904 werd de Fédération Internationale de Football Association (FIFA) opgericht door zeven Europese landen: Frankrijk, Denemarken, Nederland, België, Spanje, Zweden en Zwitserland. Zij wilden toezien op de toekomst en ontwikkeling van de sport.
De FIFA probeerde in 1906 een internationaal voetbaltoernooi te organiseren met de beste clubteams ter wereld. De Olympische Spelen werden in die periode steeds grootschaliger, maar waren volgens de traditie alleen voor amateursporters. Daarom werden er vanaf 1908 steeds meer voetbaltoernooien georganiseerd door liefhebbers van de sport, waarbij professionele teams streden om de winst. De Engelse voetbalbond kwam in 1908 ook met een nieuwe competitie voor landenteams, iets wat er nog niet eerder was geweest.
Het Eerste Voetbaltoernooi voor Landenteams
Tijdens de Spelen van Londen in 1908 werd het eerste voetbaltoernooi voor landenteams gehouden, waaraan 8 landen deelnamen. Engeland won, maar er was nog steeds sprake van amateursport. In 1914 erkende de FIFA het toernooi dan ook als het Wereldkampioenschap voetbal voor amateurs. Ook tijdens de Zomerspelen die volgden, werd het toernooi gehouden.
De Olympische Spelen van Antwerpen 1920: Belgische Glorie
De Olympische Spelen van Antwerpen in 1920 waren een mijlpaal voor het Belgische voetbal. Op 2 september won België het olympische voetbaltoernooi, tien jaar voor het eerste wereldkampioenschap. De finale tegen Tsjecho-Slowakije was een memorabele gebeurtenis.
Lees ook: Olympisch waterpolo onder de loep: kritiek en analyse.
"De Tsjechen geloofden rotsvast in de overwinning, te meer daar zij in’t begin, dankzij hun preciese voorzetten, werkelijk in de meerderheid waren. Lang duurde dat echter niet want Bastin, de aalvlugge aanvaller, verplaatste herhaaldelijk het spel en zijn scherpe centers deden steeds dreigend gevaar ontstaan, dat op zeker ogenblik alleen door een hands kon worden gered."
Twee minuten voor de rust was Coppée doorgebroken en back Steiner stopte hem met een vrijwillige trap op het bovenlichaam. Coppée viel neer en Steiner werd door de scheidsrechter uitgesloten. Al de andere Tsjechische spelers volgden hun makker naar de kleedkamers. Daarmede was de wedstrijd geëindigd na 43 minuten. Het volk overspoelde het veld en jubelde als nooit tevoren.
De Rode Duivels kregen de status van helden, maar konden amper in hun levensonderhoud voorzien. Ze ontvingen tijdens de Spelen tien frank per dag, maar die som volstond niet om tegelijk uitrusting en treintickets te betalen. Van Front Wanderers tot Olympisch kampioen! Maar de gruwel van vier jaar ‘Grooten Oorlog’ zou nooit meer uit zijn hoofd gaan.
De media beschouwden de Rode Duivels als de eerste wereldkampioenen van het voetbal, zij het als winnaar van de Olympische Spelen, want de eerste wereldbeker voetbal werd pas in 1930 georganiseerd.
Het Olympisch Stadion van Amsterdam 1928: Primeurs en Nederlandse Successen
De Olympische Spelen van 1928 in Amsterdam waren een belangrijk moment in de sportgeschiedenis. Amsterdam dankte de toewijzing van de Spelen aan een onderonsje tussen twee baronnen die goede vrienden waren: IOC-voorzitter Pierre de Coubertin en het Nederlandse IOC-lid Van Tuyll van Serooskerken.
Lees ook: Volleybaluitdagingen na de Spelen van 2012
Er werd een olympisch stadion gebouwd dat 31.500 toeschouwers een plaats bood. Vlak daarvoor verrezen twee gebouwen voor het schermen en de krachtsporten en binnen loopafstand was er een zwemstadion met een capaciteit van 6000 mensen. Voor het eerst in de historie kon worden gesproken van 'compacte' Spelen. Het roeien vond plaats op het kanaal van Sloten en het zeilen op het buiten-IJ. Een deel van de ruiterwedstrijden werd in en rond Hilversum gehouden. Er was voor de deelnemers (2887 uit 46 landen) geen olympisch dorp. Amsterdam vond dat te duur. Aan de opening van de Spelen (op 28 juli) gingen hockey (mei) en voetbal (juni) vooraf.
Amsterdam had talloze olympische primeurs. Op de grote schaal van de marathontoren bij het stadion werd tijdens de opening voor het eerst het olympisch vuur ontstoken. Dat gebeurde niet door een beroemdheid maar door een eenvoudige beambte van het gemeentelijk gasbedrijf. Voor het eerst ook opende Griekenland het landendéfile bij de openingsceremonie, wat later ook steeds het geval zou zijn. In Amsterdam werd de afstand van de marathonloop definitief vastgesteld op 42 km en 195 m.
Nederland deed het trouwens toch uitstekend bij deze Spelen op eigen bodem. In het officieuze eindklassement werd de zesde plaats bezet. Hoogtepunten van de Spelen waren het enerverende duel dat de Finnen Nurmi en Ritola leverden op de 10.000 m. Nurmi won dat nog net, maar verloor van zijn landgenoot op de 5.000 m. Zijn beste tijd lag nu wel achter hem. En de finale van het voetbaltoernooi tussen Uruguay en Argentinië, die twee keer moest worden gespeeld. De eerste keer eindigde het duel in 1-1, zeer tot genoegen van het NOC dat nu dubbele recettes kon beuren. De tweede finale won Uruguay met 2-1.
De FIFA Wereldbeker: Een Nieuw Tijdperk voor Voetbal
Midden jaren '20 besloot het IOC om voetbal niet langer als Olympische sport te classificeren. Vanaf de Spelen van 1932 in Los Angeles werd het toernooi niet meer georganiseerd. In 1928 kwam de voorzitter van de FIFA Jules Ritmet met een voorstel voor de organisatie van een eigen internationaal toernooi. De deelnemende landen zouden dan strijden voor de titel World Champion. Op 28 mei 1928 besloot de FIFA dat twee jaar later de eerste editie van het toernooi zou worden gehouden.
Op 13 juli 1930 startte het eerste officiële Wereldkampioenschap voetbal in Uruguay. De FIFA koos voor Uruguay, omdat het land destijds honderd jaar bestond en in 1924 en 1928 Olympisch goud had gewonnen met voetbal. FIFA nodigde 13 landen uit om deel te nemen. Op 30 juli speelde Uruguay en Argentinië de finale.
Lees ook: Sydney 2000: Toen Nederland de Top Bereikte
De Olympische Spelen Na 1930: Een Andere Rol voor Voetbal
Na de introductie van de FIFA Wereldbeker verschoof de focus van het internationale voetbal naar dit nieuwe toernooi. De Olympische Spelen bleven echter een belangrijk podium voor voetbal, vooral voor amateurteams en later voor jeugdspelers. Het Olympisch voetbaltoernooi bleef een kans voor opkomende talenten om zich te laten zien en voor landen om hun voetbalontwikkeling te tonen.
Het Olympisch Stadion: Een Monument van Sportgeschiedenis
Het Olympisch Stadion in Amsterdam, gebouwd voor de Spelen van 1928, is een iconisch monument van sportgeschiedenis. Het stadion heeft talloze belangrijke evenementen gehost, waaronder de Olympische Spelen, voetbalwedstrijden, atletiekwedstrijden en culturele evenementen.
Het stadion heeft een belangrijke rol gespeeld in de Nederlandse sportgeschiedenis. Het was de locatie voor de landstitel van De Volewijckers in 1944, de herdenking van de oorlog na de Bevrijding, en de huldiging van Fanny Blankers-Koen na haar vier gouden medailles in 1948. Het stadion heeft ook internationale evenementen gehost, zoals de start van de Tour de France in 1954 en de Europa Cup 1 finale tussen Benfica en Real Madrid in 1962.
tags: #olympisch #kampioen #voetbal #geschiedenis