Rugby is wereldwijd een populaire sport, bekend om zijn fysieke karakter. Hoewel de meeste spelers af en toe een blauwe plek of lichte verwonding oplopen, beschouwen ze dit vaak niet als een echte blessure. Een blessure wordt pas als zodanig beschouwd wanneer een speler gedwongen is het veld te verlaten of een wedstrijd te missen. In dit artikel bespreken we de meest voorkomende blessures bij rugby, preventiemethoden en algemene informatie over sportblessures in Nederland.
Algemene sportblessures in Nederland
Het blessurerisico en het percentage geblesseerde sporters zijn belangrijke indicatoren voor het monitoren van sport en bewegen in Nederland. In 2024 rapporteerde 11% van de wekelijkse sporters een sportblessure in de afgelopen drie maanden. Dit percentage is vergelijkbaar met eerdere jaren.
Mannen lopen vaker een sportblessure op dan vrouwen. In 2024 meldde 15% van de mannelijke sporters een blessure, tegenover 8% van de vrouwelijke sporters. Ook uitgedrukt per 1000 sporturen hebben mannen een grotere kans op een sportblessure (2,9 versus 1,9).
Oudere sporters (55-plussers) en mensen met een lagere opleiding hebben over het algemeen minder vaak blessures. In 2024 rapporteerde 7% van de sportende 55-plussers en 6% van de Nederlanders van 25 jaar en ouder met basisonderwijs of een vmbo-diploma een sportblessure.
Fitness, veldvoetbal en hardlopen zijn de sporten waarbij de meeste blessures voorkomen. In 2023 was fitness verantwoordelijk voor 22% van de blessures, veldvoetbal voor 19% en hardlopen voor 13%. Samen zijn deze sporten goed voor meer dan de helft (54%) van alle blessures in Nederland.
Lees ook: Lees meer over de KNVB Beker records
De meeste sportblessures betreffen de onderste extremiteiten (63%). Knieblessures zijn het meest frequent (21%), gevolgd door enkelblessures.
Specifieke rugbyblessures
Rugby is een contactsport met een hoog risico op specifieke blessures. Hieronder worden de meest voorkomende blessures bij rugby besproken:
Aangezichtsletsel
Aangezichtsletsel komt vaak voor bij rugby. Verwondingen in het gezicht kunnen hevig bloeden, waardoor ze er erger uitzien dan ze zijn. Om ernstige schade aan het gebit te voorkomen, is het dragen van gebitsbescherming aan te raden.
Bloemkooloor
Een bloemkooloor kan ontstaan door herhaalde kneuzingen van de oorschelp, bijvoorbeeld in een scrum. Er ontstaat een bloeding in de oorschelp, wat kan leiden tot een bloemkooloor tijdens het genezingsproces.
Enkelverstuiking
De enkelverstuiking is een van de meest voorkomende blessures bij rugby. Het ontstaat meestal bij een landing op de buitenzijde van de voet, waarbij de voet te ver naar binnen draait. Dit kan leiden tot beschadiging van kapsel, banden en zenuwweefsel aan de buitenkant van de voet, en kraakbeenbeschadiging aan de binnenkant.
Lees ook: Overzicht interlands keepers
Afhankelijk van de ernst van de blessure kunnen de weefsels aan de buitenzijde uitgerekt of gescheurd zijn. Deze beschadiging veroorzaakt een bloeding in de enkel, wat resulteert in zwelling, pijn en een blauwe plek. Hoewel het beschadigde weefsel vanzelf geneest, moeten spieren en zenuwweefsel getraind worden om weer goed te functioneren. Simpele balansoefeningen kunnen hierbij helpen. Daarnaast is het belangrijk om de enkel te beschermen om herhaling te voorkomen.
Knieblessures
De knie is een blessuregevoelig gewricht. Een verdraaiing kan leiden tot beschadiging van (kruis)banden en meniscusweefsel. Meniscusschade kan zwelling veroorzaken en de mogelijkheid om de knie goed te buigen en strekken beperken. Ernstig letsel aan de kruisbanden veroorzaakt vaak een inwendige bloeding of vochtvorming, waardoor de knie dik, warm en pijnlijk aanvoelt en de beweging beperkt is.
Bij een ernstige verdraaiing raken kruisbanden en de binnenste meniscus vaak tegelijkertijd beschadigd. Bij vermoeden van kruisbandletsel is het belangrijk om een sportarts of sportfysiotherapeut te raadplegen voor de juiste diagnose. Tijdens en na het herstel kan het zinvol zijn om de knie te beschermen met een kniebrace.
Schouderblessures
Bij rugby is de tackle een veelvuldig toegepaste techniek. Doordat spelers in volle vaart met de bal in de hand vallen, kan het voorkomen dat de schouder gekneusd en/of ontwricht raakt.
Duimblessures
Een acute duimblessure ontstaat vaak door het vastgrijpen van een tegenstander bij de tackle. De duim klapt naar achteren, wat resulteert in pijn, zwelling van de duimmuis en bewegingsbeperking rondom het duimgewricht. Bewegingen met de duim zijn dan pijnlijk.
Lees ook: Gids voor hamstringblessures bij hockeyers
Bij het oprekken van de duimband is er meestal forse pijn zonder duidelijke instabiliteit. Bij een inscheuring neemt de pijn en zwelling toe, en is er meer instabiliteit. Bij een totale bandafscheuring kan de pijn meevallen, omdat er geen spanning meer op de beschadigde band staat. De bewegingsmogelijkheid van de duim is dan sterk toegenomen.
Met de juiste behandeling verdwijnen de klachten meestal vanzelf. Dit begint met enkele dagen rust, waarna de duim op geleide van de pijn rustig bewogen mag worden. Een duimbrace kan het gewricht beschermen tegen pijn, verergering en herhaling van de blessure.
Hoofdletsel
Hoofdletsel, waaronder hersenschuddingen, is een groeiende zorg in de rugbysport. De discussie over hoofdletsel laait regelmatig op, mede door de toenemende fysieke intensiteit van de sport. Spelers zijn groter en sterker geworden, wat kan leiden tot hardere botsingen.
Er is nu meer kennis over hersenschuddingen, waardoor ze sneller worden herkend en vastgelegd. Dit kan de indruk wekken dat het aantal hersenschuddingen toeneemt, terwijl het mogelijk is dat de mate van hardheid hetzelfde is gebleven. Vroeger werden hersenschuddingen vaak niet herkend, waardoor spelers doorspeelden met mogelijk ernstige gevolgen.
Herhaalde hersenschuddingen kunnen leiden tot blijvende schade en langdurige klachten. Er zijn verhalen over oud-rugbyers die op jonge leeftijd al dementie ontwikkelen. Het gebruik van een helm wordt vaak genoemd als mogelijke oplossing, maar dit wordt niet door iedereen gesteund. Sommigen vrezen dat een helm de impact zou vergroten en de aard van de sport zou veranderen.
Algemene sportblessures en preventie
Naast de specifieke rugbyblessures zijn er ook algemene sportblessures die vaak voorkomen:
- Knieblessure: Letsel aan het kniegewricht door een verkeerde draaibeweging, onverwachte beweging of overbelasting.
- Hoofdblessure: Kneuzing, wond, hersenschade, schedelbreuk of bloeding als gevolg van een val of harde stoot.
- Lage rugblessure: Blessure aan de spieren en pezen in de rug door verkeerd gebruik van de rug of een verkeerde houding.
- Nekblessure: Blessure in de nek door een plotselinge beweging of geleidelijke opbouw door spanning in de nekspieren.
- Elleboogblessure: Overbelasting van de spieren of pezen rondom het elleboogsgewricht.
- Polsblessure: Blessure aan de pols door zware belasting of een val.
- Hamstringblessure: Verrekking of inscheuring van de hamstringspier aan de achterkant van het been.
- Sleutelbeenblessure: Botbreuk of ontwrichting van het sleutelbeen.
- Liesblessure: Pijn en gevoeligheid in het liesgebied, vaak door snelle richtingsveranderingen.
- Shin splints: Pijn langs het scheenbeen, vaak bij hardlopers.
- Kruisbandletsel: Scheuring van de voorste (VKB) of achterste (AKB) kruisband in de knie.
- Tenniselleboog/Golferselleboog: Pijn en zwakte rondom de elleboog door herhaalde belasting van de elleboogpezen.
- Schouderblessure: Spierblessure, slijmbeursontsteking of ontwrichting van de schouder.
- Polsblessure: Pijn, zwelling en verminderde beweeglijkheid van de pols na een val.
- Hernia: Uitstulping van weefsel door de spierwand van de onderbuik.
- Achillespeesblessure: Pijn achter de hiel, stijfheid en moeilijkheden bij het lopen door overbelasting van de achillespees.
Preventie van sportblessures
Het voorkomen van sportblessures is deels een kwestie van gezond verstand, goede voorbereiding en luisteren naar je lichaam. Hier zijn enkele tips om het risico op blessures te verminderen:
- Goede warming-up: Bereid je spieren voor op de inspanning met een goede warming-up.
- Juiste techniek: Gebruik de juiste techniek bij het sporten om overbelasting te voorkomen.
- Passende uitrusting: Draag de juiste beschermende kleding en schoenen.
- Geleidelijke opbouw: Verhoog de intensiteit en duur van je training geleidelijk.
- Luister naar je lichaam: Stop met sporten als je pijn voelt.
- Voldoende rust: Geef je lichaam voldoende tijd om te herstellen.
- Krachttraining: Versterk je spieren om blessures te voorkomen.
- Flexibiliteit: Verbeter je flexibiliteit door regelmatig te stretchen.
- Evenwichtsoefeningen: Verbeter je evenwicht om vallen te voorkomen.
tags: #meest #voorkomende #blessures #rugby