Handbal is een populaire sport in België, met een rijke geschiedenis en een aantal succesvolle clubs. Dit artikel geeft een overzicht van de Belgische landskampioenen handbal bij de heren en dames, met speciale aandacht voor Initia Hasselt, een club met een lange en indrukwekkende staat van dienst.
Initia HC Hasselt: Een Handbalbolwerk
Initia HC Hasselt, opgericht in 1971 door oud-leerlingen van het Sint-Jozefscollege in Hasselt, is een prominente handbalvereniging in België. Aanvankelijk stond de club bekend onder de naam OLSJOC (Oud Leerlingen Sint-JOzefsCollege). De club komt uit in de BENE-League bij de heren en in de eerste nationale bij de dames. Initia Hasselt kan rekenen op een trouwe supporterschare. Oorspronkelijk ging de supporterclub door het leven onder de naam Initia-tief.
Van OLSJOC naar Initia Hasselt
Na één jaar in de provinciale klasse promoveerde OLSJOC in 1973 naar derde nationale, waar het drie seizoenen speelde. In 1976 werd OLSJOC omgedoopt tot Initia Hasselt en onder leiding van Vuc Roganovic werd de club kampioen. Het eerste seizoen in tweede nationale, onder leiding van Jos Schouterden, die Vuc Roganovic had opgevolgd, eindigde op een zesde plaats. Een sensationele gebeurtenis was de winst in de achtste finale van de Beker van België tegen landskampioen Seraing. Het seizoen daarop werden de heren van Initia tweede en promoveerden ze naar de eerste nationale.
Eerste Nationale en Europese Ambities
In het seizoen 1979/1980 speelde het eerste herenteam van Initia Hasselt voor het eerst in de eerste nationale. Onder meer werd gewonnen van Sporting Neerpelt, en het seizoen werd afgesloten met een vijfde plaats. In deze periode nam Bert Berghs de voorzittershamer over van Piet Bamelis. De club vierde haar 10-jarig bestaan, maar maakte ook een moeilijk seizoen door.
Opkomst en Successen in de Jaren '80
Vanaf het seizoen 1981/1982 ging het definitief opwaarts met Initia. De Poolse keeper Mieczysław Wojczak werd binnengehaald. Mede dankzij zijn goede keeperswerk werd Hasselt derde in de competitie en behaalde het een plaats in een Europese clubhandbalcompetitie. In het eerste seizoen in een Europees toernooi stootte Initia door tot de kwartfinale. Ondanks overwinningen op het Franse Stella Saint-Maur en het Italiaanse Cassana Magnano, werd er in de kwartfinale verloren van het Finse Karis. In de Belgische competitie werd Hasselt voor de eerste keer tweede. Op het einde van het seizoen maakte het trainersduo Schouterden en Friant plaats voor Wojczak en Swaeb. Daarnaast kwamen Jaak Schuurmans en Karel Vanloo de Hasseltse ploeg versterken.
Lees ook: Dubbelprijs: KNVB Beker en Landskampioenschap voor dezelfde club
Drie Landstitels Op Rij
Door het winnen van de landstitel werd de hegemonie van Neerpelt, die vier keer op rij landskampioen werd, doorbroken. Ook de twee daaropvolgende seizoenen bleek de ploeg de sterkste van België. Na deze drie titels op rij viel de lichting waarmee de club groot geworden was uiteen. Jo Smeets en Luc Brouwers vertrokken naar het Nederlandse Sittardia, terwijl Mieczysław Wojczak naar aartsrivaal Sporting Neerpelt vertrok.
Wisselende Successen in de Jaren '90
Het seizoen hierna versterkte Hasselt zich met Luc Brouwers die terugkeerde van Sittardia en met de Roemeense Cesar Draganita. In Europa schakelde Hasselt het Hongaarse Debrecen uit, maar in de tweede ronde werden ze uitgeschakeld door het Spaanse Caja Madrid. Doordat vier basisspelers na het seizoen de vereniging verlieten omdat het geld om spelers te kopen en behouden ontbrak, moest de nieuwe trainer Draganita bijna noodgedwongen verder met de eigen jeugd. Met hard werken slaagde men er toch in, na een memorabele wedstrijd in Overpelt tegen Beynoise na twee verlengingen én strafworpen, de nationale beker naar Hasselt te halen.
Na het vertrek van Draganita nam Eddy De Smedt opnieuw de leiding. Twee Polen kwamen de Hasseltse versterken, maar hun integratie verliep stroef. In de competitie werden de play-offs gemist. Het seizoen 1991/1992 viel uiteen in een slechte heenronde en een betere terugronde. Toen De Smedt zich om beroepsredenen niet langer ten volle kon engageren voor de club, werd hij vervangen door de Pool Tadek Szymczyk. Die raakte echter niet geïntegreerd en halfweg bood hij zijn ontslag aan. Terwijl Arthus Lipka werd aangesteld als vervanger van Szymczyk, nam Jos Schouterden het team er tevens bij, want op dat moment was Schouterden tevens trainer van de dames van Hasselt. Hierbij kreeg hij de verantwoording van de heren erbij.
In 1992 brak dan een absolute top-seizoen aan. Onder leiding van Jos Schouterden, die de dames na zeven jaren het trainerstokje overgegeven heeft aan de Kroatische Ivana Bucan, wagen de heren de stap naar het semi-professionalisme. Een aantal jongeren krijgt de kans om zich te bewijzen en onder andere Diethard Huygen greep de kans om te spelen voor het eerste herenteam. Aan het eind van het seizoen nam Jos Schouterden opnieuw de taak van manager op zich terwijl de Nederlander Guus Cantelberg wordt aangesteld als nieuwe trainer/coach. Met Robert Goliat en David Polfliet haalde Initia twee uitstekende doelmannen naar Hasselt.
Dubbelslag en Verdere Successen
In het seizoen 1994/1995 werd Initia door iedereen als favoriet bestempeld. De ploeg loste de verwachtingen ook in, zo werd zowel de titel als de beker behaald. Eens te meer fungeerde Jos Schouterden in de loop van het seizoen terug als eerste verantwoordelijke voor het eerste herenteam. Op het moment dat de Nederlandse trainer Guus Cantelberg ging vertrekken werd hij door Schouterden vervangen.
Lees ook: Eredivisie Kampioenen: Een terugblik
Anno 1996 vreesde iedereen dat de ploeg met het vertrek van Darek Wolak, Robert Goliat en vooral Jean-Luc Grandjean aan kracht zou inboeten, niets bleek minder waar. Nog meer dan vorig seizoen bleek de ploeg een ideale mix te zijn van ervaring en jong talent en werd de zevende landstitel binnengehaald. In een bloedstollende finale wonnen de Hasselaren van Neerpelt in de Alverberg. Aan het einde van het seizoen 1997/1998 namen Diethard Huygen (vertrok naar de Bundesliga) en Guy Smeets (stopte met handbal) na een sterk seizoen in stijl afscheid van Initia. Zowel de beker als de landstitel werd binnengehaald.
Nieuwe Trainers en Uitdagingen
Pedrag Dosen nam het roer over van Jos Schouterden in het seizoen 1998/1999. Na een moeizame start overtuigde Initia vriend en vijand dat ook dit seizoen de dubbel voor haar zou zijn. Neerpelt dwong een derde play-off wedstrijd af waarin Jo Delpire, na een bloedstollende remonte, de titel in de allerlaatste seconde alsnog naar Hasselt bracht. Om extra sportieve redenen werd Dosen voor het seizoen 1999/2000 vervangen door Jos Schouterden. Een zware erfenis bleek later, want met nagenoeg dezelfde ploeg slaagde Initia er niet in een prijs in de wacht te slepen.
Millennium en Recente Jaren
Een noodzakelijke verjonging en vernieuwing werd in het nieuwe millennium doorgevoerd. Een enthousiaste speler-trainer Luc Boiten, geruggensteund door Eddy De Smedt, slaagde er tot verbazing van velen in om de finale van de play-offs te bereiken, maar kon niet winnen van Eynatten. Het vertrek van sterkhouder Jo Delpire naar het Nederlandse Vlug en Lenig bleek een te grote aderlating voor dit jonge team. Het gebrek aan ervaring bleek een onoverkomelijk probleem waaraan ook Max Horvat niets kon verhelpen. Zelfs het pijnlijke ontslag van Luc Boiten als trainer bracht Hasselt niets goed. In de play-downs werd wel snel het behoud verzekerd maar daar hield het ook mee op.
Met Jos Schouterden die in 2003 opnieuw in de trainersrol gaf de reguliere competitie een eerder "onregelmatige" aanblik met té veel ups en downs. Maar toch haalde Initia de play-offs, waar het in de slotseconden van een memorabele wedstrijd op Beyne, zelfs een ticket bemachtigde voor de finale. Na enkele prijsloze jaren vond Initia Hasselt terug de weg naar de prijzen. Het seizoen 2012/2013 zal menig handbalfan lang in het geheugen blijven. Initia Hasselt, onder leiding van een nieuwe coach Jean-Luc Grandjean, bleef lange tijd op vier fronten actief. Naast de Beker, de competitie en de Beneluxliga stootte de ploeg ook door tot de kwartfinale van de Challenge Cup. In de achtste finale van diezelfde Challenge Cup werd de Poolse nummer drie, KS Azoty Pulawy, uitgeschakeld door twee gelijke spelen. Hasselt mocht door op basis van het doelpuntensaldo in Polen. De Europese uitschakeling was een domper op de vreugde. Initia herpakte zich en won in drie razend spannende finalewedstrijden de 12e titel in en tegen Achilles Bocholt.
Fusieplannen
Rond 2019 begonnen tussen de clubs van Initia Hasselt en Tongeren plannen voor een eventuele fusie.
Lees ook: Toernooi voor Landskampioenen: Een terugblik
Dameshandbal bij Initia Hasselt
In 1974 wist de gepromoveerde damesploeg van Initia Hasselt al snel door te stromen naar de eerste nationale. Met wisselend succes werd er onder leiding van Ilona Venema steeds voor een plaatsje bovenaan de competitie meegestreden. Ria Vrijsen en Linde Vrijsen bleken de ontbrekende schakels te zijn om van Initia Femina ook een echte winnaar te maken. Terwijl Eddy De Smedt bij de heren bouwde aan een nieuw team in de zomer van 1986, stootten de dames van Initia Hasselt vanaf midden jaren 80 definitief door naar de absolute top van het Belgische handbal. Onder leiding van Initia icoon Jos Schouterden haalden de dames in het seizoen 1985/1986 titels en bekers aan de lopende band.
Dominantie en Verjonging
In 1992 verliet Jos Schouterden na zeven jaar de damesploeg. De vervanger werd de Kroatische Ivana Bucan. Onder meer door Bucan leidde de dames het seizoen wel hun eerste competitienederlaag in vijf seizoenen maar haalden niettemin de dubbel naar Hasselt. Bij de dames dachten velen dat, na het vertrek van de twee Kroatische speelsters en het stoppen van doelvrouw Marleen Cuppens, een verjongd Initia plaats zou moeten maken voor Visé en Meeuwen. In het seizoen 1994/1995 behaalde Hasselt wat onder leiding stond van Cees Van Meurs de negende titel op rij. Alleen werd de beker opnieuw verloren. In de halve finale werd verloren van de dames van Fémina Visé. De verjongde damesploeg eindigde als zesde in de eindstand en daarmee was het objectief voor dit seizoen bereikt.
Overgangsjaar en Toekomstperspectief
Met nieuwkomers Gaëlle Boijmans (Vlug en Lenig) en het Tongerse trio Jolien Moermans, Valérie Bruninx en Ellen Maes mocht de van BFC overgekomen coach Frank Jacobs in dit overgangsjaar, waarin sprankelende momenten met tegenvallers werden afgewisseld, niet echt veel verwachten. Diende er vorig jaar nog "gesparteld" te worden voor het behoud, dan is nu onmiskenbaar de basis gelegd voor een méér succesvolle toekomst. In de Beker werd de ploeg in de halve finale uitgeschakeld door DHW Antwerpen. Net als die tweede plaats in de bekercampagne waar Tongeren met de hoogste prijs ging lopen.
Recente Versterkingen
Voor het seizoen 2007/2008 werd het damesteam versterkt met de boomlange linkshandige opbouwster Fanny Knooren die van het Nederlandse BFC overkwam. Ook kwamen spelverdeelster Iris Veraa en keepster Katleen Thijs de Initia-rangen vervoegen na de degradatie van hun vorige team, Sporting Neerpelt. De Initia dames bestendigden hun positie in de bovenste helft van de tabel en kroonden zich met een totaal van 521 doelpunten in de reguliere competitie zelfs tot meest productieve ploeg. Ondanks mooie overwinningen tegen onder andere Meeuwen en Antwerpen werd echter slechts de vijfde plaats in de eindrangschikking behaald.
Andere Topclubs in het Belgische Handbal
Naast Initia Hasselt zijn er andere belangrijke clubs in het Belgische handbal, zowel bij de heren als bij de dames.
Heren
Bij de heren zijn Initia Hasselt en Sporting Neerpelt de meest succesvolle ploegen, met elk tien landstitels. Sporting Neerpelt heeft daarnaast negen keer de Beker van België gewonnen, terwijl Initia Hasselt acht keer bekerwinnaar was.
Dames
Bij de dames zijn de belangrijkste clubs:
- Initia Hasselt (10× winnaar van de Beker van België en even vaak de landstitel)
- DHC Meeuwen (3× bekerwinnaar en 2× landskampioen)
- United HC Tongeren (2× bekerwinnaar en 1× landskampioen)
- Huidig landskampioen DHW Antwerpen HC (1× bekerwinnaar en 1× landstitel)
tags: #landskampioen #handbal #belgie #lijst