Door de jaren heen heeft het Huis Oranje-Nassau talloze geschenken ontvangen. Van eenvoudige attenties tot weelderige kunstwerken, de Nederlandse vorsten en koninginnen werden verrast met uiteenlopende blijk van waardering. Een bijzonder cadeau aan Koningin Wilhelmina, kort na haar inhuldiging in 1898, was een uniek sportalbum. Dit album, samengesteld door diverse sportbonden en verenigingen, bood een overzicht van de vele sporten die in Nederland werden beoefend. In de Nederlandse sportgeschiedenis is de relatie tussen het koningshuis en sport altijd van belang geweest.
Het Sportalbum van Koningin Wilhelmina
Het album, een initiatief van diverse sportbonden en verenigingen, was een huldeblijk aan de jonge Koningin Wilhelmina. De band van het album werd ontworpen door Carel Adolph Lion Cachet, een veelzijdig kunstenaar uit Amsterdam. Hij combineerde gebatikt perkament met goudstempeling, resulterend in een prachtig vormgegeven boekwerk. Centraal op de voorkant prijkte de opdracht "AAN DE KONINGIN".
Carel Adolph Lion Cachet: Kunstenaar en Ontwerper
Carel Adolph Lion Cachet (1864-1945) was een Nederlands kunstenaar met een breed scala aan talenten. Na een opleiding tot onderwijzer werd hij tekenleraar en ontwikkelde hij zich tot een bekwaam sierkunstenaar. Hij was actief als batikker, houtgraveur, ontwerper van behang, tapijten, sieraardewerk, meubels, bankbiljetten en affiches. Bovendien ontwierp hij complete interieurs voor salons op Nederlandse passagiersschepen.
De Sporten in het Album
Het album gaf een beeld van de diverse sporten die rond 1898 in Nederland populair waren. Verschillende kunstenaars droegen bij aan de illustraties, elk met hun eigen stijl.
Atletiek
Een wervende tekening van Karel Sluijterman toonde de transformatie van een "slappe jongen met vlindernet" tot een gespierde atleet met halters. De boodschap was duidelijk: atletiek is goed voor de gezondheid.
Lees ook: Real de Kroon Zaalvoetbal: Een diepgaand overzicht
Cricket
Cricket was in opkomst in Nederland, met zes actieve clubs in 1898. Het blad in het album, toegeschreven aan Theo Colenbrander, toonde ballen, wickets en bats.
Paardenrennen
Karel Sluijterman tekende een blad met fijn randwerk voor de paardensport. Een koetsier in een sjees in een Hollands landschap en een fraaie zweep met hoefijzer waren blikvangers.
Jagen
Theo van Hoytema, een bekend dierenschilder, vereeuwigde hazen, konijnen en vogels in een nachtelijke scène voor de jagers en hondenliefhebbers.
Kaatsen
De populariteit van het kaatsen in Friesland werd benadrukt door de aanwezigheid van vier verenigingen. Het blad, toegeschreven aan Jac., toonde een zogenaamde telegraaf, een rood-wit scorebord.
Kegelen
De eeuwenoude kegelsport kende in 1898 veel liefhebbers, vooral in Amsterdam en Rotterdam. Verschillende clubs namen deel aan het huldeblijk.
Lees ook: De biografie van Hans Kroon
Hockey
Willem Vaarzon Morel eerde Koningin Wilhelmina met een fraai getekend blad voor hockey, toen nog vaak aangeduid als "kolven". Kleurige ballen volgden een baan door grillig getekende bloemmotieven.
Tennis
De muze van de tennissport droeg geen sportieve kleding in deze illustratie met randwerk van rackets en ballen.
Schermen
Dit blad toonde spelers met moderne wedstrijdwapens en composities van historische wapenrusting, waarmee de militaire achtergrond van het schermen werd verbeeld.
Visserij
Menso Kamerlingh Onnes bracht de hengelsport in beeld met fuiken, netten, ornamenten van vissen en een golfpatroon.
Voetbal
De lijst van voetbalverenigingen op dit blad bevatte bekende clubnamen als Quick, Go Ahead, Vitesse, HBS en Sparta.
Lees ook: Voetballogo's en hun koninklijke connecties
Wielrijden
Eind negentiende eeuw groeide het aantal wielrijdersverenigingen snel. De tekening was kenmerkend voor de Nieuwe Kunst.
Schaatsen
Schaatsers in een Hollands ijslandschap stonden centraal in kunstig getekend randwerk met hulstblad en bessen.
Zeilen en Roeien
Ook watersport was populair in 1898. Een tweede blad was nodig om alle deelnemende roei- en zeilverenigingen te vermelden.
Schijfschieten
De schietsport werd verbeeld door een Batavier met een handboog, een zeventiende-eeuwse schutter en een militair van rond 1900 met geweer.
Zwemmen
Menso Kamerlingh Onnes verenigde vorm en inhoud op originele wijze in een tekening met drie zwemmers rond een cartouche met namen van lokale zwemclubs.
De Olympische Spelen van 1928 in Amsterdam
Amsterdam organiseerde in 1928 de Olympische Spelen, een evenement dat zowel lof als kritiek ontving. De Spelen brachten vernieuwingen en successen, maar ook controverse.
Primeurs en Controverse
De Spelen van Amsterdam kenden diverse primeurs. Voor het eerst werd het olympisch vuur ontstoken in de marathontoren. Griekenland opende voor het eerst het landendéfile. De afstand van de marathon werd definitief vastgesteld.
Koningin Wilhelmina opende de Spelen niet zelf, uit onvrede over het feit dat ze niet was geraadpleegd over de openingsdatum. Vrouwen maakten hun olympisch debuut bij atletiek en gymnastiek, tot ongenoegen van de voormalige IOC-voorzitter Pierre de Coubertin.
Nederlandse Successen
Ondanks de controverse waren de Spelen van Amsterdam een succes voor Nederland. Het land behaalde de zesde plaats in het officieuze eindklassement. Er was goud voor de turndames, zwemster Marie "Zus" Braun, de military-ruiters, de wielrenners Leene en Van Dijk en bokser Bep van Klaveren. Daarnaast werden er gouden medailles gewonnen in het olympisch kunsttoernooi.
Hoogtepunten en Bijzonderheden
De Spelen kenden diverse hoogtepunten, zoals het duel tussen de Finse hardlopers Nurmi en Ritola en de finale van het voetbaltoernooi tussen Uruguay en Argentinië. De Australische roeier Bobby Pearce werd een populaire figuur door tijdens zijn race eendjes voorrang te verlenen.
De Wereld in 1928
De wereld in 1928 was een wereld van relatieve rust en welvaart. Nederland was in het bezit van zijn overzeese rijksdelen en kende weinig sociale onrust. De Spelen van Amsterdam waren een groots spektakel dat Nederland internationaal op de kaart zette. Het toegenomen aandeel van vrouwen was opvallend. De oogst van negentien medailles zorgde voor groot enthousiasme in het land.
De Kroon van de Koningin en Koningsdag
De link tussen het koningshuis en sport blijft tot op de dag van vandaag relevant. Koningsdag, de nationale feestdag, is een dag waarop sport en spel een belangrijke rol spelen. Het knutselen van een kroon is een populaire activiteit voor kinderen.
Knutselidee: Een Kroon voor Koningsdag
Een eenvoudig knutselidee voor Koningsdag is het maken van een kroon van oranje en rood papier. Met behulp van lijm, schaar, plak edelstenen en splitpennen kan een prachtige kroon worden gecreëerd, waarmee kinderen zich voor een dag koning of koningin kunnen voelen.