Korfbal, een dynamische sport met een rijke historie, ondergaat voortdurend veranderingen in de spelregels om de sport aantrekkelijker en eerlijker te maken. Dit artikel biedt een gedetailleerd overzicht van de actuele regels omtrent de schotklok, de toepassing ervan in verschillende klassen, en andere belangrijke spelregelwijzigingen, met speciale aandacht voor de recente aanpassingen en aanbevelingen van het KNKV en de IKF.
De Schotklok in het Korfbal
De schotklok is een essentieel onderdeel geworden van het moderne korfbal, met name in de wedstrijdsport. Het doel van de schotklok is om het aanvallende spel te stimuleren en te voorkomen dat teams onnodig lang balbezit houden zonder een duidelijke poging te doen om te scoren.
Uitbreiding van de Schotklok
De schotklok is verder ingevoerd in het wedstrijdkorfbal. Met ingang van het seizoen 2017/2018 werd de schotklok ingevoerd in de 1e klasse en reserve overgangsklasse, evenals in het dameskorfbal bij de dameskorfbal hoofdklasse junioren.
Toepassing van de Schotklok
De schotklok wordt gebruikt in klassen met schotklok overal toegepast. Dit betekent dat in deze klassen de aanval een bepaalde tijd heeft om een schot op de korf te wagen. Wordt er binnen de tijd geen schot gelost, dan gaat het balbezit naar de tegenpartij.
Nieuwe Sancties bij Gele Kaarten in Wedstrijden met Schotklok
Zodra de gele kaart bij wedstrijden met een schotklok (Achilles 1 en 2) wordt getoond volgen er nieuwe sancties die direct voelbaar zijn.
Lees ook: Korfbalstatistieken: Ruben Zwaan
Sancties voor Coaches en Assistent-Coaches
Het geven van een formele waarschuwing in de vorm van een gele kaart door de scheidsrechter aan de hoofdcoach of de assistent-coach leidt tot een sanctie van 4 minuten tijdstraf, waarbij er gedurende 4 minuten geen:
- Instructies worden gegeven door de ontvanger van de gele kaart. Dit mag wel door de eventuele andere (assistent-)coach van het betreffende team worden gedaan;
- Time-outs worden aangevraagd of gebruikt. Dit mag ook niet door de aanvoerder, een ander persoon op de bank of een speler van het team worden gedaan;
- Spelersvervangingen worden aangevraagd en uitgevoerd worden. Indien een speler gedurende de tijdstraf van 4 minuten geblesseerd raakt, mag deze speler vervangen worden.
Uitsluitingen
Gedurende de periode van het experiment van de tijdstraf zullen er geen uitsluitingen opgelegd worden in de klassen waar het experiment van toepassing is. Er zijn diverse spelers die nog een geregistreerde formele waarschuwingen hebben staan vanuit het seizoen 2022-2023, en bij wie een volgende formele waarschuwing een uitsluiting tot gevolg zal hebben.
Evaluatie
De evaluatie zal plaats vinden na afloop van het zaalseizoen 2023-2024 in samenspraak met het IKF.
Wisselbeleid en Onderling Resultaat
Vanaf komend seizoen voert het KNKV enkele ingrijpende regels door voor de wedstrijdsportteams van Excelsior. Zo zullen Excelsior 1 en 2 na enkele jaren afwezigheid komend zaalseizoen weer met schotklok gaan spelen. Daarnaast mogen alle wedstrijdsportteams (Excelsior 1, 2, 3, 4, 5, A1 en A2) vanaf komend seizoen acht keer per wedstrijd wisselen, waarbij ook terug gewisseld mag worden. Ook een nieuwe regel die voor alle teams geldt. Vanaf komend seizoen geeft in alle klasses onderlingresultaat doorslag als het gaat om de eindstand van de competitie.
Maximaal 8x Wisselen
Vanaf het seizoen 2017/2018 zal in het gehele top- en wedstrijdkorfbal 8x wisselen inclusief terug wisselen van toepassing zijn.
Lees ook: Homoseksualiteit en korfbal
Onderling Resultaat
Met ingang van seizoen 2017/2018 zal in het gehele top-, wedstrijd- en breedtekorfbal het onderlinge resultaat van toepassing zijn wanneer een of meerdere teams aan het einde van de competitie gelijk zijn geëindigd.
Hervorming Competitie
De competitie zal worden hervormd in de 3e en 4e klasse m.i.v. 2018/2019 middels een versterkte degradatieregeling in de 3e klasse. Dit zal nader worden uitgewerkt in de promotie/degradatieregeling voor de komende competities.
Spelregels en Spelhervattingen
Korfbal is een dynamische sport met specifieke regels voor spelhervattingen. Deze regels zijn ontworpen om het spel eerlijk en vloeiend te houden.
De Vrije Worp
De vrije worp is een belangrijke spelhervatting in korfbal, die wordt toegekend na een overtreding. Het moment waarop vrije worpen worden toegekend, varieert enigszins afhankelijk van de leeftijd en het niveau van de spelers. Over het algemeen worden vrije worpen pas vanaf de D-leeftijd gegeven, waarbij de beslissing afhangt van het spel en de vaardigheid van de teams.
Een vrije worp wordt toegekend aan de aanvallende partij wanneer een verdediger een duidelijke overtreding begaat. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren wanneer de verdediger de tegenstander duwt, onbesuisd inloopt tijdens een schotpoging, aan het shirt trekt of de speler vasthoudt.
Lees ook: Hoeveel calorieën verbrand je met korfbal?
Er is echter een nuance: niet elke vorm van fysiek contact leidt tot een vrije worp. Als een verdediger bijvoorbeeld een spelhervatting krijgt en de bal binnen 2,5 meter naar een andere verdediger gooit, wordt er geen vrije worp toegekend. Een spelhervatting wordt over het algemeen gegeven wanneer er geen sprake is van een bewuste overtreding, bijvoorbeeld wanneer twee spelers in de lucht springen en de een de ander raakt, of wanneer iemand achteruit loopt en tegen een andere speler aanbotst.
Het verschil tussen een vrije worp en een strafworp is subtiel, maar cruciaal. Een strafworp wordt toegekend wanneer een verdediger een duidelijke scoringskans ontneemt. Wanneer de scheidsrechter fluit, is het essentieel om op te letten waarvoor hij fluit. Bij een vrije worp steekt de scheidsrechter zijn rechter- of linkerarm omhoog met de handpalm omhoog. Dit gebaar wordt even aangehouden, waarna de scheidsrechter de reden voor de vrije worp aangeeft en vervolgens opnieuw zijn hand omhoog steekt.
Uitvoering van de Vrije Worp
Er is geen vastomlijnde manier om een vrije worp te nemen. De manier waarop het uiteindelijk wordt gedaan, is aan de spelers en de trainer. Juist het variëren en verrassen van de tegenstander kan de kansen vergroten.
De speler die de vrije worp neemt (A1) staat met zijn voet achter de (strafworp)stip op 2,5 meter van de paal. De scheidsrechter fluit na maximaal 4 seconden, waarna de speler A1 4 seconden de tijd heeft om de bal in het spel te brengen.
De bal is in het spel gebracht wanneer:
- De bal buiten de 2,5 meter vrije worp cirkel komt.
- Een verdediger de bal raakt.
- De bal 1 meter heeft afgelegd en een andere aanvaller (A2, A3 of A4) de bal aanraakt.
Zodra de bal in het spel is gebracht, mag er mee geschoten worden of gedaan worden wat men wil. Vaak wordt de bal van A2, A3 of A4 teruggespeeld naar A1, die vervolgens een schot doet, maar dit is geen vereiste. De scheidsrechter laat de 4 seconden ingaan zodra de speler A1 de bal heeft of had kunnen hebben. Het is dus belangrijk om als speler niet te treuzelen met het pakken van de bal of het positioneren achter de stip.
Zodra de speler A1 een beweging maakt nadat de scheidsrechter heeft gefloten, mogen de verdedigers de cirkel inlopen en A1 verdedigen. De speler A1 moet ervoor zorgen dat zijn/haar voet direct achter de strafworpstip staat en mag niet kruiselings tussen de benen van de verdediger staan. Bovendien moeten A2, A3 en A4 met hun voet niet op de lijn van de strafworpcirkel staan en ten opzichte van elkaar op 2,5 meter afstand staan.
Het is niet verplicht om direct de bal te gooien nadat de scheidsrechter heeft gefloten. Er is 4 seconden de tijd om de bal in het spel te brengen.
De Rol van de Verdediger
Als verdediger is het iets eenvoudiger om te bepalen waar je moet staan, omdat dit grotendeels wordt bepaald door de positie van de aanvaller. Het is belangrijk om altijd tussen de aanvaller en de paal te staan en de hand verdedigend op te steken.
Zodra de speler A1 zich beweegt (de bal mag nog in zijn handen zijn), mag de verdediger de vrije worp cirkel inlopen. Vaak proberen de verdedigers V2 en V3 met hun armen voor de handen van A2 en A3 te "hangen" om te voorkomen dat zij de bal kunnen vangen van A1. Dit is toegestaan, zolang de armen van A2 en A3 niet worden geraakt en de armen van de verdedigers stil hangen. Het is niet toegestaan om de arm omhoog te slaan of de hand op de bal te plaatsen nadat de bal is gevangen door A2 of A3. Ook mogen verdedigers niet kruiselings tussen de benen van de aanvaller staan. Als een verdediger denkt dat een aanvaller een fout maakt, bijvoorbeeld door met de voet op de lijn te staan of niet de juiste afstand te bewaren, moet dit direct worden aangegeven zodra de scheidsrechter heeft gefloten.
Het kan voorkomen dat zowel de verdediger als de aanvaller verkeerd staan op het moment dat de scheidsrechter fluit. In dit geval krijgt de verdediging een spelhervatting.
Overige Spelhervattingsregels
- 4 seconden regeling: Bij de D-pupillen mag worden afgefloten als na 4 seconden de spelhervatting niet is uitgevoerd.
- Afstand bij spelhervattingen: De verdediging moet een armlengte afstand houden bij spelhervattingen.
- Beperk verdedigen bij spelhervattingen: Niet te zwaar laten verdedigen, zeker geen handen op of bijna op de bal om het gooien moeilijk te maken.
- 4 seconden bij vrije worp: Als de nemer de bal heeft gaan de 4 seconden in. Binnen 4 seconden moeten speelsters op de juiste plek staan en na deze 4 seconden mag je influiten voor het nemen van de vrije worp. Bij de D-jeugd hoeft de 4 seconden niet te worden toegepast.
- Gelijktijdig balbezit: Als 2 speelsters denken gelijktijdig de bal te hebben nooit zeggen dat de bal voor partij A is en door laten spelen ook al is duidelijk dat partij A de bal eerder had. Altijd fluiten en een spelhervatting geven. Dit om te voorkomen dat het team dat anders door mag spelen meteen kan scoren zonder dat de verdedigende partij zich eerst weer goed op kan stellen.
- Voorkom opgooiballen: Voorkom teveel opgooiballen omdat dit het spel lang ophoudt.
- Coaching: Coaches mogen niet in het veld coachen. Coachen gebeurt zoveel mogelijk vanaf de bank.
- Wisselen: Wisselen is onbeperkt mogelijk als het spel stil ligt. Wel eerst aangeven aan de scheidsrechter.
Recente Wijzigingen en Aanbevelingen van IKF en KNKV
De IKF (International Korfball Federation) heeft in de zomer van 2020 een nieuw spelregelboek gepubliceerd. De herziene spelregels zijn gebaseerd op de basis van de sport: geen dribbelen of loopacties met de bal, maar verplicht samenspel rondom een doel (de korf) dat vanuit 360 graden benaderbaar is. Het balbezit is beschermd en alle spelers zijn zowel aanvaller als verdediger. De regels zijn opgesteld vanuit de visie dat de scheidsrechter een spelleider is.
De IKF vertegenwoordigt 70 landen, waarvan Nederland veruit het grootste korfballand is. De internationale commissie die de spelregels opstelt heet het Playing Rules Committee (PRC) en daarin zitten vertegenwoordigers uit België, Hongkong, Portugal en Nederland. Het bestuur van de IKF stelt uiteindelijk de spelregels vast.
Naast de spelregels bestaan de zogenaamde Competition Regulations. Hierin kunnen landen maatwerk leveren. Voor het KNKV bijvoorbeeld, dat een afwijkend aantal mannen en vrouwen mee kan doen bij jeugd- en breedtekorfbal en dat er acht wisselspelers op de bank mogen (spelregels staan maximaal zes toe).
Een belangrijke wijziging is dat de tijdstraf geen experiment meer is, maar in klassen met schotklok overal wordt toegepast. Krijgt iemand op de bank een gele kaart, dan mogen er door dat team geen time-outs en wissels aangevraagd worden gedurende die periode.
KNKV Updates (September 2024)
Dit document bevat alle spelregels, zoals die per 1 september 2024 van toepassing zijn.
De wijzigingen van 2024:
- 4.4: Er is een regel toegevoegd waarin de coach verantwoordelijk is voor de acties en gedrag van iedereen die op de bank zit.
- 5.4: Er zijn wijzigingen in wie de bal uit neemt na een technische time-out, maar middels de uitzonderingen is geregeld dat alle wedstrijden in twee helften gespeeld worden.
- 6.3: Er is een zinsnede toegevoegd hoe om te gaan met bepalen van de afstand van de armlengte.
- 7.4: Bij de vrije worp is nu geregeld dat de aanvallers eerst positie mogen kiezen, tevens is de volgorde in dit artikel gewijzigd.
- 7.6: De scheidsrechter heeft de mogelijkheid om de (assistent)coach de rest van de wedstrijd te verbieden de bank te verlaten.
- 7.6: De tijdstraf is geen experiment meer, maar wordt in klassen met schotklok overal toegepast. Krijgt iemand op de bank een gele kaart, dan mogen er door dat team geen time-outs en wissels aangevraagd worden gedurende die periode. Wordt er iemand vanaf de bank weggezonden dan mag de (assistent-)coach niets meer.
Tevens heeft het IKF in 2023 enkele aanbevelingen gedaan aanvullend op de spelregels.
KNKV Updates (Nieuw Korfbalseizoen 2023-2024)
Met een nieuw korfbalseizoen 2023-2024 voor de deur heeft het KNKV zoals ieder jaar ook de spelregels herzien.
De belangrijkste wijzigingen:
- De “duikregel” is geschrapt uit de spelregels. Dit betekent dat je mag duiken naar de bal mits je medespelers of scheidsrechter hiermee niet in gevaar brengt.
- Spelbederf in de laatste minuut (of 25 seconden in geval van een schotklok) moet met een vrije worp (of bij herhaling met een strafworp) worden bestraft. Spelbederf kan ook met een gele kaart worden bestraft, dat geldt ook voor de gehele wedstrijdduur.
- Een spelhervatting mag niet worden toegekend als er voordeel mogelijk is. Dit is bedoeld om te voorkomen dat er een overtreding wordt gemaakt om de schotklok te resetten.
- Direct voor en na het nemen van een strafworp mag er gewisseld worden (als er niet al 8x gewisseld is)
- Bij een eventuele gele kaart ontvangt de speler in een wedstrijd met schotklok een tijdstraf van 8% van de totale wedstrijdduur. Voor senioren in de zaal is dat 8% van 50 minuten = 4 minuten. De tijdstraf geldt alleen voor wedstrijden met een schotklok. Verder kan een speler in een wedstrijd met schotklok niet 2 maar 3 gele kaarten krijgen. Op de derde gele kaart volgt direct een rode kaart.
- Een coach die in de wedstrijd een gele kaart krijgt mag daarna 8% van de wedstrijdduur (4 minuten) de bank niet verlaten, en het team mag in die periode geen wissels of time-outs aanvragen. Ook dit geldt alleen voor wedstrijden met een schotklok.
- Voordat een wedstrijd in bijzondere situaties gestaakt moet worden, moet er eerst een aanleiding toe zijn in de wedstrijd die bestraft zijn met gele/rode kaarten.
KNKV Updates (Oktober 2021)
- Invullen Digitale wedstrijdformulier (DWF): De scheidsrechter is verantwoordelijk voor de juiste registratie van de wedstrijd, daar horen ook de spelers bij. Zorg dus voor een goede legitimatie controle en juiste registratie.
- Strafworp: Een strafworp moet worden genomen door degene wiens doelkans verloren gaat, of bij herhaalde overtreding op diegene wie de overtreding gemaakt wordt Indien deze speler, om wat voor reden dan ook, gewisseld wordt, mag vervolgens iedereen die na de wissel in het aanvalsvak staat, de strafworp nemen.
- Tijdrekken: Passief spelen zoals bijvoorbeeld de bal vertraagd opbrengen naar het andere vak, dient bestraf te worden op welk moment dan ook in de wedstrijd. Indien het in de aanval gebeurt is het een spelhervatting voor de verdediging. Indien het in de verdediging gebeurt is het een bewuste overtreding en volgt er een vrije worp.
- Voetbal: Alleen opzettelijk voetbal wordt bestraft. Onbewust voetbal kan dus genegeerd worden.
- Opgooibal/sprongbal: Deze is niet meer van toepassing, een scheidsrechter moet dus altijd een keuze maken.
- Steunbal: De zogenaamde “steunbal”, met de hand of een ander lichaamsdeel op de grond is geen overtreding meer. Wel wordt er soms gedoken naar de bal, waarbij er iemand anders “gelanceerd” wordt. Dat kan dan naar interpretatie van de scheidsrechter onder gevaarlijk spel vallen.
- Voordeelregel: Uitgangspunt is zoveel als mogelijk het spel laten gaan, dus daar waar het kan voordeel geven. Ook als in de schotklok er nog enkele seconden zijn, is het geen spelhervatting als het team in balbezit blijft.
- Rol van de coach(es): Coaches zijn vrij om de bank te verlaten, met dien verstande dat er één coach tegelijkertijd onderweg mag zijn en de coaches aan de zijde van de bank moeten blijven.
- Spelen wanneer iemand is uitgevallen waardoor je met drie personen staat: In wedstrijdkorfbal mogen alle aanvallende personen scoren. Er hoeft dus niet iemand uitgekozen te worden die niet mag scoren. In breedtekorfbal moet er een van de vier aanvallende spelers uitgekozen worden die niet mag scoren.