De historie van het zaalvoetbal in Nederland is rijk en divers, beginnend bij lokale initiatieven tot de huidige professionele competities. Dit artikel belicht de ontwikkeling van het zaalvoetbal in Nederland, de KNVB competities, en de kampioenen door de jaren heen.
De Opkomst van Zaalvoetbal in Nederland
Zaalvoetbal, ook wel futsal genoemd, vond zijn oorsprong in de jaren 30 in Argentinië. In de jaren 60 waaide het over naar Nederland. Vanaf 1968 werd zaalvoetbal officieel onderdeel van de KNVB. De spelregels zijn afgeleid van verschillende sporten, zoals basketbal (teamgrootte en wedstrijdduur), handbal (veld- en doelafmetingen) en waterpolo (keepersregels).
Vroege Ontwikkeling en Interne Competities
In 1958 had de Technische Hogeschool van Delft al een grote studentensporthal voor diverse sporten, waaronder basketbal, tennis en zaalhandbal. Tijdens de jaren zestig werden door heel Nederland nieuwe studentensportlocaties gebouwd. In 1970, na de opening van het nieuwe universiteitsgebouw in Kralingen, startte een interne zaalvoetbalcompetitie aan de Burgemeester Oudlaan. Studentenverenigingen en vriendenteams konden zich inschrijven en speelden volgens de geldende zaalvoetbalregels, met de unieke toevoeging dat de zijmuren van de sporthal deel uitmaakten van het speelveld.
De NSSS en de NSK's
De Nederlandse Studenten Sport Stichting (NSSS) werd opgericht in 1957. Na een herstructurering is de Studenten Sport Nederland (SSN) sinds mei 2002 de landelijke sportstichting die de verschillende studentensportverenigingen en -instanties over heel Nederland overkoepelt. Een kernactiviteit van SSN is de coördinatie van de organisatie van het Grote NSK en aparte NSK’ s (vroeger NUK ’s genoemd: Nederlandse Universitaire Kampioenschappen). In de jaren zestig vond de grote NSK zes keer plaats in Amsterdam, door de omvang van het evenement en de gebrekkige faciliteiten in andere universiteitssteden. In 1965 en 1966 werd voor het eerst gesproken over het “Grote” NSK.
De Rol van Rotterdamse Studenten
ZVV Rotterdamse Studenten werd opgericht op 11 juli 1974 in Rotterdam. Vanaf de eerste officiële KNVB-wedstrijd heeft het vlaggenschip van de vereniging, RS1, niet lager gespeeld dan de eerste klasse van het KNVB-district west.
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
De Eerste Landskampioen
In het seizoen 1968/'69 werd Scagha '66 gehuldigd als de eerste landskampioen zaalvoetbal van Nederland.
De KNVB Zaalvoetbalcompetitie
Vrouwencompetitie
Tot het seizoen 2010/'11 werden er alleen op districtsniveau competities georganiseerd in de vrouwencompetitie. In het seizoen 2011/'12 voerde de KNVB een landelijke Eredivisie voor vrouwen in. Dit betekende ook de invoering van de A-categorie in futsal voor vrouwen. In het eerste seizoen werd gestart met elf teams, die tevens de verplichting op zich namen om het futsal te promoten door actief met jeugdteams aan de slag te gaan. Vanaf het seizoen 2014/'15 zijn de play-offs ingevoerd om tot de kampioen van Nederland te komen.
De Eredivisie Futsal Vrouwen
De Eredivisie Futsal Vrouwen bestaat uit twaalf teams, waaronder G.S.F.V. Drs.. Met ingang van het seizoen 2022/`23 startte de eredivisie vrouwen volgens het “split-season”principe. In de eerste fase spelen alle teams eenmaal tegen elkaar. Aan het einde van deze halve competitie worden de 12 teams verdeeld over twee poules van ieder 6 teams en wordt er een reguliere competitie afgewerkt.
De Eredivisie Futsal Mannen
De Eredivisie Futsal bestaat uit 16 teams. De eerste competities die Nederland kende waren de plaatselijke, die zich later uitbreidden naar regionale- en districtcompetities. In de jaren tachtig werd gekozen voor drie eerste divisies en een eredivisie, de zogenaamde piramideopbouw. Dit veranderde in het seizoen 2005/'06 toen er twee eredivisies en zes eerste divisies kwamen. De districten Oost, Noord en West I vormden samen een eredivisie, terwijl de districten West II, Zuid I en Zuid II de tweede Eredivisie completeerden. De beste vier van elke eredivisie speelden in play-offs om het kampioenschap van Nederland en plaatsten ze zich voor de nieuwe klasse. In 2008 is besloten om boven de eredivisies de Topdivisie in te voeren. Vanaf het seizoen 2012/'13 is de naam van de Topdivisie naar Eredivisie veranderd. Met ingang van het seizoen 2020/'21 is de Eredivisie van twaalf naar zestien teams uitgebreid en komt er een split-season.
Split-Season Principe
In de eerste fase worden twaalf wedstrijdronden vastgesteld, deze wedstrijden worden door middel van loting vastgesteld. Ieder team speelt tegen alle tegenstanders binnen de eigen pot en vervolgens tegen drie tegenstanders uit elke andere pot, in totaal twaalf wedstrijden. In de tweede fase worden de zestien teams opgedeeld in twee poules van acht teams en spelen dan een volledige competitie. Ieder team neemt de helft van het aantal behaalde wedstrijdpunten mee in deze fase. Na de reguliere competitie volgt het kampioenschap van Nederland voor de nummers één tot en met zes van poule A en nummer één van poule B.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
Seizoen 2024/'25
In verband met het WK Futsal 2024 in september, waar Oranje Futsal voor het eerst in 24 jaar weer aan deelnam, is de eerste fase dit seizoen ingekort naar acht speelronden.
Hypercube Ranking
De Hypercube ranking rangschikt de clubs actief op de drie hoogste niveaus van de KNVB. Het toont de relatieve speelsterkte op het moment van de laatste update. De pot indeling voor de eerste fase van de Eredivisie vindt plaats op basis van de ranking. De waarde van een club representeert zijn verwachte sportieve niveau. Met wetenschappelijke statistische methodes wordt de rankingwaarde berekend, gebruikmakend van de officiële historische en actuele resultaten in de competitie, beker, nacompetitie, play-offs en supercup. Omdat de Hypercube ranking zo is gebouwd dat de voorspelkracht maximaliseert, is de impact van recente resultaten groter dan prestaties uit het verleden.
Play-offs Eredivisie futsal
Na veertien wedstrijden in de tweede fase wordt de eindstand opgemaakt in poule A en B. Eindigen twee of meerdere teams gelijk in het aantal behaalde wedstrijdpunten, dan kijken we per team naar het aantal behaalde wedstrijdpunten in de eerste fase. Heeft een team in de eerste fase een ongelijk aantal punten behaald, dan wordt dit punt meegeteld in de eindstand van fase twee. Zijn er meerdere teams dan nog gelijk in het aantal wedstrijdpunten? Dan wordt het doelsaldo beslissend. In poule A plaatsen de nummers 1 t/m 6 zich voor de play-offs. In poule B plaatst de nummer 1 zich voor de play-offs.
Het wedstrijdschema ziet er als volgt uit:
- Ronde 1 (enkele wedstrijd): Nummer 6 poule A vs Nummer 1 poule B
- Ronde 2 (uit en thuis):
- Nummer 4 poule A vs Nummer 5 poule A
- Nummer 3 poule A vs winnaar wedstrijd A
- Halve finale (best of three):
- Nummer 1 poule A vs Winnaar wedstrijd B
- Nummer 2 poule A vs Winnaar wedstrijd C
- Finale (best of three): Winnaar wedstrijd D vs Winnaar wedstrijd E
Geen Kampioenen in 2020 en 2021
Vanwege de uitbraak van de coronapandemie en de daaruit voortvloeiende maatregelen, waaronder het verbod op binnensport, zijn de Eredivisies in de seizoenen 2019/'20 en 2020/'21 niet uitgespeeld. Er werden in deze seizoenen geen kampioenen uitgeroepen.
Lees ook: Scheidsrechter niet aanwezig? Dit zijn de stappen
Overzicht van Landskampioenen (Vrouwen)
| Seizoen | Landskampioen |
|---|---|
| 2011/'12 | FC Gelre |
| 2012/'13 | Os Lusitanos |
| 2013/'14 | Os Lusitanos |
| 2014/'15 | Os Lusitanos |
| 2015/'16 | Pernis (TPP/Feyenoord Futsal) |
| 2016/'17 | Drachtster Boys |
| 2017/'18 | Pernis (TPP/Feyenoord Futsal) |
| 2018/'19 | TPP/Feyenoord Futsal |
| 2019/'20 | Geen kampioen |
| 2020/'21 | Geen kampioen |
| 2021/'22 | Drs. Vijfje |
| 2022/'23 | FC Marlène |
| 2023/'24 | Os Lusitanos |
FC Eindhoven
De zaalvoetbalclub FC Eindhoven is in 1997 ontstaan onder de naam ‘CFE/VDL Groep’. In 2008 vond een fusie plaats waarbij CFE/VDL Groep samenging met EFV/Cibatax. Vanaf dat moment heette de club officieel CFE Ciba/VDL Groep. Beide verenigingen hadden in het wat verdere verleden tot doel om op een leuke manier het zaalvoetbal te beoefenen. De opmars naar de top van het Nederlandse zaalvoetbal maakte beide verenigingen vervolgens in dezelfde periode door. In het seizoen 2007-2008 eindigde de verenigingen afzonderlijk van elkaar op de vierde en vijfde plaats in de hoogste zaalvoetbaldivisie van Nederland, de eredivisie. Per 1 juli 2008 besloten beide verenigingen te fuseren om zo de laatste stap naar de absolute top te zetten. Door de samenwerking met Betaald Voetbal Organisatie FC Eindhoven en de wens om een groter platform neer te zetten in de regio Eindhoven, is vanaf het seizoen 2014/2015 de naam gewijzigd in FC Eindhoven.
Oranje Futsal
Oranje behoorde aan het einde van de vorige eeuw tot de wereldtop en haalde op het WK van 1989 in eigen land zelfs de finale. Dit is tot nu toe het hoogtepunt uit de geschiedenis van het futsal in Nederland. Die WK-finale werd, ondanks een doelpunt van Marcel Loosveld, met 2-1 van Brazilië verloren. In totaal speelde Nederland tussen 1996 en 2014 vijf keer op een EK. In 1996 werd het zesde, drie jaar later vierde. In 2014 plaatste Oranje zich voor het laatst voor een eindtoernooi. Toen was in Antwerpen de eerste ronde het eindstation na wedstrijden tegen Rusland en Portugal. Ook deed Oranje in totaal 4 keer mee aan het WK, met het zilver van 1989 dus als beste prestatie.
De huidige bondscoach van het Nederlands team is Max Tjaden. De 78-voudig international nam in 2016 het stokje over van Marcel Loosveld. Zijn droom bij zijn aanstelling: met het Nederlands team spelen in een uitverkochte Ziggo Dome. Nederland staat op dit moment 18e op de UEFA-ranking. De Nederlandse futsalspelers gaan er alles aan doen, om zichzelf tijdens het EK in eigen land op de kaart te zetten.
tags: #knvb #zaalvoetbal #kampioen #historie