Het Nederlandse voetballandschap is complex en dynamisch, met een structuur die reikt van het betaald voetbal tot de amateurvelden. De Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond (KNVB) speelt een cruciale rol in het organiseren en reguleren van deze competities, waarbij gestreefd wordt naar een optimale balans tussen sportieve uitdaging, talentontwikkeling en veiligheid voor alle betrokkenen. Dit artikel geeft een overzicht van de competitiestructuur, met de focus op de Eerste Divisie, Tweede Divisie en de aansluitende competities, en belicht enkele belangrijke aspecten zoals de rol van beloftenteams en de planning van het seizoen.
Start van het amateurvoetbalseizoen
Het amateurvoetbalseizoen 2025/’26 trapt af in het weekend van 16 en 17 augustus 2025 met de Tweede en Derde Divisie. Een week later, op 23 en 24 augustus, start de Vierde Divisie. De bekercompetities voor de overige competities beginnen in het weekend van 30 en 31 augustus 2025, tegelijk met de landelijke jeugdcompetities O13 t/m O19 en het fasenvoetbal voor de junioren en pupillen. De reguliere competities van de categorie A, inclusief de Topklasse vrouwen en de overige mannen-, vrouwen- en jeugdcompetities, starten op 20 en 21 september 2025. De districtsbekerpoulewedstrijden categorie A zijn gepland voor 30/31 augustus, 6/7 september en 13/14 september 2025.
In het futsal beginnen de Eredivisie, Eredivsie Vrouwen en Eerste Divisie op vrijdag 5 september 2025, terwijl de districtscompetities starten in de week van 8 september 2024.
Competitiestructuur in het Nederlandse Voetbal
De competitiestructuur in Nederland is opgedeeld in betaald voetbal en amateurvoetbal, die sinds het seizoen 2016/’17 weer met elkaar verbonden zijn. Het betaald voetbal omvat de Eredivisie en de Eerste Divisie. Bij het opstellen van de competitieprogramma’s zijn sportieve, veiligheids- en commerciële uitgangspunten van belang. De KNVB hanteert een professioneel licentiesysteem dat dynamisch is en zich aanpast aan de ontwikkelingen in de markt.
Eredivisie
De Eredivisie is het hoogste niveau van het Nederlandse voetbal. Achttien teams strijden om de landstitel en tickets voor Europees voetbal. De nummers één en twee plaatsen zich voor de voorrondes van de Champions League, en de nummer drie voor de voorrondes van de Europa League. De vier hoogst geëindigde teams die zich niet rechtstreeks voor Europees voetbal hebben geplaatst, spelen play-offs om het laatste ticket voor de voorrondes van de Europa League. Vanaf het seizoen 2019/’20 degraderen er twee teams rechtstreeks naar de Eerste Divisie. De nummer zestien speelt met de vier periodekampioenen uit de Eerste Divisie én de twee hoogstgeëindigde teams die niet rechtstreeks gepromoveerd zijn om de laatste plek in de Eredivisie. In de Eredivisie zijn geen beloftenteams toegestaan.
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
Eerste Divisie (Keuken Kampioen Divisie)
De Eerste Divisie, ook bekend als de Keuken Kampioen Divisie, bestaat uit twintig teams, waaronder vier beloftenteams. De kampioen en de nummer twee promoveren rechtstreeks naar de Eredivisie.
Tweede Divisie
Sinds het seizoen 2016/’17 is er een nieuwe Tweede Divisie, die de overgang tussen het betaald voetbal en amateurvoetbal moet vereenvoudigen. De Tweede Divisie bestaat uit achttien teams, waarvan twee beloftenteams. Clubs kunnen voorafgaand aan het seizoen een voorkeur uitspreken voor het spelen van hun thuiswedstrijden op zaterdag of zondag. Zaterdagclubs spelen tegen andere zaterdagclubs op zaterdag, en zondagclubs spelen tegen andere zondagclubs op zondag. Zaterdagclubs spelen tegen zondagclubs op zaterdag om 18.00 uur, tenzij anders overeengekomen en goedgekeurd door de KNVB.
Derde Divisie
De Derde Divisie vormt een belangrijke opstap naar de Tweede Divisie. In het seizoen 2019/’20 bestonden de competities uit 17 teams, waaronder één beloftenteam. Er zijn competities op zaterdag en zondag, waardoor clubs een voorkeur voor een speeldag kunnen aangeven. De nummers vijftien en zestien van de Tweede Divisie degraderen rechtstreeks naar de Derde Divisie zaterdag of zondag. De kampioenen in de Derde Divisie promoveren rechtstreeks naar de Tweede Divisie.
Hoofdklasse
Sinds het seizoen 2016/’17 zijn er in de Hoofdklasse twee poules van zestien teams op zaterdag en op zondag. In het seizoen 2018/’19 speelde er in de Hoofdklasse in beide poules één beloftenteam. Na het seizoen 2018/’19 zijn er geen beloftenteams meer in de Hoofdklasse, en zal er onder de Derde Divisie een beloftencompetitie worden gespeeld. De nummers vijftien en zestien van beide Derde Divisies degraderen rechtstreeks naar de Hoofdklasse. De kampioenen van de Hoofdklassen A en B promoveren rechtstreeks naar de Derde Divisie (zaterdag/zondag). De nummers dertien en veertien van de reguliere competitie in beide Derde Divisies en de zes periodekampioenen van de Hoofdklasse A en B spelen om één plaats in de Derde Divisies.
De Rol van Beloftenteams
Beloftenteams spelen een belangrijke rol in de ontwikkeling van jonge talenten. Sinds het seizoen 2013/’14 zijn beloftenteams actief in de voetbalpiramide. Voorafgaand aan het seizoen 2016/’17 hadden betaaldvoetbalclubs de keuze om zich in te schrijven voor de voetbalpiramide of onderdeel uit te blijven maken van de beloftencompetities. Vanaf het seizoen 2019/’20 is er een promotie-/degradatieregeling voor beloftenteams tussen de Derde Divisie en beloftencompetitie.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
Voorwaarden voor Beloftenteams
Er zijn specifieke voorwaarden verbonden aan de deelname van beloftenteams in zowel de Eerste Divisie als de amateurcompetities.
Eerste Divisie
- Beloftenteams bestaan uit spelers die in het betreffende seizoen 23 jaar of jonger zijn.
- Voor doelmannen geldt een uitzondering: zij mogen 25 jaar of jonger zijn. Wanneer twee beloftenteams tegen elkaar spelen, is er geen leeftijdsgrens voor doelmannen.
- Spelers mogen niet meedoen aan een wedstrijd van een beloftenelftal als ze in hetzelfde speelweekend in de basis zijn gestart bij het eerste elftal, of minimaal 45 minuten hebben meegedaan in een wedstrijd van het eerste.
- Er wordt geen dispensatie verleend.
Amateurcompetitie
- Beloftenteams bestaan uit spelers die in het betreffende seizoen 23 jaar of jonger zijn.
- Er wordt geen dispensatie verleend.
- Spelers die in het seizoen 18, 19 of 20 jaar zijn, mogen uitkomen in het eerste elftal. Na achttien keer te zijn uitgekomen in bindende wedstrijden van het eerste elftal, mogen ze niet meer uitkomen in het beloftenteam.
- Spelers die in het seizoen 21, 22 of 23 jaar zijn, mogen zeven keer bij bindende wedstrijden van het eerste elftal in de basiself staan en/of 45 minuten meespelen. Daarna mogen ze niet meer uitkomen in het beloftenteam.
- Voor doelmannen geldt een uitzondering: als zij in het seizoen 21 of 22 jaar zijn, mogen ze achttien keer uitkomen in bindende wedstrijden van het eerste elftal. Daarna mogen ze niet meer uitkomen in het beloftenteam.
De KNVB is van mening dat deze regels het prestatieve karakter van de competitie en de individuele talentontwikkeling ten goede komen.
Talentontwikkeling en Weerstand
De belangrijkste reden om beloftenteams in de voetbalpiramide te laten spelen, is het creëren van weerstand, wat essentieel is voor de ontwikkeling van talentvolle spelers. Dit is op termijn gunstig voor de competitie en het gehele Nederlandse voetbal. Beloftenteams voegen ook waarde toe door de weerstand voor de overige teams in de voetbalpiramide te verhogen. Zij spelen tegen de meest talentvolle spelers in Nederland, en in de Eerste Divisie zijn de stadions gemiddeld voller wanneer een beloftenteam op bezoek komt.
De toelating van beloftenteams in de voetbalpiramide was een gezamenlijke beslissing van clubs en de KNVB. Het Technisch Platform betaald voetbal, waarin clubs, CED, ECV en CBV vertegenwoordigd zijn, sprak zich in grote meerderheid uit vóór deze opzet. Voorbeelden uit Duitsland, Spanje en Portugal tonen aan dat deze opzet zijn meerwaarde bewijst.
Invloed op Bezoekersaantallen en Kijkcijfers
Cijfers tonen aan dat de deelname van Jong Ajax en Jong PSV aan de Eerste Divisie een positieve invloed heeft op de bezoekersaantallen en kijkcijfers. Zo heeft de thuisspelende club tot 27 procent meer bezoekers wanneer Jong Ajax op bezoek komt. Er wordt gewerkt aan het verhogen van de bezoekersaantallen bij thuiswedstrijden van beloften door middel van clubacties en speciale tarieven. Wedstrijden met Jong Ajax en Jong PSV worden respectievelijk 57 procent en 8 procent meer bekeken dan de gemiddelde wedstrijd in de Eerste Divisie.
Lees ook: Scheidsrechter niet aanwezig? Dit zijn de stappen
Sportieve Invloed
Uit onderzoek naar de afgelopen seizoenen blijkt dat de invloed van beloftenteams op de eindranglijst en de play-offs minimaal is. In 60 procent van de gevallen wordt er geen enkele speler uit het eerste elftal ingezet, en in 17,5 procent van de gevallen slechts één speler. Het heeft pas een positief effect voor beloftenteams als er drie of meer spelers uit het eerste elftal meespelen. Mede hierdoor heeft de KNVB de regels aangepast.
Licentievoorwaarden
Om de Nederlandse voetbalpiramide te optimaliseren, zijn er licentievoorwaarden ingevoerd voor de vier hoogste competities: Eredivisie, Eerste Divisie, Tweede Divisie en de Derde Divisies.