Het WK in Qatar in 2022 is een onderwerp dat veel discussie en controverse oproept. De KNVB (Koninklijke Nederlandse Voetbalbond) bevindt zich in een complex dilemma, balancerend tussen sportieve ambities, de belangen van supporters en de noodzaak om aandacht te vragen voor mensenrechtenkwesties in Qatar. Dit artikel geeft een overzicht van het standpunt van de KNVB met betrekking tot het WK in Qatar, de achtergronden van dit standpunt en de acties die de KNVB onderneemt.
Achtergrond van de Kwestie
De toewijzing van het WK aan Qatar in 2010 was omstreden vanwege beschuldigingen van corruptie en de zorgwekkende situatie van arbeidsmigranten in het land. Er waren zorgen over de arbeidsomstandigheden waaronder de stadions en andere infrastructuur voor het WK werden gebouwd. Rapporten van mensenrechtenorganisaties brachten misstanden aan het licht, zoals lange werkdagen, slechte huisvesting en het inhouden van paspoorten.
Het Standpunt van de KNVB
De KNVB was destijds geen voorstander van een WK in Qatar. Het proces dat tot de toewijzing leidde, werd als oneerlijk en ondoorzichtig beschouwd. Desondanks erkent de KNVB dat het WK in 2022 in Qatar een gegeven is. De bond wil niet wegkijken van de maatschappelijke problemen in het gastland en streeft naar een sociaal verantwoorde deelname aan het toernooi, mits Nederland zich kwalificeert.
De KNVB ziet het WK als een kans om aandacht te vragen voor de mensenrechtensituatie in Qatar en om verbeteringen te stimuleren. Door deel te nemen aan het toernooi kan de KNVB druk uitoefenen op de Qatarese regering en andere betrokken partijen. Een boycot zou daarentegen geen positieve bijdrage leveren aan de situatie van de arbeidsmigranten en zou de beoogde hervormingen niet verder helpen.
Acties van de KNVB
De KNVB onderneemt verschillende acties om haar standpunt ten aanzien van het WK in Qatar te onderstrepen:
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
- Dialoog met stakeholders: De KNVB staat in nauw contact met FIFA, de Nederlandse ambassade in Qatar, mensenrechtenorganisaties, de International Labour Organisation en het Ministerie van Buitenlandse Zaken.
- Aandacht voor mensenrechten: De KNVB was één van de initiatiefnemers om FIFA te bewegen tot meer aandacht voor de mensenrechten in landen die een WK willen houden. Er is op dit gebied duidelijk progressie geboekt: bidprocedures voor komende WK’s kennen nu een zogenoemde mensenrechtenparagraaf.
- Steun aan arbeidsmigranten: De KNVB zet zich in voor de verbetering van de arbeidsomstandigheden en mensenrechten in Qatar, ook na het WK. Dat doet de bond samen met andere voetbalbonden, UEFA en met het FNV. De KNVB is de eerste voetbalbond die hiervoor samen optrekt met een vakbond.
- "Football Supports Change": De KNVB voert campagne onder de naam "Football Supports Change" om aandacht te vragen voor de situatie in Qatar en om verandering te stimuleren. Bij de start van de WK-kwalificatiereeks stond de slogan op de shirts van het Nederlands elftal.
- Gesprekken met spelers: De KNVB heeft de spelersgroep van het Nederlands elftal bijgepraat over de situatie in Qatar en hen aangemoedigd om zich uit te spreken over het onderwerp.
- OneLove-aanvoerdersband: De aanvoerders van acht landen die meedoen aan het WK, waaronder Nederland, spelen met de OneLove-aanvoerdersband. Deze campagne staat voor verbinding en is een statement tegen elke vorm van discriminatie.
Kritiek en Verantwoording
De KNVB heeft te maken met kritiek op haar standpunt ten aanzien van het WK in Qatar. Sommigen vinden dat de bond te weinig doet om de mensenrechtensituatie in het land aan te kaarten en dat deelname aan het toernooi een vorm van goedkeuring is van het Qatarese regime.
De KNVB verdedigt haar standpunt door te benadrukken dat een boycot geen oplossing is en dat de bond via diplomatie en samenwerking met andere organisaties meer kan bereiken. De KNVB erkent dat er nog veel werk te doen is, maar is ervan overtuigd dat de situatie in Qatar dankzij de aandacht voor het WK is verbeterd en dat verdere verbeteringen mogelijk zijn.
Sponsoren en het WK
De sponsoren van de KNVB worstelden met de vraag hoe ze het Nederlandse elftal konden steunen zonder geassocieerd te worden met het omstreden gastland. Een aantal vaste KNVB-sponsoren, waaronder Albert Heijn, ING en KPN, besloten gezamenlijk om geen vip-kaarten voor het WK af te nemen en niet naar Qatar af te reizen. Ze kozen ervoor om in Nederland evenementen te organiseren rondom wedstrijden van Oranje, zoals het Huis van Oranje in de Johan Cruijff Arena.
Sommige sponsoren werden echter bekritiseerd omdat ze via hun commissarissen nog steeds verbonden waren aan bedrijven met commerciële belangen rond het toernooi. Dit leidde tot vragen over de geloofwaardigheid van hun statement.
De Rol van de FIFA
De KNVB heeft kritiek geuit op de rol van de FIFA in de aanloop naar het WK in Qatar. De bond vindt dat de FIFA te weinig verantwoordelijkheid heeft genomen voor de mensenrechtensituatie in het land en dat de Wereldvoetbalbond te langzaam is geweest met het nemen van maatregelen om de situatie van arbeidsmigranten te verbeteren.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
De KNVB heeft de FIFA opgeroepen om een bijdrage te leveren aan een compensatiefonds voor de nabestaanden van de overleden migrantenarbeiders. De KNVB is van mening dat de FIFA een morele verplichting heeft om de slachtoffers van de misstanden in Qatar te compenseren.