Handbal is in Nederland een populaire sport, mede dankzij de successen van de Nederlandse vrouwen op internationaal niveau. Het is een fysiek veeleisende teamsport die wordt gespeeld met zes veldspelers en een keeper. Het doel is simpel: meer doelpunten scoren dan de tegenstander. Om succesvol te handballen, is het essentieel om de spelregels te begrijpen. Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van de handbalregels, inclusief recente wijzigingen en specifieke regels voor de jeugd.
Wat is Handbal?
Handbal is een dynamische en snelle sport die zowel fysieke kracht als tactisch inzicht vereist. Twee teams strijden om de bal in het doel van de tegenstander te werpen. Het spel combineert elementen van basketbal, voetbal en hockey, wat resulteert in een unieke en boeiende sport.
Algemene Spelregels
Om een goed begrip van handbal te krijgen, zijn hier de basisregels:
Team Samenstelling
Een team bestaat uit maximaal 14 spelers. Tijdens de wedstrijd staan er zeven spelers op het veld: zes veldspelers en een doelverdediger. De overige zeven spelers zijn wisselspelers.
Wissels
Wissels tussen veld- en wisselspelers zijn continu mogelijk via de wissellijn. Deze lijn bevindt zich aan de zijkant van het speelveld, 4,5 meter links en rechts van de middellijn. Een speler die de wissellijn onreglementair overschrijdt, begaat een wisselfout, wat resulteert in een vrije worp voor de tegenpartij en een tijdelijke verwijdering van de overtredende speler.
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
Speeltijd
Een handbalwedstrijd bestaat doorgaans uit twee helften van 30 minuten. Voor de jeugd kunnen kortere speeltijden gelden. Bij wedstrijden waar een winnaar vereist is en de stand na de reguliere speeltijd gelijk is, volgen er twee verlengingen van elk 5 minuten. Als er dan nog geen winnaar is, worden er 7-meterworpen genomen. Uitgesloten of gediskwalificeerde spelers mogen hieraan niet deelnemen. Elk team wijst vijf spelers aan die om de beurt een 7-meterworp uitvoeren.
Speelveld
Het speelveld is 40 meter lang en 20 meter breed. Het veld is gemarkeerd met verschillende lijnen:
- Zijlijnen en achterlijnen: Begrenzen het speelveld.
- Middenlijn: Verdeelt het veld in twee gelijke helften.
- Doelgebied: Een halve cirkel met een straal van 6 meter voor elk doel. Alleen de doelverdediger mag dit gebied betreden.
- Vrijeworplijn: Een gestippelde lijn op 9 meter afstand van het doel.
- 7-meterlijn: Een lijn op 7 meter afstand van het doel, vanwaar strafworpen worden genomen.
- Wissellijn: Een lijn aan de zijkant van het veld, 4,5 meter aan weerszijden van de middenlijn, voor het wisselen van spelers.
De Handbal
De handbal is gemaakt van leer of kunststof. De grootte varieert afhankelijk van het geslacht en de leeftijd van de spelers. Een herenhandbal is iets kleiner dan een voetbal, maar weegt ongeveer hetzelfde, waardoor spelers hem makkelijker kunnen vasthouden en harder kunnen gooien. Vaak wordt hars gebruikt om de grip te verbeteren.
Balbezit
Een speler mag de bal maximaal drie seconden vasthouden en slechts drie stappen zetten met de bal in de hand.
Toegestane Acties
De bal mag met de handen, armen, hoofd, romp, bovenbeen of knie worden geworpen, gevangen, gestopt en geslagen. Het gebruik van onderbenen en voeten is niet toegestaan.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
Fouls en Sancties
Het vasthouden, omklemmen, duwen of hinderen van een speler wordt beschouwd als een overtreding en bestraft met een vrije worp. Een gele kaart dient als waarschuwing. Een tweede overtreding resulteert in een 2-minuten uitsluiting, waarbij het team tijdelijk met een speler minder speelt. Een derde 2-minuten uitsluiting leidt tot een diskwalificatie met een rode kaart, waarbij de speler niet meer mag deelnemen aan de wedstrijd.
Beginworp
De beginworp wordt uitgevoerd vanaf het midden van het speelveld na het beginsignaal van de scheidsrechter. Tegenstanders moeten minstens 3 meter afstand houden.
Vrije Worp
Een vrije worp wordt toegekend na overtredingen, bijvoorbeeld wanneer een speler van de aanvallende partij in het doelgebied komt. De worp wordt genomen op de plek waar de overtreding plaatsvond. Als de overtreding binnen 9 meter van het doel plaatsvindt, wordt de vrije worp uitgevoerd vanaf de vrijeworplijn.
Inworp
Als de bal buiten het speelveld gaat, wordt een inworp toegekend.
Uitworp
De uitworp wordt uitgevoerd door de doelverdediger wanneer de bal over de doellijn gaat en voor het laatst is aangeraakt door een speler van de aanvallende partij, de doelverdediger zelf, of wanneer de bal in het doelgebied blijft liggen.
Lees ook: Scheidsrechter niet aanwezig? Dit zijn de stappen
7-Meter Worp
Een 7-meter worp wordt toegekend als een duidelijke scoringskans wordt verhinderd door een overtreding of het betreden van het doelgebied. De speler neemt de worp vanaf de 7-meterlijn en moet proberen te scoren zonder de lijn te raken of overschrijden.
Recente Spelregelwijzigingen (2022)
De Internationale Handbal Federatie (IHF) heeft per 1 juli 2022 enkele spelregelwijzigingen doorgevoerd. Deze wijzigingen zijn ook in het Nederlandse Spelregelboekje verwerkt:
Beginworp Gebied
Er is een beginworp gebied met een doorsnede van 4 meter ingevoerd. Echter, de Nederlandse Handbal Verbond (NHV) heeft besloten deze regel in eerste instantie alleen in de BENE-League en de HandbalNL League toe te passen.
Passief Spel
Het maximum aantal passes nadat de scheidsrechters een waarschuwing voor passief spel hebben gegeven, is teruggebracht van zes naar vier.
Bescherming van de Keeper
Vanaf het seizoen 2022-2023 volgt er een 2-minuten tijdstraf wanneer het hoofd van de keeper wordt geraakt bij een vrije schotkans.
Specifieke Jeugdregels
De regels voor jeugdhandbal zijn aangepast om de ontwikkeling van jonge spelers te bevorderen. Hieronder volgt een overzicht van de regels per leeftijdscategorie:
E-Jeugd (9-10 jaar)
- Spelen op een groot veld met een doelverkleiner en een harde bal (maat 0).
- Focus op vrijlopen en balverovering in een 1-op-1 situatie op de eigen helft.
D-Jeugd (11-12 jaar)
- Spelen op een groot veld met een groot doel en een harde bal (maat 1).
- Het is toegestaan om over het hele veld 1-op-1 de bal te veroveren.
- Verdedigen met alle spelers op de cirkel is niet toegestaan.
Na afloop van de wedstrijd (ook in de zaal) zijn er shoot-outs: elk kind mag vanaf de middellijn richting cirkel tippen en op doel gooien. Per wedstrijd wordt de score bijgehouden. Uitslagen worden alleen gebruikt om de sterkte van de teams te bepalen. Coaches mogen eventueel ook in het speelveld lopen om het spel te begeleiden. Uiteraard wel volgens de regels van Fairplay. Geef de kinderen hierbij de kans om het spel zelf te ontdekken.
A-Jeugd
Wanneer spelers de leeftijd bereiken waarin zij overgaan naar de A-jeugdcategorie, zijn ze verplicht het Spelregelbewijs te hebben behaald voor de start van de competitie op 1 september.
Algemene Jeugdregels
- Verdedigen mag niet meer met zijn allen op de cirkel.
- Op de eigen speelhelft wordt er offensief verdedigd. Als een team niet offensief verdedigt en met alle kinderen aan de cirkel staat, volgt na een time-out een waarschuwing aan de coach. Die krijgt de kans de verdediging om te zetten.
Rolstoelhandbal
Rolstoelhandbal is een aangepaste versie van handbal voor mensen met een lichamelijke beperking. Hier zijn enkele specifieke regels:
- Teams spelen 6 tegen 6, inclusief de keeper. (Het Nationaal rolstoel team speelt officieel 4 tegen 4).
- De bal mag niet met de rolstoel verdedigd worden.
- Inrijden op een andere speler is niet toegestaan.
- 3x pushen binnen 3 seconden, dan binnen 3 sec vervolgen met dribbelen.
- Dribbelen mag tot schouderhoogte, dus je mag de bal niet voor je uit opgooien om snelheid te maken.
- Als je de bal vastpakt, moet je binnen 3 seconden overspelen of op doel gooien.
- Deze acties mogen ook uitgevoerd worden door eerst te dribbelen en dan 3x pushen binnen 3 sec.
- Na laatste wielcontact start de 3-secondenregel om over te spelen of op doel te gooien.
Het Handbalveld: Afmetingen en Zones
Een handbalveld is rechthoekig en meet 40 meter in de lengte en 20 meter in de breedte. Het veld is verdeeld in twee speelhelften, elk met een doel aan de uiteinden.
Doelgebieden (doelcirkel)
- Voor elk doel bevindt zich een halve cirkel, met een straal van 6 meter, die het doelgebied of de doelcirkel markeert. Alleen de doelverdediger mag zich binnen deze cirkel begeven. Veldspelers mogen over de cirkel springen, maar moeten de bal loslaten voordat ze de grond in de cirkel raken.
Vrijworplijn (9-meter lijn)
Op 9 meter afstand van het doel, net buiten het doelgebied, bevindt zich een gestippelde lijn die bekend staat als de vrijworplijn. Deze lijn wordt gebruikt bij het nemen van een vrijworp na bepaalde overtredingen.
7-meter lijn
Deze lijn bevindt zich op 7 meter van het doel en is de plaats waar strafworpen (ook wel penaltyâs) worden genomen. Dit gebeurt wanneer een aanvaller in een duidelijke scoringspositie onrechtmatig wordt tegengehouden.
Middellijn
De middellijn verdeelt het veld in twee gelijke helften. Het spel begint bij de middellijn, en na elk doelpunt wordt het spel vanaf hier hervat.
Zijlijnen en doellijnen
De zijlijnen markeren de randen van het speelveld. De doellijnen bevinden zich achter de doelen en markeren de breedte van het veld. Wanneer de bal over de zijlijn gaat, krijgt de tegenpartij een inworp.
Doelen
De doelen zijn 3 meter breed en 2 meter hoog en staan centraal op de doellijnen. Ze zijn voorzien van netten om de bal op te vangen na een doelpunt.
Overzicht
Het handbalveld is ontworpen om snel en intensief spel mogelijk te maken, met duidelijke zones voor verdediging en aanval.
Handbal Wereldwijd
Handbal is niet overal ter wereld even populair. Het is voornamelijk een zaalsport, wat de beschikbaarheid van sporthallen vereist. Handbal is een teamsport waarbij twee ploegen van elk zeven spelers (zes veldspelers en een doelman) proberen om de bal in het doel van de tegenstander te werpen. Het spel wordt gespeeld op een rechthoekig veld, met doelen aan beide uiteinden. Het doel van het spel is om meer doelpunten te scoren dan de tegenstander.