Het Nederlandse amateurvoetbal kent een complexe structuur met verschillende niveaus en bijbehorende regels. Dit artikel biedt een overzicht van de belangrijkste regels en structuren, met speciale aandacht voor de KNVB 1e Klasse.
De Voetbalpiramide in Nederland
Sinds het seizoen 2016/’17 heeft het Nederlandse topvoetbal de huidige vorm, een zogenaamde voetbalpiramide. Deze piramide is opgebouwd uit verschillende divisies, van de Eredivisie tot aan de amateurklassen. Het doel van deze structuur is om een duidelijke en overzichtelijke indeling te creëren, met mogelijkheden voor promotie en degradatie tussen de verschillende niveaus.
Overzicht van de Divisies
Eredivisie: Het hoogste niveau met 18 teams (geen beloftenteams) die strijden om de landstitel en Europees voetbal. De nummers één en twee plaatsen zich voor de voorrondes van de Champions League, de nummer drie voor de voorrondes van de Europa League. De vier hoogst geëindigde teams die zich niet rechtstreeks voor Europees voetbal hebben geplaatst spelen play-offs om het laatste ticket voor de voorrondes van de Europa League. Met ingang van het seizoen 2019/'20 zijn er twee teams die rechtstreeks degraderen naar de Eerste Divisie. De nummer zestien speelt met de vier periodekampioenen uit de Eerste Divisie én de twee hoogstgeëindigde teams die niet rechtstreeks gepromoveerd zijn om de laatste plek in de Eredivisie.
Eerste Divisie (Keuken Kampioen Divisie): Bestaat uit 20 teams, waaronder vier beloftenteams. De kampioen en de nummer twee promoveren rechtstreeks naar de Eredivisie.
Tweede Divisie: Een relatief nieuwe divisie sinds 2016/’17, met 18 teams waarvan twee beloftenteams. Deze divisie is bedoeld om de overgang tussen betaald voetbal en amateurvoetbal te vereenvoudigen. Clubs kunnen voorafgaand aan het seizoen een voorkeur uitspreken voor het spelen van hun thuiswedstrijden op zaterdag of zondag. Zaterdagclubs zullen tegen andere zaterdagclubs uitkomen op zaterdag en zondagclubs zullen tegen andere zondagclubs uitkomen op zondag. Zaterdagclubs spelen tegen zondagclubs op zaterdag om 18.00 uur. Clubs onderling kunnen een ander aanvangstijdstip overeenkomen, alsmede dat overeen kan worden gekomen dat zondagclubs op zaterdag tegen elkaar spelen, mits een en ander tijdig is gecommuniceerd en van te voren is goedgekeurd.
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
Derde Divisie: Bestaat uit een zaterdag- en zondagcompetitie met elk 18 teams, waarvan 1 beloftenteam. De Derde Divisie vormt een belangrijke opstap naar de Tweede Divisie. De competities blijven op zondag en zaterdag bestaan, waardoor clubs hun voorkeur voor een speeldag kunnen aangeven. De eerste elftallen die zijn geëindigd als de nummers vijftien en zestien van de zestien eerste elftallen in de Tweede divisie degraderen rechtstreeks naar de Derde divisie zaterdag of zondag. De kampioenen in de Derde divisie promoveren rechtstreeks naar de Tweede Divisie.
Hoofdklasse: Onder de Derde Divisie bevindt zich de Hoofdklasse, met twee poules van zestien teams op zaterdag en op zondag. In het seizoen 2018/'19 spelen er in de Hoofdklasse twee zondag in beide poules één beloftenteam. Na het seizoen 2018/'19 zijn er geen beloftenteams meer in de Hoofdklasse en zal er onder de Derde divisie een beloftencompetitie worden gespeeld. De eerste elftallen die zijn geëindigd als nummer vijftien en zestien van de zestien eerste elftallen in beide Derde divisies degraderen rechtstreeks naar de Hoofdklasse. De kampioenen van de Hoofdklassen A en B promoveren rechtstreeks naar de Derde divisie (zaterdag/zondag). De nummers dertien en veertien van de eerste elftallen na afloop van de reguliere competitie in beide Derde divisie (zaterdag/zondag) en de zes (vervangend) periodekampioenen van de Hoofdklasse A en B (zaterdag/zondag) spelen om één plaats in Derde divisies (zaterdag/zondag).
Beloftencompetities
Betaaldvoetbalclubs hadden voorafgaand aan het seizoen 2016/'17 de keuze om zich in te schrijven voor de voetbalpiramide of onderdeel uit te blijven maken van de beloftencompetities. Vanaf het seizoen 2019/'20 is er een promotie-/degradatieregeling voor beloftenteams tussen de Derde divisie en beloftencompetitie.
Regels en Bepalingen in de 1e Klasse
Omdat de KNVB 1e Klasse zich onder de Hoofdklasse bevindt, is het relevant om enkele algemene regels en bepalingen te bespreken die van invloed zijn op competities binnen de KNVB.
Speeldagen en Tijden
Net als in de hogere amateurdivisies, kunnen clubs in de 1e Klasse vaak een voorkeur aangeven voor een speeldag (zaterdag of zondag). De KNVB probeert hier zoveel mogelijk rekening mee te houden bij het samenstellen van het speelschema.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
Promotie en Degradatie
De exacte regels voor promotie en degradatie vanuit de 1e Klasse zijn afhankelijk van de specifieke indeling van de competities dat seizoen. Echter, over het algemeen geldt dat de kampioen van een 1e Klasse poule promoveert naar de Hoofdklasse. Teams die onderaan eindigen, degraderen naar een lagere klasse.
Periodekampioenschappen en Nacompetitie
In veel competities binnen het amateurvoetbal, waaronder mogelijk de 1e Klasse, worden periodekampioenschappen uitgereikt. De standen in iedere periode wordt opgemaakt obv het aantal behaalden punten. Eindigen teams gelijk, dan is het doelsaldo doorslaggevend, gevolgd door het aantal doelpunten vóór. Competities met oneven aantal teamsAls winnaar periode 1 ook periode 2 wint, dan gaat de 2e periode titel naar de nummer 2 (= aangemerkte periodekampioen) van de 2e periodeHet team dat in de eindstand van de gehele competitie het hoogste is geëindigd en niet al (aangemerkte) periode winnaar is, wint de 3e periode In bovenstaande gevallen geldt dat het aantal behaalde punten leidend is, volgend door het doelsaldo en het aantal doelpunten vóór. De periodekampioenen, samen met eventuele hooggeplaatste teams die geen periodekampioen zijn, spelen aan het einde van het seizoen nacompetitie om extra promotieplaatsen.
Uitsluiting van Nacompetitie
Verenigingen die zich plaatsen voor de nacompetitie in enige klasse/divisie, kunnen niet aan de nacompetitie deelnemen als in alle poules van de naastgelegen hogere klasse/divisie al teams van deze vereniging uitkomen. Een uitzondering hierop is van toepassing als al bij de start van de nacompetitie in deze bewuste klasse/divisie vaststaat dat het team van dezelfde vereniging in die hogere klasse/divisie is gedegradeerd, gepromoveerd of als ‘herkanser’ dan wel periodekampioen wordt aangemerkt. Is een eventuele promotie of rechtstreekse degradatie nog afhankelijk van een beslissingswedstrijd c.q. Eerst moeten de (aangemerkte) periode kampioenen worden bepaald, voordat bepaald wordt welke team de periodetitel van de kampioenen of promovendus overneemt. In bovenstaande 2 gevallen geldt dat het aantal behaalde punten leidend is, volgend door het doelsaldo en het aantal doelpunten vóór.
Licentievoorwaarden
Onderdeel van het optimaliseren van de Nederlandse voetbalpiramide is het invoeren van licentievoorwaarden voor de vier hoogste Tweede competities: Eredivisie, Eerste divisie, Tweede divisie en de Derde divisies.
Jeugdvoetbal
Binnen het amateurvoetbal is er ook een belangrijke rol weggelegd voor de jeugd. In de Jeugd Onder 13- tot en met Onder 19-competities spelen zowel jongens als meiden. De speelvorm is 11 tegen 11. De leeftijdscategorieën die worden aangeboden per district zijn afhankelijk van het aanbod in teams. In de JO13- t/m JO19- competities categorie B en Hoofdklasse spelen we in drie fases. De divisies spelen in een na- en voorjaarsreeks.
Lees ook: Scheidsrechter niet aanwezig? Dit zijn de stappen
11x11 Voetbal
Het grootste competitieaanbod vind je bij de reguliere voetbalvorm 11x11. Deze vorm speel je vanaf de junioren en is bij elke vereniging bij jou in de buurt mogelijk. Lees hier alles over de spelregels en afspraken bij 11 tegen 11 voetbal voor junioren. In 2023/'24 is er in de O13 een pilot met vernieuwde spelregels. In de districten West I en Noord wordt er ook in de JO14 getest met de vernieuwde spelregels.
Meidenvoetbal (MO13 t/m MO20)
Vanaf de junioren-leeftijd zijn er ook specifieke competities waar meiden met en tegen elkaar voetballen.
Club vinden
Via de clubfinder van de KNVB vind je de contactgegevens én het voetbalaanbod van alle verenigingen.
tags: #knvb #amateurvoetbal #1e #klasse #regels