Voetbal is de populairste sport in Nederland, met veel amateurvoetballers die lid zijn van de KNVB, van jong tot oud, mannen en vrouwen, en mensen met een beperking. De KNVB organiseert diverse competities en bekertoernooien in samenwerking met de verenigingen. Voetbal.nl is het portaal van de KNVB waar je terecht kunt voor alle competitie-indelingen, rangen, standen en wedstrijdprogramma's van het amateurvoetbal.
Dit artikel geeft een overzicht van de regels en richtlijnen die specifiek gelden voor de Onder 16 (O16) competitie binnen de KNVB, met inbegrip van de ontwikkeling van spelers in deze leeftijdsgroep, de vernieuwde spelregels, en de wedstrijdvormen.
De O16/O17 Speler: Ontwikkeling en Kenmerken
De O16/O17-spelers bevinden zich in een stormachtige fase van hun ontwikkeling, zowel fysiek als geestelijk. Hoewel hun fysieke belastbaarheid toeneemt, blijven ze kwetsbaar voor overbelasting. Het is essentieel om hier rekening mee te houden bij de training en begeleiding.
Teamspeler worden: Aan het begin van deze leeftijdsfase zijn spelers vaak gericht op hun eigen prestaties. Met de juiste begeleiding kunnen ze uitgroeien tot teamspelers. Trainers/coaches kunnen hen helpen hun individuele mogelijkheden effectiever in te zetten voor het team. Spelers in deze leeftijdscategorie hebben over het algemeen een goed begrip van teamtaken, taken per linie en de vereisten van elke positie. Het is belangrijk dat spelers hun handelingen op elkaar afstemmen om de kans op succes te maximaliseren. Coaches kunnen specifieke situaties benoemen en bespreken, zolang de spelers zich veilig voelen in de groep.
Leren winnen: O17-spelers leren winnen door vanuit hun posities en taken gezamenlijk een doel na te streven. De begeleiding hierbij omvat het leren hoe ze als team spelsituaties kunnen interpreteren en er adequaat op kunnen reageren. Spelers kunnen in deze fase leren inspelen op verschillende scenario's, bijvoorbeeld wat te doen als ze in de laatste tien minuten van de wedstrijd met 0-1 achterstaan.
Lees ook: Gedetailleerde Uitleg KNVB Indeling
Sociale aspecten: O16/O17-spelers vergelijken zichzelf constant met hun omgeving. Het is belangrijk om een veilige omgeving te creëren waarin spelers zich comfortabel voelen. Dit geldt zowel voor de onopvallende speler als voor de speler met een grote mond, wiens gedrag een uiting van onzekerheid kan zijn. Coaches kunnen spelers helpen nieuwe waarden te geven aan situaties op het veld, rond het team of op de club, zoals samen presteren, rekening houden met elkaar, elkaar respecteren en vrijwilligerswerk doen.
Verschillen tussen jongens en meiden: Meiden en jongens in deze leeftijd zijn volop in de puberteit, wat kan leiden tot lusteloosheid, onredelijkheid en humeurigheid. Gemiddeld genomen worden de verschillen tussen jongens en meiden groter. Meiden kunnen veilige, comfortabele keuzes maken die hun ontwikkeling beperken, terwijl jongens soms grote risico's nemen die ze niet overzien. Het is belangrijk dat de trainer een fysiek en sociaal veilige omgeving creëert, waarin jongens worden geholpen bij het verkrijgen van inzichten in de gevolgen van hun handelen. Winnen is voor jongens belangrijker dan ooit, en ze hebben een zeer grote bewijsdrang, wat kan leiden tot het opzoeken van grenzen. Meiden kunnen winst en verlies beter relativeren en zijn meer gericht op afstemming en overleg in het spel. Meiden worden in deze leeftijd vooral kritischer op zichzelf, terwijl jongens eerder kritischer zijn op anderen. Fysiek zijn de meeste meiden aan het einde van hun lengtegroei, terwijl jongens nog doorgroeien. Gemengd voetballen kan nog prima op deze leeftijden, maar is niet voor alle kinderen een logische keuze.
Vernieuwde Spelregels in de Jeugdcompetities
In het seizoen 2025/'26 worden vernieuwde spelregels toegepast bij de O13 en O14 categorie B (jongens en meiden) en MO13 categorie A. Het gaat om vier vernieuwde spelregels: de zelfpass, indribbelen, tijdstraf en vliegend wisselen.
Indribbelen in plaats van intrap: Nieuw in 2025/'26 is dat een uitbal wordt genomen door in te dribbelen in plaats van in te trappen. Dit sluit aan bij de wedstrijdvorm 8- tegen-8 en wat jongere spelers al gewend zijn. De pilot gaat niet verder bij JO15 en MO15. Uit onderzoek en reacties van spelers, trainers en scheidsrechters blijkt dat deze groep minder positief is over de vernieuwde spelregels.
Resultaten van de vernieuwde spelregels: In seizoen 2024-2025 zijn vier vernieuwde spelregels getest bij JO13 t/m JO15 (categorie B) en MO13 en MO15 (categorie A en B). Er zijn twee keer tijdens het seizoen enquêtes gehouden, en clubs hebben extra feedback gegeven via een klankbordgroep.
Lees ook: Over de KNVB Onder 23
Pilot optimale wedstrijdvorm O13: Naast de uitbreiding van de pilot vernieuwde spelregels wordt ook onderzoek gedaan naar de optimale wedstrijdvorm bij de O13. Er zijn hiervoor in 2022 oefenwedstrijden gespeeld op de KNVB campus in verschillende vormen (8x8, 9x9, 11x11). Uit deze steekproef is gebleken dat spelers/speelsters meer bij het spel betrokken zijn als de wedstrijdvorm kleiner is. Vanaf seizoen 2025/’26 worden de landelijke bekercompetities in divisie 1 en 2 voor O13 gespeeld in de 9 tegen 9 vorm, met de doelen op de 16-meterlijn. Deze competities dienen als pilotfase in een officiële setting. Op basis van de resultaten ut deze pilot besluit de KNVB over een eventuele bredere invoering in het reguliere competitievoetbal vanaf seizoen 2026/’27.
Algemene Regels en Richtlijnen
Leeftijdsgroepen: Voor elk seizoen wordt bepaald in welke leeftijdsgroep de speler/speelster hoort op basis van het geboortejaar.
Speeldagen: Voetbalwedstrijden worden in principe gespeeld op zaterdag. Incidenteel kan op een doordeweekse avond worden gespeeld, onder andere bij inhaalwedstrijden of verplaatsingen in overleg met de tegenstander.
Seizoen: Het voetbalseizoen (competitie) loopt van september tot en met eind mei/begin juni. Dit is afhankelijk van de speeldagen-kalender, welke ieder seizoen door de KNVB wordt bepaald.
Balmaten: In de jeugd wordt gespeeld met verschillende balmaten.
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
Amateurvoetbal: Naast de profafdeling heeft de KNVB een afdeling amateurvoetbal.
Jeugdcategorieën binnen de KNVB
De KNVB maakt onderscheid tussen verschillende jeugdcategorieën, te weten:
- Pupillen (tot en met de onder 12-categorie)
- Junioren (Onder 13 tot en met Onder 19)
Pupillen: De jongens en meisjes tot en met de onder 12-categorie worden pupillen genoemd. Kinderen kunnen vanaf 4 of 5 jaar bij een vereniging starten met voetballen. De jongste spelers starten met de voetbalvorm 2 tegen 2 met aangepaste regels, waarna de pupillen via 4 tegen 4, 6 tegen 6 (onder 8, 9 en 10) en 8 tegen 8 (onder 11 en 12) doorgroeien naar 11 tegen 11 in de Onder 13-categorie.
Junioren: Vanaf de onder 13-pupillen stromen jonge voetballers door naar de junioren; naar achtereenvolgens de Onder 14-, Onder 15-, Onder 16-, Onder 17- en Onder 19-categorie. In deze categorieën zijn er zowel gemengde jeugdteams als meidenteams bij de verenigingen. Na de junioren zijn de spelers klaar om aan de seniorencompetities deel te nemen.
Vrouwenvoetbal binnen de KNVB
Het meiden- en vrouwenvoetbal heeft zich in Nederland in de laatste jaren stormachtig ontwikkeld. Meer dan 2.000 verenigingen hebben één of meer meiden- en/of vrouwenteams die in competitieverband spelen.
Wedstrijdvormen voor meiden: In de categorie A meiden spelen alle teams altijd 11 tegen 11. In de categorie B meiden wordt gewerkt met een flexibele wedstrijdvorm. Er komt geen 9 tegen 9-competitie. De teams die 9 tegen 9 voetballen, doen dit in een competitie waarin ook regulier 11 tegen 11 wordt gespeeld. Het kan dus zijn dat teams die structureel 11 tegen 11 voetballen zich soms moeten aanpassen. Bij de competitie-indeling wordt geprobeerd het aantal 9 tegen 9-teams per competitie te beperken zodat het aantal keer dat een team zich moet aanpassen, beperkt kan blijven.
Waarom 9 tegen 9 toestaan?: Door 9 tegen 9 aan te bieden, wordt ervoor gezorgd dat er meer teams zijn en dat een team bij een tekort aan speelsters geen baaldag hoeft op te nemen of een terugtrekking moet indienen.
Mogelijkheden en voorwaarden voor 9 tegen 9-wedstrijden: Het is mogelijk om met een 9 tegen 9-team in de categorie B meiden te starten, als een team structureel minder dan 12 speelsters heeft. Dit geldt voor inschrijvingen voor de tweede klasse of lager. Dit kan kenbaar gemaakt worden bij de inschrijving van het team. In de teamnaam zal dan zichtbaar worden dat het een 9 tegen 9-team betreft. Een team mag alleen als 9-tal uitkomen wanneer het minder dan 12 speelsters beschikbaar heeft. Bij de beschikbaarheid van 12 of meer speelsters is een team verplicht om 11 tegen 11 te spelen, ook als dit op het laatste moment op de wedstrijddag blijkt.
Uitwijken naar 9 tegen 9 (tweede klasse en lager): Wil een team een keer uitwijken naar 9 tegen 9 omdat er bijvoorbeeld speelsters geblesseerd of afwezig zijn, dan kan dit in de categorie B meiden vanaf de tweede klasse en lager met in achtneming van de voorwaarden. Wedstrijden kunnen niet worden afgezegd, maar wedstrijden kunnen bij onvoldoende speelsters voor 11 tegen 11 wel worden verplaatst of er kan worden uitgeweken naar 9 tegen 9. Als een team niet structureel 9 tegen 9 speelt maar wel wil uitwijken naar 9 tegen 9, dan gelden daar de volgende regels voor: Uitwijken mag alleen als een team minder dan 12 speelsters beschikbaar heeft. Bij de beschikbaarheid van 12 of meer speelsters is een team verplicht om 11 tegen 11 te spelen, ook als dit op het laatste moment op de wedstrijddag blijkt.
Uitwijken naar 11 tegen 11 door 9-tal: Wil een 9-tal-team een keer uitwijken naar 11 tegen 11 omdat er bijvoorbeeld extra speelsters beschikbaar zijn, dan kan dit in de categorie B meiden onder de onderstaande voorwaarden: Zijn er 12 of meer speelsters beschikbaar? Er kan ook gekozen worden voor een verplaatsing van de wedstrijd naar een doordeweekse dag of een vrij weekend.
Overige Voetbalvormen binnen de KNVB
Naast het reguliere veldvoetbal biedt de KNVB ook andere voetbalvormen aan, zoals:
- G-voetbal (voor spelers met een beperking)
- Futsal (zaalvoetbal)
G-voetbal: Bij steeds meer verenigingen is het de gewoonste zaak van de wereld dat spelers met een lichamelijke en/of verstandelijke beperking volwaardig lid zijn. In 1984 startten we met competitievoetbal voor G-voetballers ouder dan 16 jaar. Inmiddels doen hier ruim 400 teams van ruim 250 verenigingen aan mee. Sinds 2005 organiseren wij ook een speciale G-competitie voor kinderen met een beperking. Bij meer dan 250 verenigingen zijn ruim 5.000 jonge voetballers met een beperking actief.
Futsal: Veel veldvoetbalverenigingen hebben een zaalvoetbaltak, maar daarnaast zijn er natuurlijk ook specifieke zaalvoetbalverenigingen. Ongeveer 4.000 teams, verspreid over het hele land, spelen in de KNVB-competities. Dit zijn vrouwen- en mannen-, junioren- en pupillenteams.
Informatie voor de Omgeving van de Speler
Plezier in het voetbal is het allerbelangrijkste, zeker bij de pupillen. Het is belangrijk dat de omgeving zo goed mogelijk op de hoogte is van alle spelregels en informatie om zo het plezier en de ontwikkeling van de kinderen te realiseren. Als ouder speel je een grote rol in de sportbeleving van je kind: voor, tijdens en na de wedstrijd én thuis. Een positieve houding ten opzichte van alle kinderen, vrijwilligers, scheidsrechters en tegenstanders stimuleert het plezier en de ontwikkeling van kinderen. Het is daarvoor belangrijk op de hoogte te zijn van de spelregels en wedstrijdvormen waarin jouw kind actief is. Daarnaast kun je als ouder actief zijn als vrijwilliger zoals een coach, commissielid of bestuurder.
tags: #knvb #onder #16 #competitie #regels