Het amateurvoetbalseizoen is in volle gang en veel spelers hebben al een aanzienlijk aantal wedstrijden in hun team gespeeld. Dit brengt de vraag naar voren: wanneer is een speler 'vastgespeeld' en mag hij niet meer in een lager team uitkomen? De KNVB (Koninklijke Nederlandse Voetbalbond) hanteert specifieke regels om te voorkomen dat sterkere spelers oneerlijk voordeel opleveren in lagere elftallen. Deze regels zijn afgestemd op verschillende leeftijdscategorieën en competities.
Wat betekent 'vastspelen'?
Vastspelen betekent dat een speler niet langer speelgerechtigd is om uit te komen in wedstrijden van een lagere klasse of op een andere speeldag, omdat hij al wedstrijden heeft gespeeld in een team dat in een hogere klasse (A-categorie) of op een andere speeldag uitkomt.
De vastspeelregeling is in het leven geroepen om te voorkomen dat 'betere' spelers lagere teams helpen in hun strijd om bijvoorbeeld promotie of degradatie. Het doel is om meer gelijkwaardige wedstrijden te creëren, waarin iedereen zich optimaal kan ontwikkelen en plezier kan beleven aan het spel op zijn of haar niveau.
Hoeveel wedstrijden mag een speler in een hoger elftal spelen?
Het aantal wedstrijden dat een speler in een hoger elftal mag spelen voordat hij vastgespeeld is, verschilt per categorie:
Jeugd en Meiden (JO13 t/m JO19 en MO13 t/m MO20)
- Een speler is vastgespeeld als hij/zij 15 (na)competitiewedstrijden heeft gespeeld in een hoger team van de eigen leeftijdscategorie. Dit betekent dat de speler niet meer in een lager team (jongere leeftijdscategorie) mag uitkomen.
- Onder een lager team wordt verstaan een team dat in een lagere divisie of klasse is ingedeeld. Als teams in dezelfde divisie of klasse uitkomen, dan geldt deze beperking niet.
- De vastspeelregeling is ook van toepassing op de 4e fase (Final League).
Jeugdspelers en meiden hebben de mogelijkheid om in oudere leeftijdsklassen uit te komen zonder dat dit consequenties heeft voor deelname aan wedstrijden in de eigen leeftijdsklasse. Deze verruiming maakt het werken met een speelgerechtigdheidsladder in het jeugd- en meidenvoetbal overbodig. Jeugdspelers en meiden krijgen zo meer mogelijkheden om ervaring op te doen in oudere leeftijdsklassen.
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
JO23 en MO20
- Een speler is vastgespeeld als hij 15 (na)competitiewedstrijden is uitgekomen in een hoger team van de eigen leeftijdsklasse.
- Ook is een speler vastgespeeld als hij 15 (na)competitiewedstrijden heeft gespeeld in een elftal dat behoort tot een competitie op zaterdag. In dat geval mag hij niet meer uitkomen in beker- en (na)competitiewedstrijden op zondag en omgekeerd.
- Spelers mogen dus, als een vereniging hierover beschikt, in zowel het 1e elftal op zaterdag als het 1e elftal op zondag uitkomen.
- Voor de JO23 gelden deze regels ook voor doelverdedigers die op of na 1 januari 1998 geboren zijn.
- Voor de MO20 competities geldt dat deelname mogelijk is voor speelsters die geboren zijn op of na 1 januari 2005. Een speelster die 15 (na)competitiewedstrijden in categorie A in een hoger team van de MO20-competitie is uitgekomen, mag niet meer aan officiële wedstrijden van een lager team van de MO20-competitie deelnemen, ongeacht of dit lagere team in categorie A of B uitkomt.
Bij de categorie A O23 mag je 2 dispensatiespelers hebben, ongeacht de leeftijd.
Senioren Mannen en Vrouwen
- Een speler is vastgespeeld als hij 15 (na)competitiewedstrijden heeft gespeeld in een hogere klasse. Onderscheid in speeldag wordt hierbij niet gemaakt.
- Een speler is ook vastgespeeld als hij heeft deelgenomen aan een beker- of (na)competitiewedstrijd van het 1e elftal op zaterdag. Dan mag hij niet meer uitkomen in een beker- en (na)competitiewedstrijd van het 1e elftal op zondag en omgekeerd. Dit is van toepassing op verenigingen met een 1e elftal op zaterdag en zondag.
- In de Categorie A senioren mannen (Tweede divisie, Derde divisie en Vierde divisie) speelt een speler zich vast bij 18 wedstrijden.
- Voor senioren mannen geboren op of na 1 januari 2003 geldt dat zodra zij 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse hebben gespeeld, zij niet meer mogen deelnemen aan officiële wedstrijden van een team dat in een lagere klasse uitkomt. Voor de Tweede divisie, Derde divisie en Vierde divisie is dit 18 (na)competitiewedstrijden.
- Senioren vrouwen kennen met ingang van het seizoen 2025/’26 het systeem van een “speelgerechtigdheidsladder”. Zodra een speelster 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse is uitgekomen, dan mag deze speelster niet meer aan officiële wedstrijden van een team dat uitkomt in een lagere klasse deelnemen.
Verenigingen met een 1e elftal op zaterdag en zondag
Voor verenigingen met zowel een 1e elftal op zaterdag als op zondag geldt de regel dat een speler die heeft deelgenomen aan een officiële wedstrijd van het 1e elftal op zaterdag niet meer mag uitkomen in een officiële wedstrijd van het 1e elftal op zondag en omgekeerd.
Voor competities waarin sprake is van gemengde competities of weekendvoetbal (Tweede t/m de Vierde divisie en de 1e klassen mannen), geldt dat de door de vereniging gekozen speeldag bepalend is.
Senioren mannen die geboren zijn op of na 1 januari 2003 behouden de mogelijkheid om zowel in categorie A op zaterdag als in categorie A op zondag uit te komen. Echter, zodra een speler uit deze leeftijdsklasse vijf (na)competitiewedstrijden is uitgekomen in een 1e elftal dat behoort tot categorie A op zaterdag, mag deze speler niet meer uitkomen in een officiële wedstrijd van een 1e elftal dat behoort tot categorie A op zondag en omgekeerd.
De vrouwen en meiden die geboren zijn op of na 1 januari 2006 kunnen onbeperkt in seniorenklassen uitkomen zonder dat dit consequenties heeft voor deelname aan wedstrijden van hun eigen leeftijdsklasse. Echter, zodra een speelster uit deze leeftijdsklasse 15 (na)competitiewedstrijden is uitgekomen in een elftal dat behoort tot categorie A op zaterdag, mag deze speelster niet meer mag uitkomen in een officiële wedstrijd van een elftal dat behoort tot categorie A op zondag en omgekeerd. Deze beperking geldt niet voor de MO20 competitie.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
Belangrijke Uitzonderingen en Aanvullende Regels
- Categorie B: Bovenstaande regels gelden alleen voor het uitkomen in categorie A. Voor spelers die alleen in categorie B uitkomen, gelden geen beperkingen. Als meer teams van een vereniging in een competitie van de categorie B uitkomen, mag een speler van een van die teams binnen categorie B voor elk team van zijn vereniging uitkomen.
- Leeftijd: Het is niet toegestaan om in een lagere leeftijdsklasse uit te komen dan die van je eigen leeftijd. De minimale leeftijd om bij de senioren uit te komen is 15 jaar.
- Definitie Lager Team: Onder een lager team wordt verstaan: een team dat in een lagere divisie of klasse is ingedeeld.
- Bekerwedstrijden: Voor de telling van wedstrijden worden bekerwedstrijden niet meegeteld.
- Deelname aan wedstrijd: Bij de telling van wedstrijden gaat het alleen om de wedstrijden waaraan de speler daadwerkelijk heeft deelgenomen. Als een speler op het wedstrijdformulier is vermeld, maar alleen op de bank heeft gezeten, dan wordt de wedstrijd niet meegeteld. Een wedstrijd die niet is of kon worden uitgespeeld, en waarvan op een later moment het restant wordt gespeeld, wordt als 1 (gespeelde) wedstrijd geteld.
- Overschrijving: Spelers die het volgende seizoen bij een andere vereniging in categorie A willen spelen of die korter dan drie jaar niet hebben gevoetbald en gaan voetballen bij een andere vereniging in categorie A, moeten hiervoor een overschrijving aanvragen tussen het eerste weekend van maart en 15 juni om 23.59 uur. Buiten die periode kan overschrijven alleen met dispensatie.
- Dispensatiespelers: Dispensatiespelers in categorie A zijn alleen toegestaan naar aanleiding van een (her)indeling of expliciete toestemming. Zodra een speler gecombineerd 15 (na)competitiewedstrijden in zijn eigen of een oudere leeftijdscategorie in de categorie A heeft gespeeld, mag hij niet meer als dispensatiespeler uitkomen in zijn eigen leeftijd en/of een jongere leeftijdscategorie categorie B.
- Samenwerking: De KNVB biedt verenigingen de mogelijkheid om samen te werken, bijvoorbeeld als een vereniging niet genoeg spelers heeft om een team compleet te maken. Bij alle samenwerkingen geldt dat de leden lid blijven van de eigen vereniging.
Hoe wedstrijden tellen in Sportlink Club
Sportlink Club is een handig hulpmiddel om te bepalen of een speler speelgerechtigd is. Je kunt hier opzoeken hoeveel wedstrijden een speler in een team heeft gespeeld. Ga naar Wedstrijdzaken - Teams, klik op het betreffende team/elftal en kies rechtsonder voor 'team-spelersstatistieken'. Kies bij speltype voor 'veldvoetbal competitie' en klik op het vergrootglas. Het kan zijn dat namen dubbel vermeld worden, klik dan nog een keer op het vergrootglas. Activeer de kolom 'wedstrijden met speeltijd' via het icoontje 'kolommen wijzigen'. Let op: alleen de spelers die in het bondsteam staan, worden geteld. Het advies is om incidentele spelers ook in het bondsteam te zetten. Aan de spelersstatistieken kunnen geen rechten ontleend worden.
Samenwerking tussen verenigingen
Het kan voorkomen dat een vereniging niet genoeg spelers heeft om een team compleet te maken. In dat geval kan samenwerking met andere verenigingen uit de buurt een oplossing bieden. De KNVB biedt verenigingen verschillende mogelijkheden om samen te werken:
- Optie 1: Samenwerking met één team.
- Optie 2: Samenwerking met één of meerdere leeftijdscategorieën (bijvoorbeeld alle JO19-spelers).
- Optie 3: Samenwerking met de gehele jeugd.
- Samenwerking om alle meisjes en vrouwen samen te laten spelen.
- Samenwerking om alle senioren ter voorbereiding op een fusie.
Bij alle vormen van samenwerking blijven de spelers lid van hun eigen vereniging. Via een collectief verleende dispensatie worden de spelers speelgerechtigd gemaakt voor de samenwerking.
Belangrijke Deadlines voor Samenwerking
- 1 mei 2025: Deadline aanmelden fusie, opheffen vereniging, wijzigen categorie A of stoppen met categorie A.
- 1 juni 2025: Deadline inleveren formulieren SJO, SVO en SSA (optie 3).
- 16 juni 2025: Start teaminschrijvingen, veld en futsal.
- 25 juni 2025: Deadline teaminschrijvingen, veld en futsal.
- 25 juni 2025: Deadline inleveren formulieren samenwerken opties 1 en 2.
Formulieren en informatie over samenwerking zijn te vinden op KNVB Assist.