Inleiding
Het Kwaliteit & Performance Programma (K&P Programma) van de KNVB, in samenwerking met NMC Bright, viert in 2024 zijn tienjarig bestaan. Dit programma heeft zich inmiddels gevestigd als een belangrijke motor voor kwaliteitsverbetering binnen de jeugdopleidingen van amateurvoetbalverenigingen in Nederland. Van lokale clubs tot aan het betaald voetbal, het K&P Programma heeft een kwaliteitsimpuls gegeven aan het Nederlandse jeugdvoetbal.
De Opkomst en Populariteit van het K&P Programma
Het K&P Programma is in het seizoen 2014/’15 geïntroduceerd door de KNVB en NMC Bright. Het programma groeide snel in populariteit onder ambitieuze amateurverenigingen. Inmiddels hebben meer dan 170 amateurvoetbalverenigingen in Nederland het programma al doorlopen om hun jeugdopleiding te verbeteren en de status van Lokale of Regionale Jeugdopleiding te verkrijgen. Het initiatief voorziet clubs niet alleen van de mogelijkheid om hun jeugdopleiding te certificeren, maar ondersteunt hen vooral bij het ontwikkelen en verbeteren ervan.
Donovan van Dam, toenmalig Hoofd Opleiding van AFC, herinnert zich de start van de samenwerking: “In 2014 deden we voor het eerst mee. Het was toen noodzakelijk om een status Regionale Jeugdopleiding te dragen als je als club op een bepaald niveau wilde spelen. De samenwerking beviel ons goed, en sindsdien hebben we nog twee keer meegedaan. Het is een uitstekende manier om je vereniging professioneel en objectief te beoordelen.”
Concrete Voordelen en Resultaten
Het K&P Programma licht de jeugdopleiding van clubs door en geeft concrete handvatten om de opleiding verder te verbeteren. Het programma heeft geleid tot een gezonde discussie en geeft concrete handvatten om ermee aan de slag te gaan.
Van Dam benoemt twee concrete voordelen van de samenwerking: “We hadden onze speelwijze en spelprincipes al op papier staan, maar de KNVB en NMC Bright hielpen ons deze verder te verfijnen per leeftijdscategorie. We weten nu precies wat we kunnen en mogen verwachten van spelers in de O9-, O14- en O21-categorieën. Ook is de methodiek voor spelersontwikkeling verbeterd.”
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
Daarnaast ziet Van Dam grote winst buiten het veld: “In samenwerking met NMC Bright hebben we een vertrouwenscommissie opgericht om een veilig verenigingsklimaat te waarborgen. Hoewel ik zelf geen deel uitmaak van de commissie, hoor ik dat er op een goede manier gebruik van wordt gemaakt. Het is goed dat AFC niet alleen focust op voetbal, maar ook buiten het veld verantwoordelijkheid neemt.”
Jesse de Boer, voormalig Hoofd Opleiding van USV Hercules, kijkt eveneens positief terug op het programma: “Hercules gelooft sterk in de intensieve begeleiding van trainers en spelers, waardoor we weinig vastgelegd hadden. Mede dankzij de samenwerking met NMC Bright en de KNVB hebben we ons beleidsplan en onze speelwijze concreter opgesteld. Dit is van belang voor de continuïteit van ons verenigingsbeleid. Daarnaast heeft het programma ons geholpen om onze plannen gericht op individuele ontwikkeling scherper te stellen. We willen de high potentials van de oudere leeftijdscategorieën extra fysieke, tactische en mentale begeleiding bieden op hun weg naar het eerste elftal.”
De Boer concludeert: “Voor iedere ambitieuze vereniging met mensen die er tijd en energie in kunnen steken, is het waardevol om samen te werken met NMC Bright en de KNVB. Ze komen je niet vertellen hoe je alles moet doen, maar helpen je juist om je eigen visie verder te ontwikkelen.”
De Spiegel Voorhouden: Ervaringen van ONS Sneek en vv Spirit
ONS Sneek ging in 2016 voor het eerst in zee met het programma. Bestuurslid Douwe Jan van der Wal vertelt: “Wij wilden onze jeugdopleiding verder ontwikkelen en daar waren de verbeteringen die we moesten doorvoeren om een lokale status te halen een mooi middel voor. Je krijgt een spiegel voorgehouden en dat heeft ons erg geholpen.“ Na het behalen van de status Lokale Jeugdopleiding heeft ONS Sneek een driejarenplan opgesteld, gericht op visieontwikkeling, een fysieke ontwikkellijn neergezet, beleid voor videoanalyse ontwikkeld en een intern opleidingsprogramma voor trainers gestart. "Dit heeft ons een status Regionale Jeugdopleiding opgeleverd, maar bovenal is onze jeugdopleiding enorm ontwikkeld. We zijn nu aantrekkelijk voor spelers en trainers uit de regio. Ik raad iedere ambitieuze club aan om deel te nemen aan het K&P Programma, mits ze de juiste mensen hebben om het uit te voeren.”
Waar grotere verenigingen als USV Hercules, AFC en ONS Sneek al op een hoog niveau opereerden, zijn er ook kleinere verenigingen die van het programma profiteerden. Eén van hen is vv Spirit. Bas Jonker, Jeugdcoördinator en verantwoordelijk voor het vrouwenvoetbal, legt uit: “Wij organiseerden in voetbalvrije weken altijd voetbalclinics. Daar kwamen veel meiden op af en ons vrouwelijk ledenaantal groeide. Om het meiden- en vrouwenvoetbal van vv Spirit verder te ontwikkelen heb je natuurlijk budget nodig, maar ook faciliteiten en menskracht. Om de juiste richting in te slaan, hebben we de hulp van de KNVB en NMC Bright ingeroepen. Zij hebben ons ondersteund bij het opstellen van een beleidsplan voor het vrouwenvoetbal. Toen we begonnen hadden we ongeveer vijftien meiden, die vooral bij de jongens voetbalden. Inmiddels hebben we 230 meiden in vijftien verschillende teams, die veelal spelen op een goed niveau. Je hebt als HO of TC-lid vaak ambitieuze ideeën. Het K&P Programma helpt je om die ideeën om te zetten in concrete plannen."
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
De Audit en Review: Kerncomponenten van het Programma
In het K&P Programma worden door middel van een audit sterke- en verbeterpunten in beeld gebracht waarbij oog is voor de identiteit, cultuur en ambities van de club. De audit is voor clubs een mogelijkheid een status van Lokale of Regionale Jeugdopleiding te verkrijgen. Voor de KNVB en NMC Bright biedt het kans de club goed te leren kennen, zodat bij de volgende fase de club zo goed mogelijk geholpen kan worden. De volgende fase is namelijk de review waarin het verbeteren van de jeugdopleiding centraal staat.
Loek Heijnen, bestuurslid voetbalzaken Juliana'31: "Met kundige specialisten hebben we concrete ideeën en aanknopingspunten gekregen voor onze vereniging.”
De review geeft mogelijkheid om specifieke thema’s met mensen binnen en buiten de club te bespreken. Bij SV Juliana ’31 sloot Bas van Baar namens de Voetbalacademie NEC/FC Oss aan bij de review. Bij iedere review worden de juiste mensen gezocht die aansluiten bij de thematiek. Soms is dat iemand uit het betaald voetbal, maar vaak ook iemand van een andere amateurclub. Met als doel om de club van concrete adviezen en verbeterideeën te voorzien.
Loek Heijnen van SV Juliana ’31: “Wij hebben advies gekregen over het opstellen van een opleidingsvisie. Wat neem je hier allemaal in op en hoe ga je te werk bij het opstellen ervan. Daarbij hebben wij een idee besproken om de onderbouw anders in te richten. Kort gezegd willen we meer spelers meer en betere training geven. Dat werd goed ontvangen.” We kregen advies over wat je allemaal opneemt in een opleidingsvisie en hoe je te werk gaat bij het opstellen ervan.
Hercertificering en Borging van Kwaliteit
DVS’33 is een van de verenigingen die bij de introductie van het programma in het seizoen 2014/’15 hebben deelgenomen. Een behaalde status blijft voor een periode van drie jaar geldig. Door een hercertificering te doorlopen kunnen clubs de status te verlengen. DVS’33 is de eerste vereniging die dit traject heeft doorlopen en met succes de status van Regionale Jeuggdopleiding heeft verlengd.
Lees ook: Scheidsrechter niet aanwezig? Dit zijn de stappen
“Het is een goed meetmoment voor de club”, vertelt Jack van Santen, coördinator opleiding bij DVS ’33 “Je krijgt heel goed inzichtelijk waar je aan moet werken in de jeugdopleiding.
SDZ en de Status Lokale Jeugd Opleiding
SDZ heeft, als onderdeel van het Kwaliteit & Performance programma voor jeugdopleidingen uitgevoerd door de KNVB en onafhankelijk adviesbureau NMC Bright, een uitgebreide audit ondergaan. Met de unieke methodiek van ‘ontwikkelingsgericht certificeren’ brengen clubs in het betaalde en amateurvoetbal eerst de kwaliteit van hun jeugdopleiding in kaart. Hiervoor zijn minimale kwaliteitseisen opgesteld op lokaal, regionaal, nationaal en internationaal niveau. Uit dit onderzoek is gebleken dat SDZ ruimschoots voldoet aan de minimale eisen die worden gesteld aan het niveau Lokale Jeugd Opleiding. SDZ behoort hiermee tot een selecte groep amateur clubs in Nederland en Amsterdam. In Amsterdam heeft AFC als enige de status RJO (Regionale Jeugdopleiding) en SDZ als enige de status LJO.
De Rol van het K&P Programma in het Betaald Voetbal
Het Kwaliteit en Performance Programma is een werkwijze waarmee de KNVB in samenwerking met NMC Bright betaaldvoetbalclubs en amateurverenigingen ondersteunt met het (voetbaltechnische) jeugdbeleid. Dit programma biedt clubs de mogelijkheid om met een frisse blik naar hun beleid te kijken en dit verder te ontwikkelen.
Aloys Wijnker: ‘Het Kwaliteit en Performance Programma van de KNVB en NMC Bright bestaat sinds 2014. Destijds bestond het programma vooral om certificering te geven aan de betaaldvoetbalclubs. Dit was dus vooral een audit waarbij er werd gekeken of de club voldeed aan de minimale kwaliteitseisen uit het programma. Sinds twee jaar doen wij dat niet meer bij betaaldvoetbalorganisaties. In plaats van een auditconstructie gaan we nu met de clubs in gesprek middels een meerdaagse review op de club. Hierbij gaan we ons in eerst instantie verdiepen in de context en omgeving van de club. Hoe gaat het met de jeugdopleiding? Waar wil de club naartoe werken? In andere woorden: wat is de visie, missie en strategie van de club? Daarvandaan gaan wij de clubs helpen en ondersteunen. De nadruk van de nieuwe opzet van het programma ligt dus op het ontwikkelen van de jeugdopleiding in plaats van het controleren ervan.’
Harm Zeinstra: ‘Binnen ons programma bieden wij drie verschillende types reviews aan. Dit zijn de beleidsreview, praktijkreview en de themareview. Gezamenlijk met de club bepalen we tijdens de intake welk type review het beste past en de meeste impact heeft. Tijdens de review lopen wij twee of drie dagen mee op de club. Middels presentaties en gesprekken met betrokkenen krijgt het externe reviewteam inzage in de huidige situatie en kunnen zij nadenken over mogelijke ontwikkelpunten of kansen voor de desbetreffende club. Naast de presentaties en gesprekken neemt het externe reviewteam dan ook de tijd om de trainingen, de wedstrijden en de andere begeleidingsmomenten te observeren. Deze review bestaat uit drie dagen, om zoveel mogelijk trainers en praktijkmomenten te kunnen waarnemen. De focus tijdens deze dagen ligt vooral op het kijken of de visie van de club ook terugkomt in de praktijk.’
Ervaringen van Betaald Voetbal Clubs: FC Den Bosch
Stef Wijlaars (HO FC Den Bosch): ‘Dit seizoen hebben wij gebruikgemaakt van het Kwaliteit en Performance Programma van de KNVB en NMC Bright. Wij hebben gekozen voor de beleidsreview. Recentelijk hebben wij een aantal wijzigingen aangebracht binnen de organisatie van de jeugdopleiding. Daarbij vonden wij het fijn om ondersteuning te krijgen bij het goed uitwerken van onze visie en missie. Doordat de opleiding momenteel volop in ontwikkeling is, komen er veel interessante externe partijen op ons af die hun diensten aanbieden. We moeten daarbij waken dat wij niet de focus verliezen. De review heeft ons geholpen in het doorontwikkelen van onze visie op deze punten.
Algemene Waardering en Toekomstperspectief
Het Kwaliteit- & Performance Programma is het model van de KNVB en NMC Bright om verenigingen te ondersteunen met (voetbaltechnisch) jeugdbeleid. Het richt zich op het doorlichten en ontwikkelen van jeugdopleidingen, waarbij clubs een certificaat kunnen behalen op één van de vier ambitieniveaus (lokaal, regionaal, nationaal of internationaal). Het geeft clubs handvatten en concrete aanbevelingen om de jeugdopleiding verder te verbeteren. Deelname aan het programma is een soort leidraad geweest in het ontwikkelen van de jeugdopleiding. Voor ons was dat, ondanks dat we het idee hadden dat we er al aardig opstonden, het sein om het nog beter te gaan doen. We zijn erg blij en trots dat we inmiddels zelfs het certificaat Regionale Jeugdopleiding hebben gekregen. Alle jeugdopleidingen uit het betaald voetbal in Nederland nemen deel aan het programma. Daarnaast hebben inmiddels meer dan 170 verenigingen uit het amateurvoetbal deelgenomen aan het Kwaliteit & Performance Programma. De deelnemende clubs zijn zeer tevreden over het Kwaliteit & Performance Programma. De clubs gaven het programma gemiddeld een 8,4 als waardering.
Namens de KNVB is Jorg van der Breggen als Manager Voetbalontwikkeling Breed veel bij het K&P Programma betrokken geweest. “Voor verenigingen is het programma een stimulans voor ontwikkeling, biedt het kansen voor marketing en geeft het nieuwe inzichten vanuit het land. Het past binnen de strategische pijler van de KNVB om verenigingen toekomstbestendig te maken. Daarnaast draagt het K&P Programma bij aan de binding en relatie tussen ons als bond en vooruitstrevende verenigingen. De deelnemende clubs hebben allen de ambitie om jeugdspelers nog beter op te leiden."
De Vier Stappen van het K&P Programma
Het K&P Programma is een model waarmee de KNVB betaald voetbalclubs en amateurverenigingen ondersteunt met het (voetbaltechnische) jeugdbeleid. Het model licht de jeugdopleiding van clubs door en geeft concrete handvatten om de opleiding verder te verbeteren. De aanpak van systematisch evalueren en verbeteren van de jeugdopleiding is innovatief en vooruitstrevend. Hiermee voorziet de KNVB het Nederlandse jeugdvoetbal van een kwaliteitsimpuls. Het programma bestaat uit vier stappen:
- Adviesgesprek: Via een oriënterend gesprek wordt de vereniging volledig geïnformeerd over het programma. De KNVB en NMC Bright adviseren de vereniging over het te volgen ambitieniveau. Clubs kunnen zich positioneren op lokaal, regionaal, nationaal of internationaal niveau.
- Audit: Er wordt gekeken of de vereniging voldoet aan de minimale kwaliteitseisen uit het Kwaliteit & Performance Programma. Middels een bezoek aan de club worden de sterke- en verbeterpunten van de jeugdopleiding in kaart gebracht. Dit bezoek neemt zo’n drie tot vier uur in beslag.
- Review: Een review biedt verenigingen de kans om samen met een groep experts hun opleidingsprogramma door te lichten en verbeteringspunten te signaleren.
- Implementatie en Ondersteuning: Na de reviewfase volgt een periode van implementatie, waarin de vereniging de gesignaleerde verbeterpunten aanpakt. De KNVB en NMC Bright blijven gedurende dit proces ondersteuning bieden.
tags: #knvb #kwaliteit #en #performance #programma