In de jeugdcompetities van de KNVB, specifiek in West 2, is een zorgvuldige indeling van teams cruciaal voor een optimale ontwikkeling en spelplezier van jonge voetballers. Dit artikel duikt diep in de criteria die de KNVB hanteert voor de indeling van jeugdteams in West 2, met een focus op de leeftijdscategorieën Onder 13 tot en met Onder 19.
Algemene Richtlijnen voor Jeugdvoetbal in West 2
Binnen de KNVB-competities voor de jeugd van Onder 13 tot en met Onder 19, is er ruimte voor zowel jongens als meisjes om deel te nemen. Alle wedstrijden worden gespeeld in de 11 tegen 11 formatie. Het aanbod van leeftijdscategorieën kan variëren per district, afhankelijk van het aantal beschikbare teams. In de categorieën B en Hoofdklasse wordt er in drie fases gespeeld, terwijl de divisies een voor- en najaarsreeks kennen.
11x11 Voetbal: De Basis
Het reguliere 11x11 voetbal is de meest voorkomende vorm en wordt gespeeld vanaf de junioren. Deze vorm is toegankelijk bij vrijwel elke vereniging. De KNVB heeft uitgebreide informatie beschikbaar over de spelregels en afspraken die gelden voor deze voetbalvorm. In het seizoen 2023/'24 loopt er een pilot met vernieuwde spelregels in de O13, en in de districten West I en Noord wordt er ook in de JO14 getest met deze nieuwe regels.
Meidenvoetbal (MO13 t/m MO20)
Vanaf de juniorenleeftijd zijn er specifieke competities voor meiden, waar ze met en tegen elkaar kunnen voetballen. De KNVB biedt via de clubfinder de mogelijkheid om verenigingen in de buurt te vinden en informatie te verkrijgen over hun voetbalaanbod.
Het Belang van een Helder Vertrekpunt voor Verenigingen
Voor elke vereniging is het cruciaal om een helder vertrekpunt te definiëren met betrekking tot teamindeling. Om een specifiek beleid te ontwikkelen, is het van belang om een aantal zaken helder te hebben.
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
Visie van de Vereniging
Elke voetbalvereniging heeft een unieke visie op haar jeugdopleiding. Sommige verenigingen richten zich primair op de ontwikkeling van getalenteerde spelers en de doorstroming naar het eerste elftal, terwijl andere de sportieve ontplooiing van alle jeugdspelers centraal stellen. De visie van een vereniging op leren voetballen is essentieel. Het geeft richting aan de jeugdafdeling, inspireert spelers, trainers en ouders, en onderscheidt de vereniging van anderen. Het beantwoorden van de vraag wat de visie van de vereniging is op het leren voetballen, is de eerste stap in het vormgeven van teamindelingsbeleid.
Criteria voor Indeling
De teamindeling is een middel om spelers op hun eigen niveau te laten trainen en spelen. Verenigingen stellen criteria vast zodat iedereen op dezelfde manier jeugdspelers volgt. Elk kind heeft recht op voetbalplezier en ontwikkeling, en een niveau waarop keuzes uitdagend zijn met een balans tussen succes en falen. Leeftijdsgenoten, ambities, motivatie en individuele ontwikkeling spelen ook een rol. Verenigingen maken de teamindeling specifiek voor hun eigen situatie en visie, waarbij ze rekening houden met de unieke benadering die elk kind nodig heeft.
Criteria voor Teamindeling: Een Gedetailleerde Blik
Bij het beoordelen van spelers maken verenigingen vaak gebruik van dezelfde criteria. Deze criteria kunnen worden onderverdeeld in verschillende categorieën:
Voetballen:
- Voetbalhandelingen in de aanval.
- Voetbalhandelingen in de verdediging.
- Voetbalhandelingen in de omschakeling.
- Snelheid van het aanleren van voetbalhandelingen.
- Progressie op verbeterpunten.
Gedrag:
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
- Trainingsopkomst.
- Inzet tijdens trainingen en wedstrijden.
- Openstaan voor feedback.
- Omgaan met winst en verlies.
- Reactie op beslissingen van scheidsrechter en staf.
- Respect voor de tegenstander.
Leeftijd:
- Kalenderleeftijd (vroeg of laat geboren in het jaar).
- Biologische leeftijd.
- Voetballeeftijd (hoe lang speelt de speler al voetbal).
Sociaal:
- Vriendjes/vriendinnetjes.
- Bij elkaar in de klas of in dezelfde wijk wonen.
Valkuilen bij de Teamindeling
Er zijn verschillende valkuilen waar verenigingen op moeten letten bij het indelen van teams:
- Vasthouden aan eerste indrukken.
- Focus op uiterlijke kenmerken.
- Categoriseren van spelers.
- Alleen het ‘hier en nu’ zien.
Betrokkenen bij de Teamindeling
Het is belangrijk om duidelijk te definiëren wie er betrokken zijn bij de selectieprocedure. Dit zorgt voor transparantie en verantwoordelijkheid. Vragen die beantwoord moeten worden zijn:
- Wie is inhoudelijk eindverantwoordelijk?
- Wie is verantwoordelijk voor de interne scouting?
- Wie is eindverantwoordelijk voor organisatie en coördinatie?
- Wie zijn er betrokken bij de interne scouting?
- Wie hebben een goed beeld van de spelers?
- Hoe wordt de ontwikkeling van spelers gemonitord?
- Wie zijn de interne scouts en hoe worden ze begeleid/opgeleid?
Activiteiten en Middelen voor Teamindelingen
Verenigingen kunnen verschillende activiteiten en middelen inzetten om de ontwikkeling van spelers te volgen:
Lees ook: Scheidsrechter niet aanwezig? Dit zijn de stappen
- Competitie-, beker- en oefenwedstrijden.
- Trainingen.
- Toernooien (extern of intern, kleine voetbalvormen).
- Beoordelings-/ ontwikkelingsformulieren.
- Spelersvolgsystemen.
- (POP-) gesprekken met spelers.
Timing van de Teamindeling
Het is belangrijk om te voorkomen dat spelers en ouders gespannen uitkijken naar één moment van ‘selectiewedstrijden’. Het proces van teamindeling moet het hele jaar door plaatsvinden, bij voorkeur door meerdere onafhankelijke mensen binnen de vereniging. Goede communicatie hierover kan de druk van deze momentopnames wegnemen.
Tips voor een Goede Aanpak:
- Bepaal de communicatiemomenten.
- Wijs een contactpersoon aan.
- Houd je aan deadlines.
- Sta mensen persoonlijk te woord.
- Communiceer eenduidig over de criteria.
Communicatie en Transparantie
Het is wenselijk om een seizoensplanning te hebben, gekoppeld aan een communicatieplan, zodat iedereen binnen de vereniging weet wie er betrokken zijn, hoe het proces verloopt en welke keuzes er worden gemaakt.
Verschillende Werkwijzen:
- Het gehele jaar volgen en daarop de keuze bepalen.
- Einde en halverwege het seizoen op basis van hele jaar volgen van spelers.
- Doorschuiven tijdens het seizoen alleen tijdens trainingen.
- Mix tijdens trainingen en wedstrijden.
- Het gehele seizoen wisselingen in teams.
Fasenvoetbal en Promotie/Degradatie
De KNVB hanteert een systeem van fasenvoetbal, waarbij het seizoen is opgedeeld in verschillende fases. Dit zorgt ervoor dat teams zoveel mogelijk op hun eigen niveau kunnen spelen. Na elke fase vindt er een herindeling plaats.
Na de Eerste Fase (Herfstvakantie):
- Er vindt geen promotie plaats vanuit de Hoofdklasse naar de Divisie.
- Heringen vinden plaats na de 2e fase (kerstvakantie) en 3e fase (eind mei).
- Bij de leeftijdscategorieën JO13 t/m JO15 en JO19 worden na de 1e fase promotiepoules gevormd.
- Alleen in dergelijke promotiepoules kan een team in aanmerking komen voor promotie naar de Divisie richting fase 3.
- Bij de JO16 en JO17 worden na de 1e fase teams heringedeeld. In iedere poule wordt in fase 2 gestreden om promotie naar de Divisie.
- Teams in de Hoofdklasse en 1e klasse worden op basis van uitslagen heringedeeld, waarna mogelijk herindeling vanuit Hoofdklasse naar 1e klasse (categorie B) volgt.
- Teams kunnen promoveren van de 1e klasse naar de Hoofdklasse. Dat geldt ook voor teams die met dispensatiespelers uitkomen in de 1e klasse. Vanuit de KNVB volgt een opwaardeerverzoek voor de desbetreffende dispensatiespelers. Deze teams zijn in het vervolg van het seizoen wel uitgesloten van promotie naar de Divisie, met uitzondering van biologische dispensatie.
- Voor een herindeling naar de Hoofdklasse vanuit de 1e klasse en vice versa hoeft geen verzoek te worden verstuurd naar de KNVB. Deze herindeling wordt gedaan o.b.v. de resultaten uit de fase en is ter beoordeling aan de competitieplanner.
Na de Tweede Fase (Kerstvakantie):
- Er vindt een promotie-degradatieregeling plaats vanuit de Hoofdklasse naar de Divisie en vice versa.
- Het aantal poules in de Hoofdklasse wordt gevormd op basis van het aantal te verdelen plekken in de Divisie.
- Teams die niet in een promotiepoule komen, blijven in de Hoofdklasse (maar spelen niet om promotie naar de Divisie) of gaan naar de 1e klasse.
- Hoofdklasseteams kunnen worden heringedeeld naar de 1e klasse.
- Teams in de 1e klasse kunnen promoveren naar de Hoofdklasse. Dit geldt ook voor teams met dispensatiespelers. Voor deze teams volgt net als na fase 1 een opwaardeerverzoek voor de desbetreffende dispensatiespelers.
- Er is geen vaste promotie/degradatieregeling. Het doel van het fasenvoetbal is om alle teams zoveel mogelijk op eigen niveau te laten voetballen. Daarom wordt herindeling bepaald op basis van alle resultaten en niet volgens een vaste regeling.
- Teams met dispensatiespelers zijn uitgesloten van promotie naar de Divisie, met uitzondering van teams met speler(s) met biologische dispensatie.
- Voor een herindeling naar de Hoofdklasse vanuit de 1e klasse en omgekeerd hoeft geen verzoek te worden verstuurd naar de KNVB. Deze herindeling wordt gedaan op basis van de resultaten uit de eerste fase en is ter beoordeling aan de competitieplanner.
Visie op Spelersontwikkeling
Een belangrijk aspect van teamindeling is de visie op spelersontwikkeling. Wat wordt verstaan onder talent binnen de context van voetbal?
- Een speler die vaker succesvolle keuzes maakt in voetbalsituaties en deze ook succesvol kan uitvoeren.
- Een speler die een grotere bijdrage levert aan de spelbedoeling, in vergelijking met andere spelers in dezelfde leeftijdscategorie.
- Een speler die kan (talent/aanleg), wil (intrinsieke motivatie), durft (lef) en doet (keuzes maken).
Beleid Teamindelingen: Uitgangspunten
- Alle spelers vinden een passende plek binnen de vereniging.
- Teamindeling kan ook flexibel worden ingericht, dus niet in één team in één hetzelfde seizoen.
- De teamindelingprocedure is transparant en duidelijk.
- Het kader is opgeleid en wordt begeleid en geschoold.
Plezier en Ontwikkeling Centraal
De ontwikkeling en daarmee het eindniveau van spelers is op jonge leeftijd onvoorspelbaar. Het is belangrijk om het aanbod af te stemmen op de individuele behoeften van de speler, zodat ze het maximale uit zichzelf kunnen halen. Elk kind beleeft plezier aan ontwikkeling en is trots op wat hij/zij leert. Dit zorgt ervoor dat meer kinderen zich gezien voelen en langer blijven voetballen.
Ondersteuning van de KNVB
De KNVB helpt verenigingen graag om een goed selectiebeleid en een goede teamindeling op te zetten. Verenigingen die behoefte hebben aan ondersteuning kunnen hiervoor terecht bij de verschillende adviseurs.