Binnen het meidenvoetbal van de KNVB (Koninklijke Nederlandse Voetbalbond) zijn er specifieke regels met betrekking tot het aantal wedstrijden en de speelgerechtigdheid van speelsters in de categorieën A en B. Deze regels zijn opgesteld om een eerlijk en gelijkwaardig speelveld te creëren, de ontwikkeling van speelsters te stimuleren en te zorgen voor aantrekkelijke competities.
Wedstrijdvormen in categorie A en B meiden
In de categorie A spelen meidenteams altijd 11 tegen 11. Dit is de meest gewilde wedstrijdvorm onder de meeste meiden. In de categorie B wordt er gewerkt met een flexibele wedstrijdvorm waarbij 9 tegen 9 een optie is, mits aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Er is geen aparte 9 tegen 9 competitie; teams die 9 tegen 9 spelen, doen dit in een competitie met reguliere 11 tegen 11 wedstrijden. Dit betekent dat teams die normaal 11 tegen 11 spelen zich soms moeten aanpassen. De KNVB probeert het aantal 9 tegen 9 teams per competitie te beperken om de aanpassingen voor 11 tegen 11 teams te minimaliseren.
Waarom 9 tegen 9 toestaan?
Het toestaan van 9 tegen 9 voetbal biedt diverse voordelen:
- Meer teams en minder afgelastingen: Door 9 tegen 9 aan te bieden, kunnen meer teams deelnemen. Dit voorkomt baaldagen of terugtrekkingen bij een tekort aan speelsters. Baaldagen en terugtrekkingen leiden tot minder wedstrijden voor meidenteams in vergelijking met andere competities.
- Aantrekkelijk alternatief: Meiden zien 9 tegen 9 als een goed alternatief voor 11 tegen 11, omdat het de meest vergelijkbare wedstrijdvorm is.
- Betere competitie-indeling: Deelname van meer teams maakt een betere competitie-indeling mogelijk, wat resulteert in leukere wedstrijden en beperkte reisafstanden.
- Minder wedstrijdwijzigingen: De mogelijkheid om uit te wijken naar 9 tegen 9 vermindert het aantal wedstrijdwijzigingen op het laatste moment.
- Speelgelegenheid voor iedereen: Teams met structureel of incidenteel te weinig speelsters voor 11 tegen 11 kunnen toch elk weekend spelen. Teams met te veel speelsters voor één team en te weinig voor twee teams krijgen een oplossing om met meerdere teams te voetballen.
- Meer aanbod: Meer aanbod vergroot de kans op goede competities met acceptabele reisafstanden.
Mogelijkheden en voorwaarden voor 9 tegen 9 wedstrijden
Een team in de categorie B meiden kan als 9 tegen 9 team starten als het structureel minder dan 12 speelsters heeft. Dit geldt voor inschrijvingen in de tweede klasse of lager. Dit moet bij de inschrijving kenbaar worden gemaakt, en de teamnaam wordt aangepast om aan te geven dat het om een 9 tegen 9 team gaat. In de voetbal.nl-app staat achter de teamnaam van teams die structureel 9 tegen 9 spelen de toevoeging "(9-tal)".
Een team mag alleen als 9-tal uitkomen wanneer het minder dan 12 speelsters beschikbaar heeft. Bij 12 of meer speelsters is een team verplicht om 11 tegen 11 te spelen, ook als dit op het laatste moment op de wedstrijddag blijkt. Dit geldt ongeacht of een team zich heeft opgegeven als 9-tal of niet.
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
Verenigingen worden geadviseerd om actief meiden te blijven werven om toe te werken naar een team dat 11 tegen 11 kan spelen. De KNVB biedt hiervoor een digitale toolkit "van 9-tal naar 11-tal". Samenwerking met andere verenigingen is ook een optie om 11 tegen 11 aan te bieden.
Uitwijken naar 9 tegen 9 (tweede klasse en lager)
Een team kan incidenteel uitwijken naar 9 tegen 9 als er bijvoorbeeld speelsters geblesseerd of afwezig zijn. Dit is mogelijk in de categorie B meiden vanaf de tweede klasse en lager, met inachtneming van de volgende voorwaarden:
- Uitwijken naar 9 tegen 9 mag alleen als een team minder dan 12 speelsters beschikbaar heeft.
- Bij 12 of meer speelsters is een team verplicht om 11 tegen 11 te spelen, ook als dit op het laatste moment op de wedstrijddag blijkt.
- Inventariseer vroegtijdig bij de spelersgroep hoeveel spelers er beschikbaar zijn. Het advies is om dit op zaterdag te doen, de wedstrijddag voor het volgende weekend.
- Als er minder dan 12 speelsters beschikbaar zijn en er geen speelsters van andere teams geleend kunnen worden, kan 9 tegen 9 worden gespeeld.
- Er kan ook gekozen worden voor een verplaatsing van de wedstrijd naar een doordeweekse dag of een vrij weekend, maar hier zijn voorwaarden aan verbonden.
- Als op de wedstrijddag blijkt dat het team dat verzocht heeft om 9 tegen 9 te voetballen toch 12 of meer speelsters beschikbaar heeft, mag de tegenstander eisen dat de wedstrijd toch in de 11 tegen 11 wedstrijdvorm gespeeld gaat worden.
Uitwijken naar 11 tegen 11 door 9-tal
Een 9-tal team kan uitwijken naar 11 tegen 11 als er bijvoorbeeld extra speelsters beschikbaar zijn. Dit is mogelijk in de categorie B meiden onder de volgende voorwaarden:
- Inventariseer vroegtijdig bij de spelersgroep hoeveel spelers er de komende wedstrijd beschikbaar zijn. Het advies is om dit op zaterdag te doen, de wedstrijddag voor het volgende weekend.
- Als er 12 of meer speelsters beschikbaar zijn, kan er 11 tegen 11 worden gespeeld.
- Er kan ook gekozen worden voor een verplaatsing van de wedstrijd naar een doordeweekse dag of een vrij weekend, maar hier zijn voorwaarden aan verbonden.
- Als op de wedstrijddag blijkt dat het team dat verzocht heeft om 11 tegen 11 te voetballen toch minder dan 12 speelsters beschikbaar heeft, dan mag de tegenstander eisen dat de wedstrijd toch in de 11 tegen 11 wedstrijdvorm gespeeld gaat worden.
Speelgerechtigdheid: De "vastspeelregeling"
Er zijn regels verbonden aan de speelgerechtigdheid van een voetballer, ook wel bekend als de "vastspeelregeling". Deze regeling is opgesteld om te voorkomen dat betere spelers lagere teams helpen in de strijd om promotie of degradatie. De regels zorgen ervoor dat er meer gelijkwaardige wedstrijden kunnen worden georganiseerd, zodat iedereen zich optimaal kan ontwikkelen en met plezier op zijn/haar niveau kan voetballen.
Wat is vastspelen?
Vastspelen betekent dat een speler niet meer mag uitkomen in wedstrijden van een lagere klasse of op een bepaalde speeldag, omdat hij/zij eerder in wedstrijden heeft gespeeld van een team dat uitkomt in de A-categorie van een hogere klasse of op een andere speeldag.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
Algemene regels voor vastspelen
- Aantal wedstrijden: Zodra een speler 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse (bepaalde trede op de ladder) is uitgekomen, mag deze speler niet meer aan officiële wedstrijden van een team dat uitkomt in een lagere klasse (lagere trede op de ladder) deelnemen.
- Onderscheid in speeldag: Onderscheid in speeldag wordt niet gemaakt, tenzij anders vermeld.
- Bekerwedstrijden: Voor de telling van wedstrijden worden bekerwedstrijden niet meegeteld, tenzij anders vermeld.
- Lager team: Onder een lager team wordt verstaan een team dat in een lagere divisie of klasse is ingedeeld.
- Dezelfde divisie/klasse: Als teams in dezelfde divisie of klasse uitkomen, geldt de vastspeelregeling niet.
Specifieke regels per categorie
De vastspeelregels verschillen per categorie:
A. Senioren mannen
- Voor de Tweede divisie, Derde divisie en Vierde divisie geldt dat zodra een speler 18 (na) competitiewedstrijden in een bepaalde divisie is uitgekomen, hij niet meer mag deelnemen aan wedstrijden van een team in een lagere klasse.
- Spelers van verenigingen met een 1e elftal op zaterdag en een 1e elftal op zondag mogen niet meer uitkomen in een officiële wedstrijd van het andere 1e elftal nadat ze hebben deelgenomen aan een officiële wedstrijd van het ene 1e elftal.
- Senioren mannen geboren op of na 1 januari 2003: Zodra een speler 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse is uitgekomen, mag deze speler niet meer aan officiële wedstrijden van een team dat uitkomt in een lagere klasse deelnemen. Voor de Tweede divisie, Derde divisie en Vierde divisie geldt dat zodra een speler 18 (na) competitiewedstrijden in een bepaalde divisie is uitgekomen, hij niet meer mag deelnemen aan wedstrijden van een team in een lagere klasse.
B. Competities voor teams O23
- Deelname is mogelijk voor spelers geboren op of na 1 januari 2003.
- Een speler die 15 (na)competitiewedstrijden in categorie A in een hoger team van de O23-competitie is uitgekomen, mag niet meer deelnemen aan wedstrijden van een lager team van de O23-competitie, ongeacht of dit lagere team in categorie A of B uitkomt.
- Bij de categorie A O23 mogen er 2 dispensatiespelers zijn, ongeacht de leeftijd.
- Senioren mannen geboren op of na 1 januari 2003 mogen zowel in categorie A op zaterdag als in categorie A op zondag uitkomen, maar dit is beperkt. Zodra een speler uit deze leeftijdsklasse vijf (na)competitiewedstrijden is uitgekomen in een 1e elftal dat behoort tot categorie A op zaterdag mag deze speler niet meer uitkomen in een officiële wedstrijd van een 1e elftal dat behoort tot categorie A op zondag en omgekeerd.
C. Senioren vrouwen
- Met ingang van het seizoen 2025/’26 is er een “speelgerechtigdheidsladder”: Eredivisie t/m 2e Divisie > Topklasse > Hoofdklasse > Eerste klasse > Tweede klasse > Derde klasse > Categorie B senioren vrouwen.
- Zodra een speelster 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse is uitgekomen, mag deze speelster niet meer aan officiële wedstrijden van een team dat uitkomt in een lagere klasse deelnemen.
- Een speelster kan zowel bij de vrouwen als bij de mannen uitkomen. Het uitkomen bij de mannen heeft geen gevolgen voor deelname aan wedstrijden van de vrouwen.
- Voor verenigingen met een 1e vrouwenelftal op zaterdag en een 1e vrouwenelftal op zondag zijn er specifieke regels.
- Senioren vrouwen geboren op of na 1 januari 2006 kunnen onbeperkt in seniorenklassen uitkomen zonder dat dit consequenties heeft voor deelname aan wedstrijden van hun eigen leeftijdsklasse.
- Vrouwen en meiden die geboren zijn op of na 1 januari 2006 hebben de mogelijkheid om zowel in categorie A op zaterdag als in categorie A op zondag uit te komen. Dit is echter niet onbeperkt. Zodra een speelster uit deze leeftijdsklasse 15 (na)competitiewedstrijden is uitgekomen in een elftal dat behoort tot categorie A op zaterdag mag deze speelster niet meer mag uitkomen in een officiële wedstrijd van een elftal dat behoort tot categorie A op zondag en omgekeerd. Deze beperking geldt niet voor de MO20 competitie.
D. Jeugdvoetbal JO13 t/m JO19
- Zodra een speler 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse (van zijn eigen leeftijdscategorie) is uitgekomen, mag deze speler niet meer aan officiële wedstrijden van een team dat uitkomt in een lagere klasse (jongere leeftijdscategorie) deelnemen.
- Jeugdspelers hebben de mogelijkheid om in oudere leeftijdsklassen uit te komen zonder dat dit consequenties heeft voor deelname aan wedstrijden in de eigen leeftijdsklasse met uitzondering voor elftallen uitkomende in de categorie B.
- Wedstrijden behorend tot de reguliere competitiefasen (hoofdklasse fase 1 t/m 3 en divisie najaar/ voorjaarsreeks) worden meegeteld in de wedstrijdtelling.
- Dispensatiespelers in categorie A zijn alleen toegestaan naar aanleiding van een (her)indeling of expliciete toestemming. Zodra een speler gecombineerd 15 (na)competitiewedstrijden in zijn eigen of een oudere leeftijdscategorie in de categorie A heeft gespeeld, mag hij niet meer als dispensatiespeler uitkomen in zijn eigen leeftijd en/of een jongere leeftijdscategorie categorie B
- De minimale leeftijd van 15 jaar om bij de senioren uit te komen blijft ongewijzigd.
E. Meidenvoetbal MO13 t/m MO20
- Zodra een speelster 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse (van zijn eigen leeftijdscategorie) is uitgekomen, mag deze speelster niet meer aan officiële wedstrijden van een team dat uitkomt in een lagere klasse (jongere leeftijdscategorie) deelnemen. Vastspeelregeling is óók van toepassing op de 4e fase (Final League).
- Meiden hebben de mogelijkheid om in oudere leeftijdsklassen uit te komen zonder dat dit consequenties heeft voor deelname aan wedstrijden in de eigen leeftijdsklasse. Dit geldt ook voor het uitkomen in wedstrijden van een JO-team waarbij geldt dat in dat geval een speelster 1 jaar ouder mag zijn dan wat voor die leeftijdsklasse van toepassing is.
- Deelname aan de MO20 competities is mogelijk voor speelsters die geboren zijn op of na 1 januari 2005. Voor hen geldt de beperking dat een speler die 15 (na)competitiewedstrijden in categorie A in een hoger team van de MO20-competitie is uitgekomen niet meer aan officiële wedstrijden van een lager team van MO20-competitie mag deelnemen ongeacht of dit lagere team in categorie A of B uitkomt.
- Een speelster mag uitkomen voor de MO17 divisie 1 vanaf de dag dat zij 14 jaar is geworden. Een speelster mag uitkomen voor de MO20 vanaf de dag dat zij 15 jaar is geworden.
- De minimale leeftijd van 15 jaar om bij de senioren uit te komen blijft ongewijzigd.
Tellen van wedstrijden
Om te bepalen of een speler speelgerechtigd is, is het nauwkeurig tellen van wedstrijden van belang. Bij de telling van wedstrijden gaat het alleen om de wedstrijden waaraan de speler daadwerkelijk heeft deelgenomen. Als een speler op het wedstrijdformulier is vermeld, maar alleen op de bank heeft gezeten, dan wordt de wedstrijd niet meegeteld. Een wedstrijd die niet is of kon worden uitgespeeld, en waarvan op een later moment het restant wordt gespeeld, wordt als 1 (gespeelde) wedstrijd geteld.
Wisselregels
De KNVB heeft ook regels opgesteld met betrekking tot het aantal wisselspelers en wisselmomenten:
| Categorie | Maximum aantal wisselspelers | Maximum aantal wisselmomenten | Doorwisselen |
|---|---|---|---|
| Categorie A Mannen en vrouwen (incl. O21 en O23) | 5 | 4 (3 tijdens het spel, 1 in de rust) | Nee |
| JO19 | 5 | 4 (3 tijdens het spel, 1 in de rust) | Nee |
| JO15, JO16, JO17, MO15, MO17, MO20 | 7 | 4 (3 tijdens het spel, 1 in de rust) | Ja |
| MO13, JO13, JO14 | 7 | Onbeperkt | Ja |
| Categorie B Alle categorieën | 7 | Onbeperkt | Ja |
Specifieke wisselregels
- O15 t/m O17 en MO20 categorie A: Per wedstrijd staan maximaal 18 spelers op het wedstrijdformulier. Hiervan beginnen 11 spelers in het veld en zitten maximaal 7 wisselspelers op de bank. Tijdens de wedstrijd zijn 4 wisselmomenten toegestaan: 3 tijdens de speeltijd en 1 in de rust. Bij elk wisselmoment mogen 7 spelers tegelijk gewisseld worden. Gewisselde spelers mogen bij een volgend wisselmoment weer terugkeren in het veld. Omdat er 4 wisselmomenten zijn (3 tijdens de speeltijd en 1 tijdens de rust), kunnen in totaal 28 wisselbewegingen plaatsvinden.
- O19 en ouder categorie A: Vanaf de leeftijdscategorie Onder 19 (O19) geldt dat er tijdens een wedstrijd 4 wisselmomenten zijn toegestaan: 3 momenten tijdens de speeltijd en 1 moment in de rust. Binnen deze wisselmomenten mogen in totaal 5 spelers gewisseld worden gedurende de hele wedstrijd. Gewisselde spelers mogen niet opnieuw meespelen nadat zij zijn vervangen.
- Onbeperkt en vliegend wisselen: In de O13, O14 categorie A en gehele categorie B mag onbeperkt gewisseld worden met maximaal 7 wisselspelers. Dit houdt in dat spelers op elk moment tijdens de wedstrijd kunnen worden gewisseld, zonder beperking in het aantal wisselbewegingen. In de O13 en O14 wordt vliegend wisselen toegepast. Dit betekent dat spelers gewisseld kunnen worden zonder dat het spel hiervoor hoeft te worden onderbroken. De wissel kan dus plaatsvinden terwijl het spel doorgaat. In de O15 en ouder vindt het wisselen op de traditionele manier plaats. Dit houdt in dat het spel eerst stil moet liggen en de wissel alleen met toestemming van de scheidsrechter mag worden uitgevoerd.
Sportlink Club
In Sportlink Club kun je opzoeken hoeveel wedstrijden een speler heeft gespeeld in een team. Kijk in Wedstrijdzaken - Teams. Klik op het betreffende team/elftal en kies rechtsonder voor 'team-spelersstatistieken'. Kies bij speltype voor 'veldvoetbal competitie' en klik op het vergrootglas. Het kan zijn dat namen dubbel vermeld worden, klik dan nog een keer op het vergrootglas. Let op! Activeer de kolom 'wedstrijden met speeltijd'. Dit kan via het icoontje 'kolommen wijzigen'. Alleen de spelers die in het bondsteam staan, worden geteld. Advies: zet incidentele spelers ook in het bondsteam. Aan de spelersstatistieken kunnen geen rechten ontleend worden.