Het Nederlandse voetbal, georganiseerd door de KNVB (Koninklijke Nederlandse Voetbalbond), kent een competitie structuur die is opgedeeld in verschillende fasen, met name in het jeugdvoetbal. Deze fasen zijn ontworpen om het spelplezier te vergroten, de ontwikkeling van jonge voetballers te bevorderen en meer gelijkwaardige wedstrijden te creëren. Dit artikel geeft een gedetailleerd overzicht van het fasenvoetbal, de achterliggende gedachte, de verschillende fasen en de impact op de competities.
Inleiding tot het Fasenvoetbal
De KNVB heeft de term fasen model uitgevonden en gaat die modellen toepassen in de jeugdcompetitie. Om het spelplezier te vergroten en de ontwikkeling van (jonge) voetballers te bevorderen heeft de KNVB besloten dit seizoen over te gaan tot het drie fasen voetbal in een groot deel van de juniorencompetities. Verenigingen hebben, net als voorgaande seizoenen, teams ingeschreven voor de verschillende competities.
Het voetbalaanbod voor de pupillen (JO7 t/m JO12) ziet er sinds het seizoen 2020/’21 iets anders uit. Het vier fasen-model is ingevoerd. De indeling van de eerste fase (klasse niveau) gebeurt nog steeds op basis van de teaminschrijving van de vereniging.
Het 4-Fasenmodel voor Pupillen (O7-O12)
Het voetbalseizoen bij de pupillen (O7-O12) is opgedeeld in vier fasen, twee in het najaar en twee in het voorjaar. Dit 4-fasenmodel is gebaseerd op het voetballende kind en hoe hij/zij optimaal plezier beleeft aan het voetballen in een veilige omgeving en hoe hij/zij zich daarbinnen ontwikkelt. De belevingswereld van de pupillen en hun ambities en drijfveren om te voetballen zijn het uitgangspunt voor de inrichting van dit voetbalaanbod.
Indeling en Herindeling
De indeling van de eerste fase (klassen-niveau) gebeurt op basis van de teaminschrijving van de vereniging. De volgende fase wordt ingedeeld op basis van de uitslagen en standen in de eerdere fase(s). Eén van de grote voordelen van dit model is de mogelijkheid om pupillenteams, mits noodzakelijk, sneller te herindelen. Zo realiseren we meer gelijkwaardige competities.
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
Verenigingen kunnen nieuwe teams voor aanvang van elke fase inschrijven. De herindelingen vinden in principe plaats tussen de fasen. Alleen bij hoge uitzondering vindt er een herindeling plaats gedurende een fase. Tussen de fasen zullen de teams worden heringedeeld op basis van de uitslagen. Door middel van het spelen in meerdere fasen, kan er door de KNVB sneller en op twee momenten, tussen de fases, worden heringedeeld. De herindelingen zijn verplicht en worden, zoals hierboven vermeld, uitsluitend gedaan op basis van de resultaten. Hiervoor hoeven geen verzoeken meer worden ingediend.
Fase 1 en 2: Indicatie en Controle
De 1e fase is een indicatiefase. Hierin wordt met name getoetst wat het niveau is van het team. De 2e fase is de fase na de herfstvakantie en noemen we de controlefase. Teams kunnen zijn heringedeeld en op een andere niveau uitkomen. Het spelen in meer fasen moet ertoe leiden dat leukere wedstrijden gespeeld worden met kleinere uitslagen. De reisafstand wordt daarmee minder belangrijk gemaakt. In fase 1 en 2 kan het voorkomen dat niet tegen alle tegenstanders in de poule wordt gespeeld. Voor deze fasen geldt dat niet als een probleem, omdat zij dienen als hulp bij het bepalen van het juiste niveau voor fase 3.
Fase 3 en 4: Competitie en Toernooi
In het voorjaar spelen de teams ook 2 fasen: een lange fase en een toernooidag, de Final League. De 3e fase start na de winterstop. In deze fase voetballen de teams 14 wedstrijden, dus een hele competitie. Dit doen we op verzoek van de meiden zelf. Zij vinden het eerder herindelen zeer nuttig, maar ervaren het ook als een uitdaging om in een seizoen wel een hele competitie te kunnen voetballen en te kunnen spelen om een kampioenschap.
Fase 4 is dus een toernooi(dag) voor alle teams die hebben meegedaan aan fase 3. De Final League is dé seizoensafsluiting voor alle teams. Het is een daadwerkelijk onderdeel van de competitie! Na deze toffe seizoensafsluiting zit het seizoen er echt op.
Voordelen van het 4-Fasenmodel
Eén van de grote voordelen van dit model is de mogelijkheid om pupillenteams sneller te herindelen, mits noodzakelijk. Hierdoor komen er veel minder grote scores voor en worden er meer wedstrijden gespeeld waarbij de krachtsverhouding tussen teams in balans is. Dit laatste leidt tot meer plezier bij de kinderen, en zorgt er uiteindelijk voor dat kinderen langer blijven voetballen.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
Praktische Zaken
Er wordt niet gespeeld in de schoolvakanties en er zijn geen beker- en inhaalwedstrijden. De KNVB probeert de reisafstanden zo klein mogelijk te houden.
Het 3-Fasenmodel voor Junioren (JO13-JO19)
In de Jeugd Onder 13- tot en met Onder 19-competities spelen zowel jongens als meiden. De speelvorm is 11 tegen 11. De leeftijdscategorieën die worden aangeboden per district zijn afhankelijk van het aanbod in teams. In de JO13 t/m JO19 wordt er komend seizoen vanaf de Hoofdklasse en lager in drie fases gespeeld.
Om het spelplezier te vergroten en de ontwikkeling van (jonge) voetballers te bevorderen introduceert de KNVB vanaf het seizoen 2022/’23 het fasenvoetbal bij een groot deel van de juniorencompetities. Voorheen speelden juniorenteams in de leeftijd van O13 t/m O19 in twee even lange reeksen: de zogenoemde najaars- en voorjaarsreeksen.
Fasen Indeling
De competitie bestaat uit drie fasen:
- Fase 1: bekervoetbal in een poule van 6 of 8 teams tot de herfstvakantie.
- Fase 2: reeks tussen de herfstvakantie en de kerstvakantie.
- Fase 3: reeks na de kerstvakantie tot de zomerstop.
Impact en Onderzoek
Op basis van een uitgebreid onderzoek blijkt dat fasenvoetbal een positieve impact heeft op de juniorencompetities. Fasenvoetbal heeft een positief effect op de gelijkwaardigheid van de competities en op het verminderen van reisafstanden. Junioren hechten veel waarde aan de gelijkwaardigheid van de competities, hierdoor wordt het spelplezier verhoogd. Naast de wens om gelijkwaardige wedstrijden te spelen, hebben de junioren eveneens de wens om een iets langere reeks te spelen na de winterstop.
Lees ook: Scheidsrechter niet aanwezig? Dit zijn de stappen
Wat Betekenen de Wijzigingen voor Verenigingen?
Verenigingen schrijven, net als voorgaande seizoenen, teams in voor de verschillende competities. Anders dan voorgaande jaren spelen alle voetballers mee in de bekercompetitie, die dient als de eerste fase. Herindeling vindt plaats op dezelfde momenten als bij het pupillenvoetbal, hier hoeft de vereniging geen actie voor te ondernemen. De Teamindex blijft ook in deze nieuwe opzet een rol spelen bij de indelingen.
Specifieke Situaties en Regelingen
In het geval dat fase 3 niet uitgespeeld kan worden, bijvoorbeeld door overmacht in een uitzonderlijke situatie of wanneer de fase eindigt in een gelijke stand, dan heeft de competitieplanner het recht om te bepalen welk gevolg dit heeft voor de indeling van de toernooidag. In dit geval kan een competitieplanner de indeling doen op basis van:
- Gemiddeld aantal punten
- Onderling gespeelde wedstrijden
- Doelpuntengemiddelde
- Doelpunten voor
- Loting
Op het moment dat er open plaatsen vallen in een competitie, bijvoorbeeld door een terugtrekking, dan heeft de competitieplanner het recht om te bepalen welk gevolg dit heeft voor de indeling van de toernooidag. In dit geval kan een competitieplanner de indeling doen op basis van:
- Gemiddeld aantal punten
- Onderling gespeelde wedstrijden
- Doelpuntengemiddelde
- Doelpunten voor
- Loting
Veelgestelde Vragen
Waarom doet de KNVB dit?
Wij organiseren deze nieuwe competitievorm met het doel te komen tot gelijkwaardige wedstrijden. Gelijkwaardige wedstrijden vergroten het spelplezier en zijn goed voor de ontwikkeling van de spelers. Daarnaast beperken we met deze competitieopzet de reisafstanden. Deze twee factoren dragen bij aan het plezier in het voetbal, en zorgen er uiteindelijk voor dat jongeren langer blijven voetballen.
Waarom kiest de KNVB voor 3 fasen en niet 4 fasen zoals bij pupillenvoetbal?
Uit doelgroeponderzoek onder junioren blijkt dat zij naast het spelen van gelijkwaardige wedstrijden, het ook belangrijk vinden om een iets langere reeks te spelen. Door middel van een lange laatste fase (derde fase) kunnen we voldoen aan beide wensen.
Wat is de invloed van fasenvoetbal op het bekervoetbal?
Alle juniorenteams (Hoofdklasse en lager) doen aankomend seizoen mee aan het bekervoetbal. Dit is namelijk de eerste fase. Er wordt gespeeld in een poule van 6. Na de poulefase wordt het bekertoernooi vervolgd.
Hoe ziet de competitie er aankomend seizoen uit?
De competitie ziet er aankomend seizoen voor junioren als volgt uit:
- Fase 1: bekervoetbal in een poule van 6 teams tot de herfstvakantie
- Fase 2: reeks tussen de herfstvakantie en de kerstvakantie
- Fase 3: reeks na de kerstvakantie tot de zomerstop
Gelden de wijzigingen juniorencompetities ook voor de meiden-junioren?
Vanaf het seizoen 2022/’23 worden er in de competitieopzet bij de meiden-junioren ook veel wijzigingen aangebracht.
Blijft de Hoofdklasse onder categorie A vallen in het seizoen 2022/’23?
Ja, de Hoofdklasse blijft categorie A. Er vinden geen wijzigingen plaats wat betreft (dispensatie)overschrijvingen en biologische dispensatie.
Wij winnen/verliezen elke week met grote cijfers, vindt er dan automatisch herindeling plaats?
Ja. Herindeling vindt komend seizoen plaats op dezelfde momenten als bij het pupillenvoetbal, hier hoeft de vereniging geen actie voor te ondernemen.
Wij willen tussentijds van de 1e klasse naar de Hoofklasse of andersom: wij willen van de Hoofdklasse naar de 1e klasse, is dat mogelijk?
Dit kan bij uitslagen met grote cijfers. Aan het begin van het seizoen maken we bekend wat dit betekent voor overschrijvingen die alleen goedgekeurd zijn voor categorie B en voor leeftijdsdispensatiespelers.
Fasenvoetbal voor Meiden (MO13-MO20)
Vanaf de junioren-leeftijd zijn er ook specifieke competities waar meiden met en tegen elkaar voetballen. We bieden 4 fasen aan tijdens het seizoen, waarin we alle teams minimaal in totaal 24 wedstrijden willen laten spelen. We kiezen voor 4 fasen, zodat we vaker kunnen herindelen en teams dus eerder op het juiste niveau kunnen voetballen. Dit moet ertoe leiden dat meiden minder vaak met grote uitslagen als 8-0 of 13-1 te maken krijgen, iets wat momenteel in één derde van alle wedstrijden bij de meidenjunioren-competities voorkomt.
Najaar
In het najaar spelen de teams 2 fasen. In fase 1 voetballen de teams 6 of 7 wedstrijden. We zien deze fase als een indicatiefase op basis van de vrije inschrijvingen. In fase 2 voetballen de teams 6 of 7 wedstrijden. We zien deze fase als een controlefase om de herindelingen te controleren. In fase 1 en 2 kan het voorkomen dat niet tegen alle tegenstanders in de poule wordt gespeeld. Voor deze fasen geldt dat niet als een probleem, omdat zij dienen als hulp bij het bepalen van het juiste niveau voor fase 3.
Voorjaar
In het voorjaar spelen de teams ook 2 fasen: een lange fase en een toernooidag, de Final League. In fase 3 voetballen de teams 14 wedstrijden, dus een hele competitie. Dit doen we op verzoek van de meiden zelf. Zij vinden het eerder herindelen zeer nuttig, maar ervaren het ook als een uitdaging om in een seizoen wel een hele competitie te kunnen voetballen. Fase 4 is een toernooi(dag) voor alle teams die hebben meegedaan aan fase 3. De Final League is dé seizoensafsluiting voor alle teams. Het is een daadwerkelijk onderdeel van het competitieaanbod, want dit is een sterke wens van de meiden zelf. Het kan in een uitzonderlijke situatie zo zijn dat fase 3 door overmacht niet is uitgespeeld. In dit geval kan de toernooi(dag) nog ruimte bieden om de eindrangschikking van de competitie te bepalen.
Competitie aanbod MO13 t/m MO20
Vanaf het seizoen 2022/’23 worden er in de competitieopzet bij de meiden-junioren ook veel wijzigingen aangebracht. Voor meer informatie over het nieuwe competitieaanbod MO13 t/m MO20 kun je deze pagina bekijken.
Impact op Verenigingen en Teams
De invoering van het fasenvoetbal heeft diverse gevolgen voor verenigingen en teams. Zo is er voor de leeftijdsgroepen O7 t/m O12 en het gehele meidenvoetbal geen bekercompetitie meer. Bij de gemengde O13 t/m O19-competities betreft de eerste fase bekervoetbal. De Zwaluwen Jeugdactie wordt in al deze competities gekoppeld aan de eerste fase: 'Zwaluwen Jeugdcompetitie'.
Praktijkvoorbeelden en Ervaringen
Afgelopen dinsdag bleek maar weer eens dat ook de 3e divisie een niet te voorspellen competitie is. Tijdens de midweekse competitieronde vielen een paar uitslagen op. Het verlies van SteDoCo bij hekkensluiter Hoek terwijl ook DOVO een onverwachte nederlaag leed tegen DVS ‘33 Ermelo.
Opvallend is dat ASWH de eerste helft van de tot nu gespeelde wedstrijden steeds het beste van het spel had en in de 2e helft wegzakte. De tegengoals in de laatste minuten tegen Rijnvogels en Volendam kostte donze jonge ploeg 4 punten! Maar trainer Sjoerd van der Waal zal ongetwijfeld hetzelfde geconstateerd hebben.
De 2e ronde voor de poulefase beker leverde voor het 2e elftal een gigantische nederlaag op. Het bezoek aan Wieldrecht 2 werd afgesloten met een 10-0 ondergang.
De 3e ronde voor de poulefase van de JO19-1 en JO17-1 leverde voor beide teams de volle winst op en bweide teams gaan vrijwel zeker door. De JO19-1 hadden thuis geen kind aan Beek Vooruit JO19-1 en wonnen gemakkelijk met 5-0. Ook de JO17-1 won overtuigend. Thuis kreeg Wieldrecht JO17-1 geen voet aan de grond.
Voor de JO19-2 werd het een teleurstellende start van het seizoen. De JO17-2 reisde naar RCD JO17-1 in Dordrecht. Tevergeefs trachtte dit elftal de wedstrijd naar zich toe te trekken. RCD bleek het betere team en won gedecideerd met 3-0. Ook voor de JO17-3 werd het vechten tegen een bierkaai. De uitwedstrijd tegen Sliedrecht JO17-2 werd met 4-2 verloren. De JO17-4 liet zien hoe het wel moet. Het bezoek aan Groot Ammers JO17-1 leverde een winnende score op van maar liefst 11-0. De thuiswedstrijd van JO17-5 tegen Oranje Wit was ongekend spannend. Beide partijen gaven elkaar niets cadeau maar Oranje Wit wist de winst toch te pakken.
Voor de JO15-1 begon de 1e fase teleurstellend. Thuis werd met 5-3 verloren van Wieldrecht JO15-1. Beter ging het de JO15-2 af. Hoewel het in Dordrecht tot de laatste minuut spannend bleef werd Oranje Wit toch met 3-2 geklopt. Ook de JO15-3 was er klaar voor om de eerste overwinning te vieren. Thuis werd De Zwever JO15-1 met 6-1 het bos in gestuurd. Ook de volle winst voor de JO15-5, dat thuis speelde tegen Rijsoord JO15-3. Met 4-2 kreeg Rijsoord het nakijken. De JO15-5 kende een overweldigde start. De uitwedstrijd tegen De Alblas JO15-3 werd met overmacht gewonnen. Het werd 7-0 waarmee dit team zich kandidaat stelt als poulewinnaar. Ook de JO15-6 hadden een uitstekende bekerstart.
Het vlaggenschip van O13 ging thuis met 4-1 ten onder tegen Oranje Wit JO13-1. Dit viel enigszins tegen voor de JO13-1. Ook de JO13-2 moest de eer aan de tegenstander laten. Thuis won tegenstander Wieldrecht JO13-2 met 2-0. Voor de JO13-3 werd het een zwarte zaterdag. De thuiswedstrijd tegen Alblasserdam JO13-1 werd kansloos met 11-0 verloren. Winst was er voor de JO13-4. Uit werd met 6-3 van ZBC ’97 JO13-1 gewonnen en dat is goed nieuws. ASWH JO13-5 ontving Nieuw Lekkerland JO13-2. De Lekkerlanders spartelden hevig tegen voordat zij zich gewonnen gaven. ASWH trok met 4-3 aan het langste eind. Een valse start voor de JO13-6. De uitwedstrijd tegen Heerjansdam leverde een 3-1 nederlaag op. Maar er komen nog genoeg wedstrijden om deze nederlaag weg te poetsen. Met de JO13-7 liep het beter af. Thuis werd De Alblas JO13-2 overlopen en over de uitslag werd dus niet gediscussieerd. Het werd 7-2. ASWH JO13-8 ontving thuis SC Emma JO13-1. Dit bleek een brug te ver voor het ASWH team omdat met 7-2 werd verloren. Een fraaie winst voor de JO13-9 dat thuis GSC/ODS JO13-2 na een leuke wedstrijd met 4-2 aftroefde. Tenslotte de JO13-10 dat helaas kopje onderging tegen RSV JO13-1. Met 16-0 kregen de Ambachtse maatjes onder uit de kan.
De teams van O11 en jonger zijn begonnen aan de Zwaluwen Jeugdreeks. Een mooi begin voor de JO11-1. Thuis werd tegenstander Oranje Wit JO11-1 ontmanteld. Dat leverde een 7-0 overwinning op. Voor de JO11-2 werd de eerste wedstrijd een deceptie. Wat wil je als je thuis met 16-3 van de buur IFC JO11-1 verliest. Het ASWH JO11-3 team speelde uit in Dordrecht tegen GSC/ODS JO11-1. Na een spannende wedstrijd stond er de eindscore van 3-2 op het scorebord voor het Dordtse team. Beginnen met een nederlaag is nooit prettig maar de JO11-4 hoeven niet te treuren dat de uitwedstrijd tegen IFC JO11-2 met 2-1 is verloren. Deze kleine nederlaag geeft aan dat het krachtsverschil niet groot was. Voor de JO11-5 was de opgave op de eerste competitiedag niet al te zwaar. Uit tegen IFC JO11-3 werd met scherp geschoten, het werd maar liefst 10-1 voor ASWH. Voor de JO11-6 was JO11-4 van IFC een gemakkelijke prooi. Ook hier de start van de eerste fase met als uitschieter een 33-0 nederlaag van de MO11-1 tegen Rijsoord M11-1. Dit is een record nederlaag voor een ASWH team in een officiële wedstrijd. De MO15-1 vlogen uit de startblokken en wisten thuis Dubbeldam MO15-1 te verschalken. Zij vochten als leeuwinnen maar het mocht niet baten. De MO17-1 moest uitspelen tegen RCD MO17-1 maar kwam één doelpunt tekort om niet te verliezen.
Technische Storingen en Verenigingswensen
Helaas heeft de KNVB in de afgelopen dagen bij Sportlink technische storingen ervaren. Daardoor zijn de wedstrijdschema’s zo goed als handmatig gemaakt. Naast dat dit een behoorlijke klus is, heeft dit ook gevolgen voor onze vereniging VV Heerenveen. Er kan hierdoor geen rekening gehouden worden met de wensen van verenigingen. Wel is er zoveel als mogelijk geprobeerd te zorgen voor een gelijk verdeeld uit- en thuisprogramma. De KNVB snapt dat diverse teams van VV Heerenveen, en vooral de wedstrijdsecretaris, hierdoor mogelijk in een lastig pakket komen, maar de KNVB vraagt hierbij om je begrip. Dus de wedstrijdsecretaris kan hieraan helaas weinig doen !! De aanpassingstermijn voor verenigingen van wedstrijden voor de eerste speelronde wordt aangepast naar dinsdag 26 oktober.
Alternatieve Competitie vormen
Het grootste competitieaanbod vind je bij de reguliere voetbalvorm 11x11. Deze vorm speel je vanaf de junioren en is bij elke vereniging bij jou in de buurt mogelijk. Lees hier alles over de spelregels en afspraken bij 11 tegen 11 voetbal voor junioren. In 2023/'24 is er in de O13 een pilot met vernieuwde spelregels. In de districten West I en Noord wordt er ook in de JO14 getest met de vernieuwde spelregels.