De KNVB Beker, officieel de TOTO KNVB Beker genoemd, is een jaarlijks terugkerend knock-out voetbaltoernooi in Nederland. Door de jaren heen heeft dit toernooi vele verrassingen, memorabele momenten en historische stunts opgeleverd. Dit artikel duikt in de geschiedenis van de KNVB Beker en belicht enkele van de meest opmerkelijke gebeurtenissen.
Amateurs Tarten de Topclubs
Een van de meest charmante aspecten van de KNVB Beker is de mogelijkheid voor amateurclubs om het op te nemen tegen profclubs. Deze confrontaties leiden vaak tot onvergetelijke momenten.
Swift stunt tegen Vitesse
Zoals de wedstrijd van Swift tegen Vitesse op 20 september 2017. Voor de voetballers van Swift in Amsterdam zal 20 september 2017 een historische datum zijn. De amateurs uit de hoofdstad wonnen toen in de KNVB-beker namelijk van eredivisionist Vitesse; die het seizoen daarvoor diezelfde beker nog won ten koste van AZ.
Lienden verslaat Vitesse
Op 12 november 2008 werd Vitesse wederom verrast, ditmaal door de amateurs van Lienden, onder leiding van trainer Hans Kraay junior. Door een prachtige vrije trap van invaller Erik de Kruijk won Lienden met 1-0. Trainer Kraay zei tegen de KNVB over de goal van de matchwinner: “De volgende dag heeft ‘ie het voor de pers nog 120 keer geprobeerd, zonder publiek en zonder keeper, en geen bal ging tussen de palen.”
Het Wonder van Spakenburg
In 1975 schreef IJsselmeervogels geschiedenis door als amateurclub de kwartfinale van de beker te bereiken. Na een sensationele reeks overwinningen moesten ze op bezoek bij AZ ’67, een topclub in die tijd. Na een 2-2 stand volgde een strafschoppenreeks, waarbij de amateurs wonder boven wonder aan het langste eind trokken. In de halve finale was FC Twente echter met 6-0 te sterk.
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
VVSB bereikt halve finale
In februari 2016 zorgde amateurvoetbalclub VVSB voor een historische bekerstunt: ze wisten tegen FC Den Bosch een 2-0 achterstand om te buigen in een 2-3 voorsprong. Voor het eerst in 41 jaar bereikte een amateurclub hiermee de halve finale van het KNVB Bekertoernooi.
Grote Clubs in de Problemen
Niet alleen amateurs zorgden voor verrassingen. Ook topclubs werden soms geconfronteerd met onverwachte nederlagen.
PSV vernederd door FC Wageningen
Op 21 december 1977 leed PSV een historische 1-6 thuisnederlaag tegen eerstedivisionist FC Wageningen. Dit was extra pijnlijk omdat PSV dat seizoen de UEFA-beker won en spelers als Willy van der Kuijlen en de gebroeders Van de Kerkhof in de gelederen had.
Ajax onderuit tegen PEC Zwolle
Hoewel Ajax recordhouder is met 18 bekeroverwinningen, werd de club in de finale van 2013/2014 met 5-1 verslagen door PEC Zwolle. De wedstrijd werd in de beginfase stilgelegd door vuurwerk uit het Ajax-vak, terwijl de Amsterdammers op dat moment met 1-0 voorstonden.
Bijzondere Finales en Derby's
De KNVB Beker heeft ook enkele unieke finales en derby's gekend die de geschiedenisboeken in gingen.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
Eén finale, twee duels: Ajax-Feyenoord
De finale van 2009/2010 tussen Ajax en Feyenoord was uniek. Vanwege aanhoudende rellen tussen de supporters mochten beide clubs geen fans meenemen naar het stadion van de tegenpartij. Uiteindelijk werd besloten om de finale over twee wedstrijden te spelen, één in Amsterdam en één in Rotterdam. Ajax won uiteindelijk de finale.
Friese kracht: SC Heerenveen
In het seizoen 1992/1993 bereikte SC Heerenveen, destijds uitkomend in de Eerste Divisie, de bekerfinale. Op weg naar de finale versloegen ze onder meer streekrivaal Cambuur Leeuwarden en Eredivisionisten FC Den Bosch en Fortuna Sittard. In de finale was Ajax echter te sterk.
Seizoen 2023-2024
Het KNVB Bekerprogramma in het seizoen 2023-2024 loopt van zaterdag 12 augustus 2023 tot en met de finale op zondag 21 april 2024. Het toernooi bestaat uit verschillende kwalificatierondes, gevolgd door de hoofdrondes waarin ook de betaald voetbalclubs instromen.
Opzet van het toernooi
Het TOTO KNVB Bekertoernooi begint met de Eerste kwalificatieronde. Aan de loting hiervoor doen 60 amateurclubs mee; 24 best presterende clubs in de districtsbeker van vorig seizoen, en 36 clubs uit de Derde divisie. Aan de tweede kwalificatieronde doen 42 clubs mee: de 30 winnaars uit de eerste kwalificatieronde en 12 teams uit de Tweede divisie.
Vanaf de Eerste ronde KNVB Beker zijn ook 29 teams uit het betaald voetbal van de partij (de BVO's), evenals de kampioen van de Tweede divisie (vv Katwijk) en de periodekampioenen van de Tweede divisie (AFC, HHC Hardenberg, Rijnsburgse Boys). Ajax, AZ, Feyenoord, PSV en FC Twente, de clubs die Nederland in Europa vertegenwoordigen in de Champions League, Europa League en UEFA Conference League, stromen in de tweede bekerronde in.
Lees ook: Scheidsrechter niet aanwezig? Dit zijn de stappen
Recente wedstrijden
Enkele recente wedstrijden in het KNVB Bekertoernooi zijn:
- Excelsior Maassluis - ADO Den Haag (1-2, 16 januari 2024)
- Excelsior - FC Groningen (0-2, 16 januari 2024)
- AZ - Quick Boys (3-3, AZ wint na strafschoppen, 16 januari 2024)
- NEC - Go Ahead Eagles (2-1, 17 januari 2024)
- Almere City - Fortuna Sittard (1-2, 17 januari 2024)
- PSV - FC Twente (3-1, 17 januari 2024)
- Vitesse - AFC (1-0, 18 januari 2024)
- Hercules - SC Cambuur (3-4 na verlenging, 25 januari 2024)
- Feyenoord - PSV (1-0, 24 januari 2024)
Finale 2024
De KNVB Bekerfinale 2024 is op zondag 21 april 2024 in De Kuip in Rotterdam. De winnaar van de TOTO KNVB Beker 2023/’24 mag meedoen aan de Europa League in het seizoen 2024/'25.
Loting en Thuisvoordeel
De loting van de TOTO KNVB Beker is vaak onderwerp van discussie. Uit cijfers blijkt dat Feyenoord relatief vaak een thuiswedstrijd loot, terwijl ADO Den Haag minder gunstig loot. Er lijkt een verband te bestaan tussen het loten van thuiswedstrijden en de prestaties van clubs.
Voetbalfans in Nederland
Voetbalfans zijn te vinden in alle 342 Nederlandse gemeentes. KNVB Expertise heeft een supporterskaart ontwikkeld waarop de spreiding van alle seizoenkaarthouders van BVO’s in Nederland te zien is.