Binnen het jeugdvoetballeerproces is het voor een optimale en veelzijdige ontwikkeling van jeugdspelers goed als ze leren omgaan met alle vaardigheden die het voetbalspel van ze vraagt binnen aanvallen, verdedigen en omschakelen. Een belangrijk onderdeel hiervan is de keeperpositie. Het is essentieel dat jeugdspelers op jonge leeftijd kennismaken met alle posities binnen het team, inclusief de keeper.
Het Belang van Rouleren op Jonge Leeftijd
Rouleren met de keeper op jonge leeftijd, idealiter tot en met de O12-leeftijd, is een waardevolle methode om alle spelers de kans te geven deze rol binnen het team te ervaren en te begrijpen wat er van hen wordt verwacht. Bovendien stelt het hen in staat te ontdekken of ze deze positie leuk vinden. Deze visie op hoe jeugdspelers kennis te laten maken met de voetbalvaardigheden en de vaardigheden van de keeper vind je terug in de voetbalvormen in de Rinus-app. Daarin wordt tot en met de O12 leeftijd niet gewerkt met een vaste keeper, maar rouleren spelers door in posities. Daarbij komen zij dus ook uit in de rol van keeper. Voor de leeftijdscategorieën tot en met O12 is een aantal warming-up spelletjes opgenomen, waarin elke jeugdspeler in aanraking komt met ‘keepersvaardigheden’ zoals gooien, vangen en vallen.
Waarom Rouleren?
Op jonge leeftijd is het cruciaal dat jeugdspelers de mogelijkheid krijgen om alle aspecten van het voetbalspel te leren kennen, inclusief alle posities en bijbehorende taken binnen het team. Door praktijkervaring op te doen, zowel met voetballen als met keepen, kunnen jeugdspelers een weloverwogen keuze maken of ze veldspeler en/of keeper willen zijn.
Zelfs als jeugdspelers vanaf de junioren kiezen om ‘vast’ als doelverdediger te gaan spelen, hebben ze al voetbalvaardigheden ontwikkeld die van hen worden gevraagd in de rol als keeper in het opbouwen, omschakelen en voorkomen van doelpunten.
Voor de motorische ontwikkeling van het kind is het essentieel op diverse manieren te leren bewegen: rennen, dribbelen, passen en duelleren, maar ook vangen, vallen en balanceren. Dit past goed bij de doelstellingen die binnen de jongste leeftijdscategorieën gesteld zijn.
Lees ook: Essentiële keepersuitrusting
De Rol van de Keeper in het Team
Voetbal is een teamsport, waar samenwerking essentieel is om te scoren of een doelpunt te voorkomen. De keeper is een integraal onderdeel van het team en moet zijn/haar voetbalvaardigheden inzetten in de context van het spel, bijvoorbeeld door samen te werken met verdedigers om doelpunten te voorkomen en om het spel van achteruit op te bouwen.
Voetbalvormen zijn gebaseerd op wat er in een wedstrijd van een keeper wordt gevraagd en dat kan worden vereenvoudigd tot aan 1 tegen 1. Het kan zijn dat een keeper moeite heeft met het uitvoeren van een specifieke keepersvaardigheid net of zonder bal, of dat deze keepersvaardigheid in de trainingen met het team onvoldoende vaak aan de orde komt (te weinig gevarieerde wedstrijdechte herhalingen). Dan kan het zinvol zijn dit afzonderlijk met een groepje keepers te trainen, maar probeer ook dan de voetbalvormen zoveel mogelijk te relateren aan wedstrijdechte situaties. Het is belangrijk om daarbij altijd te zorgen voor een wedstrijdelement, tegenstander, een bepaalde ruimte, tegengestelde belangen en bepaalde spelregels.
Speciale Keeperstrainingen
Er zijn speciale keeperstrainingen ontwikkeld. Vanaf O6 tot en met O10 maken de keepersvormen onderdeel uit van de voetbaltrainingen, daarboven bieden we ook ‘losse’ keeperstrainingen aan t/m de seniorenleeftijd. Soms is er sprake van aparte keepercoaches en teamcoaches. Beide voetbalcoaches moeten kennis hebben van de complete rol die een keeper heeft in samenwerking met de andere spelers. Het is belangrijk dat keepercoaches en ‘gewone’ voetbalcoaches samenwerken zodat keepers zich met plezier kunnen ontwikkelen.
Damian Ranzijn (Hoofd Keepersopleiding) en Awi Mohabier (Hoofd Opleiding Onderbouw) werken samen aan een brede ontwikkeling van jeugdspelers en -keepers.
Visie op Speelstijl en Formatie in het Jeugdvoetbal
De visie op speelstijl in het jeugdvoetbal omvat verschillende formaties, afhankelijk van de leeftijdscategorie. Een voorbeeld is de 6vs6 formatie, die uit drie linies bestaat: 1:2:1:2. Hierbij zijn goede onderlinge afstanden en posities, veel afspeelpunten en drie hoekjes belangrijk. De veldpositie van de spelers is zo ingericht dat alle kinderen per blokje rouleren, inclusief de keeper.
Lees ook: Humphrey Mijnals in Oranje
Een andere formatie is een zeer aanvallende 1-3-4-3 formatie, die nog steeds een goede balans heeft bij balverlies. Bij deze formatie is het vleugelspel van belang en daarvoor moet men natuurlijk beschikken over individueel sterke spelers die in de 1 tegen 1 situatie de bovenhand kunnen nemen. Jouw spelers komen overal in de 1vs1 situatie terecht wat een geweldige boost geeft aan de ontwikkeling en kwaliteit van alle spelers. Ook bij BBT is dit een formatie die hoog pressing kan spelen en tevens over voldoende rugdekking beschikt.
Voor- en Nadelen van Formaties
Aan elk systeem zijn er voor- en nadelen en deze komen tot uiting als je tegen een andere formatie gaat spelen, tegen een beter of minder goed team speelt of als de taken in balbezit, balverlies of tijdens de omschakeling niet naar behoren worden uitgevoerd. Hieronder vind je enkele voorbeelden. Tegen een 4-3-3? De ruimtes op de flank.
De Unieke Rol van de Keeper
Tijdens een wedstrijd speelt een voetbalteam met elf spelers. Elke speler staat op zijn eigen positie. Dat betekent dus dat er in het veld elf verschillende posities zijn. Elk met zijn eigen verantwoordelijkheden. Tel daarbij op dat teams in verschillende systemen kunnen spelen en het is duidelijk dat het verschil in taken tussen de posities erg divers is. In dit artikel worden er een aantal posities uitgelicht.
De positie van de keeper is de meest unieke positie in het voetbal, niet te vergelijken met andere posities. Het meest voor de hand liggende verschil is dat de keeper de enige speler is die de bal met zijn handen mag pakken. De primaire taak van een keeper is daarmee het tegenhouden van de ballen die op doel worden geschoten.
Dat maakt de rol van de keeper zo specifiek. Naast de hand-oog coördinatie zijn er nog meerdere andere aspecten van belang.
Lees ook: De nasleep van het ongeluk: een analyse
Andere Belangrijke Posities in het Voetbal
Naast de keeper zijn er nog andere belangrijke posities in het voetbal, zoals de centrale verdediger, de middenvelder, de buitenspeler en de spits.
De Centrale Verdediger
Grofweg bestaat een formatie in het voetbal uit drie linies: de aanval, het middenveld en de verdediging. In die verdeling is de keeper niet meegenomen. Het aantal posities dat in de verdediging staat is meestal drie tot vijf. Als een verdediger in de as van het veld staat, wordt hij een centrale verdediger genoemd. Cruciaal voor een centrale verdediger is om het gevaar te voorkomen voordat het ontstaat. De centrale verdedigers zijn als het ware het laatste slot op de deur voor de keeper. Worden deze speler uitgespeeld, dan licht vaak de weg naar het doel open. Daarnaast spelen de centrale verdedigers een belangrijke rol in de opbouw. De tegenstander wacht meestal totdat er een back wordt ingespeeld, kantelt vervolgens heel snel naar de balkant en zet alles vast. Tegen een tegenstander die dat druk zetten goed beheerst, is het lastig opbouwen, zeker via de zijkanten. Voor een centrale verdediger betekent dit gegeven nog iets anders. Je zult je goed moeten afvragen wat het gevolg is als je bijvoorbeeld een back inspeelt. Kan de back daadwerkelijk iets met de door de centrale verdediger ingespeelde bal, of komt hij in de problemen? Dus ook hier maakt hij weer een inschatting. Als een back geen vervolg kan geven, moet centrale verdediger hem niet inspelen.
De Middenvelder
Een middenvelder is een speler op de posities tussen de verdediging en de aanval in. Daarmee is hij als het ware de verbinding tussen deze twee linies. Dat betekent ook dat deze spelers zowel in het verdedigen als in het aanvallen bedreven moeten zijn. Denk daarbij bijvoorbeeld aan Frenkie de Jong. Zijn spel kenmerkt zich door dribbels als hij in balbezit is, maar ook verdedigend is hij van waarde met zijn tackles. Een middenvelder moet dus veel verschillende vaardigheden beheersen. In het hedendaagse voetbal verdedigen teams steeds meer vanuit de zone. Dat betekent dat de middenvelder, tijdens het verdedigen, mee moet bewegen met de bal. Daarbij gebruikt hij de positie van de bal, de positie van zijn medespelers en tot slot de positie van de tegenstanders als referenties. Tijdens het aanvallen is de afstemming tussen de middenvelders onderling en de aanvallers van groot belang. Wanneer de een naar de bal toe beweegt, sprint de ander juist in de diepte. Op die manier wordt de tegenstander continu voor keuzes gezet.
De Buitenspeler
Buitenspelers zijn spelers die veelal tot de verbeelding spreken. Ze vallen onder meer op door hun individuele actie. Daarmee zijn ze in staat om tegenstanders voorbij te spelen, waardoor er elders op het veld ruimte ontstaat. Met deze vaardigheid kunnen ze in staat zijn om wedstrijden te beslissen. Maar met alleen een individuele actie ben je er als buitenspeler niet. In het hedendaagse voetbal zijn er ook andere kwaliteiten die belangrijk zijn voor deze positie. Voorwaarden creëren is van groot belang. Een buitenspeler moet ervoor zorgen dat door een gerichte loopactie het team kan doorvoetballen. Dan moeten natuurlijk in dat geval ook de 6, 8 en 10 op het goede moment eronder komen zodat de buitenspeler voldoende afspeelmogelijkheden heb én moet de back over de buitenspeler heen gaan voor nog een extra afspeeloptie.
De Spits
In het voetbal is de positie van de spits de speler die in het midden van de aanval staat. Doordat hij in de as van het veld staat én dat hij onderdeel is van de voorste linie, bevindt hij zich vaak het dichtst bij het doel van de tegenstander. Daardoor zal hij het vaakst in scoringspositie komen. Het maken van doelpunten is dus ook een belangrijk taak van een spits. Echter, het maken van doelpunten is slechts een onderdeel. Een spits speelt ook een belangrijke rol in de opbouw. Tijdens het opbouwen is het maken van contact belangrijk. Contact met de medespelers, maar ook met de tegenstander. Tijdens het opbouwen, probeert een spits tussen of net achter de beide centrale verdedigers op te stellen en zich eigenlijk wat te verstoppen. Want door net achter de verdedigers te gaan staan, kunnen ze de spits niet goed zien. Vaak hebben centrale verdedigers daar moeite mee.
Keeperstraining: Techniek, Tactiek en Mentaliteit
Het doel van keeperstraining is het aanleren en inslijpen van alle belangrijke keeperstechnieken. Jens Abrams, een ervaren keeperstrainer, benadrukt het belang van gespecialiseerde keeperstraining: „De keeper vervult binnen het voetbal een sleutelpositie. Zijn of haar werk bestaat niet alleen maar uit springen, vliegen en vangen. Misschien was dat vroeger wel zo, maar vandaag de dag wordt er qua prestatie en niveau steeds meer van een keeper gevraagd. Een reden daarvoor is bijvoorbeeld dat tegenwoordig, de keeper eigenlijk de eerste spelmaker van het veld is. Met zijn spelopening kan hij of zij een offensief snel opbouwen. De keeper moet daarom ook in toenemende mate geschoold zijn in de tactische grondbeginselen. De specifieke lichamelijke eisen die aan een keeper gesteld worden vereisen een specialistische en doelgerichte voorbereiding. Het is daarom belangijk dat de trainer zich tijdens de training persoonlijk op zijn leerlingen kan richten:„de trainingssessies vinden daarom in kleinere groepen plaats. Het voordeel is hierbij dat de individuele trainingsbehoeften van de leerling-keepers centraal staan: „De enige manier om op een gedetailleerde manier feedback te geven is door de groepen klein te houden. Er ontstaat daardoor ook automatisch een beter en intensiever contact tussen de deelnemers.
De Opbouw van een Goede Keeperstraining
Voor wat betreft de keuze uit passende oefeningen raadt hij aan: „De oefeningen dienen qua coördinatie complex te zijn, maar ook op techniek gericht te zijn. „Een trainingseenheid bestaat bij mij uit drie pijlers“, vertelt Jens Abrams.
- Hoofdcomponent: „Daarna begint het echte werk. Hier is het belangrijk om op de individuele leerlingen te letten. Heeft een keeper het bijvoorbeeld lastig met hoge ballen, dan probeer ik dat zo snel mogelijk te identificeren en er iets mee te doen.“
- Afsluiting: „Hoe wordt afgesloten is afhankelijk van het thema van de training. Als de ene training teveel op de andere lijkt, of de oefeningen weinig afwisselend zijn, ligt het gevaar van verveling op de loer. Niet elke oefening hoeft in de training terug te komen, aldus Abrams: „Ik hecht extra waarde aan rompstabiliteitsoefeningen.
Abrams raadt tevens aan om ook eens een blik op andere sporten te werpen: „ Ik haal ook veel inspiratie uit andere sporten, en deel ook graag ervaringen met collega-trainers uit andere disciplines. Het kan af en toe helpen om eens 'out of the box' te denken.
Belangrijke Elementen van Keeperstraining
- Warming-up: In de warming-up dienen al bepaalde basisoefeningen van het keepen geintegreerd te worden.
- Coördinatie: Om de coördinatievaardigheden van een keeper te trainen en daarmee succes te bereiken in de wedstrijd, dient het verscherpen van de coördinatie een hoofdbestanddeel van keeperstraining te zijn.
- Duiken: Kan de bal vanuit stand niet meer gehaald worden, dan moet de keeper duiken. Om dat te laten lukken, dienen het voetenwerk, de sprongtechniek, het uitstrekken van het lichaam en de valtechniek allemaal op elkaar afgestemd te zijn. Om de bal effectief af te stoppen, dient de keeper altijd licht voorwaarts te duiken.
- Sprongkracht en Explosiviteit: Ook de sprongkracht en explosiviteit van een keeper moeten flink getraind worden. Om een beweging zo snel mogelijk te kunnen uitvoeren, moet de maximaalkracht, de fMax, goed ontwikkeld zijn.
Mentale Aspecten van het Keepen
Het hebben van kracht en techniek alleen maakt een keeper nog niet goed. Een sterke concentratie en een goede manier van met fouten omgaan zijn net zo belangrijk. Hij legt uit hoe de mentale voorbereiding op een wedtrijd eruit kan zien: „Ik vind het belangrijk dat elke keeper zijn eigen wedstrijdvoorbereiding kan doorlopen. De dag en avond ervoor zijn daarbij even belangrijk als de speeldag zelf. Het is optimaal als zowel team als keeper voor de wedstrijd een gezamenlijke warming-up uitvoeren. Dat helpt de keeper om zijn concentratie op te bouwen.
Ook tijdens de wedstrijd moet een keeper het hoofd koel houden. Er sluipen volgens keeperstrainer Abrams fouten in op het moment dat je ongeconcentreert bent, je teveel wil, of simpelweg verkeerde inschattingen maakt. De keeper moet voorkomen dat hij na een tegendoelpunt zijn kop in het zand steekt. "heb je een fout gemaakt, moet je daarmee leren omgaan. Een fout kan als een soort drijfzand werken, en de komende acties ook schaden. In ieder geval moet je nooit de komende acties met 110% of 120% aangaan. Dat zorgt voor een soort mentale verkramping. Het belangrijkste is, dat je door kleine succesvolle acties weer kracht opdoet , en vastberaden tegen jezelf zegt: "ik ga dit fixen!" In bepaalde situaties kan het ook nodig zijn dat de keeper een soort van gesprek met zichzelf voert. Soms helpt dat gewoon om in het spel te blijven, of op een goede manier 1-op-1 situaties aan te gaan.
Bovendien is bij het trainen de juiste houding van doorslaggevend belang: „Voor mij is het niet belangrijk hoe snel een oefening uitgevoerd wordt. Liever doe je de oefening langzaam, en met 100% precisie, dan dat je de oefening snel doet, en daarmee afraffelt. Het gaat erom de keeper oplossingen te bieden, die hij tijdens de wedstrijd feilloos en instintief kan toepassen. Naast goed trainen is het natuurlijk belangrijk dat keeperstraining niet als kwelling wordt gezien, maar dat deze de keeper op een motiverende manier verder brengt. „Ik vind het belangrijk dat de keeper met een goed gevoel voor het spel naar de training gaat", aldus Abrams.
Visie van Rood-Wit’58 op Jeugdvoetbal
Rood-Wit’58 kenmerkt zich in Putten als een gezellige en sociale vereniging, waarin een ieder plezier in de voetbalsport moet kunnen beleven. We willen voor alle spelers en ouders een warm welkom zijn. Dit geldt zowel voor spelende als niet spelende leden. Om dit te kunnen realiseren proberen we de opleiding van voetballers zodat een ieder zich op zijn of haar eigen niveau kan ontwikkelen. De basis van het voetballen is het spelen van een wedstrijd. Centraal in de visie staat het aanleren, onderhouden en verbeteren. Techniek, Inzicht en Communicatie (TIC)
Op basis van TIC is het een vanzelfsprekendheid dat spelers met vergelijkbare kwaliteiten door de technische begeleiding bij elkaar worden geplaatst. Bij een geschil zal de Technische Jeugd Commisie in overleg met het jeugdbestuur de eindbeslissing over nemen. Vanuit die speelwijze zijn de basistaken per positie en per linie vastgesteld. Rood-Wit’58 streeft naar een eigen trainer/coach voor elk team, die ondersteund wordt door de TJC.
Rood-Wit’58 heeft als doel dat de hoogste teams worden bezet door de betere spelers van die bewuste leeftijdscategorie. Omdat de kinderen zich op jonge leeftijd voortdurend ontwikkelen, worden de selecties elke knvb speelronde opnieuw bekeken. Rood-Wit’58 heeft als doel om meisjes zoveel mogelijk in een meisjesteams te laten spelen. Rood-Wit’58 beoogt voor alle jeugdleden gezelligheid en ontspanning te bieden, waarbij sportiviteit de hoofdzaak is. Er wordt naar gestreefd om de teams te laten presteren naar de aanwezige mogelijkheden, waarbij het doel is om de selectieteams zo hoog mogelijk te laten spelen. De technische commissie zal met de trainers contact houden over de aandachtspunten van het technisch beleidsplan van Rood-Wit’58 en de ontwikkelingen van de kinderen. Het ideale plaatje is dat de leiders en trainers er zowel bij de twee trainingen als bij de wedstrijden zijn. Het is ook de bedoeling dat mocht[en] er bij een team een speler[s] nodig is/zijn uit een ander team dat dit dan in onderling overleg gaat. Bij alle teams is het belangrijk dat de opstelling er voor zorgt dat de kinderen lekker kunnen voetballen. We willen voetballen waarbij we proberen om zo veel mogelijk aanspeel punten te hebben voor de spelers. Dit willen we doen door het vormen van driehoekjes op het veld. Rood-Wit’58 speelt in de JO11 en JO12 in een 1.2.3.2 opstelling. Rood-Wit’58 speelt vanaf JO13 in een 4,3,3 opstelling.
Opbouw vanuit een 4.3.3 Systeem
De opbouw vanuit een 4.3.3 systeem dient als volgt plaats te vinden. Als de tegenstander in balbezit is, proberen we zo vroeg mogelijk de bal te onderscheppen (pressing/druk zetten). Uitgangspunt is om druk te zetten op de helft van de tegenstander, na de 1e pass van de keeper. Bij een sterke tegenstander kan er ook gekozen worden voor pressing rond de middenlijn of op eigen helft. Op het moment van balverlies, zet de dichtstbijzijnde speler druk op de bal om zo snel mogelijk weer in balbezit te komen of om de dieptepass eruit te halen. De linies krijgen dan tijd om zich te hergroeperen. Op het moment dat er balbezit wordt verkregen, proberen we direct een dieptepass te geven om de tegenstander geen tijd te geven zich te organiseren.
Basisprincipes in de Verdediging
- Uitschakelen directe tegenstander
- Nooit een tegenstander binnendoor laten gaan
- Tegenstander dekken tussen man en eigen doel
- Tegenstander naar de zijlijn dwingen
- Dieptepass en voorzet eruit halen ( bij tegenstander )
- Op achterlijn trekbal 11 m. eruit halen, keeper pakt 5 m.
Typische Kenmerken van Jeugdspelers
Het is belangrijk om rekening te houden met de kenmerken van jeugdspelers, zoals:
- Snel afgeleid
- Kan zich niet lang concentreren
- Te speels om zo te voetballen zoals ouderen het graag willen zien
- Individueel gericht
- Snel afgeleid
- Winnen is niet belangrijk, wordt hooguit zo gemaakt door de begeleiding
- Speels en individueel gericht
- Groeien hard in de lengte
- Minder controle over coördinatie
- Kenmerken pubertijd ( lusteloosheid, onredelijkheid, humeurig enz.
tags: #keeper #positie #jeugdvoetbal