Korfbal, een sport die in Nederland al meer dan een eeuw bestaat, combineert elementen van basketbal en handbal. Het is een dynamische en tactische sport die door twee teams wordt gespeeld. Maar hoeveel spelers staan er precies in het veld bij korfbal en welke regels bepalen het spel? Dit artikel geeft een uitgebreid overzicht van de spelregels en teamstructuur.
Samenstelling van een Korfbalteam
Een korfbalteam bestaat uit acht spelers: vier jongens en vier meisjes. Deze spelers zijn verdeeld over twee vakken op het speelveld. Het is echter mogelijk dat meisjes als 'jongen' spelen of jongens als 'meisje', wat flexibiliteit in de teamopstelling toelaat.
4Korfbal
Naast het traditionele korfbal is er ook een variant genaamd 4Korfbal. Bij deze variant spelen teams met slechts vier spelers in één vak met twee korven.
Het Speelveld en de Vakken
Het korfbalveld is verdeeld in twee vakken. In elk vak bevinden zich vier spelers: twee jongens en twee meisjes van elk team. Het ene team probeert te scoren in het ene vak, terwijl het andere team in het andere vak scoort.
Functies binnen de vakken
In elk vak bevinden zich aanvallers en verdedigers. De aanvallers proberen de bal in de korf van de tegenstander te gooien, terwijl de verdedigers proberen dit te voorkomen. Na twee doelpunten wisselen de teams van vak en functie, waarbij de doelpunten van beide partijen worden meegeteld.
Lees ook: Hoeveel calorieën verbrand je met korfbal?
Basisregels van het Korfbalspel
Korfbal is een sport die draait om samenspel en tactiek. Hier zijn enkele basisregels die het spel bepalen:
- Niet lopen of dribbelen: Spelers mogen niet lopen of dribbelen met de bal. Overspelen en vrijlopen zijn essentieel. Een speler loopt met de bal wanneer hij/zij na het vangen van de bal beiden benen verplaatst. Voor de allerkleinste is het lastig om helemaal niet te lopen met de bal. Hier wordt deze spelregel dus iets soepeler gehanteerd.
- Samenspel: De bal moet worden overgespeeld naar medespelers. Het overgeven van de bal is niet toegestaan; de bal moet altijd los door de lucht gaan voordat een teamgenoot hem vangt.
- Handen gebruiken: Korfbal wordt met de handen gespeeld. Het is niet toegestaan om de bal met de voeten, knieën of onderbenen aan te raken ("voetbal"). Wanneer de bal bewust of onbewust op de voeten of onderbenen van een speler komt, is het ‘voetbal’.
- Verdedigd schieten: Een speler mag niet schieten als hij verdedigd wordt. Dit is het geval als de verdediger tussen de paal en de aanvaller staat en zijn arm omhoog heeft, dicht genoeg om de aanvaller aan te raken. De regel van verdedigd schieten geldt vanaf de E-jeugd. Bij de allerkleinste, bij de F’jes, mag er dus altijd geschoten worden.
- Geslachtsspecifieke verdediging: Bij gemengd korfbal mogen jongens alleen jongens verdedigen en meisjes alleen meisjes. Overtreding leidt tot een strafworp.
- Geen lichamelijk contact: Korfbal is geen contactsport. Het is verboden om de tegenstander te hinderen met het lichaam, aan shirtjes te trekken, te krabben, te duwen of aan haren te trekken. Wanneer een speler de bal wil gooien mag de tegenstander dit zo moeilijk mogelijk proberen te maken. Enkel mag hierbij geen contact worden gemaakt met de bal of de speler.
- Balbezit: Wanneer een speler de bal vast heeft, mag deze niet worden ontnomen door aan de bal te trekken of de bal uit de handen te tikken.
- Bal uit: Wanneer de bal de grond raakt buiten de lijnen, is de bal uit. Dit geldt ook als een speler zich op of buiten de lijnen bevindt wanneer hij/zij in contact is met de bal.
- Duiken naar de bal: Wanneer de bal aan het rollen gaat over het veld, is het niet toegestaan om op de bal te duiken.
- 10-secondenregel: Een speler moet binnen 10 seconden de bal overspelen naar een medespeler.
- Na eigen schot: Een speler mag na zijn eigen schot niet direct na het afvangen weer schieten. De speler moet in die situatie de bal eerst overspelen naar een medespeler. Als speler A schiet en mist, en speler B vangt af, mag diegene wel meteen schieten.
De Rol van de Scheidsrechter
De scheidsrechter speelt een cruciale rol in het handhaven van de regels en het leiden van het spel. De IKF beschouwt de scheidsrechter als een spelleider die ervoor zorgt dat de spelers eerlijk met elkaar kunnen wedijveren.
Internationale Spelregels en Nationale Afwijkingen
De internationale spelregels worden vastgesteld door het bestuur van de IKF (International Korfball Federation), die 70 landen vertegenwoordigt. De internationale commissie die de spelregels opstelt, heet het Playing Rules Committee (PRC).
Naast de algemene spelregels zijn er ook Competition Regulations (CR) die landen de mogelijkheid geven om maatwerk te leveren. In Nederland heeft het KNKV bijvoorbeeld de mogelijkheid om afwijkende regels te hanteren voor jeugd- en breedtekorfbal, zoals een afwijkend aantal mannen en vrouwen in het team en het toestaan van acht wisselspelers op de bank, terwijl de internationale spelregels maximaal zes toestaan.
Aanpassingen voor Jeugdteams
Voor jeugdteams gelden vaak aangepaste regels om het spel toegankelijker en beter afgestemd op hun leeftijd te maken:
Lees ook: Wat verdient een derde keeper?
- De hoogte van de paal is aangepast (2, 2,5 of 3 meter, afhankelijk van de leeftijdscategorie).
- Jeugd F (6 t/m 8 jaar) speelt op een eenvaksveld dat kleiner is dan een normaal speelveld, waarbij aanvallers en verdedigers in hetzelfde vak staan.
- Jeugd E (8 tot 10 jaar) speelt op een kleiner veld dat wel verdeeld is in twee vakken.
- In jeugdteams wisselen teamleden vaker van vak en functie, soms om de tien minuten.
Tijdsduur en Afmetingen van het Speelveld
De tijdsduur van een korfbalwedstrijd is doorgaans 4 x 10 minuten, met korte time-outs na 10 en 30 minuten en een rust van 5 minuten na 20 minuten. Deze momenten zijn vastgesteld voor wissels en korte instructies. De afmetingen van het speelveld zijn 24m x 12m, hoewel in de zaal ook een afmeting van 20m x 12m is toegestaan.
Kleding en Uitrusting
Korfbalkleding is gemaakt van soepele stoffen die voldoende bewegingsvrijheid bieden en vocht en warmte goed reguleren. Goede schoenen zijn essentieel voor de sport. De paal moet 3,5 meter hoog zijn, met bovenaan een korf.
Recente Regelwijzigingen en Aanbevelingen
In de zomer van 2020 heeft de IKF een nieuw spelregelboek gepubliceerd, gebaseerd op de basisprincipes van het spel: geen dribbelen of loopacties, verplicht samenspel rondom een 360 graden benaderbare korf, beschermd balbezit en spelers die zowel aanvaller als verdediger zijn. De regels zijn opgesteld vanuit de visie dat de scheidsrechter een spelleider is.
In 2023 heeft de IKF aanvullende aanbevelingen gedaan op de spelregels. Een belangrijke wijziging is de toepassing van de tijdstraf in klassen met schotklok. Krijgt iemand op de bank een gele kaart, dan mag het team gedurende die periode geen time-outs en wissels aanvragen.
Lees ook: Hoeveel vlakken heeft een voetbal?