Rugby is een dynamische en fysieke teamsport met een rijke geschiedenis en complexe regels. Dit artikel biedt een uitgebreide uitleg van rugby, van de oorsprong en de basisregels tot de verschillende varianten en de posities van de spelers.
De oorsprong van rugby
De geschiedenis van rugby gaat terug tot de Middeleeuwen, met voorlopers zoals soule of sioule in Frankrijk, knappan in Wales, hurling in Ierland en calcio in Italië. Aan het einde van de 18e eeuw verloren deze spellen aan populariteit, behalve folk voetbal, dat op Engelse universiteiten werd gespeeld.
De geboorte van het moderne rugby wordt toegeschreven aan een incident op het terrein van het Rugby College in Engeland. Volgens de legende pakte William Webb Ellis tijdens een schoolwedstrijd football de bal op en rende ermee naar het doel van de tegenstander, waarmee hij de basis legde voor een nieuwe sport. William Webb Ellis wordt tegenwoordig nog steeds gezien als de grondlegger en uitvinder van de balsport.
De opkomst van de spoorwegen maakte sportevenementen tussen colleges mogelijk, wat leidde tot de noodzaak van uniforme regels. Er ontstond een discussie over het gebruik van handen en voeten, wat resulteerde in de oprichting van de Voetbalvereniging en het rugby-voetbal. In 1863 werden de definitieve regels voor rugby opgesteld in Cambridge.
De eerste Rugbyvereniging in Nederland werd in 1918 opgericht door studenten in Delft. In 1920 werd de Nederlandse Rugby Bond opgericht.
Lees ook: Rugby Team Uitgelegd
Basisregels van rugby
Rugby vereist een goede samenwerking en sterke discipline. De basisregels omvatten:
- Spelers mogen met de bal in de handen rennen. Schijnbewegingen en snelheid zijn hierbij belangrijk.
- De speler die de bal heeft, mag getackeld worden, maar alleen met de armen.
- De bal mag alleen naar achteren worden gegooid (passen). De ovale vorm van de bal vereist hiervoor de juiste pas-techniek.
- Lichte overtredingen worden bestraft met een scrum, waarbij de 8 voorwaartsen in een bepaalde opstelling strijden om de bal.
- Als de bal uitgaat, wordt een line-out geformeerd, waarbij de bal tussen twee rijen spelers wordt gegooid.
- Ernstige overtredingen, zoals praten tegen de scheidsrechter of buitenspel, worden bestraft met een penalty (strafschop). De tegenstander moet bij een strafschop 10 meter achteruit.
- Spelers maken contact bij een tackle of een maul, waarbij spelers tegen elkaar aan botsen en hun lichaam indraaien.
- Spelers mogen de bal schoppen, wat handig kan zijn in de verdediging, maar meestal tot balverlies leidt.
- Spelers dienen de tegenstander en de scheidsrechter ten alle tijden te respecteren.
Verschillen tussen Rugby Union en Rugby League
Er bestaan twee varianten van rugby: Rugby Union en Rugby League. Rugby Union is de meest bekende vorm, die ook internationaal wordt gespeeld. Rugby League is lang geleden in 1895 afgesplitst van Rugby Union. Het was destijds de professionele rugbyvariant, met 13 in plaats van 15 spelers. Tegenwoordig worden beide varianten professioneel gespeeld. Bij Rugby League verlopen met name de tackles geheel anders, omdat het gevecht om de bal stopt nadat een speler met de bal is getackeld. Daardoor ontstaat een ander spelpatroon.
De belangrijkste verschillen tussen Rugby Union en Rugby League zijn:
| Kenmerk | Rugby Union | Rugby League |
|---|---|---|
| Aantal spelers | 15 | 13 |
| Scrum | Belangrijk onderdeel: een groep van iedere partij probeert elkaar in voorovergebogen houding weg te duwen om de bal in bezit te krijgen. | Komt minder vaak voor en is minder belangrijk. |
| Tackle | Na een tackle gaat het gevecht om de bal door, maar ieder team mag alleen vanaf zijn eigen kant over de liggende spelers heen de situatie benaderen. | Na een tackle stopt het gevecht om de bal. De getackelde speler brengt de bal weer in het spel door de bal met de voet naar achteren te rollen. |
| Line-out | Spelers die achter elkaar zijn opgesteld, proberen de bal te veroveren die vanaf de zijlijn in wordt gegooid. | Geen onderdeel van het spel. |
De posities van de spelers
Een rugbyteam bestaat uit 15 spelers, onderverdeeld in twee hoofdgroepen: de voorwaartsen (nummers 1 t/m 8) en de driekwarters (nummers 9 t/m 15).
Voorwaartsen (The Pack)
De voorwaartsen zijn essentieel in de spelonderdelen waar kracht en techniek vereist zijn, zoals scrums, rucks en mauls. Ze worden verder onderverdeeld in:
Lees ook: Hoeveel calorieën verbrand je met korfbal?
- Eerste rij:
- Tight Head Prop: Zorgt voor stabiliteit in de scrum.
- Hooker: Verovert de bal in de scrum en gooit de bal in bij een line-out.
- Loose Head Prop: Ondersteunt de hooker en biedt stabiliteit.
- Tweede rij (Locks): Veroveren de bal na een line-out en zijn de drijvende kracht in de scrum.
- Derde rij (Flankers en Nummer 8):
- Flankers (Blindside en Openside): Veroveren de bal van de tegenstander en verstoren de aanval.
- Nummer 8: Krijgt de bal in handen aan de basis van de scrum en verbindt de voorwaartsen en de backs.
Driekwarters (The Backs)
De driekwarters dragen bij met snelheid en techniek. Zij worden geacht met snelle combinaties de verdediging van de tegenstander uit positie te spelen. Ze bestaan uit:
- Scrum Half: Zorgt voor de verbinding tussen de voorwaartsen en de backs bij scrums en line-outs.
- Opener (Fly Half): Dirigeert het team en beslist of hij gaat trappen, passen of een doorbraak forceert.
- Centers (Eerste en Tweede): Hebben een sleutelpositie in de aanval en verdediging, en proberen de verdediging van de tegenstanders te verbreken.
- Vleugels (Wingers): Zorgen voor snelheid op het veld om een try te scoren.
- Full Back: De laatste man in de verdediging, die vertrouwen moet hebben bij een hoge bal en snel genoeg moet zijn om te tackelen.
Elke positie vervult zijn eigen belangrijke rol in het team, dus elke speler is essentieel voor het team en het collectieve succes ervan.
Spelverloop en scoren
Een rugbywedstrijd duurt 2 maal 40 minuten, met een pauze van ongeveer 5 minuten. Tijdens de wedstrijd proberen de spelers een ovale bal over de tryline van de tegenstander te drukken of tussen de palen te schoppen om zo punten te scoren.
- Try: Het over de tryline van de tegenstander drukken van de bal levert 5 punten op.
- Conversie: Na een try mag een speler proberen een extra score toe te voegen door het nemen van een zogenaamde conversie kick, wat nog eens 2 extra punten oplevert.
- Penalty Kick: Een strafschop die tussen de palen wordt geschopt, levert 3 punten op.
- Drop-goal: Een drop-goal, waarbij de bal tijdens het spel tussen de palen wordt geschopt, levert 3 punten op.
Specifieke spelsituaties
- Scrum: Een spelhervatting waarbij acht spelers van elk team in een vaste formatie tegenover elkaar staan en proberen om de bal te bemachtigen. De bal wordt ingebracht door de scrum half.
- Line-out: Een spelhervatting wanneer de bal over de zijlijn is gegaan. Spelers van beide teams stellen zich op in twee rijen en een speler gooit de bal tussen de rijen door.
- Ruck: Een spelsituatie wanneer de bal vrij is, dus als geen van de teams balbezit heeft. Dit gebeurt meestal na een tackle, waarbij beide spelers de bal moeten loslaten en wegrollen. Als er dan twee spelers van verschillende teams tegelijkertijd bij de bal komen, proberen ze elkaar weg te duwen, zonder aan de bal te komen.
- Maul: Een maul ontstaat als een speler in balbezit staande weet te blijven met de bal en spelers van beide teams zich binden. De bedoeling is dat de spelers door te duwen de maul in de gewenste richting bewegen.
Rugby in Nederland en internationaal
In Nederland is rugby een opkomende sport met een eigen rugbybond, Rugby Nederland. Er zijn ongeveer 12.000 mensen aangesloten bij een rugbyvereniging. De eerste rugbyclub in Nederland was HFC uit Haarlem, opgericht in 1879 door Pim Mulier. De club koos vier jaar later echter voor voetbal. In 1918 werd de Delftsche Studenten Rugby-Club opgericht (nu de oudste rugbyclub van Nederland), binnen een paar jaar gevolgd door studentenclubs in Amsterdam en Groningen.
Internationaal is het wereldkampioenschap rugby het belangrijkste toernooi, dat elke vier jaar wordt georganiseerd. De huidige wereldkampioen is Nieuw-Zeeland, dat in 2011 de Webb Ellis Cup wist te veroveren door Frankrijk in de finale te verslaan.
Lees ook: Wat verdient een derde keeper?
Op het Noordelijk halfrond bestaat al sinds de jaren tachtig van de negentiende eeuw een jaarlijkse competitie tussen de sterkste rugbylanden van Europa, de 'Six Nations Cup'. De deelnemende teams zijn Engeland, Wales, Frankrijk, Italië, Ierland en Schotland. Op het Zuidelijk halfrond heet de tegenhanger van het Europese Zeslandentoernooi Tri Nations Series. De deelnemers zijn Australië, Nieuw-Zeeland en Zuid-Afrika.
Respect en erecodes
Ondanks de fysieke aard van het spel, staat rugby bekend om zijn erecode en respect tussen spelers. Na een wedstrijd bedanken de teams elkaar en volgt de 'derde helft', waarin de sfeer kameraadschappelijk is. Tijdens een wedstrijd wordt het als onwenselijk gezien dat de beslissingen van de scheidsrechter worden bekritiseerd door spelers. De enige van wie het wordt gedoogd is de teamcaptain.
Beginnen met rugby
Rugby is een sport die bijna alle belangrijke spiergroepen gebruikt en je conditie op holistische wijze verbetert. Het combineert duur- en krachttraining op een unieke manier, waardoor het hele lichaam wordt uitgedaagd en versterkt. Rugby is zo gestructureerd dat het zich aanpast aan verschillende leeftijden en ontwikkelingsniveaus. Kinderen starten dus met een speciaal ontwikkelde variant zoals tag rugby, waarbij het contact tot een minimum wordt beperkt. Door rugby te spelen leren kinderen en jongeren belangrijke waarden zoals teamwerk, respect en discipline, terwijl ze hun kracht, uithoudingsvermogen en coördinatie verbeteren.
Als beginner zijn er enkele basistips om je op weg te helpen en ervoor te zorgen dat je sneller vooruitgang boekt:
- Sluit je aan bij een team: je kunt het beste een rugbyclub bij jou in de buurt zoeken. Daar kun je deelnemen aan een proeftraining en ontdekken of de sport en het team bij je passen.
- Leer de basis: Op de club kun je onder professionele begeleiding de juiste techniek voor passes, trappen en tackles leren en de basis van het spel en de tactiek erachter begrijpen. Zo boek je snel vooruitgang.
- Fitness opbouwen: Rugby is fysiek veeleisend. Werk aan je uithoudingsvermogen, kracht en behendigheid om bij te blijven in het spel.
- Teamwerk: Rugby is een teamsport. Leer communiceren en samenwerken met je medespelers om succesvol te zijn.
- Angst voor fysiek contact overwinnen: Rugby brengt veel fysiek contact met zich mee. Het is belangrijk om je mentaal voor te bereiden en technieken te leren om blessures te voorkomen.
Om rugby te spelen heb je geen uitgebreide beschermingsmiddelen nodig. Voor een proeftraining heb je doorgaans alleen comfortabele sportkleding nodig die geschikt is voor het weer en goed passende sportschoenen (bij voorkeur met noppen). Als je rugby serieus wilt beoefenen en je bij een team wilt aansluiten, kun je het beste investeren in een hoogwaardige rugbyuitrusting waar je lang plezier van kunt hebben.