Inleiding
Het Athletic Skills Model (ASM) is een benadering die veelzijdig bewegen centraal stelt. Steeds meer trainers en coaches passen deze visie toe in de praktijk. Dit artikel onderzoekt hoe impliciet leren, een belangrijk onderdeel van het ASM, in de context van basketbal kan worden toegepast aan de hand van praktijkvoorbeelden en ervaringen van coaches.
De essentie van het Athletic Skills Model
Het Athletic Skills Model (ASM) is een model dat de nadruk legt op de ontwikkeling van brede motorische vaardigheden bij jonge atleten. In plaats van zich vroegtijdig te specialiseren in één sport, worden kinderen aangemoedigd om verschillende sporten en bewegingsvormen te beoefenen. Dit leidt tot een grotere bewegingsgeletterdheid, een betere coördinatie en een lager risico op blessures. Het ASM is gebaseerd op het idee dat een brede motorische basis essentieel is voor het ontwikkelen van specifieke sportvaardigheden op latere leeftijd.
Impliciet leren: de kracht van onbewust leren
Impliciet leren is een leerproces waarbij vaardigheden en kennis onbewust worden verworven, zonder expliciete instructie of bewuste reflectie. Bijvoorbeeld, een kind dat leert fietsen, zal niet bewust nadenken over de bewegingen die het moet maken om in evenwicht te blijven. In plaats daarvan zal het kind door vallen en opstaan de juiste techniek ontwikkelen. In de sport kan impliciet leren worden gestimuleerd door uitdagende en gevarieerde oefeningen aan te bieden die de sporter dwingen om zelf oplossingen te vinden.
Rik Hermans: ASM in de badmintonwereld
Rik Hermans, badmintontrainer en sportconsulent, past het ASM toe in zijn trainingen. Hij integreert de grondvormen stoeien en vechten in warming-ups en varieert oefeningen door bijvoorbeeld de snelheid van de shuttle te veranderen of leerlingen met verschillende rackets en ballen te laten spelen.
Praktijkvoorbeeld: warming-up met stoeien en vechten
Hermans gebruikt warming-ups waarin stoeien en vechten terugkomen. Dit stimuleert de ontwikkeling van basale motorische vaardigheden en verbetert de coördinatie. Door deze speelse aanpak worden de atleten uitgedaagd om hun lichaam op verschillende manieren te gebruiken en zich aan te passen aan veranderende situaties.
Lees ook: Basketbal taart versieren
Praktijkvoorbeeld: variatie in materiaal
Door te spelen met verschillende rackets en ballen, worden de atleten gedwongen om zich aan te passen aan de veranderde omstandigheden. Dit stimuleert het probleemoplossend vermogen en de creativiteit. Ze gaan dan zelf oplossingen bedenken om de oefening te laten slagen.
ASM als rode draad
Als jeugdcoördinator stemt Hermans trainings- en wedstrijdschema’s af op andere sporten en adviseert hij andere trainers over het inzetten van veelzijdige spelvormen. Hoewel het nog te vroeg is om resultaten te meten, is het ASM voor hem niet meer weg te denken in zijn werk.
Nico D’Haenen: basketbal en de ASM-mindset
Nico D’Haenen, performancecoach met een achtergrond in basketbal, gebruikt het ASM om aanpassingsvermogen te onderwijzen. Hij was bezorgd over de achteruitgang in motorische competentie bij kinderen en de beperkingen van traditionele trainingsmodellen. Hij integreert andere sporten, zoals parkour en zaalvoetbal, om overdraagbare vaardigheden te versterken.
De kloof tussen fitness en wedstrijd
D’Haenen merkte op dat atleten sterker werden in de fitnessruimte, maar moeite hadden tijdens wedstrijden. Die constatering bracht hem ertoe om zich te verdiepen in ecologische dynamica, motorisch leren en uiteindelijk het ASM.
Donorsporten: parkour en zaalvoetbal
D’Haenen laat zijn basketbalpupillen parkour beoefenen en zijn voetbalspelers zaalvoetbal. Parkour leert atleten bijvoorbeeld hoe ze veilig landen, snel van richting veranderen en soepel bewegen onder druk. Deze activiteiten dienen als donorsporten. Het zorgt ervoor dat overdraagbare vaardigheden, zoals ruimtelijk inzicht, reactievermogen en balans, versterkt worden.
Lees ook: Specificaties Wilson Basketbal Maat 6
Herhaling zonder herhaling
Een van de belangrijkste principes van D’Haenen is ‘herhaling zonder herhaling’. Hij laat zijn spelers nooit dezelfde oefening doen. In plaats van geprogrammeerde of voorspelbare herhalingen veranderen we de taak, de ruimte en het materiaal. Zelfs de regels passen we aan. Soms wikkel ik plastic rondom een basketbal. Daarmee wil ik het gevoel en de grip veranderen.
Praktijkvoorbeeld: de gladde basketbal
Door plastic rond een basketbal te wikkelen, verandert D’Haenen de grip en het gevoel van de bal. Dit dwingt de spelers om zich aan te passen en creatieve oplossingen te vinden om de bal te controleren. Ik wil dat mijn pupillen zich aanpassen en niet slechts uitvoeren. Uiteindelijk wordt beweging niet opgeslagen en vervolgens opgeroepen als een bestand.
De ASM Groeispurtberekening
D’Haenen is ook voorstander van de ASM Groeispurtberekening, die een schatting maakt van de biologische leeftijd van een kind in plaats van alleen naar de kalenderleeftijd te kijken. Een 14-jarige die achterloopt in snelheid of coördinatie, zit misschien midden in een groeispurt of is biologisch gezien jonger.
Bewegingsgeletterdheid
Voor D’Haenen is het ASM meer dan een model: het is een mindset. We ontwikkelen niet alleen atleten. We ontwikkelen zelfverzekerde bewegers, kritische denkers en veerkrachtige mensen. Hij droomt van een wereld waarin scholen bewegingsgeletterdheid even belangrijk maken als lezen en rekenen. Het ASM gaf me de taal en structuur om te doen wat altijd al geloofde.
Modaliteiten: de beleving van bewegen
Bewegingsonderwijs draait om beleving. Bij modaliteiten staat de beleving van kinderen centraal: de verschillende manieren waarop een kind een spel of bewegingsactiviteit ervaart en beleeft. Dit is belangrijk om mee te nemen in je lesgeven, omdat het helpt bij het creëren van optimale leeromstandigheden binnen de aangeboden beweegsituaties. Modaliteiten zijn vaak te herkennen aan wat een kind prettig vindt of opzoekt wanneer het de keuzevrijheid heeft. Waar het ene kind vooral bezig is met vieren, kan een ander kind zich volledig richten op sparren, leren of ontmoeten in een activiteit.
Lees ook: Marijkesingel Barendrecht basketbal
De vier modaliteiten
De vier modaliteiten die we onderscheiden zijn:
- Ontmoeten: gericht op het ontdekken van anderen of zichzelf.
- Leren: gefocust op het ontwikkelen van vaardigheden.
- Sparren: uitdaging en competitie aangaan.
- Vieren: genieten en ontspannen bewegen.
Kortom: Wat motiveert iemand om hard te lopen? Waarom oefent iemand steeds weer op die salto? Wat haalt iemand uit de voetbaltraining dat hem telkens weer laat terugkeren?
Concrete voorbeelden van impliciet leren in basketbal
Om impliciet leren in basketbal te stimuleren, kunnen trainers de volgende oefeningen en methoden toepassen:
- Variatie in dribbeloefeningen: Laat spelers dribbelen met verschillende soorten ballen (bijvoorbeeld een zware bal, een kleine bal, een gladde bal). Dit dwingt hen om hun balgevoel aan te passen en creatieve oplossingen te vinden om de bal onder controle te houden.
- Spelvormen met aangepaste regels: Verander de regels van een bekend spel, bijvoorbeeld door het aantal dribbels te beperken, de afmetingen van het veld te veranderen of extra obstakels toe te voegen. Dit daagt spelers uit om hun tactiek en techniek aan te passen aan de nieuwe situatie.
- Oefeningen met onverwachte elementen: Voeg onverwachte elementen toe aan een oefening, bijvoorbeeld door een signaal te geven waarop de spelers van richting moeten veranderen, een extra verdediger toe te voegen of een bal plotseling weg te nemen. Dit traint het reactievermogen en de alertheid van de spelers.
- Gebruik van beperkingen: Beperk de bewegingsmogelijkheden van de spelers, bijvoorbeeld door ze te dwingen om alleen met hun zwakke hand te dribbelen, op één been te springen of met een blinddoek te spelen. Dit stimuleert de ontwikkeling van compensatiestrategieën en verbetert de lichaamsbeheersing.
- Improvisatie en creativiteit: Geef de spelers de vrijheid om zelf oefeningen en spelvormen te bedenken. Dit bevordert de creativiteit, het probleemoplossend vermogen en het spelplezier.
De voordelen van impliciet leren
Impliciet leren biedt verschillende voordelen ten opzichte van expliciet leren:
- Duurzame vaardigheden: Vaardigheden die impliciet zijn geleerd, zijn vaak duurzamer en minder gevoelig voor stress en vermoeidheid.
- Flexibiliteit en aanpassingsvermogen: Impliciet leren bevordert de flexibiliteit en het aanpassingsvermogen van de sporter, waardoor hij beter in staat is om te reageren op onverwachte situaties.
- Creativiteit en innovatie: Impliciet leren stimuleert de creativiteit en innovatie, omdat de sporter wordt aangemoedigd om zelf oplossingen te vinden en nieuwe strategieën te ontwikkelen.
- Spelplezier en motivatie: Impliciet leren kan het spelplezier en de motivatie verhogen, omdat de sporter meer autonomie en controle ervaart over het leerproces.
tags: #impliciet #leren #basketbal #voorbeelden