Rugby, een sport die bekend staat om zijn unieke mentaliteit en rijke geschiedenis, vereist een zorgvuldige handhaving van de regels om fair play en veiligheid te waarborgen. De scheidsrechter speelt hierin een cruciale rol.
De onmisbare rol van de scheidsrechter
Geen enkele rugbywedstrijd kan plaatsvinden zonder de aanwezigheid van een scheidsrechter. De Nederlandse Rugby Bond (NRB) verplicht aangesloten verenigingen om een bepaald aantal scheidsrechters beschikbaar te stellen. Rugbyclub Phoenix speelt sinds 1974 rugby in Delfzijl. Op dit moment voldoet RRC niet aan die verplichting, wat in recente seizoenen heeft geleid tot boetes. Daarom is RRC op zoek naar (oud-)spelers die zich als scheidsrechter willen inzetten voor de club. Uiteindelijk als indeelbare scheids voor de bond, maar we zijn ook al geholpen met clubscheidsrechters die nu en dan kunnen invallen. Deze personen kunnen via de club een scheidsrechterscursus volgen en hun diploma halen. RRC hoopt een groep van scheidsrechters- en grensrechters te creëren die elkaar weet te vinden en eventueel periodiek bij elkaar komt om ervaringen en kennis uit te wisselen.
Geschiedenis van Rugby
Volgens de legende ontstond rugby in 1823 tijdens een voetbalwedstrijd op een school in het stadje Rugby in Engeland. De eerste rugbyclub in Nederland was HFC uit Haarlem, opgericht in 1879 door Pim Mulier. De club koos vier jaar later echter voor voetbal. In 1918 werd de Delftsche Studenten Rugby-Club opgericht (nu de oudste rugbyclub van Nederland), binnen een paar jaar gevolgd door studentenclubs in Amsterdam en Groningen. In 1920 werd de Nederlandse Rugby Bond opgericht. In Nederland wordt rugby niet alleen door heren gespeeld, maar sinds 1975 ook door dames.
Het spel
Rugby is één van de bekendste veldsporten ter wereld. Een wedstrijd wordt gespeeld door twee teams van vijftien spelers en duurt 2 x 40 minuten. Gedurende de jaren zijn regels veranderd en deze worden nog vrijwel ieder jaar aangepast om de sport vooral veilig en aantrekkelijk te houden. De spelers proberen de ovale bal over de zogenaamde tryline van de tegenstander te dragen en daar op de grond te drukken, of de bal tussen de palen te schoppen om zo punten te scoren.
Om vooruit te bewegen moet de bal continue in achterwaartse richting gespeeld worden (passen). De bal mag ook voorwaarts geschopt worden, maar alleen de ploeggenoten die op dat moment achter degene die de bal schopt staan, mogen de bal aanraken.
Lees ook: Hoeveel calorieën verbrand je met korfbal?
Deze schijnbare tegenstelling maakt een goede samenwerking en een ijzeren discipline noodzakelijk, aangezien één enkele speler op zich weinig kan bereiken. Alleen door samen te werken kunnen de spelers de bal in de richting van de tryline van de tegenstander krijgen en zo uiteindelijk het spel winnen. Rugby heeft zijn karakteristieke eigenschappen, maar zoals bij vele andere sporten komt het erop aan om ruimte te creëren en te benutten.
Respect en mentaliteit
Rugby wordt gekenmerkt door een unieke mentaliteit die zich door de jaren heen heeft ontwikkeld. Respect komt terug in een aantal gebruiken. Het komt in alle lagen van de sport terug. De scheidsrechter geniet respect van de spelers op het veld, de spelers behandelen de tegenpartij met respect en de regels van het spel worden gerespecteerd. Na wedstrijden worden tegenstanders bedankt, er wordt een poortje gemaakt voor de tegenstander en er is ruimte voor iedereen om mee te doen. Door het feit dat iedereen met respect wordt behandeld, is iedereen welkom binnen de rugbycultuur.
Het speelveld
De “palen” staan op de doellijn. Achter de doellijn ligt de achterlijn. Het gebied tussen deze twee lijnen is het doelgebied. In het doelgebied kan een try kan worden gedrukt. Voor de doellijn ligt het verdedigingsvak tot aan de 22-meterlijn. In dat verdedigingsvak staat op 5 meter van de achterlijn een onderbroken lijn. Spelhervattingen mogen niet tussen deze lijn en de doellijn plaatsvinden. Ze worden naar deze 5-meterlijn terug geplaatst. Tussen de 22-meterlijn en de middellijn ligt de onderbroken 10-meterlijn. Deze ligt op 10 meter van de middellijn. Verder lopen er ook nog lijnen in de lengterichting van het veld. Te beginnen de zijlijn. Op 5 meter daarnaast staan er onderbroken lijnen en op 15 meter van de zijlijn nog een. Dit zijn de lijnen waartussen de spelers moeten staan die een line-out opvangen.
Spelmomenten en regels
Tackle
Een speler kan op een tegenstander die balbezit heeft een tackle uitvoeren. Hij probeert dan de tegenstander met zijn armen naar de grond te werken. Als de speler met balbezit ondanks de tackle nog naar voren kan lopen, mag hij dit doen om zo terrein te winnen of zelfs een try te scoren. Als er medespelers van de speler met balbezit aansluiten, kan er ook een maul gevormd worden. Echter als zijn knie of de bal de grond raakt, mag hij niet verder lopen en moet de bal loslaten en wegrollen van de bal, zodat andere spelers bij de bal kunnen. Zowel de medespelers als de tegenpartij mag de bal oppakken en verder spelen, ook kan men een ruck vormen.
Er zijn een aantal regels omtrent de tackel. De belangrijkste is dat de tackle onder de schouders moet plaatsvinden. Bovendien moet men proberen met zijn armen om de tegenstander naar de grond te werken. Het is verboden om de tegenstander te schoppen met voeten of benen. Ook het uitvoeren van een tackle op een speler die niet op de grond staat is niet toegestaan.
Lees ook: Wat verdient een derde keeper?
Ruck
Een ruck is een spelsituatie wanneer de bal vrij is, dus als geen van de teams balbezit heeft. Dit gebeurt meestal na een tackle, waarbij beide spelers de bal moeten loslaten en wegrollen. Als er dan twee spelers van verschillende teams tegelijkertijd bij de bal komen, proberen ze elkaar weg te duwen, zonder aan de bal te komen. Dit doen ze door met de schouders tegen elkaar te gaan staan. Medespelers mogen aan de ruck mee doen, maar moeten van achteren aansluiten. Zo vormen de teams een groep die elkaar vasthoudt om zo de tegenpartij terug te duwen. Geen van de spelers mag de bal met de hand aanraken. Men mag ook niet op de bal gaan liggen. Men mag wel de bal met de voeten terugschoppen, zodat de tegenpartij er niet meer bij kan. Dit wordt rucking the ball genoemd. De bal wordt zo naar de achterkant van de ruck geschopt, waar hij wordt opgeraapt door de scrum half.
Maul
Een maul ontstaat als een speler in balbezit staande weet te blijven met de bal en spelers van beide teams zich binden. De bedoeling is dat de spelers door te duwen de maul in de gewenste richting bewegen. Het team in balbezit probeert de bal naar de vrijstaande teamgenoten te spelen. Als een maul tot stilstand komt en de bal er niet snel genoeg uitkomt, wordt het spel hervat met een scrum. Het doelbewust laten instorten van een maul of ruck is een ernstige overtreding.
Scrum
Een scrum (kort voor scrummage) is een spelhervatting die vaak voorkomt tijdens een wedstrijd. De scheidsrechter geeft een scrum als spelhervatting na kleine overtredingen of als de bal onspeelbaar is geworden, bijvoorbeeld wanneer een speler de bal laat vallen. In een scrum stellen acht spelers van ieder team zich in een vaste formatie tegenover elkaar op en proberen door duwen in balbezit te komen. De bal wordt in de scrum gebracht door de scrumhalf. Het is niet toegestaan een scrum naar de grond te drukken. Dit wordt gezien als een overtreding. Men moet dus ‘omhoog’ duwen. Nadat de bal in de scrum is ingebracht (loodrecht op de scrum - het is niet toegestaan de bal schuin naar achter de scrum in te gooien, dit heet feeding), zal de hooker proberen de bal met de hak van zijn schoen naar achteren te werken.
Line-out
Een line-out wordt gegeven als de bal over de zijlijn is gegaan. Spelers van beide teams stellen zich in twee rijen op om de ingegooide bal te vangen of naar een teamgenoot door te spelen. Met de invoering van de experimentele regels is elk team vrij om te bepalen hoeveel spelers in de line-out gaan staan.
Punten scoren
- Een try levert vijf punten op.
- Na het scoren van een try mag een speler trachten een extra score toe te voegen door het nemen van een zogenaamde conversie kick. De conversie kick mag worden genomen ergens in een rechte lijn langs de lengte van het veld ten opzichte van de plaats van de try. Deze levert nog eens 2 extra punten op.
- In het spel zelf mag de bal ook tussen de palen worden geschopt. deze levert 3 punten op. Dit kan door een drop-goal te doen.
Spelersposities
De vijftien spelers van een rugbyteam zijn in twee categorieën in te delen. De spelers met rugnummer 1 t/m 8 zijn de voorwaartsen, ofwel het ‘Pack’, de spelers met rugnummer 9 t/m 15 zijn de driekwarters, ook wel de ‘backs’ genoemd. Tevens kennen we een verder onderverdeling van het pack en de backs. Zo worden in het pack, de eerste rij, twee props met in het midden een hooker, te samen met de tweede rij, waar de twee locks staan, de front five genoemd. De nummers 6 t/m 8 van het pack vormen te samen de ‘back row’, ofwel derde rij.
Lees ook: Hoeveel vlakken heeft een voetbal?
De voorwaartsen zijn belangrijk in de spelonderdelen waarvoor geproportioneerde kracht en techniek nodig is, bijvoorbeeld in de scrums, de rucks en de mauls. Deze spelers in de eerste rij zijn vaak zwaarder en sterker dan de backs. De meeste eerste rijers, met name de props boeten hierdoor aan snelheid in, maar er zijn hookers die qua snelheid en behendigheid met de bal in de hand niet voor de driekwarters onder doen. Tweede rijers, de locks, zorgen voor het balbezit vanuit de line-outs en voor het ‘op slot zetten’ van de scrum. Meestal zijn deze spelers langer dan 1,95 m en buiten zij hun lengte gepaard met de benodigde sprongkracht uit om boven hun tegenstanders uit te komen.
De bijdrage van de backs is snelheid en techniek. Zij worden geacht met snelle combinaties de verdediging van de tegenstander uit positie te spelen. Tevens vormen zij het eerste verdedigingsblok, stoppen aanvallende spelers van de tegenpartij af tot het moment dat de derde rijers zich ermee kunnen bemoeien om balbezit veilig te stellen.
Belangrijke toernooien
Het belangrijkste internationale toernooi is het wereldkampioenschap rugby, dat iedere vier jaar wordt georganiseerd. De huidige wereldkampioen is Nieuw-Zeeland, dat in 2011 de Webb Ellis Cup wist te veroveren door Frankrijk in de finale te verslaan. In grootte en publieke belangstelling doet het toernooi maar voor weinig evenementen onder, maar het doet wel onder voor de Olympische Spelen en het WK voetbal. Het Nederlands rugbyteam doet sinds 1989 mee aan de kwalificatie toernooien voor dit evenement. Ternauwernood werden de eindronden van 1991 en 1995 gemist. De Nederlandse selecties in die jaren konden zich meten met de Europese subtop, zoals Roemenië en Italië. Ook werden regelmatig topteams uit Frankrijk, Engeland en Wales door het Nederlands Vijftiental verrast.
Op het Noordelijk halfrond bestaat al sinds de jaren tachtig van de negentiende eeuw een jaarlijkse competitie tussen de sterkste rugbylanden van Europa. Ooit begonnen als vierlandentoernooi, tussen Engeland, Ierland, Wales en Schotland, werd in het begin van de twintigste eeuw Frankrijk toegelaten en was er vanaf 1910 sprake van een vijflandentoernooi. Echter vanaf 1931 werd Frankrijk uitgesloten van deelname omdat de organisatie in Engeland vermoedde dat er in Frankrijk spelers betaald werden. In 1939 werd de ruzie bijgelegd en mocht Frankrijk wederom aan dit toernooi deelnemen. In het jaar 2000 wordt Italië toegelaten tot het prestigieuze toernooi en wordt nu ieder jaar het zeslandentoernooi gehouden. De deelnemende teams zijn Engeland, Wales, Frankrijk, Italië, Ierland en Schotland. Opvallend hierbij is dat Ierland internationaal uitkomt als combinatie van Ierland en Noord-Ierland (Verenigd Koninkrijk).
Op het Zuidelijk halfrond heet de tegenhanger van het Europese Zeslandentoernooi Tri Nations Series. De deelnemers zijn Australië, Nieuw-Zeeland en Zuid-Afrika.
Erecodes en respect
Hoewel het er op het veld soms hard aan toegaat, hebben rugbyers een onderlinge erecode die is gebaseerd op respect. Na een wedstrijd bedanken de teams elkaar door voor de tegenstander een erepoortje te vormen. Daarna volgt altijd de ‘derde helft’, waarin de sfeer kameraadschappelijk te noemen is. Tijdens een wedstrijd wordt het als onwenselijk gezien dat de beslissingen van de scheidsrechter worden bekritiseerd door spelers. De enige van wie het wordt gedoogd is de teamcaptain. Bij rugby mogen de scheidsrechters bij openlijke kritiek een penalty geven door de overtredende partij de bal te ontnemen en tien meter terug te laten gaan op het eigen terrein.
Rugby in Nederland
In Nederland heeft het rugby altijd een officieuze scheiding gekend tussen de studentensport en de burgersport. Dit verschil bestond in eerste instantie uit het internationale karakter van de rugbysport waardoor de studenten door internationale medestudenten in eerdere fase in aanraking kwamen met de internationale sport. Het is dan ook niet toevallig dat de Eindhovense, Groningse en Leidse studenten aan de basis stonden van de rugbysport in Nederland. Door deze internationale invloeden heeft de sport haar basis in Nederland kunnen vinden.
tags: #hoeveel #scheidsrechters #rugby #team