Basketbal is een snelle, uitdagende en spectaculaire sport die wereldwijd wordt gespeeld en bekeken. Van de straten tot de professionele competities, het spel heeft een rijke geschiedenis en een complexiteit die verder gaat dan alleen het gooien van een bal door een ring. Om de sport volledig te begrijpen, is het essentieel om de basisregels en de structuur van een wedstrijd te kennen. Dit artikel geeft een gedetailleerd overzicht van de tijdsindeling, regels en andere belangrijke aspecten van een basketbalwedstrijd.
De Geschiedenis van Basketbal
Basketbal is in 1891 in Amerika uitgevonden door James Naismith, een gymnastiekleraar in Springfield. Hij kreeg de opdracht om een nieuw binnenspel te verzinnen, omdat het buiten te koud was. Na lang nadenken kwam hij op het idee om twee perzikmanden aan de balkons van de gymzaal te hangen en stelde hij dertien spelregels op. De eerste teams bestonden uit vijf spelers die een voetbal door de mand moesten mikken. Basket Ball, zoals het toen werd geschreven, was geboren. In het begin hadden de manden nog een bodem, wat het lastig maakte om de bal eruit te halen na een score.
De Basketbal
Een basketbal is gemaakt van rubber of leer en komt in verschillende maten:
- Maat 4: Voor kinderen jonger dan 8 jaar.
- Maat 5: Voor kinderen tot en met 12 jaar.
- Maat 6: Voor iedereen vanaf 13 jaar.
- Maat 7: Alleen voor jongens/mannen vanaf 15 jaar.
De ring heeft een diameter van 45 centimeter, waardoor een bal er meer dan twee keer doorheen past. Het bord achter de ring is officieel 1 meter en 5 centimeter hoog en 1 meter en 80 centimeter breed, maar deze afmetingen kunnen variëren. Op het bord is een rechthoek van 45 centimeter hoog en 59 centimeter breed getekend, die dient als hulpmiddel om de bal door de ring te gooien. De ring hangt op een hoogte van 3 meter en 5 centimeter.
Structuur van een Basketbalwedstrijd
Een basketbalwedstrijd is opgedeeld in vier kwarten.
Lees ook: Hoeveel calorieën verbrand je met korfbal?
Hoeveel kwarten?
Een basketbalwedstrijd bestaat uit vier kwarten (delen).
Speeltijd per kwart
Elk kwart duurt 10 minuten. In de NBA (National Basketball Association) duren de kwarten 12 minuten.
Pauzes
- Tussen het 1e en 2e kwart en het 3e en 4e kwart is er een pauze van 2 minuten.
- Tussen het 2e en 3e kwart (de rust) is er een pauze van 15 minuten.
Totale speeltijd
De totale speeltijd van een basketbalwedstrijd is dus 40 minuten, maar de wedstrijd duurt vaak langer omdat de tijd wordt stilgezet bij onderbrekingen, zoals wanneer de bal uitgaat of er een overtreding wordt gemaakt.
Verlenging
In het basketbal kan een wedstrijd niet gelijk eindigen. Als de stand aan het einde van de reguliere speeltijd gelijk is, volgt er een verlenging van 5 minuten. Als de stand na deze verlenging nog steeds gelijk is, wordt er opnieuw met 5 minuten verlengd, net zo lang totdat er een winnaar is.
Jeugdwedstrijden
Voor kinderen tot en met 12 jaar worden de wedstrijden soms aangepast. In plaats van 4 kwarten van 10 minuten, spelen zij vaak 8 periodes van 4 minuten.
Lees ook: Wat verdient een derde keeper?
Spelers en Posities
Een basketbalteam bestaat uit 12 spelers, een hoofdcoach en één of twee assistent-coaches. Tijdens de wedstrijd staan er vijf spelers van elk team op het veld. De coach mag de spelers onbeperkt wisselen, tenzij een speler door een te hoog aantal fouten wordt uitgesloten. Een team start met de "starting five", meestal in een 2-2-1 opstelling: twee forwards, twee guards en een center. De posities zijn:
- Point guard: De spelverdeler die overzicht houdt. Flexibiliteit is belangrijker dan lengte.
- Shooting guard: Zorgt voor het scoren van punten.
- Center: Staat dicht bij de basket en is vaak de langste speler. Speelt een belangrijke verdedigende rol.
- Small forward: Een veelzijdige speler die helpt bij het scoren.
- Power forward: Speelt met de rug naar de basket, blokkeert schoten en scoort van dichtbij.
Puntentelling
Het doel van het spel is om meer punten te scoren dan de tegenstander. Punten kunnen op verschillende manieren worden behaald:
- 1 punt: Een score uit een vrije worp, verkregen na een overtreding van de tegenstander.
- 2 punten: Een score binnen de cirkel (de bucket) rondom de basket.
- 3 punten: Een score van achter de driepuntslijn.
Basketbalregels en Overtredingen
Er zijn diverse regels om een eerlijke en veilige sport te waarborgen. Hier zijn enkele belangrijke regels en overtredingen:
- Persoonlijke fout: Niet-toegestaan lichamelijk contact. Als een speler 5 persoonlijke fouten heeft, moet hij het veld verlaten en mag hij niet meer terugkomen.
- Technische fout: Technische fouten of ongedisciplineerd spel.
- Onsportieve fout: Een tegenstander expres vasthouden of duwen zonder kans op balbezit.
- Diskwalificerende fout: Een ernstige fout, zoals een klap uitdelen, wat direct leidt tot het verlaten van het veld.
- 24-secondenregel: Een aanval mag niet langer dan 24 seconden duren.
- 8-secondenregel: Een team moet binnen 8 seconden van de eigen helft naar de helft van de tegenstander.
- 3-secondenregel: Verdedigers mogen slechts 3 seconden op de helft van de tegenstander blijven tijdens een aanval.
- 5-secondenregel: Een speler mag de bal maximaal 5 seconden vasthouden bij een inworp.
- Loopfout: Bewegen met de bal zonder correct te dribbelen.
- Terugspelen: De bal terugspelen naar de eigen helft nadat deze de middenlijn is gepasseerd.
- Dubbele dribbel: Opnieuw dribbelen nadat de bal is vastgehouden.
- Goaltending: Het blokkeren van een bal in een neerwaartse baan naar de basket.
Het Speelveld
Het speelveld is rechthoekig, met een lengte van 28 meter en een breedte van 15 meter. In Amerika zijn de afmetingen iets groter: 94 feet (28,65 meter) lang en 50 feet (15,24 meter) breed. De basketring hangt op 3,05 meter hoogte. Belangrijke lijnen op het veld zijn:
- De middenlijn
- De zij- en achterlijnen
- De vrije worplijn (5,80 meter van de achterlijn)
- De driepuntslijn (6,75 meter)
- De lijnen van de middencirkel
- De bucket (het gebied direct om de basket)
Varianten van Basketbal
Basketbal kan 3-tegen-3 (3x3) of 5-tegen-5 gespeeld worden. Bij 3x3 mag een team uit maximaal 4 spelers bestaan, waarvan er altijd 3 op het veld staan.
Lees ook: Hoeveel vlakken heeft een voetbal?
Basketbal in Nederland
In 1926 kwam basketbal over van Amerika naar Nederland. De directeur van de Militaire Sportacademie in Utrecht had in Amerika basketbal gezien en wilde dat spel graag op de academie laten spelen. De eerste jaren werd er alleen in competitie gebasketbald in Amsterdam. Na de Tweede Wereldoorlog werd de ‘Amsterdamse Basketball Bond’ opgericht.
Basketbal Wereldwijd
Basketbal is uitgevonden in Amerika en is daar een erg populaire sport. Bijna alle high schools en universiteiten hebben hun eigen basketbalteams. De beste basketballers van de wereld spelen in de Amerikaanse profcompetitie: de NBA (National Basketball Association).