Hoe lang duurt een handbalwedstrijd? Alles wat je moet weten over de speeltijd en regels

Ben je van plan om binnenkort te beginnen met handbal, of kijk je wel eens naar handbalwedstrijden? Vraag je je af hoelang een handbalwedstrijd duurt en of er verschillen zijn tussen mannen- en vrouwenwedstrijden? Handbal is een snelle, dynamische sport waarbij er gebruik wordt gemaakt van zuivere speeltijd, waardoor wedstrijden soms langer kunnen duren dan je misschien zou verwachten. Wil je precies weten hoeveel tijd je moet reserveren voor een handbalwedstrijd? Dit artikel geeft je een compleet overzicht van de speeltijd, regels en factoren die de duur van een handbalwedstrijd beïnvloeden.

Officiële speeltijd: Senioren, jeugd en verschillen

De officiële speeltijd van een handbalwedstrijd varieert afhankelijk van de leeftijdscategorie van de spelers. Hier is een overzicht:

  • Senioren (19 jaar en ouder): 2 helften van 30 minuten, totaal 60 minuten speeltijd.
  • A-jeugd (17-18 jaar): 2 helften van 30 minuten, totaal 60 minuten speeltijd.
  • B-jeugd (15-16 jaar): 2 helften van 25 minuten, totaal 50 minuten speeltijd.
  • C-jeugd (13-14 jaar): 2 helften van 25 minuten, totaal 50 minuten speeltijd.
  • D-jeugd (11-12 jaar): 2 helften van 20 minuten, totaal 40 minuten speeltijd.
  • E-jeugd (9-10 jaar): 2 helften van 20 minuten, totaal 40 minuten speeltijd.
  • F-jeugd (7-8 jaar): 2 helften van 15 minuten (vaak in toernooivorm).
  • Recreanten: 2 x 25 minuten

Tussen de twee helften is er een pauze. Bij de Eredivisie, eerste divisie, hoofdklasse, regionale klasse en de eerste klasse is de pauze 10 minuten en bij de tweede klasse 5 minuten. Bij sommige jeugdwedstrijden kan de pauze korter zijn. Recreatieve handballers spelen vaak kortere wedstrijden, meestal twee keer 25 minuten, omdat hun conditie doorgaans wat minder is dan die van professionele spelers.

Zijn er verschillen in speeltijd tussen mannen- en vrouwenwedstrijden?

Nee, handbalwedstrijden duren bij zowel mannen als vrouwen even lang. Beide spelen twee helften van 30 minuten zuivere speeltijd.

Factoren die de totale duur van een handbalwedstrijd beïnvloeden

Hoewel de zuivere speeltijd vaststaat, zijn er verschillende factoren die de totale duur van een handbalwedstrijd kunnen beïnvloeden:

Lees ook: Regels waterpolo speeltijd

  • Time-outs: Elk team heeft recht op drie time-outs per wedstrijd. Tijdens een time-out wordt de klok stilgezet, wat de totale duur van de wedstrijd verlengt.
  • Strafworpen en vrije worpen: Bij overtredingen wordt vaak een strafworp of vrije worp toegekend. De klok staat stil tijdens de voorbereiding en uitvoering van deze worpen. Bij een vrije worp moet de tegenstander op minimaal drie meter afstand staan. Bij een strafworp krijgt de ploeg een directe scoringskans op zeven meter van het doel.
  • Blessurebehandelingen: Als een speler geblesseerd raakt, wordt het spel tijdelijk onderbroken voor behandeling. De tijd die nodig is voor de behandeling wordt bij de totale duur van de wedstrijd opgeteld.
  • Verlengingen: In knock-outfases van toernooien kan een verlenging nodig zijn als de stand na de reguliere speeltijd gelijk is.
  • Wissels: Hoewel wissels vliegend mogen, kunnen ze, zeker als ze frequent voorkomen of niet soepel verlopen, de wedstrijd iets langer laten duren. Tussen de veldspelers en de wisselspelers is het mogelijk en toegestaan om een vliegende wissel uit te voeren. Die wissel mag wel alleen uitgevoerd worden aan de wissellijn. Wanneer een speler ongeoorloofd over de wissellijn gaat, begaat hij een wisselfout. De overtredende speler wordt in dit geval van het veld gestuurd en de tegenpartij krijgt een vrije worp.

Door deze factoren kan de totale duur van een handbalwedstrijd variëren.

Gemiddelde totale duur per niveau:

  • Professioneel handbal (EHF, IHF): 1,5 uur
  • Amateur- en clubniveau: 1 tot 1,5 uur
  • Jeugdwedstrijden: 45 minuten tot 1,5 uur

Verlengingen en shoot-outs: Wanneer de wedstrijd extra tijd nodig heeft

In knock-outfases van toernooien is het noodzakelijk om een winnaar te bepalen. Als de stand na de reguliere speeltijd gelijk is, volgt een verlenging. De regels hiervoor zijn als volgt:

  • Eerste verlenging: 2 keer 5 minuten met een korte pauze.
  • Tweede verlenging: Als de stand na de eerste verlenging nog steeds gelijk is, volgt er nogmaals 2 keer 5 minuten.
  • Shoot-outs: Als er na twee verlengingen nog geen winnaar is, wordt de wedstrijd beslist door een serie strafworpen, ook wel shoot-outs genoemd. Tijdens een shoot-out krijgen beide teams om de beurt een strafworp. Het team dat de meeste strafworpen scoort, wint de wedstrijd. Als de stand na de eerste serie strafworpen nog steeds gelijk is, gaan de teams door met strafworpen totdat er een beslissing valt. Gediskwalificeerde spelers en spelers die van het veld zijn gestuurd tijdens de wedstrijd mogen hier echter niet aan mee doen. Beide teams wijzen 5 spelers aan die de worpen gaan doen. Is de stand na 10 worpen nog steeds gelijk, dan worden er opnieuw 5 spelers gekozen die blijven gooien totdat er een winnaar bekend is.

De handbalregels: Een overzicht

Om een goed begrip te krijgen van de sport en de duur van de wedstrijden, is het belangrijk om de basisregels van handbal te kennen. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste regels:

  • Team samenstelling: Een team kan bestaan uit maximaal 14 spelers. Zeven spelers staan op het veld (6 veldspelers en 1 doelverdediger) terwijl de overige 7 spelers van het team optreden als wisselspelers. Bij de hogere handbaldivisies vervangen sommige ploegen bij aanvallen soms de doelverdediger voor een extra veldspeler zodat er in totaal 7 veldspelers zijn om de aanval uit te voeren. Als de ploeg de bal verliest, wordt de doelverdediger weer ingewisseld.
  • Speeltijd: Een handbalwedstrijd bestaat gewoonlijk uit twee speelhelften van 30 minuten (voor senioren). Bij de jeugd kiest men deels ook voor kortere speeltijden.
  • Speelveld: Het speelveld meet 40 x 20 meter en wordt door talrijke lijnen begrensd en doorsneden.
  • De bal: De handbal is gemaakt van kunststof of leer. De diameter van de bal varieert al naargelang geslacht en leeftijd van de teams. De handbal die gebruikt wordt door herenteams heeft een omvang van ongeveer 10 cm kleiner dan een voetbal. De bal weegt echter hetzelfde als een voetbal. Hierdoor is hij beter vast te pakken en kan hij harder worden gegooid dan een voetbal. Een handbal wordt meestal behandeld met hars, zodat het makkelijker is voor de spelers om hem met één hand vast te houden en te vangen. Dit is echter niet altijd toegestaan in speelhallen, aangezien hars plakkerige sporen op de vloer kan achterlaten.
  • Stappen: Staande mogen de spelers de bal slechts drie seconden vasthouden. Met de bal in de hand mogen zij slechts drie stappen doen. Na iedere derde stap moet de bal een keer op de vloer stuiten, dan mogen spelers ermee rond blijven lopen.
  • Aanval: De bal mag met de handen, armen, hoofd, romp, bovenbeen of knie worden geworpen, opgevangen, gestopt en met hand of vuist worden geslagen. Contact met de onderbenen en voeten is dan juist weer niet toegestaan. De spelers kunnen de bal overpakken van de tegenpartij als het hen lukt om de bal met open hand af te pakken. De bal uit de hand van een tegenspeler slaan is niet toegestaan en wordt gezien als fout.
  • Foul: Bij een foul is er sprake van het onsportief belemmeren van het vermogen van een speler om de bal te werpen door middel van vastgrijpen, omklemmen, stoten en vasthouden. Een foul wordt meestal bestraft met een vrije worp voor het belemmerde team. Het kan zijn dat de scheidsrechter de belemmerende speler een gele kaart geeft. Dit is vooral bedoeld als waarschuwing en heeft nog geen invloed op het verdere verloop van de wedstrijd. Mocht de speler een tweede overtreding begaan waarvoor hij of zij een gele kaart ontvangt, dan wordt dit bestraft met een uitsluiting van de wedstrijd van 2 minuten. Dit betekent dat het team in die tijd verder moet spelen met een speler minder. Wanneer een speler na zo’n uitsluiting een tweede keer een 2 minuten uitzondering krijgt, is dit een rode kaart en wordt de speler gediskwalificeerd voor die wedstrijd. Die speler mag dan ook niet gewisseld worden. In sommige gevallen kunnen spelers bij handbal na 1 overtreding al een rode kaart krijgen, bijvoorbeeld bij agressief of ernstig onsportief gedrag.
  • Buitenspel: In principe heeft handbal geen buitenspel zoals we dat kennen bij voetbal.
  • Worpen:
    • Beginworp: Dit is de eerste worp van de wedstrijd, waarmee hij officieel begint.
    • Vrije worp: Een vrije worp wordt gegeven als de tegenpartij een fout begaat.
    • Inworp: De inworp is de worp waarmee een nieuwe periode in de wedstrijd ingaat, of wordt uitgevoerd na het scoren van een doelpunt.
    • Uitworp: Deze worp wordt uitgevoerd door de doelverdediger, wanneer de bal over de lijn is gegaan en daarom uit is. Anders dan bij voetbal, waarbij de keeper bij de doellijn moet blijven, mag de keeper bij handbal maximaal 4 meter voor zijn doel staan.
    • 7-meterworp: Bij de 7-meterworp gaat een speler voor de 7-meterlijn staan en probeert hij of zij na het fluitsignaal te scoren.
  • Time-out: Een time-out is bij handbal in een aantal situaties verplicht: een tijdelijke uitsluiting van 2 minuten, een diskwalificatie na een rode kaart, een fluitsignaal door de tijdwaarnemer of andere waarnemer, overleg tussen scheidsrechters bij een verschil in mening, een wisselfout of wanneer er een speler te veel op het veld is. Daarnaast kan een scheidsrechter er in bepaalde situaties voor kiezen om een time-out te geven: bij invloeden van buitenaf, een geblesseerde speler, een bal die het plafond raakt, het vertragen van de uitvoering van een worp, of wanneer een speler de bal weggooit of hem niet afgeeft.
  • Wisselen: Een team bij handbal bestaat uit maximaal 14 spelers, waarvan er 7 op het veld staan en de andere 7 op de bank zitten als wisselspelers. Over het algemeen komen alle spelers altijd op het veld in een wedstrijd. Tussen de veldspelers en de wisselspelers mag een vliegende wissel plaatsvinden. Dit mag alleen worden uitgevoerd via de wissellijn op het speelveld. De speler die het veld in gaat, wacht in de wisselzone. Het komt in hogere wedstrijd wel eens voor dat een team ervoor kiest om tijdelijk hun doelverdediger te wisselen voor een extra veldspeler, zodat ze actiever kunnen aanvallen.
  • Acties, overtredingen en straffen:
    • Stuiten en tippen: Wanneer je de bal vangt, mag je hierna onbeperkt tippen. Pak je de bal na het tippen weer met één of twee handen vast, dan ben je hierna verplicht hem te spelen. Wanneer je de bal hebt, is het toegestaan om drie passen te zetten. Door je snelheid of het gebruiken van bijzondere technieken, lijkt het al snel alsof je meer passen maakt dan toegestaan. Het tellen van de passen begint pas als je de bal vangt en op de grond staat. Mocht je de bal vangen in een sprong, dan heb je volgens de regels nog geen pas gemaakt. Daarnaast is er een 3-secondenregel bij handbal. Deze regel houdt in dat je de bal 3 seconden vast mag houden, daarna moet je hem spelen, een stuit maken of de bal tippen. 3x pushen binnen 3 seconden, dan binnen 3 sec vervolgen met dribbelen. Dribbelen mag tot schouderhoogte, dus je mag de bal niet voor je uit opgooien om snelheid te maken. Als je de bal vastpakt, moet je binnen 3 seconden overspelen of op doel gooien. Deze acties mogen ook uitgevoerd worden door eerst te dribbelen en dan 3x pushen binnen 3 sec. Na laatste wielcontact start de 3-secondenregel om over te spelen of op doel te gooien.
    • Persoonlijke straf: Een persoonlijke straf krijgt een speler wanneer hij of zij tijdens de wedstrijd een overtreding maakt die op het lichaam van een tegenstander is gericht. Er bestaan vier soorten persoonlijke straffen, namelijk een waarschuwing met een gele kaart, een uitsluiting van 2 minuten, een diskwalificatie na een rode kaart zonder schriftelijk rapport of een diskwalificatie na een rode kaart met schriftelijk rapport.
    • Passief spel: Passief spel is een overtreding waarvoor je geen persoonlijke straf krijgt. Voorbeelden van passief spel zijn dat een team de laatste minuten van de wedstrijd vertraagd omdat ze een kleine voorsprong hebben, dat een team de wedstrijd vertraagd omdat één van hun spelers een 2-minuten uitsluiting heeft waardoor ze met 6 spelers op het veld staan, dat het aanvallende team niet goed kan aanvallen omdat de verdediging van de tegenpartij erg sterk is, dat de spelers op het midden van het veld wachten tot ze hebben gewisseld, of dat een speler de uitvoer van een inworp, uitworp, vrije worp of een beginworp vertraagd of de bal opzettelijk terugspeelt naar de keeper van zijn of haar eigen team. Als de scheidsrechter ziet dat er sprake is van passief spel, moet hij een waarschuwingssignaal geven. Dit betekent dat het aanvallende team actie moet ondernemen, bijvoorbeeld door het tempo te versnellen of een schot op het doel van de tegenstander te doen. Doen ze dit niet, dan krijgen ze een vrije worp tegen.

Handbalvormen

Er bestaan een aantal vormen van handbal: zaal- en veldhandbal, beachhandbal, straathandbal, mini-handbal, studentenhandbal en recreantenhandbal. Iedere vorm heeft zijn eigen regels.

  • Zaalhandbal: Zaalhandbal en veldhandbal zijn de meest gespeelde vormen van de sport. Zaalhandbal wordt in een sporthal gespeeld in plaats van op een veld. De basisregels van handbal gelden allemaal bij deze vorm van handbal. De teams bestaan uit 7 spelers, met 7 wisselspelers op de bank. Het speelveld bestaat uit twee helften die beiden een eigen doel hebben. De duur van een wedstrijd is zowel voor de senioren als de A jeugd 2 x 30 minuten. De B & C jeugd speelt 2 x 25 minuten, de D & E jeugd 2 x 20 minuten. De F-jeugd speelt wedstrijden van 15 minuten in toernooivorm.
  • Veldhandbal: Een variant van handbal die buiten wordt gespeeld op asfalt, gras of kunstgras. In Groningen werd de basis gelegd voor het Nederlandse handbal. In eerste instantie werd de balsport op een aangepast voetbalveld gespeeld. Ook bestonden de teams uit 11 spelers, net als bij voetbal.
  • Beach Handball: Een snelle, zomerse handbalvorm die wordt gespeeld op een zandondergrond. Een Beach Handball-wedstrijd duurt 2 x 10 minuten, met daartussen 5 minuten rust.
  • Street Handball: Kan zowel binnen als buiten gespeeld worden op een zelf uitgezet veldje.
  • Rolstoelhandbal: Teams spelen 6:6, waarvan 1 keeper. Je mag de bal niet met je rolstoel verdedigen. Je mag nooit inrijden op een ander! Ter info: Het Nationaal rolstoel team speelt sinds 2025 officieel 4 tegen 4 rolstoelhandbal.

Lees ook: Speeltijd D-jeugd korfbal

Lees ook: Regels van Judo Competities

tags: #hoelang #duurt #een #wedstrijd #handbal