Spelhervattingen, en met name hoekschoppen, zijn een cruciaal, maar vaak onderschat onderdeel van het voetbal. Een toenemend aantal clubs, van professionele teams tot jeugdopleidingen, besteedt steeds meer aandacht aan deze spelsituaties. Dit artikel, gebaseerd op inzichten uit 'De Voetbaltrainer 254' en de expertise van Peter van der Veen (bondscoach Oranje onder 18 en assistent-trainer Lommel SK), duikt diep in de wereld van de hoekschop, zowel aanvallend als verdedigend, en biedt praktische oefeningen voor voetbaltrainingen.
Het Belang van Spelhervattingen
In het moderne voetbal worden spelhervattingen steeds belangrijker. In competities zoals de Premier League wordt bijvoorbeeld 30-35% van de doelpunten gescoord uit spelhervattingen. Dit hoge percentage impliceert dat er zowel effectief wordt aangevallen als mogelijk minder adequaat wordt verdedigd tijdens deze momenten. Het roept de vraag op of er niet meer tijd en aandacht aan spelhervattingen besteed zou moeten worden tijdens trainingen.
Rendement Verbeteren: Een Uitdaging voor Trainers
Voor een trainer-coach rijzen er diverse vragen: Hoe kan het rendement van aanvallende spelhervattingen worden verhoogd? Hoe kunnen verdedigende spelhervattingen effectiever worden gemaakt? Het antwoord ligt in het structureel integreren van spelhervattingen in de trainingen. Veel trainingen focussen op spelprincipes tijdens het veldspel, maar missen vaak de aandacht voor de principes bij spelhervattingen.
Principes bij verdedigende spelhervattingen kunnen omvatten:
- Doelpunt voorkomen
- Aan één kant houden
- In formatie komen
- Inleiden counter
- Druk op de tweede bal
Verdedigende Hoekschop: Doelpunten Voorkomen
Het primaire doel bij het verdedigen van een corner is het voorkomen van een doelpunt. Een veelgebruikte strategie is om met alle elf spelers terug te zakken om te verdedigen, waarbij de as van het doel wordt afgeschermd. De organisatie is erop gericht om het de tegenstander zo moeilijk mogelijk te maken om te scoren.
Lees ook: Hoekschop Veroorzaakt Zaalvoetbal
De opstelling kan variëren afhankelijk van het aantal spelers dat de tegenstander inzet bij de corner. Bij één nemer kan een lijn van vijf spelers op de vijfmeterlijn worden geplaatst, met drie blokkers ervoor. De overige twee spelers positioneren zich rond de rand van het zestienmetergebied om druk op de tweede bal uit te oefenen en een counter te kunnen initiëren. Als de tegenstander de corner met twee spelers neemt, gaan er ook twee verdedigers uit om druk te zetten.
Hoekschop: Meer dan Alleen een Kans
De hoekschop wordt vaak overschat door supporters, die er eens goed voor gaan zitten. Echter, het rendement van een corner is doorgaans laag: gemiddeld slechts 2,1% van de corners resulteert in een doelpunt. Bovendien bestaat het risico op een counter. Statistieken tonen aan dat de kans op een tegengoal uit een corner slechts 0,2% is, waardoor een corner over het algemeen nog steeds waardevol is.
In plaats van het lage rendement als reden te zien om geen aandacht te besteden aan corners, is het een uitdaging om het rendement te verhogen. Kleine verbeteringen kunnen al een significant verschil maken. Het is de taak van de trainer om het team te helpen zoveel mogelijk doelpunten te maken, en elke procentuele verbetering is winst.
Hoekschop in de Training: Variatie en Integratie
Veel trainers besteden weinig tijd aan corners tijdens trainingen, soms zelfs het tegenovergestelde. Er zijn trainingen waar de corner eruit gehaald werd, of partijvormen waar er niet met corners gewerkt werd.
Pieter Schrassert Bert (coördinator middenbouw bij Feyenoord) benadrukt het belang van regelmatige aandacht voor standaardsituaties: "Elke vrijdag proberen we twintig minuten tot een half uur aan standaardsituaties te besteden. Hierbij moet je denken aan corners, maar ook ingooien of bijvoorbeeld een indraaiende vrije trap. Niet alleen standaardsituaties voor ons, maar ook standaardsituaties tegen. Het resultaat is dat we er regelmatig uit scoren. Je ziet ook dat we daar steeds gevarieerder in worden en dingen op elkaar af kunnen stemmen. We spreken ook af wat we doen als de tegenstander er op een bepaalde manier op anticipeert."
Lees ook: Voetbal keepers training: oefeningen en tips
Een effectieve oefenvorm is een uitspeelvorm (bijvoorbeeld 7 + K tegen 7 + K), waarbij de vorm wordt begonnen door het nemen van een hoekschop. Het is ook mogelijk om een spelregel toe te voegen aan een gewoon partijspel, bijvoorbeeld door elke uitbal te laten resulteren in een corner voor het team dat recht had op balbezit. Een andere variant is een voorzetten-spel, waarbij de bal op de hoek van het veld wordt gelegd in plaats van een voorzet te geven.
Een tussenvorm kan worden gebruikt om de spelers actieve rust te geven. Op 30 meter wordt een tweede goal neergezet (zonder keeper), waar de verdedigers kunnen scoren. Team A neemt een aantal corners, waarna team B het overneemt. De scores worden bijgehouden om een competitief element toe te voegen.
Het is belangrijk om te variëren met de corner. Een goede tip is om de spelers een week van tevoren de opdracht te geven om variaties te bedenken en te oefenen. Spelers kunnen inspiratie opdoen via YouTube.
De belangrijkste tip is om de hoekschop op te nemen in de jaarplanning en weekplanning, zodat het niet wordt vergeten. Anders "wordt er vaak maar wat gedaan" door het team.
Verdedigingsstrategieën: Mandekking vs. Zonedekking
Er zijn twee hoofdstrategieën voor het verdedigen van corners: mandekking en zonedekking.
Lees ook: De beste warming-up voor honkbalprestaties
Mandekking: Elke verdediger is verantwoordelijk voor een specifieke speler. Dit is overzichtelijk en zorgt voor een duidelijke taakverdeling. Een nadeel is dat een fout van een verdediger direct kan leiden tot een gevaarlijke situatie. Aanvallers kunnen ook ruimte creëren door het zetten van een blok.
Zonedekking: Elke verdediger neemt een bepaald gebied voor het doel voor zijn rekening, waardoor de zones vanwaar de tegenstander het makkelijkst kan scoren, goed zijn afgeschermd. Een nadeel is dat spelers passief kunnen verdedigen wanneer een bal tussen hen en een teamgenoot invalt. Voor een keeper kan zonedekking een voordeel zijn, omdat de startposities van de verdedigers altijd hetzelfde zijn.
Sommige keepers prefereren zonedekking, anderen mandekking.
Het plaatsen van spelers bij de palen kan effectief zijn, vooral bij het verdedigen van een voorsprong. In de Champions League-finale van 2014 koos Thibaut Courtois ervoor om geen verdedigers bij de doelpalen te plaatsen, met als gevolg dat Sergio Ramos in de 92e minuut kon scoren.
Een combinatie van zone- en mandekking kan ook effectief zijn. Bij VV Hoogeveen wordt bijvoorbeeld een combinatie gebruikt, met slechts één aanvaller voorin. Beide palen worden bezet gehouden, en spelers op de punten van het vijfmeter- en zestienmetergebied zetten druk op de bal bij een korte corner. In het midden voor het doel staat ook iemand in de zone om inlopende mensen op te vangen.
Bij HZVV 1 wordt zonedekking gehanteerd, met beide palen bezet en een rijtje van vier spelers voor het doel. Voor dit rijtje staat een rijtje van drie spelers. De reden voor zonedekking is dat er slechte ervaringen zijn met mandekking.
De mindere koppers worden voorin geplaatst, zodat de tegenstander altijd een aantal verdedigers achterin moet houden. Alleen de tweede paal is direct bezet. De speler in de zonedekking op de punt van het vijfmetergebied moet de positie bij de eerste paal innemen wanneer de bal over hem heengaat.
Cruijff's Visie op Hoekschop Verdediging
Johan Cruijff had een uitgesproken mening over het verdedigen van corners: "Waarom moeten alle elf spelers in het strafschopgebied staan? Met elf heb je er al twee te veel, omdat de tegenstander de keeper en de nemer van de hoekschop mist. Het is dus sowieso elf tegen negen. Als je ook nog drie man voorin houdt, dan wordt de tegenstander gedwongen die te dekken en wordt het acht tegen zes. Nog een stap verder is om twee spelers net buiten de zestien te houden, waardoor het zes tegen vier wordt."
Aanvallende Hoekschop Variaties
Bij aanvallende corners kunnen de aanvallers naar afgesproken plekken lopen. De achterste uit de rij loopt richting de kant vanwaar de corner wordt genomen. De derde uit de rij blijft op de rand van de zestien staan, voor de afvallende bal. De tweede uit de rij loopt naar de tweede paal en de eerste uit de rij naar de eerste paal.
Praktische Oefeningen voor Hoekschop Training
Hieronder volgen enkele praktische oefeningen die gebruikt kunnen worden tijdens hoekschop trainingen:
Oefening 1: Dribbelspel Lion King (15 minuten)
- Doel: Verbeteren van dribbelvaardigheid en reactievermogen.
- Organisatie: Een veld van 15/20 meter bij 10/15 meter. Alle spelers hebben een bal, behalve twee spelers (de leeuwen). Eén speler is tikker en probeert al dribbelend zoveel mogelijk spelers te tikken binnen 45 seconden. De andere speler bewaakt de leeuwenkuil met de veroverde ballen.
- Verloop: Wanneer een speler getikt is, wordt de bal door de tikker verzameld in de leeuwenkuil. De getikte spelers verzamelen eerst in het vak. De getikte spelers kunnen de bal terug veroveren door ongetikt met de bal uit de leeuwenkuil te dribbelen.
- Materialen: 8 voetballen, 8-10 pilonnen, 10-18 oranje hesjes, 2 blauwe hesjes, 10-14 gele hoedjes.
- Variatie: Wie de meeste ballen heeft veroverd, is de Lion King.
Oefening 2: 3 tegen 2 met 4 kleine doeltjes (15 minuten)
- Doel: Verbeteren van samenspel en scoren in kleine ruimtes.
- Organisatie: Een veld van 20 meter bij 30 meter met aan beide kanten twee kleine doeltjes. Beide teams kunnen scoren op de twee kleine doeltjes.
- Verloop: Als de bal uit is, dribbelen de aanvallers in of passen ze in. De verdediger dribbelt in. Na 3 keer uit, wordt er doorgewisseld. Bij een doelpunt, achterbal of hoekschop starten ze in het midden tussen de twee doeltjes door het drietal.
- Materialen: 4 voetballen, 4 pilonnen, 4 mini doelen van 3 bij 1 meter, 4-5 oranje hesjes, 4 blauwe hesjes, 9-14 gele hoedjes, 8 oranje hoedjes.
- Variatie: Doorwisselen na elk doelpunt, achterbal of hoekschop.
Oefening 3: 2 tegen 1 met 4 kleine doeltjes (15 minuten)
- Doel: Verbeteren van aanvallende en verdedigende vaardigheden in een kleine ruimte.
- Organisatie: Een veld van 20 meter bij 10/12 meter met aan beide kanten twee kleine doeltjes. Beide teams kunnen scoren door te passen of te schieten in een van de twee kleine doeltjes.
- Verloop: Als de bal uit is, dribbelen de spelers in.
- Materialen: 4 voetballen.
tags: #hoekschop #oefeningen #voetbal #training