Heb je je ooit afgevraagd wat er allemaal op de rug van een voetballer te zien is? Meer dan alleen een nummer, dat is zeker! Het is een wereld van details, van technologie en van persoonlijke expressie. Laten we samen eens dieper duiken in de wereld van de rugnummers, de shirtsponsoren en alle andere elementen die je op de rug van een voetballer aantreft.
De geschiedenis en betekenis van rugnummers
Het rugnummer, dat zie je meteen. Een essentieel onderdeel van het tenue. Het identificeert de speler op het veld. Maar wist je dat het rugnummer ook een geschiedenis heeft? Vroeger hadden voetballers geen rugnummers. De introductie ervan maakte het volgen van de wedstrijd een stuk makkelijker, denk aan de overzichtelijkheid voor de scheidsrechter en de toeschouwers. Op het WK voetbal 1954 in Zwitserland werd in het reglement vastgelegd dat iedere speler tijdens dit toernooi met een vast rugnummer moest spelen.
Sommige nummers worden traditioneel verbonden aan bepaalde posities. Nummer 10 bijvoorbeeld, vaak gereserveerd voor de aanvallende spelmaker. Je ziet een duidelijk verschil tussen de nummering in het jeugdvoetbal en de nummering bij de professionals. Welke betekenis heeft jouw favoriete rugnummer?
Tegenwoordig is het nummerkeuzeproces in de competities vaak goed geregeld. Een proces waar spelers vaak veel waarde aan hechten. Het is een persoonlijke keuze die vaak een speciale betekenis heeft voor de speler. Rugnummers spelen een belangrijke rol in de beleving van voetbal. Ze helpen supporters om spelers te herkennen en identificeren, en dragen bij aan de sfeer en identiteit van een team.
Rugnummers en posities: een traditioneel overzicht
Vroeger was de nummering in het voetbal vrij strikt, waarbij elk nummer een unieke rol of verantwoordelijkheid voor de speler aangaf. Deze traditionele verdeling is in de loop der jaren steeds meer losgelaten. Door veranderende tactieken en de komst van meer flexibele spelers zijn de nummers minder gebonden aan specifieke posities.
Lees ook: Zaalvoetbalvereniging lidmaatschap
Hier is een overzicht van de traditionele rollen en verantwoordelijkheden van elk nummer:
- Nummer 1: Meestal voor de eerste keeper van de club en wordt bijna nooit aan een veldspeler gegeven. Legendes zoals Edwin van der Sar, Iker Casillas, Oliver Kahn en Gianluigi Buffon hebben allen het beroemde nummer gedragen.
- Nummer 2: Rechtsbacks dragen meestal het shirt met nummer twee. Een aantal bekende voorbeelden die het nummer droegen zijn Gary Neville tijdens zijn lange carrière op Old Trafford bij Manchester United, maar ook de Braziliaan Cafu en de Nederlander Michael Reiziger.
- Nummer 3: Vaak ook voor een verdediger, maar wordt niet in elk land altijd aan dezelfde positie toebedeeld. Zo zijn legendarische linksbacks zoals Ashley Cole, Paolo Maldini en Roberto Carlos de meest bekende voorbeelden in het buitenland, terwijl binnen Nederland vaak centrale verdedigers No.3 dragen. Denk bijvoorbeeld aan Jaap Stam en Matthijs de Ligt.
- Nummer 4: Centrale verdedigers of verdedigende middenvelders krijgen vaak nummer vier, zoals Real Madrid legende Sergio Ramos en voormalig Arsenal aanvoerder Patrick Viera. Als we kijken naar bekende Nederlandse spelers die het nummer vier droegen - of dragen - dan hebben we het over Virgil van Dijk, Ronald Koeman en ook Frank de Boer.
- Nummer 5: In het buitenland zie je vaak centrale verdedigers het shirt met nummer vijf dragen, met enkele opmerkelijke voorbeelden waaronder ex-aanvoerder van Barcelona Carles Puyol, Fabio Cannavaro en Franz Beckenbauer. Qua Nederlanders is Giovanni van Bronckhorst wellicht het bekendste voorbeeld van een speler met No.5.
- Nummer 6: Een shirt dat door spelers op meerdere posities kan worden gedragen. Denk bijvoorbeeld aan een verdediger zoals de Engelse legende Bobby Moore, maar ook een spelverdelers zoals Barcelona-middenvelder Xavi droeg nummer 6 tijdens zijn verblijf in Camp Nou, terwijl ook rechtermiddenvelders en controlerende middenvelders zoals Nigel de Jong en Mark van Bommel met No.6 het veld opkwamen.
- Nummer 7: Voor vleugelspelers of spelers uit een tweespitsen systeem. Al zijn er enkele voorbeelden van legendarische spitsen die het shirt droegen, waardoor het nummer een klassieke status kreeg. Cristiano Ronaldo kreeg nummer zeven bij Manchester United van Sir Alex Ferguson, waarmee hij in de voetsporen trad van voormalige grootheden die het nummer droegen, zoals Eric Cantona en David Beckham.
- Nummer 8: Het shirt wordt meestal gedragen door scorende middenvelders die een balans vinden tussen het vermogen om regelmatig het net te vinden en tegelijkertijd kansen biedt aan hun teamgenoten. Nummer acht is ook bedoeld voor box-to-box-middenvelders, degenen die in staat zijn om het spel te verbinden tussen verdediging en aanval. Voormalig Liverpool-aanvoerder Steven Gerrard, herinnerd als één van de grootste Engelse aanvallende middenvelders, is een klassiek voorbeeld van de nummer 8-speler.
- Nummer 9: Wordt meestal gegeven aan de spits van het team, een productieve doelpuntenmaker in een bepaalde formatie, vooral 4-3-3, 4-2-2-2 of 4-2-3-1. De gepensioneerde spits Ruud van Nistelrooij droeg het shirt tijdens zijn beste jaren bij het Nederlands Elftal, toen hij een reputatie had als één van de meest dodelijke aanvallers ter wereld.
- Nummer 10: Traditioneel wordt het No.10 shirt gegeven aan de spelmaker of aanvallende middenvelder van het team. Het is een iconisch nummer dat een speler echt moet verdienen. Bijzondere nummer tienen zijn Diego Maradona, Lionel Messi, Eden Hazard, Johan Cruyff (hoewel hij veertien droeg voor Nederland) en Pelé.
- Nummer 11: Het rugnummer elf is meestal gewijd aan de linksbuiten van een team, met Man Utd-held Ryan Giggs als één van de beroemde dragers van het shirt. De bekendste Nederlander die het shirt droeg was ongetwijfeld Arjen Robben, hoewel hij op club-niveau ook lange tijd No.10 droeg.
De rugnummers bij het 4-3-3 systeem:
- Nummer 1 - Keeper
- Nummer 2 - Rechtsback
- Nummer 3 - Centrale Verdediger
- Nummer 4 - Centrale Verdediger
- Nummer 5 - Linksback
- Nummer 6 - Rechtshalf
- Nummer 7 - Rechtsbuiten
- Nummer 8 - Linkshalf
- Nummer 9 - Spits
- Nummer 10 - (Aanvallende) Middenvelder
- Nummer 11 - Linksbuiten
De rugnummers bij het 4-2-2 systeem:
- Nummer 1 - Keeper
- Nummer 2 - Rechtsback
- Nummer 3 - Centrale Verdediger
- Nummer 4 - Centrale Verdediger
- Nummer 5 - Linksback
- Nummer 6 - (Verdedigende) Middenvelder
- Nummer 7 - Rechtshalf
- Nummer 8 - Linkshalf
- Nummer 9 - Spits
- Nummer 10 - (Aanvallende) Middenvelder
- Nummer 11 - Spits
De rugnummers bij het 3-5-2 systeem (één van de opties):
- Nummer 1 - Keeper
- Nummer 2 - Verdediger
- Nummer 3 - Verdediger
- Nummer 4 - Verdediger
- Nummer 5 - Wingback
- Nummer 6 - (Verdedigende) Middenvelder
- Nummer 7 - Wingback
- Nummer 8 - Middenvelder
- Nummer 9 - Spits
- Nummer 10 - (Aanvallende) Middenvelder
- Nummer 11 - Spits
Regels en beperkingen bij de nummerkeuze
Tegenwoordig mogen spelers in veel competities hun eigen rugnummer kiezen, zolang het maar binnen de toegestane range valt (meestal 1 tot en met 99). Dit heeft geleid tot een grotere diversiteit aan rugnummers en soms ook tot opvallende keuzes.
Hoewel spelers vaak de vrijheid hebben om hun eigen rugnummer te kiezen, zijn er wel degelijk regels en beperkingen waar ze zich aan moeten houden. De meeste competities staan rugnummers toe van 1 tot en met 99. Het is echter niet altijd vanzelfsprekend dat alle nummers beschikbaar zijn. Sommige nummers zijn bijvoorbeeld al vergeven aan andere spelers, of worden om commerciële redenen niet gebruikt. In sommige gevallen worden nummers na een overlijden of vertrek van een iconische speler uit respect niet meer uitgegeven.
Er zijn enkele uitzonderingen op de regel dat spelers rugnummers tussen 1 en 99 moeten dragen. In sommige jeugdcompetities mogen spelers bijvoorbeeld hogere nummers dragen, of zijn er andere specifieke regels van toepassing.
Specifieke regels in Nederland:
Het dragen van rugnummers is verplicht voor eerste elftallen die uitkomen in het seniorenvoetbal mannen en het seniorenvoetbal vrouwen. In poules waar eerste elftallen zijn ingedeeld bij reserve-elftallen, geldt deze verplichting niet. Maakt een elftal gebruik van rugnummers, dan moeten deze rugnummers van de spelers overeenstemmen met de nummers op het wedstrijdformulier. Een rugnummer bestaat uit maximaal twee Arabische cijfers. De rugnummers moet ten minste twintig centimeter hoog zijn en voldoende contrast vormen ten opzichte van de wedstrijdkleding. Eventuele andere uitingen op de rugzijde van het shirt mogen de leesbaarheid van het rugnummer niet beïnvloeden. De rugnummers van de spelers van een elftal die aan een wedstrijd deelnemen of gaan deelnemen, moeten te allen tijde van elkaar verschillend zijn.
Lees ook: Wanneer pakt Feyenoord de titel?
Persoonlijke voorkeuren en speciale betekenissen
Soms hebben spelers een speciaal nummer dat nogal hoog is om voor hen belangrijke redenen. Bij grote selecties zijn rugnummers boven de 30 ook niet vreemd.
Vaak hebben spelers een voorkeur voor een nummer, bijvoorbeeld omdat ze dit nummer bij het club ook hebben, of vanuit een andere reden. Wanneer ze geen voorkeur hebben, zal de nationale bond het nummer bepalen. Dit gebeurt eveneens wanneer 2 spelers eenzelfde nummer, bijv. nummer 14, willen hebben. Al blijft dit 'spelletje' verder verborgen voor ons als liefhebbers van het voetbal, dit wordt in de achterkamertjes bepaald.
Selectienummers werden traditioneel toegepast om de rol van elke speler van elkaar te onderscheiden, waarbij elk nummer een unieke rol of verantwoordelijkheid voor de speler aangaf. Tegenwoordig zien we daarnaast ook vaak dat spelers een voorkeur hebben voor een nummer dat een bepaalde betekenis voor hen heeft. En soms is een bepaald nummer simpelweg niet meer beschikbaar en moet iemand zich tevreden stellen met een relatief random nummer! Zo moest de legendarische Zinedine Zidane zich tevreden stellen met No.21 toen hij voor Juventus tekende in plaats van zijn geliefde No.10, dat reeds gedragen werd door Alessandro Del Piero.
Commerciële aspecten van rugnummers
In het moderne voetbal zien we dat de rugnummers ook een commerciële waarde vertegenwoordigen. Voetbalshirts met de naam en het rugnummer van een populaire speler zijn een belangrijke bron van inkomsten voor clubs. De keuze van een rugnummer kan dan ook invloed hebben op de verkoop van shirts en de populariteit van een speler bij de fans. Cristiano Ronaldo staat ook bekend als CR7, een combinatie van zijn voorletters en zijn vaste rugnummer.
Daarnaast zie je op de rug van het shirt, naast het rugnummer, vaak een sponsorlogo. Dit is een belangrijke inkomstenbron voor de voetbalclubs. Grote merken strijden om een plek op de shirts van populaire teams. Je ziet vaak logo’s van bekende bedrijven die een connectie hebben met sport, lifestyle of technologie.
Lees ook: Keeper Worden: Is het iets voor jou?
Reclame op wedstrijdkleding (KNVB regels):
De reclame op wedstrijdkleding moet qua afmetingen blijven binnen de navolgende beperkingen.
- Fabrikant wedstrijdkleding: Naam, beeldmerk, logo en/of domeinnaam van de fabrikant mogen maximaal driemaal per kledingstuk voorkomen, waarbij de oppervlakte per reclame-uiting niet groter mag zijn dan 20 vierkante centimeter.
- Shirtsponsor of shirtsubsponsor (Shirt): Aan de voorkant van het shirt mogen maximaal drie, al dan niet dezelfde, reclame-uitingen staan met een totale oppervlakte van 600 cm2. Aan de zijkant van elke mouw van het shirt mag maximaal één reclame-uiting worden aangebracht tot een maximum van 40 cm2. Aan de achterkant van het shirt mogen maximaal twee, al dan niet dezelfde, reclame-uitingen staan met een totale oppervlakte van 400 cm2.
- Spelersnamen: Indien sprake is van vermelding van spelersnamen op de rugzijde van het shirt, staat het een club vrij te bepalen of een eventuele reclame-uiting onder of boven het nummer op de rugzijde wordt vermeld, met dien verstande dat de reclame-uitingen en de spelersnamen niet tezamen boven dan wel onder het nummer mogen worden vermeld. De afstand van een reclame-uiting tot het rugnummer op de achterkant van het shirt moet minimaal 2 centimeter zijn.
- Overige: Op het shirt mag één uiting van de desbetreffende divisie voorkomen, waarbij de oppervlakte van de uiting niet meer mag bedragen dan 20 cm2 en waarbij de uiting bestaat uit een willekeurige combinatie van naam, beeldmerk en logo van de desbetreffende divisie. Een speler mag geen ondershirt tonen dat is voorzien van teksten of reclame.
Met verwijzing naar de Nederlandse Reclame Code zijn onder andere de volgende reclame-uitingen niet toegestaan: Reclame voor tabaksproducten, reclame voor alcoholhoudende dranken, uitingen die in strijd zijn met de wet, de openbare orde of de goede zeden, uitingen die niet in overeenstemming zijn met de eisen van goede smaak en fatsoen, uitingen die in verband kunnen worden gebracht met de seksindustrie, uitingen van politieke aard.
Iconische rugnummers en hun dragers
Grote spelers geven een (nieuwe) betekenis aan een nummer. Zo zorgde Zinedine Zidane in zijn tijd bij Juve dat het nummer 21 populair werd. Nummer 23 werd populair gemaakt door de legendarische basketballer Michael Jordan, waarna spelers als Rafael van der Vaart dat deden binnen het voetbal.
Enkele voorbeelden van iconische rugnummers en hun dragers:
- Nummer 7: Cristiano Ronaldo (CR7).
- Nummer 10: Lionel Messi, Diego Maradona, Pelé, Johan Cruijff.
- Nummer 14: Johan Cruijff (bij Ajax).
- Nummer 21: Zinedine Zidane.
- Nummer 23: David Beckham, Rafael van der Vaart.
- Nummer 34: Abdelhak Nouri (bij Ajax).
De 20 beroemdste nummer 10-dragers ooit (naast de drie grondleggers van ‘de nummer 10’):
- Zinedine Zidane
- Ronaldinho
- Michel Platini
- Kaká
- Roberto Baggio
- Alessandro Del Piero
- Neymar
- Francesco Totti
- Memphis Depay
- Martin Ødegaard
- Wesley Sneijder
- Rafael van der Vaart
- Luka Modrić
- Dennis Bergkamp
- Ferenc Puskás
- Kylian Mbappé
Moderne voetbalshirts: meer dan alleen een nummer
Het shirt zelf is meer dan alleen stof. Moderne voetbalshirts zijn hightech kledingstukken, ontworpen om optimaal te presteren. Denk aan vochtafvoerende materialen, die ervoor zorgen dat de speler droog en comfortabel blijft, zelfs tijdens intense inspanning. Ademende stoffen zijn ontzettend belangrijk. Een goede ventilatie draagt bij aan het comfort en de prestaties van de voetballer. De technologie achter de shirts is indrukwekkend!
Naast het rugnummer en sponsorlogo, vind je soms nog andere details op de rug van een voetbalshirt. Denk bijvoorbeeld aan een clublogo, vaak klein, net onder de kraag. Of een naam, soms. De naam van de speler staat dan vaak net boven het rugnummer. De lijnen van het shirt dragen ook bij aan het design en de functionaliteit. De naden en de pasvorm zijn ontworpen om de bewegingen van de speler niet te belemmeren. Alles is tot in de puntjes geregeld voor optimaal comfort en bewegingsvrijheid.