IJshockey is een razendsnelle en dynamische sport die wereldwijd miljoenen fans in vervoering brengt. Het is een intensieve sport met veel fysiek contact, waarbij spelers op hoge snelheid over het ijs scheren en de puck behendig rondspelen. Met spelers die op hoge snelheid over het ijs scheren en de puck behendig rondspelen, is het een uitdaging om alle spelregels en tactieken te doorgronden. Het spel gaat zeer snel op en neer en er wordt veel fysiek contact toegestaan. Het lijkt soms wat onduidelijk wat de spelregels zijn, wat er allemaal is toegestaan en wat juist weer niet mag. Het spel gaat ook vaak zo snel dat niet goed te zien is wat er allemaal gebeurt als je regels en tactieken bij ijshockey niet zo goed kan volgen.
In deze complete gids nemen we je mee door de basisprincipes van een ijshockeywedstrijd, van de opzet van het speelveld tot de belangrijkste regels en het verloop van de wedstrijd. Zo ben je helemaal voorbereid om met nog meer plezier naar deze spectaculaire sport te kijken.
De Basis van IJshockey
Het exacte ontstaan van ijshockey is net als bij veel sporten niet altijd even duidelijk omdat op meerdere plekken vaak dezelfde spelvormen ontstaan los van elkaar. IJshockey wordt, zoals de naam al doet vermoeden, op een ondergrond van ijs gespeeld. Het speelveld heeft een afmeting van 60 bij 30 meter, alleen in Noord-Amerika heeft het speelveld een afwijkende afmeting namelijk 200 bij 85 feet (61 bij 26 meter). Het speelveld is verdeeld in drie gebieden met aan beide zijden een goal met een afmeting van 1,83 bij 1,23.
Tijdens de wedstrijd staan er van beide teams 6 spelers op het ijs. Dat zijn normaal gesproken 1 goalie 2 verdedigers en 3 aanvallers. Doordat het zo'n intensieve sport is mag er de gehele wedstrijd doorgewisseld worden. Het spel wordt gespeeld met een puck, dit is een platte schijf van gevulkaniseerd rubber van 2,5 cm dik en een diameter van 7,5 cm. De spelers hebben een stick waarmee ze de puck verplaatsen. Doordat het een fysieke sport is zijn de spelers goed beschermd, zo hebben de spelers een helm op, hebben ze scheen- en elleboogbescherming, handschoenen en een bescherming voor borst en schouders.
Het Speelveld: De IJsbaan
De ijsbaan, ook wel het speelveld genoemd, is onderverdeeld in verschillende zones, elk met een specifieke functie:
Lees ook: Zaalhockey: wedstrijdduur uitgelegd
- De middellijn (rode lijn): Deelt het speelveld in twee gelijke helften.
- De blauwe lijnen: Markeren de grens tussen het neutrale vak en de aanvalsvakken.
- Het neutrale vak: Het gebied tussen de twee blauwe lijnen.
- Het aanvalsvak: Het gebied tussen de blauwe lijn en de goal, waar gescoord kan worden.
Ook zie je een paar cirkels getekend in het speelveld getekend staan. Dit zijn plekken waar een faceoff kan plaatsvinden. Dat is de plek waar het spel hervat wordt wanneer het, bijvoorbeeld na een overtreding, even stil heeft gelegen.
De puck kan tijdens het spelen niet ‘uit’ gaan. Raakt de puck de zijwanden van de ijsbaan, dan wordt er gewoon doorgespeeld.
De Teams en Hun Posities
IJshockey wordt gespeeld met 6 tegen 6 spelers. Een ijshockeyteam bestaat uit heel veel spelers. Er staan per team 6 spelers tegelijkertijd op het ijs. Bij ijshockey mag je onbeperkt wisselen en dat wordt dan ook volop gedaan. Tijdens een wissel wordt het spel niet stil gelegd. Verschillende spelers hebben verschillende talenten die worden gebruikt om posities in te vullen.
- Linker en rechter verdediger: De verdedigers zijn de laatste linie voor het doel.
- Goalie: De belangrijkste speler die het doel verdedigt.
- Aanvallers: Proberen te scoren in het aanvalsvak.
De bedoeling van het ijshockeyspel is om zoveel mogelijk goals te maken en er natuurlijk zo min mogelijk tegen te krijgen.
De Duur van een IJshockeywedstrijd
Een ijshockeywedstrijd duurt 3 x 20 minuten zuivere speeltijd. SpeeltijdEen ijshockeywedstrijd bestaat uit drie periodes van 20 minuten. Dit is zuivere speeltijd, wat betekent dat de tijd stopt wanneer het spel even stil ligt. Bijvoorbeeld omdat er een overtreding is. Zodra ze weer verder spelen tikt de klok weer verder. Het kan dus zomaar zijn dat een periode van 20 minuten speeltijd in werkelijkheid langer duurt. Tussendoor is er 15 minuten rust.
Lees ook: Hoe lang duurt het echt? Extra tijd in voetbal
Zuivere Speeltijd
De speeltijd in een ijshockeywedstrijd is "zuiver", wat betekent dat de klok stopt wanneer het spel onderbroken wordt. Dit kan gebeuren door verschillende redenen, zoals:
- Overtredingen
- Een doelpunt
- Een puck die buiten het speelveld belandt
- Een blessure
Omdat de klok bij elke onderbreking stilstaat, kan een periode van 20 minuten in werkelijkheid langer duren.
Overtime en Shootout
Als aan het einde van de wedstrijd de stand gelijk is wordt er, tenzij in de competitieregels is afgesproken dat een wedstrijd in een gelijk spel kan eindigen, een overtime periode van 5 minuten gespeeld. Een wedstrijd eindigt nooit in gelijkspel. Is de stand gelijk, dan wordt de wedstrijd verlengd met 5 minuten. Dit wordt overtime genoemd. Het team dat daarin scoort wint dan gelijk de wedstrijd. Mocht er dan nog geen winnaar zijn dan volgt een penalty shootout. Het team dat tijdens deze 5 minuten als eerste scoort, wint. De wedstrijd is dan alsnog direct afgelopen.
Een shootout is een penalty serie, waarbij om de beurt één aanvaller van de ene partij tegen de goalie van de andere partij mag aanvallen. Scoort er tijdens overtime niemand, dan volgen er penaltys. In het ijshockey noemen we dit shoot-outs. Van elk team mogen 5 spelers om de beurt proberen de puck in de goal te schieten. De speler krijgt de puck en krijgt acht seconden om een doelpunt te maken van binnen de cirkel. Het team dat na in totaal 10 shoot-outs het meest heeft gescoord, wint. Staat het nog steeds gelijk, dan volgen er sudden death shoot-outs.
Belangrijke Regels Tijdens de Wedstrijd
Tijdens de wedstrijd zijn er een aantal regels waar de spelers zich aan moeten houden. Als er een overtreding wordt gemaakt door een speler krijgt die speler een tijdstraf van 2 of 5 minuten afhankelijk van de ernst van de overtreding en moet zijn team met een man minder spelen. Als een team een speler meer heeft dan spreekt men van een powerplay (overtal). Bij ijshockey staan er 3 of 4 scheidsrechters op het ijs. Eentje bij elke blauwe lijn, de linesmen, die op buitenspel letten. Eén of twee hoofdscheidsrechters letten op de overige overtredingen. Bij een kleine overtreding leggen ze een penalty van 2 minuten op. De speler die de straf krijgt moet dan het veld verlaten en 2 minuten op de strafbank wachten. Deze speler mag niet worden gewisseld, het team speelt tijdelijk met een speler minder. Bij een zwaardere overtreding vertrekt de speler voor 5 minuten naar de strafbank. Wordt er tijdens de 2 of 5 minuten wachttijd gescoord dan mag de speler weer het veld in.
Lees ook: Duur handbalwedstrijd
Hieronder een aantal van de meest voorkomende overtredingen:
- Icing: Als de puck vanuit het verdedigingsvak over de achterlijn van de tegenpartij wordt gespeeld volgt een face-off in het verdedigingvak van het team dat de puck heeft gespeeld.
- Offside: Gaat een speler van de aanvallende partij de blauwe lijn over vóór de puck, dan heet dat offside. Oftewel: buitenspel.
- Holding: Als een speler een tegenstander vasthoudt.
- Boarding: Als een speler een tegenspelers opzettelijk (onnodig) hardhandig tegen de boarding duwt.
- Slashing: Als een speler een tegenspeler met zijn stick slaat.
- Hooking: Als een speler een tegenspeler probeert af te remmen met behulp van zijn stick (haken).
- Charging: Als een speler een paar stappen of een sprong maakt voordat hij een tegenspeler een body check geeft.
- Roughing: Als een speler een tegenspeler te hard te lijf gaat.
- High sticking: Als een speler zijn stick boven de schouders heeft en van daaruit een gevaarlijke situatie ontstaat.
De meeste overtredingen worden bestraft met een tijdstraf van 2 minuten. Wanneer er een straf wordt gegeven speelt het bestrafte team met een veldspeler minder, dit wordt penaltykill genoemd.
Face-off
Het spel begint met een face-off. Bij een face-off staat er van beide teams een speler klaar om, als de scheidsrechter de puck in het spel brengt, de puck te veroveren. Na elke onderbreking wordt het spel hervat met een face-off. Als er een goal wordt gemaakt of een overtreding wordt begaan volgt er weer een face-off. Bij een overtreding kan de plek van de face-off verschillen, dit wordt bepaald door de plaats waar de overtreding is begaan.
Technische Uitdagingen en Vaardigheden
IJshockey is een dynamische sport en heeft een aantal belangrijke technische uitdagingen. Vanuit een goede schaatsbasis is de techniek met de stick en de finesse bij het schieten en scoren in het kleine doeltje belangrijk. Ook het samenspel, positionering en het afstoppen van tegenstanders hoort er allemaal bij.
Elke speler zal door een leerproces heen moeten om zich de basisvaardigheden van het ijshockey eigen te maken. Basisvaardigheden die spelers laten genieten van het opwindende aan ijshockey en die het plezier in het spelen van ijshockey verhogen. De eerste stap in het leerproces is de belangrijkste, omdat de speler dan voor het eerst kennis maakt met ijshockey en hem of haar het juiste gevoel geeft. Kinderen kunnen de basisvaardigheden van ijshockey leren door ‘cross-ice’ (over de breedte van de ijsbaan) te spelen. Dit is een variant op het ‘echte’ ijshockey en speciaal bedoeld om het leerproces te versnellen.
IJshockey in Nederland
Het is jammer dat in Nederland het ijshockey zich niet kan meten met de wereldtop. Nederland ontbreekt bijna altijd bij de toplanden tijdens een WK. Eén keer heeft Nederland meegedaan tijdens de olympische spelen, dat was in 1980, mede gelukt doordat er slim gebruik werd gemaakt van geemigreerde Nederlanders die in Canada woonden. Met een 9e plek uit 12 deelnemers was er echter geen medaille. In de periode daarna liet Nederland nog wel eens van zich horen aan de hand van Nederlands beste ijshockey speler tot op heden Tonny Collard.
Thialf is al meer dan 50 jaar verbonden met IJshockeyclub UNIS Flyers. De club heeft een indrukwekkende historie, met als hoogtepunten maar liefst negen landskampioenschappen en twaalf maal bekerwinst! De Jeugdvereniging van de Flyers is verantwoordelijk voor de opleiding en organisatie van de jeugd. UNIS Flyers speelt gedurende het seizoen meerdere keren per maand thuis in Thialf.
IJshockey Scool
Wil je ook kennis maken met ijshockey? Kom dan eens langs bij de Flyers IJshockeyScool. De Nederlandse IJshockey Bond ondersteunt de clubs met een wervingsprogramma.
De Rol van Ouders
De hele familie wordt aangemoedigd om de kinderen bij ijshockey te ondersteunen. Daarvoor is geen betere manier dan hun te laten zien dat je ook bij de sport betrokken bent. De meeste ijshockeyactiviteiten zijn gebaseerd op de hulp van ouders, grootouders en andere familieleden en dat is nou juist de sleutel tot het succes! De betrokkenheid van ouders bij de activiteiten van hun kinderen dient van positieve, ondersteunende en bemoedigende aard zijn.
Ouders en verzorgers spelen ook een erg belangrijke rol als het om de veiligheid van de kinderen gaat.