Hockey Scheidsrechter Tips: Een Complete Gids

Het leiden van een hockeywedstrijd vereist meer dan alleen kennis van de regels. Het vraagt om inzicht, autoriteit, en een goede communicatie. Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van tips en richtlijnen voor hockey scheidsrechters, van beginners tot meer ervaren arbiters, om hun vaardigheden te verbeteren en het spel eerlijk en plezierig te laten verlopen.

Het Belang van de Scheidsrechter

"Geen scheids, geen wedstrijd." Deze uitspraak onderstreept de cruciale rol die scheidsrechters spelen in de hockeysport. Zonder hen kan een wedstrijd niet eerlijk en ordelijk verlopen. Scheidsrechters zorgen ervoor dat de spelregels worden nageleefd, waardoor de veiligheid van de spelers wordt gewaarborgd en het spel eerlijk blijft.

Bij de jongste jeugd (O8-O9-O10) worden speelbegeleiders ingezet die het team zelf verzorgt (de coach en/of ouders), waarbij de focus ligt op het plezier voor de kinderen. Vanaf O12-wedstrijden worden scheidsrechters ingedeeld door het wedstrijdsecretariaat (rechtstreeks of via de coach die de verdeling van de fluitbeurten binnen het team maakt). Alle jeugdleden zijn verplicht om vanaf de 2e jaars O14-leeftijd hun scheidsrechtersdiploma te behalen.

Verantwoordelijkheden en Verplichtingen

Het fluiten is verplicht gesteld door Basko en de KNHB. Niet komen opdagen is géén optie: je laat 2 teams en je mede-scheidsrechter tenslotte in de steek. Omdat het voor Basko organisatorisch niet te doen is om bij afzeggingen vervangers te regelen, dien je dat dus zélf tijdig te organiseren.

Vervanging Regelen

Als een scheidsrechter niet in staat is om een wedstrijd te fluiten, is het zijn of haar verantwoordelijkheid om zelf voor een vervanger te zorgen. Dit geldt ook als er al een vervanger is gevraagd; de oorspronkelijke scheidsrechter blijft verantwoordelijk totdat de vervanger de taak heeft bevestigd. Het ruilen van een scheidsrechterbeurt is een goede optie om elkaar te helpen.

Lees ook: Een diepgaande blik op de historische prestaties van het Duitse Dames Hockeyteam.

Sancties bij Afwezigheid

Het niet nakomen van de verplichting om te fluiten kan leiden tot sancties. Zo kan de betreffende scheidsrechter opnieuw worden ingedeeld en een wedstrijd van zijn of haar eigen team moeten fluiten.

Voorbereiding op de Wedstrijd

Een goede voorbereiding is essentieel voor een succesvolle arbitrage. Hier zijn enkele belangrijke stappen:

1. Inloggen en App-gebruik: Log in op de Shinty app met je eigen Shinty account. Download de hockey.nl app. Login met je Shinty account en ga naar het Matchcenter. Hier vind je de Fluittoolkit waarin je de tijd, scores en kaarten kunt bijhouden.
2. Aanwezigheid: Wees uiterlijk 15 minuten voor aanvang van de wedstrijd aanwezig.
3. Communicatie: Maak kennis met de medescheidsrechter en probeer afspraken te maken over de onderlinge communicatie.
4. Benodigdheden: Zorg ervoor dat je in het bezit bent van de scheidsrechterskaart, een fluitje, een notitieboekje, een pen/potlood, kaarten en een instrument voor de tijdswaarneming.
5. Herkenbaarheid: Draag een daarvoor bestemde jas/shirt in een andere kleur dan die van de teams.
6. Veldcontrole: 10 minuten voor aanvang van de wedstrijd worden de scheidsrechters op het veld verwacht voor de controle van het veld, cornervlaggen, doelen en kennismaking met de coaches.
7. Tos: 5 minuten voor aanvang van de wedstrijd wordt er getost met de aanvoerders. Maak afspraken over tijdstip, lijn-up en start van de wedstrijd.
8. Lijn-up: Vlak voor aanvang van de wedstrijd wordt er een lijn-up uitgevoerd, waarbij de scheidsrechters (als derde team) tussen de teams in staan en hieraan deelnemen.

Tijdens de Wedstrijd: Tips voor Optimaal Fluiten

Naarmate je ervaring met fluiten groter is, kun je je aandacht op andere gebieden richten. Finetuning van houding, looplijnen, regelkennis en het aanleren van technieken die bij moeilijke wedstrijden noodzakelijk kunnen zijn, komen hier aan de orde.

Houding en Fluiten

• Fluitgebruik: Fluit luid en duidelijk. Zo kom je zelfverzekerd over en hoort iedereen dat je fluit. Probeer te variëren in je fluitsignalen: bij fysieke, harde en (andere) opzettelijke overtredingen fluit je harder en strenger dan bij kleine, onopzettelijke overtredingen. Fluit hard (niet uitademen, maar blázen); niet láng blazen, maar hárd blazen. Zorg voor een goede fluit (de Fox fluit is prima). Als je zachtjes fluit, denken ze dat je niet zeker bent, of ze horen het niet en spelen door.
• Aanwijzingen: Geef duidelijke aanwijzingen met je armen kort na het fluitsignaal. Strek je arm(en) horizontaal; alleen voordeel duid je met een schuin gestrekte arm aan. Maak jezelf groot. Straal autoriteit uit. Een vrije slag voor de aanval geef je aan met je rechterarm, een vrije slag voor de verdediger met je linkerarm.
• Lichaamstaal: Wees bewust van je lichaamstaal. Een zelfverzekerde houding en duidelijke signalen helpen om respect af te dwingen en je beslissingen over te brengen.

Positie in het Veld

• Looplijnen: Zorg dat je de juiste looplijn hebt. Standaard is dat de ‘hockeystick’. Als de bal op de ‘andere helft’ is, loop je langs de zijlijn mee tot 5 à 10 meter voor de 23-meterlijn. Wanneer de bal langere tijd bij de zijlijn van je collega is, is het verstandig wat naar binnen te trekken. Vanaf jouw 23-meterlijn buig je af richting het tweede streepje op de achterlijn (rechts van het doel). Loop altijd vóór de aanval uit als het spel jouw kant op komt; dan zie je beter wat er gebeurt. Doe dit tot in de cirkel. De ‘hockeystick’ route gaat echt ver de cirkel in, tot enkele meters van de rechterdoelpaal, bij de achterlijn.
• Overzicht: Sta met je rug naar de zijlijn. Zorg dat je door je houding altijd open staat naar de situatie op het veld en dat je je hoofd zo min mogelijk hoeft te draaien om het hele veld te overzien.
• Nabijheid: Wees niet bang om in de cirkel te komen. De ‘hockeystick’ route gaat echt ver de cirkel in, tot ongeveer 5-8 meter van de rechterdoelpaal, bij de achterlijn. De betere scheidsrechter staat in de cirkel als de aanval daar aankomt. Loop spelers niet in de weg, maar begrijp dat je dichtbij moet staan om het goed te zien. Let er op dat een spelers’ eerste reactie bij een fluitsignaal tegen is, om te kijken waar de scheidsrechter staat. De speler gelooft een fluitsignaal veel sneller als hij het gevoel heeft dat de scheidsrechter dusdanig stond dat hij het goed kon zien.

Spelregels en Beslissingen

• Overtredingen: Probeer het verschil te zien tussen een opzettelijke overtreding en iets doms. Fluit iets harder voor een opzettelijke overtreding. Het minder hard fluiten (maar wel duidelijk!) voor een ‘gewone’ overtreding neemt vaak frustratie weg. De speler weet zelf wel dat hij fout zat en heeft daar geen extra aandacht (door een overdreven fluitsignaal) voor nodig. Als je díé techniek beheerst, is een streng fluitsignaal dubbel zo effectief. Als een verdediger een opzettelijke overtreding maakt buiten de cirkel, binnen het 23-metergebied, dan moet je een strafcorner geven. Zeg erbij dat je dit doet omdat het opzettelijk was, dan leert men ervan.
• Strafcorner of Strafbal: Neem goed met elkaar door wanneer je een vrije slag geeft, wanneer het een strafcorner is en wanneer een strafbal. Met name het geven van een strafbal komt niet zoveel voor. Besteed daar wat aandacht aan. De betere scheidsrechter maakt op dit gebied geen vergissingen meer.
• Consistentie: Hanteer de spelregels consequent en wees eerlijk in je beoordelingen. Dit helpt om het vertrouwen van de spelers te winnen.
• Inzicht: Een betere scheidsrechter herkent de duidelijke opzet (bij de mindere teams) en geeft een strafcorner. Hij herkent bij betere teams echter ook de professionele opzettelijkheden buiten de cirkel en bestraft die ook met een strafcorner. Hij pikt de juiste fouten eruit en toont de spelers op deze manier dat hij het spelletje begrijpt. Een goede scheidsrechter geeft strafcorners voor de échte opzettelijke fouten, toont daarmee de verdediging dat hij herhalingen óók zal bestraffen. En voorkomt hiermee (als de verdediging slim genoeg is) dat men de rottigheden herhaalt. Een betere scheidsrechter ziet het verschil tussen ‘het ziet er opzettelijk uit, maar het is in feite gewoon onkunde’ en ‘de speler doet alsof het onhandigheid is, maar het is gewoon opzet’.

Samenwerking en Communicatie

• Teamwork: Je bent met twee scheidsrechters en je mag (en móét) elkaar helpen als de ander iets niet kan zien. Maar geef die ander wel even de kans om te fluiten. Als er iets op de helft van je collega gebeurt, moet je klaar zijn om te fluiten, maar eventjes wachten om te zien of hij al zelf fluit. De betere scheidsrechter gaat tot ruim over de middenlijn mee met zijn collega en fluit ondersteunend in zijn verre hoek. Maar is op tijd terug op zijn eigen helft voor de aanval uit.
• Non-verbale communicatie: Niet mee wijzen met elkaar; vroeg of laat wijzigt je collega eens zijn oorspronkelijke beslissing en sta je alsnog tegen elkaar in te wijzen. Alleen aanwijzen als je collega naar je kijkt en er dus kennelijk om vraagt.
• Voorbereiding: Praat met elkaar voor de wedstrijd en in de rust en neem even door waar je elkaar wilt helpen.
• Spelerscontact: Betere scheidsrechters hebben een goed contact met de spelers en snappen dat als iemand net een doelpunt of een zware overtreding tegen heeft gekregen, hij even kwetsbaar is. Goede scheidsrechters weten dat je dan niet op elke kik moet reageren, maar dat een begripvolle blik vaak veel beter is.
• Omgaan met Commentaar: Als je commentaar krijgt, raak dan niet meteen van slag. Ook niet direct boos worden, maar beleefd vragen of men op wil houden. (Maar soms werkt het prima om te doen alsof je het niet hoort). Maar bedenk wel dat als iemand zegt dat het shoot was, terwijl jij het niet zag, dit een goed moment is om even naar je collega te kijken. Misschien zag hij het wel en kan hij je helpen. Dan kun je alsnog fluiten, of je beslissing aanpassen.
• Fouten Toegeven: Het toegeven van je eigen fouten is één van de moeilijkste elementen van het fluiten. Toch creëer je daardoor juist begrip. Een betere scheidsrechter is ook rustig genoeg om in een onduidelijke situatie de benadeelde spelers even kort uitleg te geven. Zorg dat de vrije bal dan niet snel genomen wordt, want anders heeft de aanval extra voordeel.
• Voordeelregel: Een betere scheidsrechter kan éven wachten met fluiten, om te zien of er geen voordeel uit komt en dan alsnog de overtreding bestraffen omdat hij ziet dat het balbezit niet tot balvoordeel leidt. Een betere scheidsrechter fluit niet te snel voor een overtreding (nooit de fluit in je mond houden), weet goed het verschil tussen ‘hij houdt de bal’ en ‘hij houdt voordeel, want hij kán ook wat met de bal’. Een goede scheidsrechter fluit snel voor overtredingen waarbij er geen kans op voordeel is.

Plezier en Sportiviteit

• Geniet van het spel: Een wedstrijd heeft 24 deelnemers. De fluitisten horen erbij. Zij sporten ook mee. Heb veel plezier en straal dit uit (zonder gek te doen). De betere scheidsrechter gaat het gesprek niet uit de weg en is ontspannen.
• Blijf kalm en beheerst: Probeer niet geïrriteerd te raken door commentaar of kritiek. Blijf professioneel en respectvol, zelfs onder druk.

Na de Wedstrijd

1. Afronding: Stel je centraal op na het eindsignaal om de gelegenheid te geven aan spelers en coaches om je een hand te geven.
2. Veld opruimen: Vraag spelers de cornervlaggen op te ruimen als het de laatste wedstrijd van de dag betreft.
3. Administratie: Bevestig de eindstand, gegeven kaarten e.d. meteen in LISA zodat coaches deze kunnen bevestigen. Direct na de wedstrijd voer je als scheidsrechter de stand en eventuele bijzonderheden in via het Digitaal Wedstrijdformulier (DWF) in. Zorg dat je over een inlogaccount en de wedstrijdcode beschikt. Het DWF is te benaderen via de LisaApp.

Opleiding en Ontwikkeling

Basko streeft ernaar beginnende scheidsrechters zo goed mogelijk te begeleiden. Basko heeft een VAP opgesteld, onder andere voor op het opleiden en begeleiden van onze clubscheidsrechters. Dit plan maakt onderdeel uit van het algemene beleid van onze club.

ClubScheidsrechter Plus (CS+)

Als je al enige tijd als clubscheidsrechter fluit en dit erg leuk vindt kun je mogelijk in aanmerking komen voor de vervolgopleiding ClubScheidsrechter Plus (CS+). Deze opleiding van ongeveer één seizoen wordt persoonlijk aangemeten waarbij je onder begeleiding van een leercoach alle kneepjes van het vak leert. Zo werk je samen naar de eindtoets van de KNHB en word je zo officieel CS Plusser met eigen CS+ shirt.

Lees ook: De evolutie van hockey: een gedetailleerde analyse

Kennisdeling

De KNHB organiseert verschillende kennisbijeenkomsten voor bondsscheidsrechters gedurende het seizoen. Daarnaast is er begeleiding en coaching tijdens de wedstrijden en heeft iedere BS een mentor waarmee hij kan sparren.

Omgaan met Uitdagingen

Mondige Spelers en Coaches

Waar we in het voetbal al jarenlang gedoe zien is het bij het keurige hockey ook steeds minder leuk aan het worden. Spelers worden mondiger, coaches misdragen zich en ouders langs de kant denken dat ze ook maar alles mogen roepen. Dus een potje fluiten is niet meer echt leuk. Moet je voorstellen dat je 16 a 17 jaar bent, heb je net je scheidrechters-kaart behaald, je vindt het al spannend en dan krijg je ook nog eens alle vader en moeders die langs de kant staan over je heen. Of een losgeslagen coach, vaak een vader die er zelf niet al te veel van snapt, die van alles roept. Vindt je het gek dat de jeugd niet meer wil fluiten. En hetzelfde geldt op de zondagen waar jong-senioren veteranen moeten fluiten en op moeten treden bij discussies in het veld.

Respect is essentieel. Net als bij rugby, waar respect voor de scheidsrechter centraal staat, is het belangrijk dat hockey net zo is. Een overtreding? Accepteren en weglopen. Gele kaart? Direct 10 minuten op de bank. En tegenspreken is al helemaal uit den boze. Geen 20 man schreeuwend om een scheids heen of overdreven gerol op het veld. Maar respect naar de scheidsrechter en naar elkaar.

Gebrek aan Scheidsrechters

Marij de Vries, scheidsrechterscommissaris HCHN: ‘Geen scheids betekent geen wedstrijd. Veel duidelijker kan ik het belang van arbitrage niet maken. Scheidsrechters die niet komen opdagen, gebrekkige kennis van de spelregels, niet weten hoe je als scheidsrechter moet acteren: fluiten zat behoorlijk in het verdomhoekje bij Hockeyclub Hellendoorn-Nijverdal (HCHN).

Om dit probleem aan te pakken, is structurele en intensieve begeleiding van scheidsrechters cruciaal. Dit kan door duidelijke afspraken te maken met het bestuur en de commissies, de voortgang van online cursusmateriaal in de gaten te houden, en scheidsrechters te belonen (bijvoorbeeld met een goede fluit).

Lees ook: Een overzicht van de carrière van Chloe Hockey en haar bijdrage aan het Nederlandse hockey.

Veelgestelde Vragen

• Ik ben ingedeeld om een wedstrijd te fluiten, maar ik kan niet op die datum/tijd. Wat moet ik nu doen? Als je niet kunt fluiten, zoek je zelf een vervanger. Je geeft aan de indeler door welke vervanger voor jou in de plaats de wedstrijd fluit.
• Heb ik een scheidsrechterskaart nodig om te fluiten? Waarschijnlijk ben je ingedeeld voor een wedstrijd van de jongste jeugd. Daar heb je geen kaart voor nodig. Kijk op de site (je vindt een link op deze pagina) voor de spelregels voor de jongste jeugd (3-tallen, 6-tallen en 8-tallen). De cursus bestaat uit een E-learning, afgesloten met een examen op de club.

tags: #hockey #scheidsrechter #tips