Hockey is een dynamische en strategische sport die op (kunst)gras wordt gespeeld, waarbij twee teams van elk elf spelers het tegen elkaar opnemen. Het doel is simpel: meer doelpunten scoren dan de tegenstander. Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van de belangrijkste regels van het veldhockey, van de basisuitrusting tot de complexe strafprocedures.
De Basis: Uitrusting en Team
Team Samenstelling en Kleding
Een hockeyteam bestaat uit maximaal elf spelers in het veld: een keeper en tien veldspelers. Elk team heeft een aanvoerder die verantwoordelijk is voor zijn eigen spelers en het coachen ervan. De aanvoerder is het aanspreekpunt voor de scheidsrechters. In afwezigheid van de aanvoerder wijst hij een ander als aanvoerder aan.
Alle spelers van elk team dragen kleding van de club waarvoor zij spelen. Deze kleding bestaat uit hetzelfde shirt, broek of rokje en dezelfde sokken. Elke club heeft zijn eigen kleuren, waardoor teams gemakkelijk van elkaar te onderscheiden zijn. Het is niet toegestaan om andere sokken aan te trekken die afwijken van beide teams.
Verplichte Uitrusting
Naast de teamkleding is bepaalde uitrusting verplicht. Een mondbeschermer is verplicht voor alle spelers om blessures te voorkomen. Bij strafcorners mogen spelers beschermende kleding dragen enkel binnen de cirkel, zoals een masker. Deze kleding moet direct na afloop van de strafcorner worden verwijderd.
De Hockeystick
Alle spelers hebben een stick met een kromme haak, waarmee zij de bal slaan, pushen of stoppen. Een hockeystick is een stok die aan de onderkant uitloopt in een kromme haak. De haak heeft een bolle kant (aan de rechterkant) en een platte kant (links). De bal mag alleen met de platte kant worden gespeeld.
Lees ook: Klik hier voor een overzicht.
Het Spel: Duur, Start en Verloop
Speelduur en Kwarten
Alle hockeywedstrijden vanaf de D-jeugd (vanaf 10 jaar) worden gespeeld in vier kwarten van elk 17 ½ minuut. Vanaf 01-08-2019 worden alle elftalwedstrijden gespeeld in vier kwarten van elk 17 ½ minuut. Op het hoogste niveau (Hoofdklasse en internationale toernooien) duren wedstrijden 4 x 15 minuten. Er ontstaan hierdoor twee extra coach- en rustmomenten, waardoor teams nog beter kunnen worden begeleid.
De rust tussen de kwarten "1 en 2” én "3 en 4” bedraagt maximaal 2 minuten. De rust tussen kwart "2 en 3” bedraagt maximaal 5 minuten. Bij de invoering van de 4 kwarten is de rusttijd tussen kwart 2 en kwart 3 voor alle teams aangepast naar 5 minuten, tenzij er tijdens de rust moet worden gesproeid. De rust voor standaardteams (Dames 1 en Heren 1 uitkomend in de Bondscompetitie) duurt vanaf 01-08-2020 tien (10) minuten. Er is geen blessuretijd. De tijd wordt tijdens de wedstrijd stilgezet door de scheidsrechter, bijvoorbeeld bij een blessure of als een speler een kaart krijgt.
De Start van de Wedstrijd
De wedstrijd begint met een toss. De teams mogen kiezen tussen kop of munt. Het team dat de toss wint, mag kiezen of het de beginslag neemt of aan welke kant van het veld het wil spelen. Elke kwart start vanaf de middenstip. Je neemt de beginslag vanaf het midden van de middenlijn. De teams mogen in elke richting spelen.
Het Veld
Hockey wordt gespeeld op kunstgras. Een hockeyveld is 91,40 meter lang en 55 meter breed. Het veld wordt in tweeën verdeeld door een middenlijn. Aan beide uiteinden van het veld liggen de achterlijnen, met precies in het midden een doel (3,66 meter breed). Voor elk doel is een halfronde cirkel getrokken. De cirkel rond beide doelgebieden heeft een straal van 14,63 meter.
Spelregels: Wat Mag Wel en Niet?
De Bal Spelen
Veldspelers mogen de bal niet met hun voeten spelen. Eigenlijk mag er met geen enkel lichaamsdeel gespeeld worden. Alleen de keeper mag naast een stick ook handen en voeten gebruiken, maar alleen om de bal in de eigen cirkel te stoppen. De bal mag alleen met de platte kant van de stick worden gespeeld.
Lees ook: Alles over achterspelers in veldhockey.
Scoren
Een doelpunt is gescoord als de bal helemaal over de doellijn is gegaan. Een goal is pas geldig als de aanvallende partij de bal binnen de cirkel, het doelgebied vergelijkbaar met het strafschopgebied bij voetbal, heeft geraakt. Een veldgoal wordt gescoord gedurende het verloop van de wedstrijd.
De Bal Omhoog Spelen
Elke speler mag de bal omhoog spelen met een push of scoop, zolang het geen gevaarlijk spel is of leidt tot gevaarlijk spel. Een scoop: een scheppende beweging met de stick zorgt ervoor dat de bal omhoog wordt gespeeld. Speel je de bal omhoog in de richting van een tegenstander binnen 5 meter? Dan geldt dat als gevaarlijk.
Je mag de bal in het veld niet opzettelijk omhoog slaan met een flats of slag. De scheidsrechter beoordeelt of dit het geval is. Een flats is technisch gezien een slag, daarom mag een hoge flats alleen op doel gespeeld worden. Een schot op doel mag ook door een slag omhoog gespeeld worden, mits niet gevaarlijk voor de tegenstander. Het is niet toegestaan om de bal expres omhoog (boven kniehoogte) te slaan, tenzij het een schot op doel is of een veilige scoop.
Spelhervattingen
Raakte je tegenstander de bal voor het laatst aan bij de zijlijn? Dan mag jij de bal nemen op de plek waar die over de zijlijn ging. Raakte de keeper de bal voor het laatst aan bij de achterlijn? Dan mag de tegenpartij een corner nemen. Dit geldt niet als de bal expres over de achterlijn is gegaan. Een vrije slag voor de verdediging voor een overtreding in de cirkel, mag genomen worden op de loodlijn van de achterlijn tot de hoogte van kopcirkel.
Overtredingen
Shoot en afhouden zijn veelvoorkomende overtredingen. Bij shoot komt de bal tegen de voet, been of ander lichaamsdeel van een speler. De beslissing van de scheidsrechter is afhankelijk van de plek waar de speler shoot maakt:
Lees ook: Alles over Hockeyveld Afmetingen
- Bij shoot in de cirkel volgt een strafcorner.
- Voorkomt shoot een doelpunt? Dan krijgt de tegenstander een strafbal.
- In andere gevallen volgt een vrije slag of voordeel: gewoon doorspelen.
Afhouden betekent het belemmeren van de tegenstander bij het spelen van de bal. Je houdt ‘m van de bal af, terwijl hij er anders wel bij kon. Afhouden wordt bestraft met een vrije bal of strafcorner. Dit is afhankelijk van de plek van de overtreding. Je mag de bal niet afschermen met je lichaam of met je stick.
Straffen en Kaarten
Kaarten
Tijdens hockeywedstrijden kan de scheidsrechter overtredingen bestraffen met een strafkaart. Hockey kent er 3:
- Groene kaart: Een groene kaart is meer een waarschuwing in de vorm van een tijdsstraf. Sinds een aantal seizoenen geldt bij een groene kaart voor spelers een tijdstraf van 2 minuten. Vanaf 01-08-2020 geldt dit ook voor teambegeleiders. Als een teambegeleider een groene kaart ontvangt, mag hij of zij gedurende 2 minuten niet coachen en moet hij of zij de teambank te verlaten en buiten het veld gaan staan. Je team speelt tijdelijk met een speler minder.
- Gele kaart: Een gele kaart wordt gegeven bij een zwaardere overtreding. Bij een gele kaart moet een speler ook het veld verlaten. Minimaal voor 5 minuten, of 10 minuten bij zwaardere overtredingen. Je team speelt tijdelijk met een speler minder. Als een speler een gele kaart krijgt, moet je plaatsnemen op de spelersbank van je team.
- Rode kaart: Een rode kaart wordt maar heel zelden gegeven. Dit is namelijk ook de zwaarste straf die je kan krijgen en het gebeurt daarom ook eigenlijk bijna nooit. Een rode kaart is voor een speler die een ernstige overtreding maakt. Hij moet dan definitief het veld verlaten. De speler wordt hierbij direct naar de kleedkamer gestuurd en mag zich gaan omkleden. Je team speelt met een speler minder in het veld.
Ook een teambegeleider kan een groene, gele of rode kaart krijgen. Bij een gele of rode kaart mag de teambegeleider geen aanwijzingen geven aan zijn team en moet hij buiten het veld gaan staan. Bij een rode kaart moet hij buiten de omgeving van het veld weggaan.
Strafcorner
Een strafcorner is een straf voor het verdedigende team. En een grote kans om te scoren voor de aanvallende ploeg. Een strafcorner wordt toegekend bij:
- Een onopzettelijke overtreding van een verdediger in zijn cirkel, waarbij geen doelpunt wordt voorkomen.
- Een opzettelijke overtreding van een verdediger binnen zijn 23-metergebied, buiten de cirkel.
- Het opzettelijk over de eigen achterlijn spelen van de bal.
- Indien een aanvaller bij een strafcorner de cirkel betreedt, voordat de bal is aangegeven, dan wordt de aangever bestraft voor deze overtreding en dient deze zich dan achter de middenlijn op te stellen.
Zo werkt een strafcorner:
Het aanvallende team speelt de bal van het strafcornerstreepje op de achterlijn (minimaal 9,10 meter van de dichtstbijzijnde doelpaal). Eerst moet de bal buiten de cirkel gebracht worden. Daarna mogen ze scoren. Alle spelers (aanvallers en verdedigers), behalve de aanvaller die de vrije slag neemt, dienen in 23 meter gebied, maar nu ook in de cirkel op 5 meter afstand te staan. Maximaal vijf verdedigers (inclusief de keeper) gaan achter de achterlijn staan om de strafcorner te gaan verdedigen. Ze mogen zowel binnen als buiten de goal staan. Alle andere spelers van hun team moeten achter de middenlijn gaan staan. Op het moment dat de aanvaller op de achterlijn de bal heeft gespeeld, is de strafcorner genomen. De verdedigers mogen dan de cirkel inlopen om de bal te onderscheppen. De aanvallers moeten er voor zorgen dat de bal eerst buiten de cirkel wordt gestopt. Als het eerste schot op goal een slag is, dan mag de bal niet hoger dan 46 centimeter van de grond komen. Dat is de hoogte van de zij- en achterschotten van het doel. Een push mag wel hoog gemikt worden.
De regels met betrekking tot het einde van een strafcorner aan het einde van de wedstrijd (uitspeelcorner) worden gelijkgetrokken met de regels die gelden voor het beëindigen van de strafcornersituatie gedurende de wedstrijd. Tot en met seizoen 2018-2019 was een uitspeelcorner ook ten einde als de bal voor de tweede keer buiten de cirkel kwam. Dit is nu geschrapt.
Strafbal
Een strafbal is vergelijkbaar met de strafschop bij voetbal. De bal wordt op een strafstip gelegd, op een afstand van 6,40 meter recht voor de goal. Een door het team dat de strafbal krijgt aangewezen speler probeert te scoren met één push op de goal. De goal wordt alleen verdedigd door de keeper van de tegenpartij. Alle andere spelers moeten achter de 23-meterlijn staan.
Wanneer krijg je een strafbal?
- Als een verdediger een opzettelijke overtreding in zijn cirkel maakt tegen een tegenstander in balbezit.
- Als een verdediger een opzettelijke overtreding maakt, waardoor een tegenstander niet in balbezit kan komen.
- Als een verdediger een opzettelijke óf onopzettelijke overtreding in zijn cirkel maakt, waardoor hij een zeker doelpunt voorkomt.
Shoot-Outs
Als de stand van een wedstrijd tijdens een belangrijk kampioenschap of toernooi na reguliere speeltijd en eventueel verlenging nog gelijk is, worden shoot-outs genomen. Shoot-outs zijn uniek, in die zin dat ze alleen gebruikt worden na een remise in de play off van een toernooi en na een remise bij een beslissingswedstrijd waar een winnaar uit moet komen. In de reguliere speeltijd komt een shoot-out dus nooit voor.
Een shoot-out is een één-tegen-één duel tussen de keeper en een speler, waarbij de speler start op de 23-meterlijn en de keeper in het doel. De speler heeft acht seconden de tijd om te scoren. Het is belangrijk om de regels goed te kennen. Maar om hockey leuk te houden is er meer nodig. Zolang de bal in het spel blijft, zijn meerdere doelpogingen dus mogelijk, binnen die gegeven tijd.
Overige Belangrijke Regels
- Onbeperkt Wisselen: Bij hockey mag je onbeperkt doorwisselen tijdens de wedstrijd. Deze regel heet Interchange. De speler die in het veld komt, mag pas het veld inlopen als de andere speler uit het veld is. Dit gebeurt bij de middenlijn. Ook tijdens een strafcorner mag er niet gewisseld worden, behalve als de keeper geblesseerd is geraakt. Daarbij mag je een speler met een kaart natuurlijk ook niet wisselen.
- Gedrag: Als hockeyer ben je natuurlijk altijd verplicht om je te gedragen op het veld. De KNHB hecht namelijk erg grote waarde aan sportiviteit op het veld. Je mag namelijk op het veld geen voorwerpen gooien of spelers uitschelden. Ook mag je geen tijd rekken als je voor staat tijdens een wedstrijd. Het is ook niet toegestaan om bij de jongste jeugd de stick boven de schouder te hebben om een bal aan te nemen.
- Scheidsrechters: Een wedstrijd wordt gefloten door 2 scheidsrechters die allebei aan de andere kant van elkaar staan. Elke scheidsrechter is verantwoordelijk voor een helft van het veld. De scheidsrechter zorgt ervoor dat het spel netjes verloopt en niet uit de hand loopt. Tijdens wedstrijden van het Nederlands elftal en bij sommige wedstrijden van de Hoofdklasse is er een videoscheidsrechter. Deze doet alleen mee als hem een vraag gesteld wordt. Beide teams mogen een zogenaamde video-referral aanvragen voor alle situaties in het 23-metergebied die leiden tot een strafcorner, strafbal of een doelpunt. Krijgt het team gelijk? Dan mag het team later nog een video-referral aanvragen. Als dit niet zo is, zijn ze hun video-referral in de wedstrijd kwijt. De scheidsrechter op het veld kan zelf ook een video-referral aanvragen. Zo weet hij bijvoorbeeld of er een overtreding was voor een doelpunt of strafbal.
- Bully: Als er een bully wordt genomen moet de bal op de plaats worden gelegd waar de scheidsrechter voor het laatst het spel stil legde. Aan elke kan van de bal gaat één speler van elk team staan. Dan fluit de scheidsrechter en tikken de twee tegenstanders één keer tegen elkaars stick boven de bal en proberen ze de bal zo snel mogelijk mee te nemen.