IJshockey, een razendsnelle en dynamische teamsport, is een variant van hockey die op ijs wordt gespeeld. Het is een fysiek intensieve sport die wereldwijd miljoenen fans in vervoering brengt. In dit artikel duiken we dieper in op de betekenis van ijshockey, de basisprincipes, spelregels, tactieken en de aantrekkingskracht van deze spectaculaire sport.
Wat is IJshockey?
IJshockey valt onder de "balsporten", maar in plaats van een ronde bal wordt er gespeeld met een platte schijf van rubber, ook wel een puck genoemd. De puck heeft een diameter van 3 inch (7,62 cm) en een dikte van 1 inch (2,54 cm). Spelers gebruiken een stick met een plat vlak, dat vaak gekromd is om nauwkeuriger en harder te kunnen schieten.
De Geschiedenis van IJshockey
Het exacte ontstaan van ijshockey is, net als bij veel sporten, niet helemaal duidelijk. Op verschillende plekken ontstonden vergelijkbare spelvormen los van elkaar. Er wordt wel eens beweerd dat het bewijs voor de Nederlandse oorsprong te vinden is op schilderijen van oude Nederlandse meesters, waarop kerels op schaatsen met een stok tegen een bal slaan. Dit zou verwijzen naar het oude spel Kolf.
In Nederland werd voor het eerst in januari 1929 ijshockey gespeeld. Twee Belgische ploegen gaven een demonstratie op de Haarlemse ijsbaan. België behoorde in die tijd tot de sterkste landen van Europa. Na deze demonstratie werd ijshockey populair in Haarlem. In 1934 kreeg Nederland zijn eerste kunstijsbaan in Amsterdam, en op 6 september 1934 werd de Nederlandse IJshockey Bond opgericht.
IJshockey bloeide in de jaren dertig, met verenigingen als A.Y.H.C. in Amsterdam en H.H.Y.C. in Den Haag. In 1935 nam Nederland al deel aan de wereldkampioenschappen. In 1950 won Nederland een vierlandentoernooi in Amsterdam en Den Haag, maar daarna daalde de populariteit van de sport.
Lees ook: Regels en passie in het Nederlandse IJshockey
Sinds het seizoen 2007/2008 worden vrijwel alle competities op landelijk niveau georganiseerd, waaronder de Eredivisie, Eerste Divisie, Tweede Divisie en Derde Divisie. Mondiaal gezien neemt Nederland een plaats in de middenmoot in.
Het Speelveld: De IJshockeybaan
Een ijshockeybaan is een rechthoekige ijsbaan met afgeronde hoeken, ommuurd met een boarding van 1,22 meter hoog. De afmetingen volgens de internationale regels zijn 61 meter lang en 30 meter breed. In de National Hockey League (NHL) is de baan iets smaller, namelijk 26 meter breed.
De ijsbaan is verdeeld in drie zones:
- Verdedigende zone: Het gebied tussen de blauwe lijn en de boarding waar het eigen doel staat.
- Neutrale zone: Het gebied tussen de twee blauwe lijnen. Deze zone is 15 meter lang.
- Aanvallende zone: Het gebied waar het vijandelijke doel staat.
Er zijn negen face-off plekken op het ijs: vijf in de neutrale zone, twee in de verdedigende zone en twee in de aanvallende zone. Op deze plekken wordt het spel hervat na een onderbreking.
Voor het doel is de crease, waar de doelverdediger niet gehinderd mag worden door spelers van de tegenpartij.
Lees ook: Ontdek geavanceerde ijshockeytraining
Aan de zijkant van de baan bevinden zich de spelersbanken, waar de spelers zitten als ze niet op het ijs staan, en de penaltyboxen, waar spelers zitten die een straf hebben gekregen. Tussen de penaltyboxen bevindt zich de scheidsrechterbox.
Spelregels en Spelverloop
Een ijshockeywedstrijd bestaat uit drie periodes van 20 minuten zuivere speeltijd. Dit betekent dat de tijd stopt wanneer het spel stil ligt, bijvoorbeeld bij een overtreding. Tussen de periodes is er een rust van 15 minuten.
Opstelling:
Een ijshockeyteam bestaat uit veel spelers, maar er staan per team 6 spelers tegelijkertijd op het ijs: een goalie, twee verdedigers en drie aanvallers. Er mag onbeperkt gewisseld worden, zonder dat het spel stilgelegd wordt.
Doel van het spel:
Het doel van het spel is om meer doelpunten te scoren dan de tegenstander door de puck in het doel van de tegenstander te schieten.
Face-off:
Het spel begint met een face-off. Hierbij staan van beide teams een speler klaar om de puck te veroveren als de scheidsrechter de puck in het spel brengt. Na een doelpunt of een overtreding volgt er ook een face-off.
Lees ook: Een diepgaande blik op de historische prestaties van het Duitse Dames Hockeyteam.
Offside (Buitenspel):
Een speler van de aanvallende partij mag het aanvalsvak pas betreden als de puck de blauwe lijn van het aanvalsvak is gepasseerd. Als een speler de blauwe lijn overgaat voordat de puck dat doet, is er sprake van offside.
Icing:
Als de puck vanuit het verdedigingsvak over de achterlijn van de tegenpartij wordt gespeeld, volgt een face-off in het verdedigingsvak van het team dat de puck heeft gespeeld.
Straffen:
Bij ijshockey staan er scheidsrechters op het ijs die op overtredingen letten. Bij een kleine overtreding wordt een penalty van 2 minuten opgelegd. De speler die de straf krijgt, moet dan het veld verlaten en 2 minuten op de strafbank wachten. Bij een zwaardere overtreding is de straftijd 5 minuten. Tijdens de straftijd speelt het team met een speler minder, tenzij er tijdens de straftijd een doelpunt wordt gescoord door de tegenpartij (bij een kleine straf).
Einde van de wedstrijd:
Een wedstrijd eindigt normaal gesproken niet in een gelijkspel. Als de stand gelijk is na de reguliere speeltijd, volgt er een verlenging van 5 minuten (overtime). Het team dat in de overtime als eerste scoort, wint de wedstrijd (sudden death). Als er in de overtime niet gescoord wordt, volgen er penaltys (shoot-outs). Van elk team mogen 5 spelers om de beurt proberen de puck in het doel te schieten. Het team dat na 10 shoot-outs het meest heeft gescoord, wint. Als de stand dan nog gelijk is, volgen er sudden death shoot-outs.
Uitrusting
IJshockey is een fysieke sport, dus de spelers dragen de nodige bescherming:
- Helm met gezichtsbescherming
- Schouderbescherming
- Elleboogbeschermers
- Handschoenen
- IJshockeybroek
- Scheenbeschermers
- Toque (bescherming voor de intieme delen)
De goalie is compleet ingepakt met speciale bescherming, zoals beenbeschermers, een blocker, een keelbeschermer en een helm met tralies.
Veelvoorkomende Overtredingen
Enkele veelvoorkomende overtredingen in het ijshockey zijn:
- Holding: Het vasthouden van een tegenstander.
- Boarding: Het hardhandig duwen van een tegenstander tegen de boarding.
- Slashing: Het slaan van een tegenstander met de stick.
- Hooking: Het afremmen van een tegenstander met de stick (haken).
- Charging: Het maken van een sprong of meerdere stappen voordat een body check wordt gegeven.
- Roughing: Te hardhandig te lijf gaan van een tegenstander.
- High sticking: Het hebben van de stick boven de schouders, waardoor een gevaarlijke situatie ontstaat.
Tactiek en Technische Vaardigheden
IJshockey vereist een combinatie van technische vaardigheden, tactisch inzicht en fysieke conditie. Belangrijke technische vaardigheden zijn onder andere:
- Schaatstechniek
- Stickhandling
- Schieten
- Passen
Tactisch inzicht is essentieel voor het samenspel, de positionering en het afstoppen van tegenstanders.
IJshockey in Nederland
In Nederland is ijshockey een relatief kleine sport met ongeveer 5.500 leden. Er zijn verschillende verenigingen waar ijshockey gespeeld kan worden, zoals de Devils Nijmegen en UNIS Flyers Heerenveen. De Haagse ijshockeyploeg Hijs Hokij is ook een bekende naam in de Nederlandse ijshockeywereld.
Ondanks dat Nederland niet tot de wereldtop behoort, is er wel degelijk een groeiende interesse in de sport. SBS6 heeft in 2009 zelfs live ijshockeywedstrijden uitgezonden. Het Nationale vrouwenteam is internationaal gezien aan een opmars bezig.