Duitsland is een land met een rijke handbalgeschiedenis en een van de meest succesvolle landen in de sport. Dit artikel werpt een blik op het Duitse herenhandbalteam, hun successen, de verwachtingen rond grote toernooien en de context waarin het team opereert. Daarnaast wordt er gekeken naar de opmars van Nederland in de handbalwereld en de rol van Duitse competities hierin.
Duitsland: een handbalgrootmacht
Duitsland heeft een lange en trotse handbaltraditie en heeft meerdere wereldtitels en Europese kampioenschappen gewonnen. Duitse handbalteams staan bekend om hun discipline, fysieke kracht en tactisch vernuft. De Duitse Bundesliga is een van de sterkste handbalcompetities ter wereld, waar veel internationale topspelers actief zijn. Op het EK 2024 in Duitsland spelen niet alleen de spelers van de Duitse nationale ploeg een thuis-EK, maar ook spelers uit andere landen die actief zijn in de Duitse competities. Er zijn 24 teams gekwalificeerd voor het EK handbal 2024, met 111 spelers die in de Duitse competities spelen (95 uit de Bundesliga, 12 uit de tweede liga, één uit de derde en één uit de vierde liga).
Verwachtingen en druk
In 2007 veroverden de Duitse handbalmannen de wereldtitel in eigen land. Nu, bij het EK, hopen ze op een nieuw succes. Duitsland staat bekend om zijn enthousiasme en optimisme, vooral als het om sportevenementen gaat. De term "Sommermärchen" (zomersprookje) wordt vaak gebruikt in de context van voetbal, zeker nu Duitsland gastheer is van het EK voetbal. In de handbalwereld hopen de Duitsers op een "Wintermärchen" (wintersprookje) tijdens het EK handbal 2024, dat in eigen land plaatsvindt. De druk op het team is enorm, en de verwachtingen zijn hooggespannen.
Voormalig Oranje-doelvrouw Debbie Klijn, die al jaren in de regio Hamburg woont en werkt als keeperstrainer bij Buxtehuder SV, merkt de spanning in het land. "Het gaat in de kranten en op straat regelmatig over het aanstaande wintersprookje. Dat kunnen ze hier wel goed", zegt Klijn. "Maar de druk op het team is enorm. Gaat het mis, worden ze met de grond gelijk gemaakt. Zo gaat dat in dit land."
Spectaculaire opening
De openingswedstrijd van het EK was een spektakel, met een recordaantal van 53.586 toeschouwers in het voetbalstadion van Fortuna Düsseldorf. Duitsland versloeg Zwitserland overtuigend met 27-14, mede dankzij een sterk optreden van keeper Andreas Wolff. Henk Groener, voormalig bondscoach van de Nederlandse mannen- en vrouwenploeg en tot voor kort van de Duitse vrouwen, beaamt dit: "Zoveel mensen bij een handbalwedstrijd is een wereldrecord."
Lees ook: Handbalrivaliteit: Duitsland versus Noorwegen
Handbaltraditie in Duitsland
Handbal heeft een lange en rijke traditie in Duitsland. "De hallen zitten overal vol. Dat was al zo toen ik hier zelf speelde", vertelt Groener. "Bij een grote club als Kiel komen iedere thuiswedstrijd 10.000 mensen kijken. En zo kan ik meer voorbeelden noemen." Het aantal leden van de Duitse handbalbond is enorm, zo'n 800.000, terwijl Nederland "slechts" ongeveer 50.000 leden telt. Klijn vult aan: "Duitsland is ook echt een sportland, hè? Je ziet fans die al 25 jaar op hetzelfde plekje in de hal zitten. Ze ervaren het als een familiegevoel. Veel kinderen handballen in de winter ook op school, dus ze komen er al vroeg mee in aanraking. Dat speelt best een rol. De sport is ook nog eens iedere week live op tv. Ook dat helpt in de uitstraling en belangstelling."
De Nederlandse opmars
Groener en Klijn volgen de opmars van het Nederlandse team op de voet. "Het is een grote aderlating dat Kay Smits er niet bij is", vinden ze allebei. Smits, die vorig seizoen met SC Magdeburg de Champions League won, is een belangrijke speler voor Oranje. Hij kampt met een ontstoken hartspier en moet rust houden. "Dat gaat wel wat uitmaken, maar wie weet staat zijn vervanger er ineens. Zo kan het soms ook gaan", aldus Klijn.
Nederland is op het EK ingedeeld bij Georgië, Bosnië en Herzegovina en Zweden. De eerste twee landen plaatsen zich voor de hoofdronde. Groener is optimistisch: "De groep achter de vaste basis vind ik beter geworden. Ze spelen mooi en onderscheidend handbal. Op het vorige EK verrasten ze. Nu is de situatie anders."
Kansen voor Duitsland
Groener hoopt dat ook de Duitsers goed presteren: "Dat is alleen maar goede reclame voor ons. Ik ben heel benieuwd. Ze zitten net achter de absolute top met Frankrijk en Denemarken. Maar het thuisvoordeel kan zeker een voordeel zijn."
TeamNL op het EK
TeamNL is ingedeeld in groep E met Zweden, Bosnië en Herzegovina en Georgië. Bondscoach Staffan Olsson is positief over de loting: "Op het Europees kampioenschap is elk land sterk. Bosnië en Herzegovina en Georgië hebben het goed gespeeld in de kwalificatie en Zweden is natuurlijk de regerend kampioen, maar naar mijn mening hebben we een goede loting. Mijn gevoel zegt dat we een goede kans maken op de volgende ronde. Daar gaan we voor! Al is het wel vroeg om te speculeren." Het is de derde keer dat de Nederlandse handbalheren zich hebben gekwalificeerd voor het EK. In 2020 eindigde Nederland op een zeventiende plaats. Helaas kan rechteropbouwspeelster Alieke van Maurik niet meedoen aan het EK vanwege een blessure. Ze wordt vervangen door Laura van der Heijden.
Lees ook: Duitse kansen EK handbal
Vooruitblik naar 2026
Het EK handbal voor mannen vindt plaats van 15 januari tot 1 februari 2026 in Zweden, Noorwegen en Denemarken. De loting voor de preliminary round heeft al plaatsgevonden. Nederland is ingedeeld in een poule met Zweden, Kroatië en Georgië. Voor groep E geldt dat de preliminary round en de main round worden gespeeld in Malmö, Zweden. De Handbalheren wisten zich afgelopen weekend te plaatsen voor het EK, na winst op Oekraïne en Kosovo. Nederland werd uiteindelijk tweede in de poule.
Noorwegen: opkomende kracht
Noorwegen heeft de laatste jaren een opmerkelijke opmars gemaakt in het herenhandbal. Het land beschikt over een talentvolle generatie spelers die in de beste Europese competities spelen. Noorwegen staat bekend om zijn aanvallende spelstijl en fysieke kracht. Het Noorse team heeft de afgelopen jaren regelmatig deelgenomen aan grote eindtoernooien en behoort tot de kanshebbers voor de medailles.
Nederland: een gestage opmars
Het Nederlands herenteam heeft de laatste jaren een gestage internationale opmars doorgemaakt. De mannen hebben zich pas enkele keren voor een groot eindtoernooi weten te plaatsen. Twee keer voor de WK (in 1961 en via een wildcard in 2023) en voor de twee meest recente edities van de Europese kampioenschappen: EK 2020 en EK 2022. Bij de EK 2022 bereikte Nederland verrassend de hoofdronde en eindigde als tiende overall. Ook bij de WK 2023 werd de hoofdronde behaald en noteerde Nederland in totaal drie overwinningen, de eerste drie ooit op een mondiaal eindtoernooi. Net als bij het succesvolle vrouwenteam is er een fulltime Handbalacademie opgericht (in 2018) voor talenten op Papendal en spelen steeds meer internationals op een hoger clubniveau in het buitenland.
De eerste deelname aan een mondiale eindronde voor het Nederlandse mannenteam dateert al van het WK 1961 in West-Duitsland. Daar eindigde de ploeg evenwel op een gedeelde elfde en laatste plaats, omdat geen wedstrijd in de groepsfase gewonnen kon worden. In West-Duitsland werden nederlagen geleden tegen het thuisland (7-33) en Frankrijk (11-21). De topscorers waren Jan Ridderbos en Frans van der Heyden. In de jaren nadien speelde Nederland alleen nog op C- en B-WK's.
Na de hervorming van de toernooi-indeling door de wereldbond IHF met alleen nog maar een A-WK vanaf 1995 wist Nederland zich voor veertien edities op rij niet te plaatsen. Pas na 2010 kwam de ploeg - na een periode met nauwelijks financiële ondersteuning - weer in de buurt van plaatsing. Voor de WK 2011 en WK 2013 kon het Nederlandse mannenteam zich na nederlagen in de play-offs tegen respectievelijk Oostenrijk en IJsland niet plaatsen. Daarna vond de selectie de aansluiting met de Europese subtop en verloor het in de play-offs voor de WK 2017 over twee duels nipt van Polen. In 2019 verloor Oranje, na een knappe thuiswinst (25-24), over twee duels van Europees topland Zweden. In 2023 was Nederland na 62 jaar voor het eerst weer van de partij op een WK. Oranje ging weliswaar in de play-offs onderuit tegen Portugal (30-33 uitwinst, 28-35 thuisnederlaag), maar kreeg van de IHF een wildcard voor de WK vanwege de groeiende prestaties.
Lees ook: Handbal WK Mannen en Vrouwen
Onderlinge confrontaties
Duitsland en Noorwegen hebben in de loop der jaren diverse keren tegen elkaar gespeeld in officiële wedstrijden en oefeninterlands. Duitsland heeft over het algemeen een positieve balans tegen Noorwegen, maar de laatste jaren zijn de wedstrijden steeds spannender en gelijkwaardiger geworden. De confrontaties tussen Duitsland en Noorwegen staan garant voor spektakel en zijn vaak van groot belang in de strijd om de Europese hegemonie.
Gerrie Eijlers: een Volendamse handballegende
In de context van de handbalgeschiedenis van Nederland, Duitsland en Noorwegen is het verhaal van Gerrie Eijlers relevant. Eijlers, een Volendamse keeper, heeft een indrukwekkende loopbaan achter de rug, met veertien seizoenen in de Duitse Bundesliga. Hij maakte deel uit van de gouden generatie van het Volendamse handbal en heeft de Duitse vechtersmentaliteit overgenomen. Eijlers beschouwt zijn deelname aan het EK in Noorwegen als de kroon op zijn loopbaan.
Eijlers maakte in 2001 de Nieuwjaarsbrand in Volendam mee en lag wekenlang in het ziekenhuis. Hij keerde in 2017 terug naar zijn geboortedorp en speelt sindsdien bij Kras/Volendam in de BeNe League. Eijlers droomde ervan om met het Nederlands team op een EK of WK te staan. Hij is kritisch op de faciliteiten voor de handbalmannen in vergelijking met de handbalvrouwen. Eijlers kijkt uit naar de wedstrijd tegen Duitsland op het EK. Hij heeft beelden gedownload van Duitse spelers om te zien hoe ze spelen en schieten. Eijlers wil winnen en is bereid om daar alles voor te doen. Hij hoopt dat het EK voor meer aandacht in de media zorgt voor het handbal in Nederland.
Het WK 1961 in West-Duitsland
Nederland nam in 1961 deel aan het WK in West-Duitsland. Het team verloor beide groepsduels, waaronder een wedstrijd tegen West-Duitsland (33-7).
De opmars van Nederland
Na enkele mislukte pogingen via de play-offs wist Nederland zich in 2019 voor het eerst in de historie te plaatsen voor een EK dat is uitgebreid van 16 naar 24 deelnemende landen. Op het EK 2020 wist Nederland, onder leiding van de IJslandse bondscoach Erlingur Richardsson, te winnen van Letland, maar leed nederlagen tegen Duitsland en Spanje, waardoor het uitgeschakeld werd in de groepsfase. Ook in 2021 wist Nederland zich wederom te kwalificeren voor de EK door in een sterke groep gelijk te eindigen met Slovenië, en Polen voor te blijven. In het openingsduel van de EK 2022 wist Nederland het sterke thuisland Hongarije voor 20.000 toeschouwers voor het eerst in de historie te verslaan. Oranje eindigde als tweede in groep B door winst op Portugal en verlies tegen IJsland. Het herenteam plaatste zich hiermee voor de hoofdronde.
De familie Smits
Jorn (30), Inger (28) en Kay (25) Smits zijn drie handbalinternationals uit één gezin.
EK 2024 Loting en Groepsindeling
In Düsseldorf vond de loting plaats voor het EK 2024. Nederland neemt het in groep E (Mannheim) op tegen regerend kampioen Zweden, Bosnië-Herzegovina en Georgië. Bondscoach Staffan Olsson geeft aan dat elk land op het Europees kampioenschap sterk is, maar ziet een goede kans om de volgende ronde te bereiken.
Andere handbalevenementen
Naast het EK voor mannen zijn er ook andere belangrijke handbalevenementen. Het 27th IHF Women’s Handball World Championship 2025 komt naar Nederland. Het is een mijlpaal in de Nederlandse handbalgeschiedenis. Het laatste WK op Nederlandse bodem vond plaats in 1986. Tijdens het WK is er hospitality beschikbaar gedurende de voorrondes (Preliminary Round) op dagen waarop de TeamNL Handbaldames in actie komen. Het WK Handbal wordt gezamenlijk georganiseerd door het NHV en DHB. Met de gezamenlijke organisatie willen we de banden tussen beide bonden nog verder versterken en de fans een unieke beleving geven. Door de verdeling maken we het voor beide landen mogelijk de nationale teams op eigen bodem te laten spelen. In Nederland hebben Rotterdam en ’s-Hertogenbosch zich verbonden aan het WK Handbal als speelstad. Rotterdam Ahoy en Maaspoort Den Bosch worden omgetoverd tot echte handbalarena’s om duizenden supporters van over de hele wereld te ontvangen. In Duitsland wordt gespeeld in Dortmund, Trier en Stuttgart.
Beach Handball
Beach Handball, dé (opkomende) zomerse variant van handbal! Zon en zand, heerlijk! Gooi JIJ de bal door?!