Handbal is in Nederland uitgegroeid tot een populaire sport, mede dankzij de indrukwekkende prestaties van de Nederlandse dames op internationaal niveau. Deze dynamische teamsport vereist zowel fysieke kracht als strategisch inzicht. Het doel is simpel: meer doelpunten scoren dan de tegenstander. Maar wat zijn de specifieke regels die gelden voor dameshandbal, met name als het gaat om speeltijd en andere belangrijke aspecten? Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht.
De Basis van Handbal
Handbal is een balsport die gespeeld wordt tussen twee teams van elk zeven spelers - zes veldspelers en een doelman. Het is een snelle, actievolle sport waar teamgeest centraal staat. Lichamelijk contact is toegestaan, en de sport kent verschillende varianten, waaronder zaalhandbal, veldhandbal, beachhandbal, straathandbal, mini-handbal, studentenhandbal en recreantenhandbal. Elke variant heeft zijn eigen specifieke regels.
Speeltijd: Een Cruciaal Element
De speeltijd is een fundamenteel aspect van handbal. Voor seniorenteams (19 jaar en ouder), zowel dames als heren, bestaat een wedstrijd doorgaans uit twee speelhelften van 30 minuten, met een pauze van 10 tot 15 minuten tussen de helften. Bij de jeugd wordt er deels gekozen voor kortere speeltijden.
Verlengingen en 7-Meterworpen
In wedstrijden waar een winnaar vereist is, zoals bekerwedstrijden, en de stand na de reguliere speeltijd gelijk is, volgen er twee verlengingen van elk 5 minuten. Als er na de tweede verlenging nog steeds geen winnaar is, wordt de beslissing genomen via 7-meterworpen. Uitgesloten of gediskwalificeerde spelers mogen hieraan niet deelnemen. Elk team wijst 5 spelers aan die om de beurt een doelpoging wagen. Is de stand na deze 10 worpen nog steeds gelijk, dan worden er opnieuw 5 spelers gekozen die doorgaan totdat er een winnaar is.
Leeftijdscategorieën en Speeltijden
De speeltijd varieert afhankelijk van de leeftijdscategorie:
Lees ook: Alles over het WK Handbal voor Vrouwen
- Senioren Dames (19 jaar en ouder): 2 x 30 minuten
- A-jeugd Dames (17-18 jaar): 2 x 30 minuten
- B-jeugd Dames (15-16 jaar): 2 x 25 minuten
- C-jeugd Dames (13-14 jaar): 2 x 25 minuten
- D-jeugd (11-12 jaar): 2 x 20 minuten
- E-jeugd (9-10 jaar): 2 x 20 minuten
- F-jeugd (mini’s, 7-8 jaar): 2 x 15 minuten
- Recreanten: 2 x 25 minuten
De speeltijd begint met het fluitsignaal van de scheidsrechter voor de beginworp en eindigt bij het automatische eindsignaal van de elektronische klok of het eindsignaal van de tijdwaarnemer.
Het Speelveld: Afmetingen en Lijnen
Het handbalveld is een rechthoek van 40 meter lang en 20 meter breed, inclusief twee doelgebieden. De lange zijden worden zijlijnen genoemd, de korte zijden achterlijnen en de lijnen tussen de doelpalen doellijnen. Er is een veiligheidszone van minimaal 1 meter langs de zijlijnen en 2 meter achter de achterlijnen.
Belangrijke Lijnen en Gebieden
- Middenlijn: Loopt door het midden van het speelveld.
- Doelgebied: Een halve cirkel met een straal van 6 meter voor elk doel, alleen toegankelijk voor de doelverdediger.
- Vrijeworplijn (9-meterlijn): Een gestippelde lijn op 9 meter van het doel.
- 7-meterlijn: Een lijn van 1 meter lang voor het doel.
- Wissellijn: Aan een van de zijlijnen, 4,5 meter naar links en rechts vanaf de middenlijn.
- Doelverdedigersgrenslijn (4-meterlijn): Een lijn van 15 cm lang voor het doel.
De Bal: Materiaal en Afmetingen
De handbal is gemaakt van leer of kunststof en moet rond zijn. Het buitenmateriaal mag niet glanzend of glad zijn. De afmetingen variëren per leeftijdscategorie:
- Senioren Heren: 58-60 cm omtrek, 425-475 gram
- Senioren Dames: 54-56 cm omtrek, 325-375 gram
- D- en E-jeugd: 50-52 cm omtrek, 290-330 gram
- F-jeugd (mini’s): 46-48 cm omtrek, maximaal 300 gram
Vaak wordt de bal behandeld met hars voor een betere grip, hoewel dit niet altijd is toegestaan in sporthallen vanwege mogelijke sporen op de vloer.
Spelregels: Beweging, Aanval en Verdediging
Stappen en Vasthouden
Een speler mag de bal maximaal drie seconden vasthouden als hij stilstaat en maximaal drie stappen zetten met de bal in de hand. Na elke derde stap moet de bal stuiteren.
Lees ook: Oliveo Handbal Heren 1: Alles wat je moet weten
Toegestane Acties
De bal mag met de handen, armen, hoofd, romp, bovenbeen of knie worden geworpen, opgevangen, gestopt en met hand of vuist worden geslagen. Contact met onderbenen en voeten is niet toegestaan.
Fouls en Strafmaatregelen
Het vasthouden, omklemmen, stoten of vasthouden van een speler op een onsportieve manier wordt gezien als een foul en bestraft met een vrije worp. Een gele kaart is een waarschuwing, een tweede overtreding leidt tot een 2-minuten uitsluiting, en een derde tot een rode kaart en diskwalificatie.
Worpen
- Beginworp: Start de wedstrijd in het midden van het veld.
- Vrije worp: Toegekend na een overtreding, uitgevoerd op de plek van de overtreding.
- Inworp: Uitgevoerd wanneer de bal buiten het speelveld komt.
- Uitworp: Uitgevoerd door de doelverdediger wanneer de bal over de doellijn gaat en het laatst is aangeraakt door een aanvallende speler.
- 7-meterworp: Toegekend bij het verhinderen van een duidelijke doelkans door een overtreding of het betreden van het doelgebied.
Wisselen en Time-outs
Wisselen
Een team bestaat uit maximaal 14 spelers, waarvan er 7 op het veld staan. Wisselspelers mogen op elk moment worden ingezet, mits de te vervangen speler het speelveld heeft verlaten via de wissellijn.
Time-outs
Een time-out is verplicht bij een tijdelijke uitsluiting, diskwalificatie, fluitsignaal van de tijdwaarnemer, overleg tussen scheidsrechters, een wisselfout of een speler te veel op het veld. De scheidsrechter kan ook een time-out geven bij invloeden van buitenaf, een blessure, een bal die het plafond raakt, het vertragen van het spel, of het weggooien van de bal.
Specifieke Regels voor Jeugdhandbal
Bij jeugdhandbal gelden aangepaste regels om de sport aantrekkelijker en toegankelijker te maken:
Lees ook: Hemelvaart Handbal: Programma en Meer
- Verdediging: Verdedigen met alle spelers op de cirkel is niet toegestaan. Er moet offensief worden verdedigd op de eigen speelhelft.
- Shoot-outs: Na afloop van een wedstrijd zijn er shoot-outs waarbij elk kind vanaf de middellijn richting het doel dribbelt en probeert te scoren.
- Teamgrootte: Elk team heeft 4 spelers op het veld (3 veldspelers + wisselende keeper).
- Begeleiding: Coaches mogen in het speelveld lopen om het spel te begeleiden, met inachtneming van de Fairplay-regels.
Beach Handball: Een Zomers Alternatief
Beach handball is een variant die op zand wordt gespeeld, vaak in de zomer. De regels zijn aangepast om het spel spectaculairder te maken:
- Teams: Kleinere teams, meestal 4 spelers per team.
- Speeltijd: Kortere speeltijden.
- Scores: Speciale doelpunten kunnen meer punten opleveren.
Belangrijkste Punten voor Dameshandbal
- Team Samenstelling: Een team bestaat uit maximaal 14 spelers, waarvan 7 op het veld (6 veldspelers en 1 doelverdediger).
- Speeltijd: 2 x 30 minuten voor senioren, kortere speeltijden voor de jeugd.
- Speelveld: 40 x 20 meter met diverse lijnen en zones.
- Bal: Verschillende maten en gewichten afhankelijk van de leeftijdscategorie.
- Regels: Stappen, vasthouden, aanvallen, verdedigen, fouls en diverse soorten worpen.
- Wisselen: Vliegende wissels zijn toegestaan via de wissellijn.
- Time-outs: In bepaalde situaties verplicht of mogelijk op initiatief van de scheidsrechter.